Artificial Intelligence: verschil tussen versies

Versie van 30 nov 2022 12:22

Deze pagina is in opbouw. Kom later terug om het resultaat te zien of neem contact op met nora@ictu.nl als je mee wilt werken aan de eerste concepten.

27 september 2022 - Ingrijpende wijzigingen aan de NORA Bindende Architectuurafspraken per 1-1-2023…
17 november 2021 - Grote wijzigingen kern NORA in publieke review tot en met 31 januari…

: → Al het NORA Nieuws

Wat zijn Artificial Intelligence & Algoritmen?[bewerken]

Artificial Intelligence (AI)

De Nederlandse AI-coalitie hanteert voor het begrip AI de volgende omschrijving:
Het vermogen van een systeem om externe gegevens correct te interpreteren, om te leren van deze gegevens, en om deze lessen te gebruiken om specifieke doelen en taken te verwezenlijken via flexibele aanpassing. Dit vermogen is traditioneel voorbehouden aan mensen.

Op Europees niveau is het de Independent High Level Expert Group on AI van de Europese Commissie die zich bezighoudt met dit onderwerp. Deze groep is tot de volgende definitie gekomen:
Systemen op basis van artificiële intelligentie (AI) zijn door mensen ontworpen softwaresystemen (en mogelijk ook hardware systemen) die, met een complex doel, in de fysieke of digitale dimensie in actie komen op basis van gegevens die zij in hun omgeving waarnemen, waarbij deze:

de verzamelde gestructureerde of ongestructureerde gegevens interpreteren,
redeneren op basis van de uit deze gegevens verkregen kennis of de verkregen informatie verwerken, en
beslissen met welke handeling(en) het gestelde doel het best kan worden bereikt.

AI-systemen kunnen gebruik maken van symbolische regels of een numeriek model en kunnen hun gedrag ook aanpassen door te analyseren welke invloed hun eerdere handelingen op de omgeving hebben.

Algoritmen

AI is opgebouwd uit algoritmen. Maar niet alle algoritmen zijn onderdeel van AI. Een algoritme kan worden omschreven als een set bij elkaar behorende instructies die een bepaald probleem oplossen of een bepaalde taak uitvoeren. In het geval van AI kunnen we ervan uitgaan dat algoritmen geschreven zijn in een programmeertaal en dat het gaat om het verwerken van digitale gegevens.

Een geautomatiseerde beslisboom bijvoorbeeld is ook een algoritme. Maar dit is slechts een automatische versie van besluitvorming die door een mens op precies dezelfde manier zou zijn gedaan volgens die beslisregels op basis van ‘if X, then Y, else Z’. Hierbij komt het algoritme (‘het systeem’) dus niet zelfstandig tot een besluit of uitkomst.

Waarom zijn Artificial Intelligence & Algoritmen van belang?[bewerken]

Efficiency is een belangrijk aspect in het gebruik van AI&A. Overheden maken daarom al gebruik van dit concept of overwegen deze te gebruiken binnen de diverse regelingen en toepassingen, zoals belastingen en toeslagen, maar ook chatbots en apps.

Naast voordelen bestaan er - uiteraard - ook risico's; beide onderdelen bevatten ethische aspecten. Deze pagina toont voorbeelden en links naar meer informatie over deze onderwerpen.

Direct aan de slag

Wat doe je als Enterprise Architect of adviseur om AI-functies te borgen binnen de architectuur van jouw organisatie?
→Aanbevelingen voor AI&A in de Enterprise Architectuur

Wat doe je als Business- of Solution Architect om AI-functies te verwerken in het ontwerp van een (overheids)dienst? (nog uitwerken)
→Aanbevelingen voor AI&A in het ontwerp van een dienst

Samen leren & zoeken

Meest bekende organisaties en samenwerkingsverbanden die een visie en praktische handreikingen ontwikkelen voor het werken met AI&A:

Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), rapport 105 Opgave AI] In deze visie stelt de WRR dat wanneer Nederland zich op deze fundamentele verandering niet goed voorbereidt, er niet alleen het risico bestaat dat kansen worden gemist, maar ook dat de samenleving wordt opgescheept met een technologie die onze belangen niet dient.
Publieke Diensten Nederlandse AI Coalitie]
ECP - AI Impact Assessment
NEN - AI en Big Data
Digitale Overheid - AI
LED). Deze organisatie werkt aan werkdefinities voor AI&A, die momenteel in review zijn en mogelijk in 2021 worden gepubliceerd.

