Beveiligingspatronen

Deze pagina is een concept. Reacties via nora@ictu.nl of tekstvoorstellen in de wiki zijn welkom.

Een beveiligingspatroon als onderdeel van de architectuur is een standaard beschrijving van een probleem en oplossing binnen een bepaalde context, met als doel dat de oplossing algemener inzetbaar wordt. Patronen zijn te beschouwen als bouwstenen op architectuurniveau.

Vanuit het perspectief van kennisdeling begint een patroon waar een “best practice” ophoudt. Waar de Code voor Informatiebeveiliging (ISO 17799) aangeeft dat er een scheiding moet zijn tussen een intern en een extern netwerk, geven patronen aan op welke wijze dit het beste kan gebeuren. Dit afhankelijk van de specifieke context en in samenhang moet oplossingen bieden die de business nodig heeft.

Heel simpel gezegd richt de Code zich op de Wat-vraag en patronen zich op de Hoe-vraag. Voor het beantwoorden van de Hoe-vraag speelt de context van de organisatie en de specificatie van het beveiligingsprobleem een belangrijke rol. Vandaar dat het sjabloon van een patroon hier ook expliciet aandacht aan besteedt.

De kracht van de patronen bestaat uit drie belangrijke elementen:

• Elk patroon is geschreven en beoordeeld vanuit de gedachte dat het patroon door een willekeurig persoon op het Internet kan worden gevonden. Met andere woorden, het moet zelfverklarend zijn zonder dat verdere uitleg van de auteur nodig is.
• Elk patroon is geschreven met dezelfde indeling,en met dezelfde onderdelen. Een indeling die al in eerdere boeken werd gehanteerd en die zijn kracht heeft bewezen.
• Elk patroon beschrijft meer dan alleen de oplossing voor een specifiek probleem in een specifieke context. Het patroon is verrijkt met praktijkervaring: wat zijn de factoren die van invloed zijn, wat zijn de voordelen en nadelen, wat zijn de valkuilen en wat moet je beslist wel of niet doen. Soms direct, soms indirect, wordt daarmee ook beschreven wat het niet oplost.

Beveiligingspatronen in de NORA-wiki

Logging, monitoring en bedrijfscontinuïteit

Beschrijft vastlegging en controle van gebeurtenissen en maatregelen voor bedrijfscontinuïteit

• Themapatroon bedrijfscontinuïteit

Dit themapatroon beschrijft een oplossing voor de algemene probleemstelling van bedrijfscontinuïteit; ook wel genoemd: Business Continuity Management (BCM). Het patroon legt de focus op IT-voorzieningen.

• Patroon voor logging

Dit patroon beschrijft het vastleggen van gegevens voor informatiebeveiliging en richt zich op technische logging.

• Patroon voor security information event management

Dit patroon beschrijft het vertalen, bewerken en rapporteren van gelogde gegevens aan de verschillende doelgroepen.

• Patroon voor backup & restore strategie

In dit patroon worden vijf verschillende objecttypen beschouwd waarvoor backup&restore geregeld wordt.

• Patroon voor disaster recovery/uitwijk

Dit patroon richt zich op disaster recovery van rekencentra en de IT-aspecten.

• Patroon voor uitbesteding van IT-diensten

Dit patroon beschrijft de algemene probleemstelling en randvoorwaarden van IT-uitbesteding. De focus van de oplossingen is gericht op de voor de dienstverlener op te stellen koppelvakken.

Toegang

Beschrijft vertrouwde toegang tot infrastructuur en applicaties

• Themapatroon identity & access management

Dit themapatroon beschrijft de algemene probleemstelling van identity & access management (IAM).

• Patroon voor identity management

Dit patroon beschrijft oplossingen voor identity management.

• Patroon voor access management

Dit patroon beschrijft oplossingen voor access management.

• Patroon voor federatie van identity management

Beschrijft de ondersteuning van gezamenlijk identiteitengebruik met Federated Identity Management.

• Patroon voor single sign-on

Dit patroon beschrijft oplossingen voor single sign-on.

• Patroon voor portaal toegangserver

Beschrijft een portaal, die eindgebruikers via internet of bedrijfsnetwerken toegang geeft tot zowel toepassingen als gegevens.

• Patroon voor vertrouwd toegangspad

Beschrijft oplossingen voor vertrouwd toegangspad.

Encryptie

Beschrijft de borging van vertrouwelijkheid en integriteit van gegevens

• Themapatroon encryptie
• Patroon voor symmetrische encryptie
• Patroon voor public key infrastructure
• Patroon voor elektronische handtekening
• Patroon voor sleutelhuis
• Patroon voor secure email

Koppelvlakken

Beschrijft gecontroleerde doorgang tussen de zones

• Themapatroon koppelvlakken
• Patroon voor externe koppelvlakken
• Patroon voor interne koppelvlakken voor de productieomgeving
• Patroon voor interne koppelvlakken voor de ontwikkelomgeving
• Patroon voor interne koppelvlakken met beheer en audit
• Patroon voor koppelnetwerken met vertrouwde organisaties

Beschouwingsmodellen

• Beschouwingsmodel client
• Beschouwingsmodel draadloze netwerken
• Beschouwingsmodel netwerk
• Beschouwingsmodel printer
• Beschouwingsmodel server
• Beschouwingsmodel servervirtualisatie
• Beschouwingsmodel zonering

Een beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen.

Het proces van vaststellen van de vereiste betrouwbaarheid van informatiesystemen in termen van vertrouwelijkheid, beschikbaarheid en integriteit alsmede het treffen, onderhouden en controleren van een samenhangend pakket van bijbehorende maatregelen.

De persoon of organisatie die voorziet in het leveren van een afgebakende prestatie (dienst) aan haar omgeving (de afnemers).