Artificial Intelligence: verschil tussen versies

Uit NORA Online
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(31 tussenliggende versies door 5 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{Placeholder}}<noinclude>[[Categorie:Landingspagina's thema]]</noinclude><div class="themapagina">
{{Placeholder}}<noinclude>[[Categorie:Landingspagina's thema]]</noinclude><div class="themapagina">
{{Agenda categorie|AI&A}{{Nieuwsblok categorie|AI&A}}
{{Agenda categorie|AI&A}}{{Nieuwsblok categorie|AI&A}}
[[Afbeelding:Voorbeeldplaatje.png|thumb|400px|right|alt=Beschrijving|onderschrift]]
[[Afbeelding:Artificial Intelligence afbeelding algemeen 1.jpg|thumb|400px|right|alt=Beschrijving]]


==Wat zijn Artificial Intelligence & Algoritmen?==
==Wat zijn Artificial Intelligence & Algoritmen?==
Het is moeilijk om in eenvoudige bewoordingen een definitie van een ingewikkeld begrip als AI te geven. De Nederlandse AI-coalitie hanteert de volgende omschrijving:<br />
'''Artificial Intelligence (AI)'''<br>


Het vermogen van een systeem om externe gegevens correct te interpreteren, om te leren van deze gegevens, en om deze lessen te gebruiken om specifieke doelen en taken te verwezenlijken via flexibele aanpassing. Dit vermogen is traditioneel voorbehouden aan mensen.<br />
De [https://nlaic.com/ Nederlandse AI-coalitie] hanteert voor het begrip AI de volgende omschrijving:<br />
''Het vermogen van een systeem om externe gegevens correct te interpreteren, om te leren van deze gegevens, en om deze lessen te gebruiken om specifieke doelen en taken te verwezenlijken via flexibele aanpassing. Dit vermogen is traditioneel voorbehouden aan mensen.''<br />


Op Europees niveau is het de ‘Independent High Level Expert Group on AI' van de Europese Commissie die zich bezig houdt met dit onderwerp. Deze groep is tot de volgende definitie gekomen:<br />
Op Europees niveau is het de [https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/expert-group-ai Independent High Level Expert Group on AI van de Europese Commissie] die zich bezighoudt met dit onderwerp. Deze groep is tot de volgende [https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/library/definition-artificial-intelligence-main-capabilities-and-scientific-disciplines definitie] gekomen:<br />
''Systemen op basis van artificiële intelligentie (AI) zijn door mensen ontworpen softwaresystemen (en mogelijk ook hardware systemen) die, met een complex doel, in de fysieke of digitale dimensie in actie komen op basis van gegevens die zij in hun omgeving waarnemen, waarbij deze:''
* ''de verzamelde gestructureerde of ongestructureerde gegevens interpreteren,''
* ''redeneren op basis van de uit deze gegevens verkregen kennis of de verkregen informatie verwerken, en''
* ''beslissen met welke handeling(en) het gestelde doel het best kan worden bereikt.''


Systemen op basis van artificiële intelligentie (AI) zijn door mensen ontworpen softwaresystemen (en mogelijk ook hardware systemen) die, met een complex doel, in de fysieke of digitale dimensie in actie komen op basis van gegevens die zij in hun omgeving waarnemen, waarbij deze:
''AI-systemen kunnen gebruik maken van symbolische regels of een numeriek model en kunnen hun gedrag ook aanpassen door te analyseren welke invloed hun eerdere handelingen op de omgeving hebben.''<br />
* de verzamelde gestructureerde of ongestructureerde gegevens interpreteren,
* redeneren op basis van de uit deze gegevens verkregen kennis of de verkregen informatie verwerken, en
* beslissen met welke handeling(en) het gestelde doel het best kan worden bereikt.  


AI-systemen kunnen gebruikmaken van symbolische regels of een numeriek model en kunnen hun gedrag ook aanpassen door te analyseren welke invloed hun eerdere handelingen op de omgeving hebben.<br />


Bron: Het rapport [https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/high-level-expert-group-artificial-intelligence Independent High Level Expert Group on AI set up by the European Commission, 8 april 2019]<br />
'''Algoritmen'''<br>
<br />


'''Algoritmen'''<br />
AI is opgebouwd uit algoritmen. Maar niet alle algoritmen zijn onderdeel van AI. Een algoritme kan worden omschreven als een set bij elkaar behorende instructies die een bepaald probleem oplossen of een bepaalde taak uitvoeren. In het geval van AI kunnen we ervan uitgaan dat algoritmen geschreven zijn in een programmeertaal en dat het gaat om het verwerken van digitale gegevens.


