ISOR:BIO Thema Communicatievoorzieningen Uitvoering

Versie 2.0 van 9 februari 2021 van de BIO Thema-uitwerking Communicatievoorzieningen is vervangen door versie 2.1 van 29 oktober 2021.
De wijzigingen betreffen met name de uniformering van objectdefinities en objectnamen in en tussen BIO Thema-uitwerkingen.
Versie 2.1 in PDF-formaat is op de website CIP-overheid/producten gepubliceerd.

Deze informatie is onderdeel van BIO Thema-uitwerking Communicatievoorzieningen. Meer lezen → BIO Thema-uitwerking Communicatievoorzieningen → Alle normenkaders → Beveiligingsaspecten → Invalshoeken → ISOR (Information Security Object Repository)

Doelstelling

Het doel van communicatievoorzieningen in het uitvoeringsdomein is het waarborgen dat de netwerkinfrastructuur is ingericht conform specifieke beleidsuitgangspunten en dat aan de eisen voor de beschikbaarheid, integriteit, vertrouwelijkheid en controleerbaarheid bij het ontwerp en implementatie is voldaan.

Risico's

De belangrijkste risico’s in het uitvoeringsdomein van communicatievoorzieningen zijn:

• negatieve beïnvloeding van beveiligingsniveaus door koppeling van netwerken;
• illegaal gebruik;
• onderbrekingen;
• afluistering van getransporteerde data;
• kwetsbaarheden in uitvoerbare code;
• fysieke of logische inbreuk op netwerkelementen.

Objecten, controls en maatregelen

Per object zijn controls en maatregelen opgenomen die risico’s kunnen reduceren (zie Hoofdstuk Normen uit de BIO Thema Communicatievoorzieningen binnen dit aspect). Voor de implementatie wordt verwezen naar de zes uitvoeringskaders van de ISO 27033 en het Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA)-thema Beveiliging.

In de onderstaande afbeelding zijn de essentiële beveiligingsobjecten voor communicatievoorzieningen weergegeven in de kolommen: Intentie, Functie, Gedrag en Structuur. Voor het wit ingekleurde object heeft de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) geen control gedefinieerd. Deze objecten zijn voor een groot deel afkomstig uit de ISO 27033 deel 1 t/m 6.

Overzicht objecten voor communicatievoorzieningen in het uitvoeringsdomein

Principes uit de BIO Thema Communicatievoorzieningen binnen dit aspect

Beveiligingsaspect::Uitvoering

• Heeft bron::BIO Thema Communicatievoorzieningen
• Beveiligde inlogprocedure... meer resultaten