Leeraanbod en informatieve artikelen, podcasts en webinars binnen de overheid:

Buiten de overheid:

PAO Leiden Artificial Intelligence voor juristen

Ken je nog een overleg (binnen de overheid) dat zich bezighoudt met AI en/of Algoritmen?
Neem dan contact op met NORA Beheer.

Meer informatie & contact

Informatie op landelijk, nationaal en Europees niveau en Tweede Kamerstukken:
→Documentatie over Artificial Intelligence (AI) & Algoritmen

Dit thema wordt beheerd door experts van de overheid en marktpartijen:
→Expertgroep AI&A

Contactpersoon is Youetta de Jager: →Youetta.deJager@ictu.nl.

@@ Regel 4: / Regel 4: @@
 ==Wat zijn Artificial Intelligence & Algoritmen?==
-'''Artificial Intelligence (AI)'''<br />
+'''Artificial Intelligence (AI)'''<br>
-Het is moeilijk om in eenvoudige bewoordingen een definitie van een ingewikkeld begrip als AI te geven. De Nederlandse AI-coalitie hanteert de volgende omschrijving:<br />
+De [https://nlaic.com/ Nederlandse AI-coalitie] hanteert voor het begrip AI de volgende omschrijving:<br />
 ''Het vermogen van een systeem om externe gegevens correct te interpreteren, om te leren van deze gegevens, en om deze lessen te gebruiken om specifieke doelen en taken te verwezenlijken via flexibele aanpassing. Dit vermogen is traditioneel voorbehouden aan mensen.''<br />
-(verwijzing?)
-Op Europees niveau is het de ‘Independent High Level Expert Group on AI' van de Europese Commissie die zich bezig houdt met dit onderwerp. Deze groep is tot de volgende definitie gekomen:<br />
+Op Europees niveau is het de [https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/policies/expert-group-ai Independent High Level Expert Group on AI van de Europese Commissie] die zich bezighoudt met dit onderwerp. Deze groep is tot de volgende [https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/library/definition-artificial-intelligence-main-capabilities-and-scientific-disciplines definitie] gekomen:<br />
 ''Systemen op basis van artificiële intelligentie (AI) zijn door mensen ontworpen softwaresystemen (en mogelijk ook hardware systemen) die, met een complex doel, in de fysieke of digitale dimensie in actie komen op basis van gegevens die zij in hun omgeving waarnemen, waarbij deze:''
 * ''de verzamelde gestructureerde of ongestructureerde gegevens interpreteren,''
@@ Regel 18: / Regel 17: @@
 ''AI-systemen kunnen gebruik maken van symbolische regels of een numeriek model en kunnen hun gedrag ook aanpassen door te analyseren welke invloed hun eerdere handelingen op de omgeving hebben.''<br />
-Bron: Het rapport [https://ec.europa.eu/digital-single-market/en/news/definition-artificial-intelligence-main-capabilities-and-scientific-disciplines A definition of Artificial Intelligence: main capabilities and scientific disciplines, 8 april 2019] van de Independent High Level Expert Group on AI set up by the European Commission <br />
-<br />
-'''Algoritmen'''<br />
+'''Algoritmen'''<br>
-AI is opgebouwd uit algoritmen. Echter, niet alle algoritmen zijn onderdeel van AI. Een algoritme kan worden omschreven als een set bij elkaar behorende instructies die een bepaald probleem oplossen of een bepaalde taak uitvoeren. In het geval van AI kunnen we ervan uitgaan dat algoritmen geschreven zijn in een programmeertaal en dat het gaat om het verwerken van digitale gegevens.
