Kennismodel NORA: verschil tussen versies

Uit NORA Online
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(nieuwe tekst door Eric Brouwer)
(toelichting op begrippenkader geplaatst)
Regel 1: Regel 1:
[[Image:Kennismodel.png]]
[[Bestand:Kennismodel.png]]


Het kennismodel helpt om een vaste structuur aan NORA te geven. Daarmee is de opzet van NORA voor iedereen duidelijk. Het past daarmee bij het [[begrippenkader]].
Dit kennismodel, ook wel metamodel genoemd, geeft inzicht in de voor NORA relevante architectuurobjecten en hun onderlinge samenhang.
Het hart wordt gevormd door de elementen [[Beleidskader]], Principe (zowel [[Basisprincipes]] als [[Afgeleide principes]]), [[Standaard]] en [[Bouwsteen]], want daarmee wordt richting gegeven aan het ontwerp en de realisatie van dienstverlening.
De inhoud van de wiki, de kennis die de NORA omvat, is geordend volgens deze elementen van het kennismodel. NORA maakt gebruik van verschillende bronnen om die kennis in samenhang te ontsluiten. Zo komen standaarden voornamelijk van het Forum Standaardisatie en is de Releasekalender e-Overheid leidend voor de definitie van bouwstenen. Op deze manier vormt NORA niet nòg een set met afspraken waar overheden zich aan moeten houden, maar biedt NORA juist een overzicht van en inzicht in bestaande afspraken voor toepassing in het ontwerp van diensten.  


==Werking van het kennismodel==
Het element [[Begrippenkader|Begrip]] omvat de verklaring van de gebruikte architectuur-termen (vaak jargon van de specialisten).
Het hart van NORA wordt gevormd door elementen zoals principes, begrippen en bouwstenen; elementen om richting te geven aan de bouw van dienstverlening. Daarnaast geeft NORA op een handreiking op specifieke thema's zoals Zaakgericht Werken. Bij deze [[thema's]] wordt een '''view''' gegeven, een uitsnede van die elementen uit NORA die relevant zijn voor dat thema.


==De gedachten achter het kennismodel==
Het element [[Thema's|Thema]] geeft de mogelijkheid om actuele vraagstukken te beschrijven in termen van de elementen van het kennismodel, waardoor samenhang voor dat thema wordt aangebracht met de bestaande digitale infrastructuur van de overheid.  
Er is zo veel mogelijk gebruik gemaakt van de standaarden TOGAF en ArchiMate. Daarmee sluit de kennis in NORA aan bij de praktijk en taal van architecten. Door een gezamenlijke taal te hanteren, kunnen [[NORA dochters]] eenduidig voortbouwen op de algemene kennis in NORA. Ook helpt het dienstverleners met elkaar te praten, om verschillen en overeenkomsten in kaart te brengen. Zo kunnen diensten beter op elkaar aansluiten.


NORA maakt gebruik van <ref>AP01: Diensten zijn herbruikbaar</ref> verschillende bronnen om één geheel van achitectuur te tonen. Zo komen [[standaarden]] voornamelijk van het Forum Standaardisatie en is voor de definitie van [[bouwstenen]], de Releasekalender e-Overheid leidend. Voor elementen als principes en begrippen, wordt zo veel mogelijk verwezen naar bronnen die de grondslag vormen voor de uitspraken in NORA. Op deze manier vormt NORA niet nòg een set met afspraken waar overheden zich aan moeten houden, maar biedt NORA juist een overzicht voor toepassing in het ontwerp van diensten.
==Gebaseerd op ArchiMate en Togaf==
Er is zo veel mogelijk gebruik gemaakt van de standaarden TOGAF en ArchiMate. Daarmee sluit de kennis in NORA aan bij de praktijk en taal van architecten. Door een gezamenlijke taal te hanteren, kunnen [[NORA dochters]] eenduidig voortbouwen op de algemene kennis in NORA. Ook helpt het de architecten van verschillende overheidsorganisaties die diensten (her)ontwerpen, om snel verschillen en overeenkomsten in kaart te brengen. Zo zullen diensten beter op elkaar gaan aansluiten.  


[[Categorie:NORA Kennismodel]]
Conform eerdere besluitvorming (http://www.noraonline.nl/wiki/NORA_Architectuur_Board/2014-03-26#6._ArchiMate) is het kennismodel beschreven in de Archimate-notatie (de ArchiMate 2.0 specificatie).
Voor uitspraken wordt gebruik gemaakt van de ArchiMate 2.0 motivational extension. Deze uitbreiding op de ArchiMate kern introduceert zogenaamde Motivational Elements (‘uitspraken’), waaronder Goals (NORA: Doelen), Principles (NORA: Principes) en Requirements (NORA: Normen). Er bestaat een hiërarchische relatie tussen deze elementen: Normen realiseren Principes, Principes realiseren Doelen. Op het niveau van Principes is binnen NORA nog een verdere hiërarchische tweedeling aangebracht: Basisprincipes worden gerealiseerd door Afgeleide Principes.
 