ID	Principe	Criterium
CVZ_U.01	Richtlijn voor netwerkbeveiliging	Organisaties behoren hun netwerken te beveiligen met richtlijnen voor ontwerp, implementatie en beheer .
CVZ_U.02	Beveiligde inlogprocedure	Indien het beleid voor toegangsbeveiliging dit vereist, behoort toegang tot (communicatie)systemen en toepassingen te worden beheerst door een beveiligde inlogprocedure.
CVZ_U.03	Netwerkbeveiligingsbeheer	Netwerken behoren te worden beheerd en beheerst om informatie in systemen en toepassingen te beschermen.
CVZ_U.04	Vertrouwelijkheids- of geheimhoudingsovereenkomst	Eisen voor vertrouwelijkheids- of geheimhoudingsovereenkomsten die de behoeften van de organisatie, betreffende het beschermen van informatie weerspiegelen, behoren te worden vastgesteld, regelmatig te worden beoordeeld en gedocumenteerd.
CVZ_U.05	Beveiliging netwerkdiensten	Beveiligingsmechanismen, dienstverleningsniveaus en beheereisen voor alle netwerkdiensten behoren te worden geïdentificeerd en opgenomen in overeenkomsten betreffende netwerkdiensten. Dit geldt zowel voor diensten die intern worden geleverd als voor uitbestede diensten.
CVZ_U.06	Zonering en filtering	Groepen van informatiediensten, -gebruikers en -systemen behoren in netwerken te worden gescheiden (in domeinen).
CVZ_U.07	Elektronische berichten	Informatie die is opgenomen in elektronische berichten behoort passend te zijn beschermd.
CVZ_U.08	Toepassingen via openbare netwerken	Informatie die deel uitmaakt van uitvoeringsdiensten en die via openbare netwerken wordt uitgewisseld, behoort te worden beschermd tegen frauduleuze activiteiten, geschillen over contracten en onbevoegde openbaarmaking en wijziging.
CVZ_U.09	Gateways en firewalls	De filterfuncties van gateways en firewalls behoren zo te zijn geconfigureerd, dat inkomend en uitgaand netwerkverkeer wordt gecontroleerd en dat daarbij in alle richtingen uitsluitend het vanuit beveiligingsbeleid toegestaan netwerkverkeer wordt doorgelaten.
CVZ_U.10	Virtual Private Network (VPN)	Een VPN behoort een strikt gescheiden end-to-end-connectie te geven, waarbij de getransporteerde informatie die over een VPN wordt getransporteerd, is ingeperkt tot de organisatie die de VPN gebruikt.
CVZ_U.11	Cryptografische services	Ter bescherming van de vertrouwelijkheid en integriteit van de getransporteerde informatie behoren passende cryptografische beheersmaatregelen te worden ontwikkeld, geïmplementeerd en ingezet.
CVZ_U.12	Draadloze toegang	Draadloos verkeer behoort te worden beveiligd met authenticatie van devices, autorisatie van gebruikers en versleuteling van de communicatie.
CVZ_U.13	Netwerkconnectie	Alle gebruikte routeringen, segmenten, verbindingen en aansluitpunten van een bedrijfsnetwerk behoren bekend te zijn en te worden bewaakt.
CVZ_U.14	Netwerkauthenticatie	Authenticatie van netwerk-nodes behoort te worden toegepast om onbevoegd aansluiten van netwerkdevices (sniffing) te voorkomen.
CVZ_U.15	Netwerkbeheeractiviteiten	Netwerken behoren te worden beheerd en beheerst om informatie in systemen en toepassingen te beschermen.
CVZ_U.16	Logging en monitoring communicatievoorzieningen	Logbestanden van informatiebeveiligingsgebeurtenissen in netwerken, behoren te worden gemaakt en bewaard en regelmatig te worden beoordeeld (op de ernst van de risico’s).
CVZ_U.17	Netwerkbeveiligingsarchitectuur	De beveiligingsarchitectuur behoort de samenhang van het netwerk te beschrijven en structuur te bieden in de beveiligingsmaatregelen, gebaseerd op het vigerende bedrijfsbeleid, de leidende principes en de geldende normen en standaarden.

Normen uit de BIO Thema Communicatievoorzieningen binnen dit aspect

*Beveiligingsaspect::Uitvoering

• Heeft bron::BIO Thema Communicatievoorzieningen
• Algemene maatregelen en ‘beveiligingslagen’ voor draadloze netwerken... meer resultaten