+AI is opgebouwd uit algoritmen. Maar niet alle algoritmen zijn onderdeel van AI. Een algoritme kan worden omschreven als een set bij elkaar behorende instructies die een bepaald probleem oplossen of een bepaalde taak uitvoeren. In het geval van AI kunnen we ervan uitgaan dat algoritmen geschreven zijn in een programmeertaal en dat het gaat om het verwerken van digitale gegevens.
-Een geautomatiseerde beslisboom bijvoorbeeld is ook een algoritme. Echter, dit is slechts een automatische versie van besluitvorming die door een mens op precies dezelfde manier zou zijn gedaan volgens die beslisregels obv ‘if X, then Y, else Z’. Hierbij komt het algoritme (‘het systeem’) dus niet zelfstandig tot een besluit of uitkomst.
+Een geautomatiseerde beslisboom bijvoorbeeld is ook een algoritme. Maar dit is slechts een automatische versie van besluitvorming die door een mens op precies dezelfde manier zou zijn gedaan volgens die beslisregels op basis van ‘if X, then Y, else Z’. Hierbij komt het algoritme (‘het systeem’) dus niet zelfstandig tot een besluit of uitkomst.
 ==Waarom zijn Artificial Intelligence & Algoritmen van belang?==
-Het gebruik van AI en Algoritmen kan voor de overheid veel voordelen hebben, zoals efficiencywinst, objectieve(re) besluiten en voorspellen van gedrag op basis van profielen en smart cities.<br />
-Gedacht kan worden aan de volgende toepassingen:
+Efficiency is een belangrijk aspect in het gebruik van AI&A. Overheden maken daarom al gebruik van dit concept of overwegen deze te gebruiken binnen de diverse regelingen en toepassingen, zoals belastingen en toeslagen, maar ook chatbots en apps.
-* Bepalen zorgtoeslag, kinderbijslag, WOZ-besluiten, inkomstenbelasting;
-* Routering inkomende berichten, wegbeheer, vuilnis ophalen, chatbots;
-* Risicogerichte controles van infrastructuur of verkeer;
-* Aangifte inkomstenbelasting doen per app, corona-app;
-* Crowdmanagement, verwarde mensen, coronamaatregelen.<br />
-Hoewel efficiencywinst en automatische besluiten aantrekkelijk kunnen klinken, is het geen automatisme dat een AI-systeem of algoritme altijd het enige juiste besluit zal nemen of voorstellen. Hoe groot is de foutmarge die acceptabel is bij wel of niet toekennen van een uitkering? Hoe acceptabel is het dat het systeem zelfstandig een besluit neemt zonder tussenkomst van een mens? In verschillende domeinen gelden verschillende maatschappelijke niveaus van acceptatie. In de zorg vinden we het over het algemeen prettig wanneer een arts beslist welke behandeling nodig is, al dan niet geholpen door een AI-systeem. Maar van de Maeslantkering accepteren we dat het algoritme bepaalt wanneer de kering dicht moet om het land te beschermen tegen hoogwater. <br />
+Naast voordelen bestaan er - uiteraard - ook risico's; beide onderdelen bevatten ethische aspecten.
-<br />
+Deze [[Voordelen_en_risico's_Artificial_Intelligence_(AI)_&_Algoritmen|pagina]] toont voorbeelden en links naar meer informatie over deze onderwerpen.
-'''Ethische vraagstukken'''<br />
-Er is een groot belang voor de overheid om AI en algoritmen te kunnen inzetten om het werk beter en in veel gevallen ook objectiever te doen. En daarbij komt vanzelf ook het belang om AI en algoritmen alléén in te zetten op een verantwoorde manier. Ethische vraagstukken, fairness en kans op fouten moeten vooraf bekeken en beoordeeld worden. Op dit moment is er nog geen wetgeving over ethiek bij het gebruik van AI.