==NORA Dashboard==
Deze functionaliteit maakt het mogelijk om de kennis in de NORA vergelijkbaar en overerfbaar te maken voor de kennis in NORA dochters.
Een voorwaarde hiervoor is dat die kennis soortgelijke typering kent: de kennismodellen moeten daartoe op elkaar zijn afgestemd en met name de basis elementen Principes, Standaarden en Bouwstenen. De kennismodellen van de NORA-dochters zijn momenteel nog niet afdoende op het kennismodel van de NORA afgestemd om overerving geheel geautomatiseerd te laten verlopen. Met de ROSA en de EAR zijn echter al de eerste geautomatiseerde overervingen gerealiseerd.
 
Zie ook wat over de kennismodellen van NORA-dochters is aangegeven bij [[begrippenkader]].
 
==Uitgebreid Kennismodel==
Meer in detail, d.w.z. naast de architectuurobjecten (elementen) ook inclusief de attributen, ziet het kennismodel NORA er als volgt uit:
[[Bestand:NORMA.jpg]]
 
[[Categorie:NORA2015]]
==Voetnoten==
==Voetnoten==
<references />
<references />

Versie van 12 mei 2015 00:34

Kennismodel.png

Dit kennismodel, ook wel metamodel genoemd, geeft inzicht in de voor NORA relevante architectuurobjecten en hun onderlinge samenhang. Het hart wordt gevormd door de elementen Beleidskader, Principe (zowel Basisprincipes als Afgeleide principes), Standaard en Bouwsteen, want daarmee wordt richting gegeven aan het ontwerp en de realisatie van dienstverlening. De inhoud van de wiki, de kennis die de NORA omvat, is geordend volgens deze elementen van het kennismodel. NORA maakt gebruik van verschillende bronnen om die kennis in samenhang te ontsluiten. Zo komen standaarden voornamelijk van het Forum Standaardisatie en is de Releasekalender e-Overheid leidend voor de definitie van bouwstenen. Op deze manier vormt NORA niet nòg een set met afspraken waar overheden zich aan moeten houden, maar biedt NORA juist een overzicht van en inzicht in bestaande afspraken voor toepassing in het ontwerp van diensten.

Het element Begrip omvat de verklaring van de gebruikte architectuur-termen (vaak jargon van de specialisten).

Het element Thema geeft de mogelijkheid om actuele vraagstukken te beschrijven in termen van de elementen van het kennismodel, waardoor samenhang voor dat thema wordt aangebracht met de bestaande digitale infrastructuur van de overheid.

Gebaseerd op ArchiMate en Togaf[bewerken]

Er is zo veel mogelijk gebruik gemaakt van de standaarden TOGAF en ArchiMate. Daarmee sluit de kennis in NORA aan bij de praktijk en taal van architecten. Door een gezamenlijke taal te hanteren, kunnen NORA dochters eenduidig voortbouwen op de algemene kennis in NORA. Ook helpt het de architecten van verschillende overheidsorganisaties die diensten (her)ontwerpen, om snel verschillen en overeenkomsten in kaart te brengen. Zo zullen diensten beter op elkaar gaan aansluiten.

Conform eerdere besluitvorming (http://www.noraonline.nl/wiki/NORA_Architectuur_Board/2014-03-26#6._ArchiMate) is het kennismodel beschreven in de Archimate-notatie (de ArchiMate 2.0 specificatie). Voor uitspraken wordt gebruik gemaakt van de ArchiMate 2.0 motivational extension. Deze uitbreiding op de ArchiMate kern introduceert zogenaamde Motivational Elements (‘uitspraken’), waaronder Goals (NORA: Doelen), Principles (NORA: Principes) en Requirements (NORA: Normen). Er bestaat een hiërarchische relatie tussen deze elementen: Normen realiseren Principes, Principes realiseren Doelen. Op het niveau van Principes is binnen NORA nog een verdere hiërarchische tweedeling aangebracht: Basisprincipes worden gerealiseerd door Afgeleide Principes.

NORA Dashboard[bewerken]

Deze functionaliteit maakt het mogelijk om de kennis in de NORA vergelijkbaar en overerfbaar te maken voor de kennis in NORA dochters. Een voorwaarde hiervoor is dat die kennis soortgelijke typering kent: de kennismodellen moeten daartoe op elkaar zijn afgestemd en met name de basis elementen Principes, Standaarden en Bouwstenen. De kennismodellen van de NORA-dochters zijn momenteel nog niet afdoende op het kennismodel van de NORA afgestemd om overerving geheel geautomatiseerd te laten verlopen. Met de ROSA en de EAR zijn echter al de eerste geautomatiseerde overervingen gerealiseerd.

Zie ook wat over de kennismodellen van NORA-dochters is aangegeven bij begrippenkader.

Uitgebreid Kennismodel[bewerken]

Meer in detail, d.w.z. naast de architectuurobjecten (elementen) ook inclusief de attributen, ziet het kennismodel NORA er als volgt uit: NORMA.jpg

Voetnoten[bewerken]