ID	Stelling	Norm
CVZ_U.01.01	De voorbereiding van veilige netwerkontwerpen omvat tenminste de volgende stappen: identificatie van middelen (assets); inventarisatie van functionele eisen; beoordeling van functionele eisen in de context van het beoogd gebruik; evaluatie van bekende toepassingsmogelijkheden en hun beperkingen; evaluatie van bestaande ontwerpen en implementaties.	Stappen ter voorbereiding van veilige netwerkontwerpen
CVZ_U.01.02	Leidende ontwerpprincipes, zoals ‘defence in depth’ (of anders geformuleerd ‘inbraak betekent geen doorbraak’) worden gehanteerd. Robuustheid (resilience) van het ontwerp bepaalt de beschikbaarheid van netwerken, zoals door het toepassen van redundancy, back-up van configuratiegegevens en snel beschikbare reservedelen.	Leidende ontwerpprincipes worden gehanteerd of anders geformuleerd: “inbraak betekent geen doorbraak”
CVZ_U.01.03	Netwerkbeveiliging is gebaseerd op International Telecommunication Union - Telecommunications sector (ITU-T) X.80x (zie de ISO 27001 2017 Annex C).	Netwerkbeveiliging is gebaseerd op ITU-T X.80x
CVZ_U.01.04	Netwerkontwerpen zijn gestructureerd gedocumenteerd in actuele overzichten.	Netwerkontwerpen zijn gestructureerd gedocumenteerd in actuele overzichten
CVZ_U.01.05	De implementatie van netwerkbeveiliging is gebaseerd op het netwerkontwerp zoals in norm U.01.04 is bedoeld en is in richtlijnen samengevat conform de ISO 27033-2 2012.	De implementatie van netwerkbeveiliging is gebaseerd op netwerkontwerp en in richtlijnen samengevat
CVZ_U.01.06	Netwerken zijn zo opgezet dat ze centraal beheerd kunnen worden.	Netwerken zijn zo opgezet dat ze centraal beheerd kunnen worden
CVZ_U.02.01	Voor het verlenen van toegang tot het netwerk aan externe leveranciers wordt vooraf een risicoafweging gemaakt. De risicoafweging bepaalt onder welke voorwaarden de leveranciers toegang krijgen. Uit een registratie blijkt hoe de rechten zijn toegekend.	Voor het verlenen van toegang tot het netwerk aan externe leveranciers wordt vooraf een risicoafweging gemaakt
CVZ_U.02.02	Als vanuit een onvertrouwde zone toegang wordt verleend naar een vertrouwde zone, gebeurt dit alleen op basis van minimaal twee-factorauthenticatie.	Toegang vanuit een niet-vertrouwde zones naar een vertrouwde zone
CVZ_U.02.03	Toegang tot netwerken is beperkt tot geautoriseerde gebruikers (en geautoriseerde applicaties). Drie gebieden waarvoor expliciete inlogmechanismen worden toegepast, zijn: Remote login, Voor gebruikers die van buiten inloggen op de door de organisatie beheerde bedrijfsnetwerken. Versterkte authenticatie, Voor toepassingen waarbij de ‘standaard’-authenticatie van gebruikers (en applicaties) kan worden gecompromitteerd. Single Sign-On, Voor situaties waarbij netwerken worden geacht authenticatie-checks uit te voeren voor verschillende toepassingen.	Toegang tot netwerken is beperkt tot geautoriseerde gebruikers
CVZ_U.03.01	Voor het beheer van netwerkapparatuur zijn verantwoordelijkheden en procedures vastgesteld.	Voor het beheer van netwerkapparatuur zijn verantwoordelijkheden en procedures vastgesteld
CVZ_U.03.02	Netwerken worden geregistreerd en gemonitord conform vastgelegde procedures en richtlijnen.	Netwerken worden geregistreerd en gemonitord conform vastgelegde procedures en richtlijnen
CVZ_U.03.03	Beheeractiviteiten worden nauwgezet gecoördineerd, zowel om de dienstverlening voor de organisatie te optimaliseren als om te waarborgen dat beheersmaatregelen consistent in de hele informatieverwerkende infrastructuur worden toegepast.	Beheeractiviteiten worden nauwgezet gecoördineerd
CVZ_U.03.04	Ter bescherming tot netwerkdiensten en/of - voor zover noodzakelijk - van toepassingen zijn voor het beperken van de toegang procedures opgesteld.	Ter bescherming tot netwerkdiensten en/of -toepassingen zijn voor procedures opgesteld
CVZ_U.03.05	De functies van operationeel netwerkbeheer en overige computerbewerkingen zijn gescheiden.	De functies van operationele netwerkbeheer en overige computerbewerkingen zijn gescheiden
