Bewerken pagina: GDI-Architectuur (GA)
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
U hebt geen toestemming om deze pagina te bewerken, want:
De gevraagde handeling is voorbehouden aan gebruikers in een van de volgende groepen:
gebruikers
,
beheerders
, projectlid, secretaris.
U hebt geen rechten om de gevraagde handeling te verrichten.
Elementtype
*
Het elementtype waaronder deze pagina valt. U kunt dit niet wijzigen omdat het formulier is afgestemd op het elementtype.
:
ID
Deze eigenschap kan worden gebruikt om een element te voorzien van een unieke identificatie.
:
Versieaanduiding
Vul hier de huidige geldende versie in.
:
Status actualiteit
Kies uit deze lijst de huidige status van dit element. Als de status anders is dan actueel graag ook een tekstuele toelichting, waar mogelijk in de eigenschap Status toelichting
:
Concept
Actueel
Vervangen
Uitgefaseerd
Status toelichting
Leg hier uit waarom de pagina niet 'actueel' is, bijvoorbeeld waar het door is vervangen of wanneer het is vervallen. Leg ook links naar RFC's et cetera.
:
Beschrijving
Deze elementeigenschap kan gebruikt worden om een element te voorzien van een beschrijving.
:
Architectuur voor de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI)
Toelichting
Deze eigenschap kan worden gebruikt om elementen te voorzien van een uitgebreide toelichting.
:
==Toelichting== De GDI-Architectuur (GA) vormt de doelarchitectuur van de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) die het Meerjarenprogramma Infrastructuur Digitale Overheid (MIDO) helpt om te sturen op de ontwikkeling van de GDI. {{Ref|Vroegere naam GA|De GDI-Architectuur (GA) werd voorheen Gemeenschappelijke Overheidsarchitectuur (GO) genoemd. Een uitgebreidere beschrijving daarvan is te vinden in de historische pagina van NORA over GO (zie versie 4-2-2022).}} Er is een [[GDI begrippen| begrippenlijst]] met begrippen die specifiek relevant zijn in de context van de GDI-Architectuur. ===Wat is de GDI?=== DigiD, MijnOverheid, Digipoort en gegevensuitwisseling met de basisregistraties zijn onmisbaar voor de digitale dienstverlening aan burgers en bedrijven. Samen met andere gezamenlijke oplossingen vormen zij de ruggengraat van de digitale overheid. Deze oplossingen (afspraken, standaarden en voorzieningen) ondersteunen dienstverleners met een publieke taak bij de inrichting van hun digitale dienstverlening aan burgers en bedrijven en waar nodig bij hun onderlinge digitale samenwerking. We noemen deze ruggengraat de “Generieke Digitale Infrastructuur” (GDI). [[Afbeelding:De WHY van de GDI, visuele weergave.jpg|thumb|none|850px|{{Bestand met info|De WHY van de GDI - compleet.pdf|Klik hier voor de uitgebreide beschrijving}}|alt=”Visuele weergave van de Why van de GDI, klik op het bestand voor de uitgebreide beschrijving”|link=https://www.noraonline.nl/images/noraonline/f/f4/De_WHY_van_de_GDI_-_compleet.pdf]] <br> ===Hoe vindt sturing op de GDI plaats?=== Voor gemeenschappelijke sturing op de digitale overheid heeft de staatssecretaris Koninkrijksrelaties en Digitalisering het Meerjarenprogramma Infrastructuur Digitale Overheid (MIDO) ingesteld{{Ref|Besluit Sturing Digitale Overheid 2022|[https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2022-18861.html Besluit Sturing Digitale Overheid 2022]}}: * Het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO) dat tot taak heeft de staatssecretaris van BZK te adviseren over het beleid voor de digitale overheid; * De Programmeringsraad GDI (PGDI) die het OBDO adviseert over de gewenste prioritering en programmering van de doorontwikkeling van de afspraken, standaarden en voorzieningen van de GDI. * De Programmeringstafels voor de domeinen Toegang, Interactie, Gegevensuitwisseling en Infrastructuur die de PGDI adviseren met betrekking tot de functionaliteiten in het domein. * De Architectuurraad ter ondersteuning van OBDO, PGDI en programmeringstafels, die de hoeder is van de architectuur(producten) van de GDI en een toetsende en adviserende rol heeft binnen de vastgestelde architectuurkaders voor de GDI. ===De vier GDI domeinen=== De GDI kent vier domeinen: <ol> <li>'''Domein: Toegang'''<br> Oplossingen om burgers en ondernemers toegang te geven tot digitale diensten, ook als zij een ander vertegenwoordigen.</li> <li>'''Domein: Interactie'''<br> Oplossingen voor digitale informatie-uitwisseling met burgers en ondernemers.</li> <li>'''Domein: Gegevensuitwisseling'''<br> Oplossingen voor uitwisseling van gegevens via de GDI tussen informatiesystemen van overheidsorganisaties onderling en met informatiesystemen van andere organisaties.