Kennismodel Standaarden
- Onderdeel van
- Lijsten & Verwijzingen
- Contact
- Hans Laagland
- hans.laagland@forumstandaardisatie.nl
- Status
Er zijn drie elementtypen die gaan over standaarden in NORA:
- weergave van de registraties van open standaarden van de Lijst open standaarden van Forum Standaardisatie samen met NORA, volgens het Forum Standaardisatie Kennismodel.
- aan de standaarden op de lijst van het Forum Standaardisatie, zijn Externe bestanden gekoppeld. Deze bestanden zijn rapporten uit de toetsingsprocedure voor mutaties van standaarden op de Lijst Open Standaarden (bv. Intakeadviezen, Expertadviezen en Forumadviezen).
- daarnaast kent NORA haar eigen beschrijving van Standaarden. Daar staan ook standaarden bij die vanuit de onderwerpen van NORA aangedragen zijn en die niet op de Lijst Open Standaarden van Forum Standaardisatie staan.
De definitie van een FS-Standaard en Extern bestand Forum Standaardisatie staan beschreven in het FSKM: Forum Standaardisatie Kennismodel
Uitgangspunten: aansluiten bij vocabulaires en Linked Data[bewerken]
Bij NORA gelden algemene uitgangspunten bij het Kennismodel NORA. Daarnaast gaan we bij de registraties van standaarden van Forum Standaardisatie uit van linked data. Om de linked data herbruikbaar te maken, sluiten we net als in de rest van NORA aan op bestaande kennismodellen - bij linked data vaak in de vorm van ontologieën. Voor standaarden hebben we de onderstaande relevante ontologieën. Waar mogelijk sluiten we daarbij aan als de definitie volledig overeenkomt met hoe standaarden beschreven zijn in de lijst van het Forum Standaardisatie.
| Ontologie | Beschrijving | Relevantie |
| Creative Commons RDF | Licentie-gegevens. Geen echte ontologie maar een klein vocabulaire. | Omdat de dataset in Creative-Commons is beschreven, kan hiermee de licentie worden uitgedrukt. |
| Asset Description Metadata Schema (ADMS) | Door Europese Commissie beheerde ontologie om herbruikbare overheidsinformatie te delen. In feite een profiel op SKOS, FOAF en DCAT | Nuttig voor de metadata van de lijst, in aanvulling op DCAT, dat een aanbevolen standaard is |
| Standards-Specific Ontology (SSOS) | Voor het uitdrukken van standaarden, het gebruik ervan en hun levenscyclus. | Gemaakt door ANSI/NISO voor Amerikaanse informatiestandaarden maar prima in Europese context te gebruiken.
Nog in concept. |
| Industry 4.0 Knowledge Graph Ontology (Voorheen Standards Ontology) | Nu in de context van “Industry 4.0” maar bevat specifiek relaties en eigenschappen bedoeld voor het beschrijven van standaarden en de toepassing daarvan | Inhoudelijk goede overlap. Lijkt gedragen te worden in een industriële setting. |
| ArchiMate in RDF | Een taal voor uitdrukken van IT- en enterprise-architectuur.
Een nu nog informeel beheerde vertaling van het ArchiMate metamodel, zoals dat ook gecodeerd is in XML in de ArchiMate Exchange File Format, beheerd door The Open Group |
Omdat NORA en andere referentie-architecturen gebruik maken van ArchiMate is het nuttig om hierin gegevens uit te drukken. De taal voor Archimate bevat weinig wat specifiek relevant is voor standaarden. |
| Schema.org | Heeft als doel een soort universele ontologie voor zaken uit de werkelijkheid. | Heel generiek, maar veelgebruikt in linked data-toepassingen. |
Relaties met andere elementen in NORA[bewerken]
Een "FS-standaard" heeft enkel relaties met andere FS-standaarden, met bijlagen en met standaarden zoals ze in NORA beschreven zijn. De standaarden in NORA nemen geautomatiseerd gegevens over uit beschrijvingen van het Forum Standaardisatie waar van toepassing.
Een standaard in NORA kan een 'Realiseert' relatie hebben met een Architectuurprincipe, een Bouwsteen of een Implicatie. Mogelijk wordt dit uitgebreid met de 'Beïnvloedt"-relatie. Net als bij FS-standaarden, kan een standaard in NORA gerelateerd zijn aan een andere standaard, maar ook aan bronnen en generieke functies.
Daarnaast kan bij een standaard aangegeven worden dat het relevant is binnen een Domein, Thema of onderwerp.
Hergebruik via linked data[bewerken]
Alle pagina's worden op verzoek gepubliceerd naar een linked data store (triple store). Deze is benaderbaar via een SPARQL endpoint (https://sparql.noraonline.nl/nora/sparql). Er is ook een query builder beschikbaar om door de gegevens te bladeren: https://data.noraonline.nl.
In het Forum Standaardisatie Kennismodel wordt gezegd van elke eigenschap hoe dit vertaald wordt in RDF, via de eigenschap 'imported from'. De meeste eigenschappen staan in het eigen vocabulaire. Dat is herkenbaar aan de prefix 'fskm' (Forum Standaardisatie Kennis-Model).
Eigenschappen van een FS-Standaard (Forum Standaardisatie Kennismodel)[bewerken]
FS-Standaard heeft de volgende eigenschappen (uitgezonderd relaties) volgens het Forum Standaardisatie Kennismodel (FSKM):