CVZ_U.03.06	Systemen worden voorafgaand aan de toegang tot het netwerk geauthentiseerd.	Systemen worden voorafgaand aan de toegang tot het netwerk geauthentiseerd
CVZ_U.04.01	Voor de vertrouwelijkheids- of geheimhoudingsovereenkomsten worden de volgende elementen in overweging genomen: de looptijd van een overeenkomst; de benodigde acties bij beëindiging; de acties van ondertekenaars bij onbevoegde openbaarmaking van informatie; hoe het eigendom van vertrouwelijke informatie zich verhoudt tot de bescherming; het toegelaten gebruik van vertrouwelijke informatie en de rechten van de ondertekenaar om informatie te gebruiken; de voorwaarden voor het teruggeven of vernietigen van informatie na beëindiging; de acties in geval van schending van de overeenkomst; de privacyregelgeving (Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en Uitvoeringswet Algemene Verordening Gegevensbescherming (UAVG)).	Elementen ter overweging bij vertrouwelijkheids- of geheimhoudingsovereenkomsten
CVZ_U.05.01	Bij draadloze verbindingen zoals wifi en bij bedrade verbindingen buiten het gecontroleerd gebied wordt gebruik gemaakt van encryptiemiddelen waarvoor het Nationaal Bureau voor Verbindingsbeveiliging (NBV) een positief inzetadvies heeft afgegeven.	Binnenkomend en uitgaand dataverkeer wordt bewaakt en geanalyseerd op kwaadaardige elementen
CVZ_U.05.02	De noodzakelijke beveiligingsmechanismen in de vorm van technische beveiligingsfuncties, zoals segmentatie, detectie en protectie, monitoring en versleuteling van het dataverkeer zijn vastgelegd in een overeenkomst.	Ontdekte nieuwe dreigingen vanuit de analyse worden gedeeld binnen de overheid
CVZ_U.05.03	Beveiligingsmechanismen voor communicatie worden voorzien op de volgende Open Systems Interconnection (OSI)-lagen: Applicatieniveau, Voor authenticiteit, integriteit, vertrouwelijkheid en onweerlegbaarheid: encryptie. Transportniveau, Voor veilige point to point-verbindingen: encryptie. Netwerkniveau, Voor veilige communicatie tussen devices, encryptie, firewalls en netwerkverbindingen: Virtual Private Network (VPN).	Bij draadloze verbindingen wordt gebruik gemaakt van encryptiemiddelen
CVZ_U.05.04	Het dienstverleningsniveau wordt afgestemd op de volgende eisen: de vereiste performance en beschikbaarheid van het netwerk; de toegestane verbindingstypen; de toegestane netwerkprotocollen; de toegepaste applicaties op de te leveren netwerkservices; de beoogde architectuur- en ontwerpprincipes.	Eisen op basis waarvan het dienstverleningsniveau wordt afgestemd
CVZ_U.05.05	Het dataverkeer dat de organisatie binnenkomt of uitgaat, wordt bewaakt/geanalyseerd op kwaadaardige elementen middels detectie-voorzieningen (zoals beschreven in de richtlijn voor implementatie van detectie-oplossingen), zoals het Nationaal Detectie Netwerk of GDI, die worden ingezet op basis van een risico-inschatting, mede aan de hand van de aard van de te beschermen gegevens en informatiesystemen.	De noodzakelijke beveiligingsmechanismen zijn vastgelegd in een overeenkomst
CVZ_U.05.06	Bij ontdekte nieuwe dreigingen vanuit de analyse op kwaadaardige elementen worden deze, rekening houdend met de geldende juridische kaders, verplicht gedeeld binnen de overheid, waaronder met het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) of de sectorale Computer Emergency Response Team (CERT), bij voorkeur door geautomatiseerde mechanismen (threat intelligence sharing).	Beveiligingsmechanismen voor communicatie worden voorzien op de OSI lagen
CVZ_U.06.01	Het netwerk is in (logische of fysieke) domeinen (of zones) opgedeeld op grond van risico’s voor onderlinge negatieve beïnvloeding van informatiesystemen binnen een domein en het beoogde betrouwbaarheidsniveau.	Alle gescheiden groepen hebben een gedefinieerd beveiligingsniveau
CVZ_U.06.02	Alle gescheiden groepen hebben een gedefinieerd beveiligingsniveau.	Het netwerk is opgedeeld op grond van risico’s voor onderlinge negatieve beïnvloeding