</li> <li>'''Domein: Infrastructuur'''<br> Oplossingen van algemeen belang voor de GDI die vaak een basis vormen voor oplossingen in de andere drie domeinen.</li> </ol> <br> [[Afbeelding:De 4 GDI-domeinen.png|thumb|none|850px|{{Bestand met info|GDI_domeinen-compleet.pdf|Klik hier voor de uitgebreide beschrijving}}|alt=”Visuele weergave van de 4 domeinen van de GDI, klik op het bestand voor de uitgebreide beschrijving”|link=https://www.noraonline.nl/images/noraonline/e/ea/GDI_domeinen-compleet.pdf]] <br> ===Wat is GA?=== De GDI-Architectuur (GA) biedt, als ware het een bestemmingsplan, inzicht in de beoogde ontwikkeling van de GDI. Het doel daarvan is voor MIDO een referentie te hebben bij besluitvorming over programma’s en projecten en bij de bepaling van de impact op de GDI van nieuwe beleidsvoornemens. Aan beheerorganisaties van GDI-oplossingen (afspraken, standaarden en voorzieningen) geeft het richting bij het aanpassen of ontwikkelen van deze GDI-oplossingen. Uitvoeringsorganisaties e.a. die de GDI gebruiken, kunnen hun aansluitstrategie op de GDI ermee bepalen. De GA is niet een vast gegeven, maar wordt continu onderhouden en aangepast op nieuwe ontwikkelingen. ===Hoe komt GA tot stand en wordt GA geïmplementeerd?=== De GDI-Architectuur (GA) wordt binnen MIDO continu onderhouden zodat de architectuur blijft aansluiten bij ontwikkelingen in de maatschappij en de (digitale) overheid. De uitwerkingen baseren zich daarbij zowel op (wettelijke) kaders, beleidskaders en architectuurprincipes van NORA als op de visie en architectuurprincipes van GA zelf. GA heeft een [https://pgdi.nl/ga/backlog architectuur-backlog] waaruit uitbreidingen en verandering op prioriteit worden opgepakt. De Architectuurraad is verantwoordelijk voor ontwikkeling en onderhoud van de GA en wordt daarin ondersteund door werkgroepen met architecten, een klankbordgroep en het bureau MIDO. De Architectuurraad en haar taken en verantwoordelijkheden in de totstandkoming van GA wordt beschreven in de architectuurparagraaf van het MIDO-kader{{Ref|concept architectuurparagraaf|Zie conceptuitwerking behandeld in de PGDI van 25-11-2021: https://pgdi.nl/architectuurboard}}. De werkwijze van de Architectuurraad, werkgroepen, klankbordgroep e.a. is beschreven in het {{Bestand met info|Architectuurproces_GDI.pdf|Architectuurproces GDI}}. De GA is een bestemmingsplan dat de op lange termijn beoogde ‘doelarchitectuur’ van de GDI beschrijft. Om de benodigde transitie naar de doelarchitectuur in goede banen te leiden, kent MIDO een Programmeringsplan GDI. Om dit tot stand te brengen moet een roadmap opgesteld worden met belanghebbenden waarin vanuit de huidige architectuur in stappen naar de doelarchitectuur toegewerkt wordt. Het programmeringsplan GDI weegt belangen van burgers, bedrijven, overheidsbeleid, uitvoering, beheer e.a. om tot een juiste planning te komen. Dit programmeringsplan maakt geen deel uit van GA. Het programmeringsplan GDI is input voor beheerders die GDI-oplossingen realiseren en voor gebruikers die GDI-oplossingen toepassen. Op basis van de roadmap worden plannen voor ontwikkeling respectievelijk aansluiting uitgewerkt om de binnen MIDO gemaakte afspraken in te vullen. Centraal in de werkwijze van GA staat het werken met [[Generieke_functie_(begrip)|(generieke) functies]]. Ervaringen leren dat het belangrijk is om vanuit architectuur een gemeenschappelijke taal te vinden met bestuurders en beleidsmakers. Het begrip generieke functie maakt dit mogelijk. Voor architecten is deze werkwijze beschreven in het [[Kennismodel NORA/GDI-Architectuur (GA)|kennismodel van GA]]. ===GA en NORA=== In het verslag van de [[NORA Gebruikersraad/2019-11-14#Vervolg GO|Gebruikersraad 14 november 2019]] en in de {{Bestand met info|Presentatie PBPL GO.pdf|presentatie van het GO traject}} door Tom Peelen van het programmabureau PL is meer informatie te vinden over de voorloper van GA. Een update is opgenomen in het verslag van de [[NORA Gebruikersraad/2020-12-11#15.35 uur Gezamenlijke Overheidsarchitectuur GO (Tom Peelen, ter bespreking)|Gebruikersraad 11 december 2020]] en in de {{Bestand met info|presentatie GO.pdf|presentatie van de update}} door Tom Peelen van het programmabureau PL. GA blijft de samenwerking met NORA voortzetten. De werkwijze van GA met [[Generieke_functie_(begrip)|generieke functies]] is door NORA overgenomen in het [[Kennismodel_NORA|kennismodel NORA]] voor hergebruik in andere domeinen.