-Wél heeft, binnen de Europese Commissie, de High-Level Expert Group on AI - dat zich buigt over verantwoord gebruik van AI - een [https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/library/ethics-guidelines-trustworthy-ai Ethics guidelines for trustworthy AI] opgesteld voor verantwoord gebruik van AI. Hóe deze guidelines in systemen in te bedden en hoe dat controleerbaar te maken is een complexe volgende stap.
-<br />
-Er bestaat een vigerende wetgeving ten aanzien van bijvoorbeeld mensenrechten. (verwijzing?)
@@ Regel 59: / Regel 41: @@
 |-
 | style="border:none; padding:5px 0 7px 0; margin-right:0px; vertical-align:top; height:400px" |
-Wat is op nationaal niveau geregeld om AI&A-functies door (overheids)organisaties optimaal te benutten?
-*De Rijksoverheid heeft haar beelden bij de inzet van AI en algoritmen vastgelegd in het [https://www.digitaleoverheid.nl/wp-content/uploads/sites/8/2019/11/RapportSAPAI.pdf Strategisch Actieplan AI]. Hierin staan voornemens van het kabinet om de ontwikkeling van artificiële intelligentie (AI) in Nederland te versnellen en internationaal te profileren, en op het borgen van de publieke belangen bij AI-ontwikkelingen. De begeleidende [https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2019/10/08/kamerbrief-ai Kamerbrief] schetst de context bij dit plan.<br>
-*Door het [https://www.digitaleoverheid.nl/overzicht-van-alle-onderwerpen/nieuwe-technologieen-data-en-ethiek/het-led/ Leer- en Expertisepunt Datagedreven Werken (LED)] van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zijn in concept werkdefinities voor algoritmen opgesteld. Deze zijn nog onder review en worden mogelijk dit jaar (2021) gepubliceerd.
-Hoe sluiten we vanuit Nederland aan op internationale afspraken en voorzieningen?
-<br>
-*De Europese Commissie heeft [https://digital-strategy.ec.europa.eu/en/library/ethics-guidelines-trustworthy-ai Ethics guidelines for trustworthy AI] opgesteld voor verantwoord gebruik van AI. En een advies aan de Commissie over het verwerken van data ten behoeve van AI is in de maak [https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3653537 The Right to Process Data for Machine Learning Purposes in the EU].
-<br />
 Wat doe je als Enterprise Architect of adviseur om AI-functies te borgen binnen de architectuur van jouw organisatie?<br>
-→ Zie [[Aanbevelingen voor AI&A in de Enterprise Architectuur]]
+→[[Aanbevelingen voor AI&A in de Enterprise Architectuur]]
-<br />
 Wat doe je als Business- of Solution Architect om AI-functies te verwerken in het ontwerp van een (overheids)dienst? (nog uitwerken)<br>
-→ Zie [[Aanbevelingen voor AI&A in het ontwerp van een dienst]]
+→[[Aanbevelingen voor AI&A in het ontwerp van een dienst]]
 |-
 |[[Image:puzzelstuk.png|250px]]
@@ Regel 87: / Regel 56: @@
 | style="border:none; padding:5px 0 7px 0; margin-right:0px; vertical-align:top; height:400px" |
-Er zijn verschillende organisaties en samenwerkingsverbanden die een visie en praktische handreikingen ontwikkelen voor het werken met AI en algoritmen.
+Meest bekende organisaties en samenwerkingsverbanden die een visie en praktische handreikingen ontwikkelen voor het werken met AI&A:
-De meest bekende zijn:
+*[https://www.wrr.nl/publicaties/rapporten/2021/11/11/opgave-ai-de-nieuwe-systeemtechnologie Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR), rapport 105 Opgave AI]] In deze visie stelt de WRR dat wanneer Nederland zich op deze fundamentele verandering niet goed voorbereidt, er niet alleen het risico bestaat dat kansen worden gemist, maar ook dat de samenleving wordt opgescheept met een technologie die onze belangen niet dient.