CVZ_U.06.03	Perimeters van netwerkzones worden nauwkeurig gedefinieerd en de gecontroleerde doorgang van de informatie tussen netwerkdomeinen wordt beheerst met een gateway (bijvoorbeeld een firewall en een filterende router).	Perimeters van netwerkzones worden nauwkeurig gedefinieerd en de gecontroleerde doorgang wordt beheerst
CVZ_U.06.04	Draadloze toegang tot gevoelige domeinen wordt behandeld als een externe verbinding en wordt beveiligd met de eisen geldend voor externe verbindingen.	Draadloze toegang tot gevoelige domeinen wordt behandeld als externe verbinding
CVZ_U.07.01	Voor de beveiliging van elektronische berichten gelden de vastgestelde standaarden tegen phishing en afluisteren van de ‘pas- toe-of-leg-uit’- lijst van het Forum Standaardisatie.	Voor de beveiliging van elektronische berichten gelden de vastgestelde standaarden tegen phishing en afluisteren
CVZ_U.07.02	Voor veilige berichtenuitwisseling met basisregistraties wordt, conform de ‘pas-toe-of-leg-uit-lijst van het Forum Standaardisatie, gebruik gemaakt van de actuele versie van Digikoppeling.	Voor veilige berichtenuitwisseling met basisregistraties wordt gebruik gemaakt van Digikoppeling
CVZ_U.07.03	Bij web- en mailverkeer van gevoelige gegevens wordt gebruik gemaakt van Public Key Infrastructure (PKI)-Overheid-certificaten. Gevoelige gegevens zijn onder andere digitale documenten binnen de overheid waar gebruikers rechten aan kunnen ontlenen.	Bij web- en mailverkeer van gevoelige gegevens wordt gebruik gemaakt van PKI-Overheid certificaten
CVZ_U.07.04	Om zekerheid te bieden over de integriteit van het elektronische bericht, wordt voor elektronische handtekeningen gebruik gemaakt van de Advanced Electronic Signatures (AdES) Baseline Profile standaard of de European Telecommunications Standards Institute (ETSI) TS 102 176-1 (en relevante standaarden uit de pas-toe-of-leg-uit lijst van het Forum Standaardisatie).	Voor elektronische berichten wordt gebruik gemaakt van de AdES Baseline Profile standaard of ETSI TS 102 176-1
CVZ_U.07.05	Voor de beveiliging van het elektronische berichtenverkeer worden passende maatregelen getroffen, zoals: de berichten te beschermen tegen onbevoegde toegang, wijziging of weigering van dienstverlening met het classificatieschema van de organisatie; een correcte adressering en het transport van het bericht waarborgen; de herstelbaarheid van onderbroken communicatie en de beschikbaarheid van de dienst; de wettelijke bepalingen zoals eisen voor elektronische handtekeningen; het toestemming verkrijgen van het verantwoordelijke management en de gegevenseigenaren, voorafgaand aan het gebruiken van externe openbare diensten zoals instant messaging, sociale netwerken of het delen van bestanden; de twee-factorauthenticatie voor de toegang vanuit de openbaar toegankelijke netwerken.	Voor de beveiliging van elektronische berichtenverkeer worden passende maatregelen getroffen
CVZ_U.08.01	Met de communicerende partijen worden afspraken gemaakt over: de wederzijdse authenticatie; de bevoegdheden voor het gebruik van de dienst; de integriteit en vertrouwelijkheid van transacties, belangrijke documenten en de onweerlegbaarheid van de ontvangst; een passende verificatie voor de controle van de transactie.	Met communicerende partijen worden afspraken gemaakt
CVZ_U.09.01	Voor elke gateway of firewall bestaat een actueel configuratiedocument dat de complete configuratie en de functionele eisen van de gateway of firewall beschrijft.	Voor elke gateway of firewall bestaat een actueel configuratiedocument
CVZ_U.09.02	De filterfunctie van gateways en firewalls zijn instelbaar.	De filterfunctie van gateways en firewalls is instelbaar
CVZ_U.09.03	Gebeurtenissen worden vastgelegd in auditlogs en worden, indien aanwezig, doorgegeven aan centrale systemen zoals Security Information and Event Management (SIEM).	Gebeurtenissen worden vastgelegd in auditlogs en worden doorgegeven aan centrale systemen zoals SIEM
CVZ_U.09.04	Uitsluitend toegestaan netwerkverkeer wordt doorgelaten.	Uitsluitend toegestaan netwerkverkeer wordt doorgelaten