AI is opgebouwd uit algoritmen. Echter, niet alle algoritmen zijn onderdeel van AI. Een algoritme kan worden omschreven als een set bij elkaar behorende instructies die een bepaald probleem oplossen of een bepaalde taak uitvoeren. In het geval van AI kunnen we ervan uitgaan dat algoritmen geschreven zijn in een programmeertaal en dat het gaat om het verwerken van digitale gegevens.  
Een geautomatiseerde beslisboom bijvoorbeeld is ook een algoritme. Maar dit is slechts een automatische versie van besluitvorming die door een mens op precies dezelfde manier zou zijn gedaan volgens die beslisregels op basis van ‘if X, then Y, else Z’. Hierbij komt het algoritme (‘het systeem’) dus niet zelfstandig tot een besluit of uitkomst.


Het is goed om te beseffen dat een geautomatiseerde beslisboom ook een algoritme is. Echter, dit is slechts een automatische versie van besluitvorming die door een mens op precies dezelfde manier zou zijn gedaan volgens die beslisregels obv ‘if X, then Y, else Z’. Hierbij komt het algoritme (‘het systeem’) dus niet zelfstandig tot een besluit of uitkomst.


==Waarom zijn Artificial Intelligence & Algoritmen van belang?==
==Waarom zijn Artificial Intelligence & Algoritmen van belang?==
Antwoord op deze vraag


</div>
Efficiency is een belangrijk aspect in het gebruik van AI&A. Overheden maken daarom al gebruik van dit concept of overwegen deze te gebruiken binnen de diverse regelingen en toepassingen, zoals belastingen en toeslagen, maar ook chatbots en apps.
 
Naast voordelen bestaan er - uiteraard - ook risico's; beide onderdelen bevatten ethische aspecten.
Deze [[Voordelen_en_risico's_Artificial_Intelligence_(AI)_&_Algoritmen|pagina]] toont voorbeelden en links naar meer informatie over deze onderwerpen.
 
 
<br clear="all" />
<br clear="all" />


Regel 38: Regel 41:
|-
|-
| style="border:none; padding:5px 0 7px 0; margin-right:0px; vertical-align:top; height:400px" |
| style="border:none; padding:5px 0 7px 0; margin-right:0px; vertical-align:top; height:400px" |
Wat is op Nationaal niveau geregeld om AI en A functies door (overheids)organisaties optimaal te benutten?
Wat doe je als Enterprise Architect of adviseur om AI-functies te borgen binnen de architectuur van jouw organisatie?<br>
Denk hierbij aan:
→[[Aanbevelingen voor AI&A in de Enterprise Architectuur]]
* Een overzicht van Begrippen AI en A
* Een Visie op AI en A




Hoe sluiten we vanuit Nederland aan op Internationale afspraken en voorzieningen?
Wat doe je als Business- of Solution Architect om AI-functies te verwerken in het ontwerp van een (overheids)dienst? (nog uitwerken)<br>
 
[[Aanbevelingen voor AI&A in het ontwerp van een dienst]]
Wat doe je als Enterprise Architect om AI-functies te borgen binnen de architectuur van jouw organisatie?
→ Zie Aanbevelingen voor AI en A in de Enterprise Architectuur
 
Wat doe je als Business- of Solution-architect om AI-functies te verwerken in het ontwerp van een (overheids)dienst?
Zie Aanbevelingen voor AI en A in het ontwerp van een dienst
|-
|-
|[[Image:puzzelstuk.png|250px]]
|[[Image:puzzelstuk.png|250px]]
Regel 59: Regel 55:
|-
|-
| style="border:none; padding:5px 0 7px 0; margin-right:0px; vertical-align:top; height:400px" |
| style="border:none; padding:5px 0 7px 0; margin-right:0px; vertical-align:top; height:400px" |
Partijen die al bezig zijn, voorbeelden, initiatieven waar je bij aan kunt sluiten, mensen met wie je contact op kunt nemen