-*[https://nlaic.com/toepassingsgebied/publieke-diensten/Publieke Diensten Nederlandse AI Coalitie]]
+*[https://nlaic.com/toepassingsgebied/publieke-diensten Publieke Diensten Nederlandse AI Coalitie]]
-*[https://ecp.nl/actueel/artificial-intelligence-impact-assessment/ECP ECP Platform voor de InformatieSamenleving]
+*[https://ecp.nl/actueel/artificial-intelligence-impact-assessment ECP - AI Impact Assessment]
-*[https://www.nen.nl/normcommissie-artificial-intelligence-en-big-data NEN Artificial Intelligence en Big Data]
+*[https://www.nen.nl/normcommissie-artificial-intelligence-en-big-data NEN - AI en Big Data]
-*[https://www.digitaleoverheid.nl/dossiers/ai/ Leer- en Expertisepunt Datagedreven werken AI Digitale Overheid]
+*[https://www.digitaleoverheid.nl/dossiers/ai/ Digitale Overheid - AI]
+*[https://www.digitaleoverheid.nl/overzicht-van-alle-onderwerpen/nieuwe-technologieen-data-en-ethiek/het-led LED)]. Deze organisatie werkt aan werkdefinities voor AI&A, die momenteel in review zijn en mogelijk in 2021 worden gepubliceerd.
-Leeraanbod en informatieve artikelen, podcasts en webinars zijn te vinden bij:
+Leeraanbod en informatieve artikelen, podcasts en webinars binnen de overheid:
-Binnen de overheid:
+*[https://www.it-academieoverheid.nl/onderwerpen/a/artificiele-intelligentie RADIO - Artificiële Intelligentie]
-*[https://www.it-academieoverheid.nl/onderwerpen/a/artificiele-intelligentie RADIO Artificiële Intelligentie RijksAcademie voor Digitalisering en Informatisering Overheid]
+*[https://www.rijksinnovatiecommunity.nl/ Rijks Innovatie Community]
-*[https://www.rijksinnovatiecommunity.nl/onderwerpen/kennisRijks Innovatie community Rijks Innovatie Community]]
 Buiten de overheid:
 *[https://www.paoleiden.nl/cursusaanbod/2021/leergang-artificial-intelligence-voor-juristen PAO Leiden Artificial Intelligence voor juristen]
-Ken je nog een overleg binnen de overheid dat zich bezig houdt met AI en/of Algoritmen? <br />
+Ken je nog een overleg (binnen de overheid) dat zich bezighoudt met AI en/of Algoritmen?<br>
 Neem dan contact op met [[NORA Beheer]].
 |-
@@ Regel 108: / Regel 77: @@
 {| style="float:left; background-color:#E5F0F9; margin-right:8px; border:none; width:250px"
 |-
-!Meer informatie & Contact
+!Meer informatie & contact
 |-
 | style="border:none; padding:5px 0 7px 0; margin-right:0px; vertical-align:top; height:400px"  |
-Nuttige linkjes:
+Informatie op landelijk, nationaal en Europees niveau en Tweede Kamerstukken:<br>
+→[[Documentatie over Artificial Intelligence (AI) & Algoritmen]]
+Dit thema wordt beheerd door experts van de overheid en marktpartijen:<br>
+→[[Expertgroep AI&A]]
-:→ [[Documentatie over AI en Algoritmen]]<br />
-Dit thema wordt beheerd door experts van de overheid en marktpartijen:
+Contactpersoon is Youetta de Jager:
-: → [[Expertgroep AI&A]]
+→{{Maillink|to=Youetta.deJager@ictu.nl|cc=nora@ictu.nl|subject=Contact met betrekking tot AI&A}}.
-Contactpersoon is Louise de Jong
-: → {{Maillink|to=Louise.deJong@ictu.nl|cc=nora@ictu.nl|subject=Contact met betrekking tot AI&A}}.
 |-

Artificial Intelligence: verschil tussen versies

Versie van 30 nov 2022 12:22

Wat zijn Artificial Intelligence & Algoritmen?[bewerken]

Waarom zijn Artificial Intelligence & Algoritmen van belang?[bewerken]

Navigatiemenu

Zoeken