Werkingsgebied
:
Externe verwijzing
Deze elementeigenschap kan worden gebruikt om een verwijzing naar een externe bron op te nemen.
:
Afbeelding
Logo voor een bouwsteen, standaard oid
:
Bestand uploaden
Bijlagen
:
Bestand uploaden
Documentatie
Het veld documentatie maakt het mogelijk om links naar bestanden of externe pagina's te voorzien van opmaak en/of beschrijving.
:
{{:GDI-Architectuur (GA)/Imagemap}} Klikken op het betreffende blokje leidt naar het document (donkerblauw/lichtblauw blokje) of een lijst met documenten (wit blokje). Alle documenten zijn ook verzameld op de pagina met [[GA Documentatie]]. === Generieke Functies === De volgende [[Generieke_functie_(begrip)|generieke functies]] maken deel uit van GA: <ul> <li>[[Interactie|Interactie]]</li> <li>{{Generieke functies/gerelateerde|Gegevensuitwisseling (Generieke Functie)}} {{Generieke functies/gerelateerde|Toegang}} {{Generieke functies/gerelateerde|Identificatie en Authenticatie van burgers en bedrijven}} {{Generieke functies/gerelateerde|Machtigen en vertegenwoordigen}} {{Generieke functies/gerelateerde|Infrastructuur}} </ul> Deze generieke functies hebben nog niet een consistente uitwerking. Een deel is op basis van de pressurecooker opgenomen en zal GA verder concretiseren en harmoniseren. === Kaders === Bij uitwerking van de GDI-Architectuur worden [[GA kaders|wetgeving, regelgeving en beleidskaders]] toegepast. Deze zijn ook relevant voor partijen die gebruikmaken van de GDI. === Pressurecooker === In het zogenaamde Pressurecooker traject is in opdracht van dg Overheidsorganisatie gewerkt aan architectuurprincipes die de I-strategie voor de Digitale Overheid verder brengen (zie {{Bestand met info|20201116 PC 00 Aanbiedingsbrief DGOO, PC strategie GDI.pdf|aanbiedingsbrief}} ). De resulterende visies zijn voorzover actueel opgenomen in de [[GA_Documentatie]]. GA zal deze resultaten verder gebruiken: # Identificatie en authenticatie, Machtigen en Infrastructuur: concretiseren van de visie zodat hierover besluitvorming kan plaatsvinden in de PGDI. # Interactie: afstemmen van deze visie met de beleidsomgeving en concretisering van de visie voor besluitvorming door de PGDI. # Gegevensuitwisseling: voorstel aan PGDI voor beproeving van harmonisatie in een specifiek domein en uitwerking van het domein binnen de GDI-context. === GA backlog === De onderhanden activiteiten van GA staan op hoofdlijnen beschreven in het {{Bestand met info|Jaarplan GDI-Architectuur.pdf| Jaarplan GA 2022}}. Een volledig overzicht van onderhanden en geplande activiteit wordt bijgehouden in de [https://pgdi.nl/ga/backlog GA backlog] op pleio.nl. === GA Architectuurtoetsen === Naar behoefte van het OBDO, de PGDI en de programmeringstafels voert GA architectuurtoetsen uit van inhoudelijke onderwerpen op de agenda's. Deze zijn te vinden in de oplegger van het OBDO (niet gepubliceerd), https://pgdi.nl/groups/view/fa975d80-05e2-4f9e-89d6-6a053295c97b/programmeringsraad-gdi vergaderstukken voor de PGDI] en vergaderstukken van de programmeringstafels. === vergaderstukken === Vergaderstukken van de kerngroep GO en de sponsorgroep GO vindt u op de [https://pgdi.nl/cms/view/2d584d14-b472-4a65-8921-22e95e567fc1/ga website van GA]. Vergaderstukken van de Programmeringsraad GDI (PGDI) vindt u op de [https://pgdi.nl/ website van de PGDI]. Er hebben nog geen vergaderingen van de Architectuurraad plaatsgevonden. ==Oproep tot deelname architectuurwerkgroep== De GDI-Architectuur wordt onder aansturing van de Architectuurraad uitgewerkt door werkgroepen met architecten. Per thema worden verschillende werkgroepen gestart waar deelname door overheidsorganisaties bij gewenst is. De meest recent gestarte werkgroep is Interactie. [[Afbeelding:Werk mee Interactie.png|thumb|none|850px|Oproep tot deelname architectuurwerkgroep Interactie|alt=”Oproep tot deelname Architectuurwerkgroep (klik hier voor uitnodiging en informatie)”|link=https://pgdi.nl/file/download/a2d4a1df-4753-441d-9fae-e258c2555586/20230302-oproep-tot-bijdrage-aan-het-domein-interactie.pdf]]
Publicatiedatum
Datum waarop document het laatst is gepubliceerd (
http://standaarden.overheid.nl/owms/4.0/doc/eigenschappen/dcterms.modified
)
:
Organisatie
:
Contactpersoon
:
Contactgegevens
:
<br /> Bureau MIDO<br /> Turfmarkt 147<br /> 2511 DP Den Haag<br /> E [mailto:postbus.pgdi@minbzk.nl Postbus.PGDI@minbzk.nl]<br /> W [https://pgdi.nl/ga/ https://pgdi.nl/ga/]<br /> W [https://pgdi.nl/ https://pgdi.nl/]
Laag binnen vijflaagsmodel
Geeft aan binnen welke laag of lagen van het Vijflaagsmodel een architectuurelement of afspraak valt
:
0
1
2
3
4
5
Alt-tekst
Vul hier een beschrijving van de afbeelding in voor blinden en slechtzienden
:
Is gerelateerd aan
Toegestaan zijn (door komma's gescheiden) elementen van de volgende typen: Dochterarchitectuur, Bron, Standaard
:
Is relevant binnen
Relatie geeft aan waarbinnen architectuurafspraken relevant zijn. Toegestaan zijn (door komma's gescheiden) elementen van de volgende typen: Domein
:
Vrije tekst
U kunt hier extra informatie toevoegen. Deze zal onderaan de pagina getoond worden, maar is niet opvraagbaar via query's.
:
[[Categorie:GDI-Architectuur (GA)]]
Meta-informatie
Samenvatting bewerking
U kunt hier een samenvatting of reden van de bewerking opgeven.
:
Samenvatting:
Dit is een kleine wijziging
Volg deze pagina
Pagina opslaan
Bewerking ter controle bekijken
Wijzigingen bekijken
Annuleren
Navigatiemenu
Persoonlijke hulpmiddelen
Account aanmaken
Aanmelden
Naamruimten
Pagina
Overleg
Nederlands
Weergaven
Lezen
Formulier bekijken
Geschiedenis weergeven
Meer
Pagina exporteren
Zoeken
Navigatie
NORA
Nieuws & Agenda
Laatste wijzigingen
Blijf op de hoogte
Hulp & contact
Ecosysteem
NORA Familie
GDI Architectuur
Architectuurafspraken
Overzicht
Kernwaarden
Kwaliteitsdoelen
Architectuurprincipes
Implicaties
Wijzigingen 1-1-2023
Lijsten & Verwijzingen
Beleidskaders
Standaarden
Bouwstenen
Begrippen
Architecturen
Gegevens-woordenboeken
Thema's
Overzicht
Beveiliging
Basisconcept van Dienstverlening
AI & Algoritmen
API
Data op het web
Duurzame Toegankelijkheid
Gegevensmanagement
Geo
IAM
Internationaal
Ketensturing
Mobiele apps
Privacy
Basisregistraties
Zaakgericht Werken
Overige onderwerpen
Vakmanschap
NORA-Instrumenten
PSA
NORA Review
NORA Vijflaagsmodel
Domeinen
Opleidingen
Community beginners
Visualisatie
Over NORA
Overzicht
NORA Beheer
NORA Gebruikersraad
Wijzigingsproces
Jaarplan
Kennismodel
Compliancy & Verantwoording
Hulpmiddelen
Verwijzingen naar deze pagina
Gerelateerde wijzigingen
Speciale pagina's