Ken je nog een overleg binnen de overheid dat zich bezig houdt met AI en/of Algoritmen? <br />
Meest bekende organisaties en samenwerkingsverbanden die een visie en praktische handreikingen ontwikkelen voor het werken met AI&A:
*[https://www.wrr.nl/publicaties/rapporten/2021/11/11/opgave-ai-de-nieuwe-systeemtechnologie Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), rapport 105 Opgave AI]] In deze visie stelt de WRR dat wanneer Nederland zich op deze fundamentele verandering niet goed voorbereidt, er niet alleen het risico bestaat dat kansen worden gemist, maar ook dat de samenleving wordt opgescheept met een technologie die onze belangen niet dient.
*[https://nlaic.com/toepassingsgebied/publieke-diensten Publieke Diensten Nederlandse AI Coalitie]]
*[https://ecp.nl/actueel/artificial-intelligence-impact-assessment ECP - AI Impact Assessment]
*[https://www.nen.nl/normcommissie-artificial-intelligence-en-big-data NEN - AI en Big Data]
*[https://www.digitaleoverheid.nl/dossiers/ai/ Digitale Overheid - AI]
*[https://www.digitaleoverheid.nl/overzicht-van-alle-onderwerpen/nieuwe-technologieen-data-en-ethiek/het-led LED)]. Deze organisatie werkt aan werkdefinities voor AI&A, die momenteel in review zijn en mogelijk in 2021 worden gepubliceerd.
 
Leeraanbod en informatieve artikelen, podcasts en webinars binnen de overheid:
*[https://www.it-academieoverheid.nl/onderwerpen/a/artificiele-intelligentie RADIO - Artificiële Intelligentie]
*[https://www.rijksinnovatiecommunity.nl/ Rijks Innovatie Community]
Buiten de overheid:
*[https://www.paoleiden.nl/cursusaanbod/2021/leergang-artificial-intelligence-voor-juristen PAO Leiden Artificial Intelligence voor juristen]
 
Ken je nog een overleg (binnen de overheid) dat zich bezighoudt met AI en/of Algoritmen?<br>
Neem dan contact op met [[NORA Beheer]].
Neem dan contact op met [[NORA Beheer]].
|-
|-
Regel 68: Regel 77:
{| style="float:left; background-color:#E5F0F9; margin-right:8px; border:none; width:250px"
{| style="float:left; background-color:#E5F0F9; margin-right:8px; border:none; width:250px"
|-
|-
!Meer informatie & Contact
!Meer informatie & contact
|-
|-
| style="border:none; padding:5px 0 7px 0; margin-right:0px; vertical-align:top; height:400px"  |
| style="border:none; padding:5px 0 7px 0; margin-right:0px; vertical-align:top; height:400px"  |
Nuttige linkjes:
Informatie op landelijk, nationaal en Europees niveau en Tweede Kamerstukken:<br>
:→ [https://url.nl naam organisatie]<br />
→[[Documentatie over Artificial Intelligence (AI) & Algoritmen]]
 
 
Dit thema wordt beheerd door experts van de overheid en marktpartijen:<br>
→[[Expertgroep AI&A]]
 


Dit thema wordt beheerd door experts van de overheid en marktpartijen:
Contactpersoon is Youetta de Jager:
: → [[Expertgroep AI & A]]
→{{Maillink|to=Youetta.deJager@ictu.nl|cc=nora@ictu.nl|subject=Contact met betrekking tot AI&A}}.
Contactpersoon is Louise de Jong
: → {{Maillink|to=nora@ictu.nl|subject=contact met betrekking tot AI&A|text=nora@ictu.nl}}


|-
|-
Regel 87: Regel 99:
</div>
</div>
<references />
<references />
<noinclude>[[Categorie:AI]]
<noinclude>[[Categorie:AI&A]]
{{Domein toevoegen|Domein Generiek}}
{{Domein toevoegen|Domein Generiek}}
[[Laag binnen vijflaagsmodel::4|  ]]</noinclude>
[[Laag binnen vijflaagsmodel::4|  ]]</noinclude>

Versie van 30 nov 2022 12:22


Deze pagina is in opbouw. Kom later terug om het resultaat te zien of neem contact op met nora@ictu.nl als je mee wilt werken aan de eerste concepten.

