8.4 Rijkshuisstijl

Deze pagina is een concept. Reacties via nora@ictu.nl of tekstvoorstellen in de wiki zijn welkom.

Apps voor de Rijksoverheid moeten voldoen aan twee typen standaarden, de huisstijl van de organisatie (voor de Rijksoverheid is dit de Rijkshuisstijl voor apps) en de standaarden die door de leveranciers van de platformen (Apple en Google) worden uitgegeven. Daarnaast zijn er algemene richtlijnen voor het ontwerpen van een app, bijvoorbeeld de standaarden vanuit het W3C, een organisatie die als doel heeft de interoperabiliteit van het World Wide Web te verzekeren.

Het is van belang te voldoen aan de Rijkshuisstijl voor apps, echter wanneer dit botst met eisen op het gebied van toegankelijkheid, dan gaan de eisen voor toegankelijkheid voor.

Wanneer de Design Guidelines van Apple en Google botsen met de Rijkshuistijl voor apps, dan wordt er meestal voor gekozen om de Design Guidelines van Apple en Google te volgen. Hier is bewust voor gekozen, omdat de native componenten van Apple en Google veelvuldig zijn getoetst aan toegankelijkheidseisen en ondervonden zijn aan usability tests. Daarnaast worden deze componenten vanuit Apple en Google geupdate zodat ze bij de tijd blijven. De Rijkshuisstijl heeft haar focus niet op het ontwerpen van apps, waardoor er vanuit de Rijkshuisstijl niet voor alle componenten duidelijke richtlijnen zijn.

Huisstijl van een organisatie[bewerken]

De huisstijl voor apps is randvoorwaardelijk voor een herkenbare en toegankelijke Overheid. Door de invoering van één app huisstijl is de Overheid direct als afzender herkenbaar. Voor de Rijksoverheid bevat de Rijkshuisstijl standaarden voor o.a.:

Afzenderschap
Launchscreen
Logo’s
Kleurgebruik
Fonts
Iconen
Navigatie

Hieronder volgt een samenvatting van deze standaarden, zie voor een uitgebreide beschrijving de online stijlgids met basiselementen.

Afzenderschap[bewerken]

Het afzenderschap in een app wordt weergegeven door middel van het logo: beeldmerk (blauw lint) en woordmerk (organisatienaam). Het lint staat bij apps altijd bovenaan, in het midden en alleen op de launchscreen.

Launchscreen en logo’s[bewerken]

Het Launchscreen is het eerste scherm dat wordt weergegeven. Het doel van dit scherm is om de gebruiker feedback te geven dat de app geladen wordt.

De nieuwste versies van iOS en Android bieden aan de gebruiker de mogelijkheid om voor een lichte of donkere instelling te kiezen, zorg voor beide instellingen met een goede kleurenset uit de huisstijl. De huisstijl is vaak van oorsprong opgezet voor traditionele media en wordt steeds meer geschikt gemaakt voor digitale communicatie.

Iconen[bewerken]

Binnen een app kan gebruik worden gemaakt van iconen waarvoor vanuit de Rijksoverheid richtlijnen zijn opgesteld. Hiervan is een iconenbibliotheek beschikbaar. De mobiele platformen iOS en Android bieden daarnaast eigen iconensets aan. Voor functionele iconen wordt aangeraden deze platform-eigen iconen te gebruiken. Door het gebruik van deze sets (in ieder geval voor de functionele iconen) sluit een app vaak beter aan op de verwachting van de gebruiker. Functionele iconen zijn bijvoorbeeld iconen voor terug, voorlezen, animaties etc.

Navigatie[bewerken]

Herkenbare en gebruiksvriendelijke navigatie is van groot belang voor de bruikbaarheid van een app. Daarbij gaat het om menu’s, buttons, sliders en selection controls.

Organisatie specifieke richtlijnen[bewerken]

In sommige gevallen kan het toepassen van de huisstijl conflicten opleveren met het conformeren aan leveranciersstandaarden. Een aantal ontwikkelorganisaties binnen de overheid heeft daarom eigen richtlijnen en iconensets gemaakt zoals de Belastingdienst en Defensie. Geadviseerd wordt de huisstijl zoveel mogelijk toe te passen als binnen de platform specifieke richtlijnen mogelijk is.

Design system[bewerken]

De rijkshuisstijlwebsite met de hierboven genoemde hulpmiddelen kan je zien als een design system: een centrale omgeving waarin alle bouwstenen van digitale diensten en producten van een organisatie staan. Uit deze bron kunnen alle bouwteams putten (webdevelopers, appdevelopers, webredactie maar ook de afdelingen communicatie en marketing). Doordat iedereen dezelfde bouwstenen gebruikt om de diensten en producten op te bouwen, is er een verregaande consistentie in design en (digitale) communicatie. En dus ook in de gebruikerservaring.

Moderne design systems gaan echter verder dan de rijkshuisstijlwebsite, die bieden interactie-patronen, componenten-bibliotheken, templates, ontwikkeltools e.d. voor nog meer kwaliteit en consistentie en het voorkomen van dubbel werk. Diverse overheidsorganisaties hebben een eigen design system of zijn dat aan het opstarten. En er is ook een breder initiatief: het NL Design System, een initiatief van Gebruiker Centraal en Code for NL in nauwe samenwerking met Common Ground, DUO, Gemeente Den Haag, Mens Centraal en vele andere partijen. Daarnaast biedt de Belastingdienst haar implementatie van de Rijkshuisstijl voor web ‘BOLD’ aan en is er een design system specifiek voor iOS en Android platform ontwikkeld door het Mobile Competence Centre.

Volgende pagina: 8.5 Conversational user interface

Op deze pagina