CVZ_U.10.01	De end-to-end-connectie: wordt gecreëerd door scheiding van de adresseringsruimte en routeringen tussen Virtual Private Network (VPN’s) over het onderliggende netwerk; geeft garanties dat de interne structuur van het onderliggende netwerk niet zichtbaar is voor andere netwerken; biedt bescherming tegen denial of service attacks en ongeautoriseerde toegang; biedt bescherming tegen label spoofing (het mogelijk injecteren van foute labels).	De end-to-end
CVZ_U.11.01	Voor het waarborgen van de vertrouwelijkheid van communicatie tussen de zender en ontvanger wordt versleuteling toegepast op een of meer van de juiste verbindingslagen (Open Systems Interconnection (OSI)-laag 1 t/m 7). Public Key Infrastructure (PKI) faciliteert deze functie.	Voor het waarborgen van de vertrouwelijkheid wordt versleuteling toegepast op één of meer verbindingslagen
CVZ_U.11.02	Voor het waarborgen van de integriteit van de communicatie tussen de zender en ontvanger wordt een digitale ondertekening toegepast. Toepassingsvoorbeelden zijn: communicatieprotocollen die de ontvangst onweerlegbaar maken; applicatieprotocollen die de signatuur van de zender gebruiken voor onweerlegbaarheid van de ontvangst en de integriteit van de ontvangen data.	Voor het waarborgen van de integriteit van communicatie wordt digitale ondertekening toegepast
CVZ_U.11.03	Cryptografische beheersmaatregelen moeten expliciet aansluiten bij de standaarden op de ‘pas-toe-of-leg-uit’-lijst van het Forum Standaardisatie.	Cryptografische beheersmaatregelen sluiten aan bij de Pas-Toe-of-Leg-Uit standaarden
CVZ_U.11.04	Cryptografische algoritmen voldoen aan de hoogst mogelijke industrie-standaarden, voor de sterkte, met een voor de toepassing en contextrelevante sleutellengte en algoritme, zoals uit de Forum Standaardisatie-lijst: Advanced Encryption Standard (AES); Sleutellengte 128 bit voor ‘lichte’ en 192 of 256 bits voor ‘zware’ toepassingen.	Cryptografische algoritmen voldoen aan de hoogst mogelijke industriestandaarden
CVZ_U.12.01	Omdat draadloze netwerken altijd en overal fysiek benaderbaar zijn, worden de volgende algemene maatregelen en beveiligingslagen altijd toegepast: Netwerktoegangscontrole (Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE) 802.1x) en apparaat-authenticatie (Extensible Authentication Protocol - Transport Layer Security (EAP-TLS)) beschermt netwerken tegen aansluiting van ongeautoriseerde gebruikers. Integriteitcontrolemechanismen voorkomen man-in-the-middle attacks. Encryptie op netwerkniveau; het sterkst mogelijke algoritme/protocol wordt standaard toegepast met backwards- compatibility-mogelijkheden voor de ondersteuning van oudere of minder sterke protocollen. Autorisatie van mobiele clients, bijvoorbeeld via Media Access Control (MAC)-adresfiltering. Toegangscontrole van eindgebruikers, bijvoorbeeld via Role Based Access Control (RBAC). Niet toegestane typen netwerkverkeer worden geblokkeerd. Niet benodigde functies zijn altijd uitgeschakeld (hardening). Bekende kwetsbaarheden in de systeemsoftware worden doorlopend opgelost (patching en patchmanagement).	Algemene maatregelen en ‘beveiligingslagen’ voor draadloze netwerken
CVZ_U.13.01	Voor de beheersing van netwerken worden de volgende minimumeisen toegepast: de identificatie van alle soorten netwerkverbindingen die worden gebruikt; een actuele lijst van toegestane en gebruikte protocollen; een actuele lijst van gebruikte netwerktoepassingen; een continu onderzoek naar beveiligingsrisico’s voor netwerken; een actuele netwerktopologie en daarvoor geldende beveiligingseisen.	Voor de beheersing van netwerken worden minimumeisen
CVZ_U.13.02	Netwerken worden bewaakt op het beoogd gebruik en overtreding van het beveiligingsbeleid wordt gelogd.	Netwerken worden bewaakt op het beoogd gebruik en overtreding van securitybeleid gelogd
CVZ_U.14.01	Alvorens logisch toegang te verkrijgen tot een netwerk wordt de authenticiteit van een aangesloten netwerkdevice gecontroleerd (Extensible Authentication Protocol - Transport Layer Security (EAP-TLS)).	Authenticiteit van aangesloten netwerkdevices wordt gecontroleerd