Beschrijving

Wat zijn Artificial Intelligence & Algoritmen?[bewerken]

Artificial Intelligence (AI)

De Nederlandse AI-coalitie hanteert voor het begrip AI de volgende omschrijving:
Het vermogen van een systeem om externe gegevens correct te interpreteren, om te leren van deze gegevens, en om deze lessen te gebruiken om specifieke doelen en taken te verwezenlijken via flexibele aanpassing. Dit vermogen is traditioneel voorbehouden aan mensen.

Op Europees niveau is het de Independent High Level Expert Group on AI van de Europese Commissie die zich bezighoudt met dit onderwerp. Deze groep is tot de volgende definitie gekomen:
Systemen op basis van artificiële intelligentie (AI) zijn door mensen ontworpen softwaresystemen (en mogelijk ook hardware systemen) die, met een complex doel, in de fysieke of digitale dimensie in actie komen op basis van gegevens die zij in hun omgeving waarnemen, waarbij deze:

  • de verzamelde gestructureerde of ongestructureerde gegevens interpreteren,
  • redeneren op basis van de uit deze gegevens verkregen kennis of de verkregen informatie verwerken, en
  • beslissen met welke handeling(en) het gestelde doel het best kan worden bereikt.

AI-systemen kunnen gebruik maken van symbolische regels of een numeriek model en kunnen hun gedrag ook aanpassen door te analyseren welke invloed hun eerdere handelingen op de omgeving hebben.


Algoritmen

AI is opgebouwd uit algoritmen. Maar niet alle algoritmen zijn onderdeel van AI. Een algoritme kan worden omschreven als een set bij elkaar behorende instructies die een bepaald probleem oplossen of een bepaalde taak uitvoeren. In het geval van AI kunnen we ervan uitgaan dat algoritmen geschreven zijn in een programmeertaal en dat het gaat om het verwerken van digitale gegevens.

Een geautomatiseerde beslisboom bijvoorbeeld is ook een algoritme. Maar dit is slechts een automatische versie van besluitvorming die door een mens op precies dezelfde manier zou zijn gedaan volgens die beslisregels op basis van ‘if X, then Y, else Z’. Hierbij komt het algoritme (‘het systeem’) dus niet zelfstandig tot een besluit of uitkomst.


Waarom zijn Artificial Intelligence & Algoritmen van belang?[bewerken]

Efficiency is een belangrijk aspect in het gebruik van AI&A. Overheden maken daarom al gebruik van dit concept of overwegen deze te gebruiken binnen de diverse regelingen en toepassingen, zoals belastingen en toeslagen, maar ook chatbots en apps.

Naast voordelen bestaan er - uiteraard - ook risico's; beide onderdelen bevatten ethische aspecten. Deze pagina toont voorbeelden en links naar meer informatie over deze onderwerpen.



Direct aan de slag

Wat doe je als Enterprise Architect of adviseur om AI-functies te borgen binnen de architectuur van jouw organisatie?
Aanbevelingen voor AI&A in de Enterprise Architectuur


Wat doe je als Business- of Solution Architect om AI-functies te verwerken in het ontwerp van een (overheids)dienst? (nog uitwerken)
Aanbevelingen voor AI&A in het ontwerp van een dienst

Puzzelstuk.png
Samen leren & zoeken

Meest bekende organisaties en samenwerkingsverbanden die een visie en praktische handreikingen ontwikkelen voor het werken met AI&A:

Leeraanbod en informatieve artikelen, podcasts en webinars binnen de overheid:

Buiten de overheid:

Ken je nog een overleg (binnen de overheid) dat zich bezighoudt met AI en/of Algoritmen?
Neem dan contact op met NORA Beheer.

Gereedschap.png
Meer informatie & contact

Informatie op landelijk, nationaal en Europees niveau en Tweede Kamerstukken:
Documentatie over Artificial Intelligence (AI) & Algoritmen


Dit thema wordt beheerd door experts van de overheid en marktpartijen:
Expertgroep AI&A


Contactpersoon is Youetta de Jager: →Youetta.deJager@ictu.nl.

Contact.png