CVZ_U.14.02	Alleen de specifiek voor het netwerk toegestane netwerk-devices worden logisch gekoppeld met de in het netwerk aanwezige clients en informatiesystemen (Institution of Electrical Engineers (IEE) 802.1x).	Alleen specifiek toegestane netwerkdevices worden gekoppeld met de aanwezige clients en informatiesystemen
CVZ_U.15.01	Netwerkbeveiligingsbeheer omvat activiteiten, methoden, procedures en gereedschappen voor administratie, onderhoud en veilig beschikbaar stellen van netwerkverbindingen. Met name geldt daarbij: Administratie: Het continue actualiseren van de netwerktopologie. Het beheersen en ‘huishouden’ van netwerk-resources en de wijze waarop die beschikbaar zijn gesteld. Beschikbaarheidsbeheer: Het zorgdragen dat netwerkfaciliteiten constant beschikbaar zijn en dat het netwerk wordt gemonitord, zodat onderbrekingen zo vroeg mogelijk worden ontdekt en verholpen. Incidentmanagement: Het zorgdragen dat op alle incidenten en bevindingen actie wordt ondernomen, met rapportage. Technische kwetsbaarhedenmanagement: Het verzamelen en uitvoeren van beveiligingsupgrades, zoals het aanbrengen van patches tegen kwetsbaarheden in firmware of netwerk-Operating Software (OS) en het nemen van preventieve maatregelen voor fysieke kwetsbaarheden, zoals ongeautoriseerde toegang tot netwerkbekabeling. Het verhelpen van fysieke kwetsbaarheden in het netwerk zoals bescherming tegen ongeautoriseerde (fysieke) toegang van netwerksegmenten.	Netwerkbeveiligingsbeheer omvat activiteiten, methoden, procedures en gereedschappen voor administratie
CVZ_U.15.02	Netwerkbeheer omvat het doorvoeren van logische en fysieke wijzigingen in netwerken, zoals patching van netwerkbekabeling in netwerkverdeelkasten.	Netwerkbeheer omvat het doorvoeren van logische én fysieke wijzigingen in netwerken
CVZ_U.16.01	Overtredingen van het actuele netwerkbeleid (afwijkingen van de baseline) worden geregistreerd en vastgelegd in auditlogs.	Overtredingen van het actuele netwerkbeleid worden geregistreerd en vastgelegd in auditlogs
CVZ_U.16.02	Het beoordelen van overtredingen wordt geautomatiseerd uitgevoerd bijvoorbeeld met SIEM of functioneel gelijkwaardige systemen en beoordeeld door deskundigen.	Het beoordelen van overtredingen wordt geautomatiseerd uitgevoerd en beoordeeld door deskundigen
CVZ_U.17.01	De beveiligingsarchitectuur staat niet op zichzelf, maar is verweven met de architectuur van het te beveiligen systeem.	De beveiligingsarchitectuur is verweven met de architectuur van het te beveiligen systeem
CVZ_U.17.02	De beveiligingsarchitectuur is gelaagd, zoals: het Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA)-beveiligingsmetamodel; SABSA®.	De beveiligingsarchitectuur is gelaagd
CVZ_U.17.03	De netwerktopologie is in kaart gebracht en wordt continu actueel gehouden.	De netwerk topologie is in kaart gebracht en wordt continu actueel gehouden

Datum waarop document het laatst is gepubliceerd (http://standaarden.overheid.nl/owms/4.0/doc/eigenschappen/dcterms.modified)

Datum waarop de laatste versie is geïmplementeerd of de laatste wijziging is aangebracht.

Betekenisvolle gegevens.

Betekenisvolle gegevens.

Het proces van het toekennen van rechten voor de toegang tot geautomatiseerde functies en/of gegevens in ICT voorzieningen

Het bekend maken van de identiteit van personen, organisaties of IT-voorzieningen.

Een kwaliteitsattribuut van een informatieobject. Het toont aan dat het informatieobject is wat het beweert te zijn, dat het is gemaakt of verzonden door de persoon of organisatie die beweert het te hebben gemaakt of verzonden en dat het is gemaakt en verzonden op het tijdstip als aangegeven bij het informatieobject.

Begrip dat gebruikt wordt bij elektronische berichtuitwisseling en dat inhoudt dat de zender van een bericht niet kan ontkennen een bepaald bericht te hebben verstuurd en dat de ontvanger van een bericht niet kan ontkennen het bericht van de zender in de oorspronkelijke staat te hebben ontvangen.

Een beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen.