NORA Gebruikersraad/2019-06-06

Nieuws & Agenda

Contact

NORA Beheer

nora@ictu.nl

Status

Inhoud Nieuws & Agenda

• Nieuwsberichten
• Agenda
• Laatste wijzigingen
• Op de hoogte blijven
  • Nieuwsbrieven NORA
  • RSS-feeds NORA
  • Persoonlijke volglijst aanmaken

Bijeenkomst van NORA Gebruikersraad op donderdag 6 juni 2019, 10.00-13.00 uur incl. lunch, locatie: Nationaal Archief.
Doelgroep: Leden van de NORA Gebruikersraad (architecturen & stakeholders). .

Opening en mededelingen

• Definitieve NORA verantwoording 2018 (PDF, 737 kB) staat op NORA online
• Resultaten NORA online bezoeken (Marieke Vos): Trend van voorgaande jaren zet door, het aantal bezoeken en acties op de website blijft stijgen. Trend dat bezoekers vaker terugkeren zet ook door. De trend dat gemiddelde bezoeken korter werden lijkt op een kantelpunt belandt, zeker als je de voorlopige cijfers van H1 2019 er bij pakt.
• Privacy was in 2018 een speerpunt, met eigen trekker (Marc Gerrard) en budget. Marc heeft inmiddels decharge aangevraagd bij de projectleider NORA en gekregen. De reden om er een speerpunt van te maken was de invoering van de AVG en alle dynamiek die daar uit voort kwam, die is nu een stuk minder. De wensen die er nog liggen rond privacy zijn breder dan de AVG en hangen samen met andere architectuurvraagstukken. Het is daarom slimmer om het thema terug te laten vloeien naar het regulier beheer & doorontwikkeling. Op het moment is er bijvoorbeeld een afstudeerder bij NORA bezig met een onderzoek naar principes en privacy, zij heeft al afspraken staan met mensen uit de NORA Familie om hun ideeën te horen.
  

  Norbert bij zijn afscheid

Wisseling projectleider NORA Beheer & Doorontwikkeling

Norbert Jansen legt zijn rol als projectleider NORA per 1 juli neer. Hij trad aan toen de vorige projectleider door omstandigheden uitviel en heeft zich vooral gefocust op het borgen van de randvoorwaarden die nodig zijn om het team bij ICTU goed te laten opereren. Nu de situatie in zijn ogen stabiel is en goed loopt wil hij het stokje overdragen aan iemand die wat meer inhoudelijk betrokken is. De Gebruikersraad dankt Norbert voor zijn inzet en wenst hem succes met zijn verdere werk.

Eric Brouwer is per 1 juli 2019 (opnieuw) projectleider NORA. Een paar jaar geleden moest hij die rol opgeven omdat het qua tijd niet meer te verenigen was met de rol van Hoofd Architectuur bij ICTU. Dat dilemma is opgelost, want hij stopt per 1 juli als hoofd Architectuur. Eric: "NORA is toch eigenlijk mijn kindje. Ik wil meer tijd besteden aan het gebruik en toepassing van NORA."

Als gevolg van deze wissel is Eric niet langer de vertegenwoordiger van ICTU als gebruiker in de Gebruikersraad, daarvoor zal een goede vervanger gezocht worden.

Verslag en actiepunten

Het verslag van de vorige vergadering is zonder opmerkingen goedgekeurd. Op basis van de vorige vergaderingen is er een Actiepuntenlijst (PDF, 135 kB) gemaakt en rondgestuurd. De status van de acties van maart:

nr	actiepunt	status
1	NORA Beheer & GEMMA Beheer maken een snelle opzet om wat er al is over inclusie bij elkaar te zetten en in beide architecturen te delen	Staat nog open
2	Allen lezen het stuk Opzet en Werking Gebruikersraad NORA (nogmaals) door en sturen opmerkingen die nog niet zijn ingebracht door naar Nadeem	afgehandeld
3	Nadeem neemt het discussiepunt over het kaderstellende karakter van de NORA meer in volgende stukken en de agenda van de Gebruikersraad voor 2019-2020	afgehandeld
4	Allen sturen concrete ideeën hoe NORA en het vak van overheidsarchitect beter naar voren kunnen komen in de opleiding / training van toekomstige architecten in de publieke sector door naar Nadeem	Staat nog open
5	Geïnteresseerden in GO geven (rechtstreeks of via nora@ictu.nl) aan Eveline door dat ze deel willen nemen aan de Werkgroep of Klankbordgroep	Staat nog open
6	NORA Beheer & Doorontwikkeling checkt of de door GO gebruikte beleidskaders al zijn opgenomen op noraonline en voegt ze waar nodig toe	Staat nog open
7	Nadeem, Andre, Geer schrijven een beslisnota die aangeeft waar we heen gaan en waarom, op basis van een eerste clustering van onderwerpen	staat op agenda

Status acties van januari:

nr	actiepunt	status
1	Nadeem Taverne en Eric Brouwer Maken een rondje langs de opdrachtgevers van de verschillende architectuurinitiatieven en kaarten de observaties van de Gebruikersraad over mogelijke overlap, kennisdeling & borging en beheer & continuïteit aan 2	afgehandeld
2	NORA Beheer gaat bij Bram op bezoek om de gestandaardiseerde scan en backlog die zij gebruiken te bekijken met het oog op kwaliteitseisen NORA 3	staat open (zie presentatie)
3	Allen bestuderen de presentatie Jaarplan 2019 en geven Norbert feedback terug via nora@ictunl over de prioriteiten (b.v. mist er nog iets? Welke prioriteiten zou je anders leggen?)	staat op agenda
4	Theo Arts en Eric Brouwer doen een serieuze poging om de samenwerking tussen NORA en NAF wat betreft het samen organiseren van kennissessie op gang te krijgen	loopt
5	Marieke Vos en André Plat maken een afspraak om eens als beheerteams van NORA en GEMMA bij elkaar te gaan zitten	staat nog open
6	Norbert neemt de feedback die hij ontvangt over de presentatie Jaarplan 2019 mee en past het concept-jaarplan aan voor de volgende vergadering	loopt

Opmerking n.a.v. actiepunt rondje opdrachtgevers: zien de opdrachtgevers de groei van initiatieven zelf ook, willen zij dat ze samenkomen? Ja, ze zien ook mogelijkheden om hier iets mee te doen. Als voorbeeld de API strategie waar Gino Laan mee bezig is. BZK is hierbij een belangrijke speler, waar we een directe lijn naar hebben richting OBDO. We moeten daar ook echt gebruik van maken om zaken te agenderen die we belangrijk vinden. Parallel zijn we in gesprek met de Programmaraad Logius en het Forum Standaardisatie, om te zorgen dat NORA wel degelijk een rol speelt.

Maar het speelveld is veel breder dan OBDO en Programmaraad - kunnen we het speelveld al overzien en dat overzicht delen?

→ Actiepunt 2019-06/1: Nadeem en Eric Brouwer: gaan samen een beeld opmaken en vervolgens met Paul een follow-up gesprek.​​

Beslisnotitie enquête NORA principes (ter besluitvorming)

Robert van Wessel en Martin van den Berg hebben de vorige vergadering een presentatie (PDF, 876 kB) gehouden over de uitkomsten van de enquête die is gehouden over de NORA principes. N.a.v. een aantal genoemde observaties hebben zij een aantal aanbevelingen uitgewerkt die middels deze beslisnotitie (PDF, 242 kB) aan de Gebruikersraad wordt voorgelegd.

De adviezen en gevraagd besluit

Adviezen:

1. Enkele Afgeleide Principes verbeteren. Respondenten hebben aangegeven dat AP’s kunnen verbeteren qua actualiteit en praktische implicaties en in relatie tot onderwerpen als duurzaamheid, privacy, wendbaarheid,beheer en wetgeving.
2. Afgeleide Principes verbinden aan architectuur-aspecten. Respondenten hebben aangegeven dat het effectief gebruik van Afgeleide Principes kan worden vergroot indien ze selecteerbaar zijn en actoren alleen APs te zien krijgen die voor hen relevant zijn.
3. Kennis vanuit een dochter overnemen in de NORA. Respondenten hebben aangegeven dat in diverse NORA dochters zeer actuele ontwikkelingen gaande zijn, die goed in de NORA zouden passen. Initiatie van “reverse overerving” kan het beste uit de community zelf komen, denk bijvoorbeeld aan ontwikkelingen bij de Omgevingswet, Common Ground bij de GEMMA of nieuw geformuleerde principes en de MedMij-architectuur in het zorgdomein.
4. De Architectuur-community verbinden met het CIO-netwerk. Respondenten hebben aangegeven dat het promoten van de NORA niet alleen bij de architecten-community moet plaatsvinden, maar bij voorkeur ook bij het CIO-netwerk, waarin veel beleidsmedewerkers en strategische adviseurs werkzaam zijn die in de praktijk vaak de “architectuur-keuzes” maken.
5. NORA voor de bedrijfsvoering van Overheidsorganisaties? Respondenten hebben aangegeven dat NORA ook kan worden ingezet voor de interne bedrijfsvoering van overheidsorganisaties: dat kan de effectiviteit en efficiënte van digitalisering voor de interne bedrijfsvoering flink verbeteren. Overheidsorganisaties hebben echter eigen zeggenschap daarover, vandaar dat de NORA voorheen niet voor dat doel is gebruikt en werd gericht op de interoperabilieit.

Gevraagd besluit: In te stemmen met bovenstaande adviezen, inclusief planning en budgettoekenning. Hierbij is het voorstel om 1 en 2 nog in 2019 op te pakken en 3, 4 en 5 door te schuiven naar 2020.

Presentatie en Discussie

Martin van den Berg (DNB) kon vandaag niet aanwezig zijn, in zijn plaats helpt zijn collega Gert Eijkelboom Robert van Wessel (ICTU) bij de uitleg over de notitie.

• De in de notitie genoemde tijdsinschattingen, zijn die inclusief of exclusief de uren door derden, zoals in advies 3 de uren die de dochter investeert? Exclusief, uren van dochters of derden zijn niet meegenomen.
• Als je advies 4 goed wilt doen, bijvoorbeeld door iets in het CIO-beraad te agenderen, dan moet je goed beslagen ter ijs komen. En je moet bereid zijn er opvolging aan te geven - daarvoor heb je niet alleen uren nodig bij NORA maar ook bij anderen.
• Advies 5, hoe verhoudt zich dat tot de EAR (EnterpriseArchitectuur Rijksdienst)? Het lot van de EAR is al een tijd onduidelijk. Peter Giskes (BZK) geeft aan dat die periode ten einde moet komen: dit jaar nog is er een eerste plan, een verkenning over wat te doen met EAR. Komend jaar zal dan gekeken worden hoe dat praktisch uitgewerkt wordt, ook wat betreft aansluiting op NORA, beheer en doorontwikkeling.
• Advies 5 is 'dapper' en een eerste aanzet naar een volledige architectuur ipv referentiearchitectuur. Die discussie aangaan kan waardevol zijn, maar dat moet je in eerste instantie uitzoeken of er animo voor is. Je moet de vraagkant organiseren, tot je zeker weet dat die er is moet je de actie klein houden. Zo zou je in de Interdepartementale Commissie Bedrijfsvoering Rijk de vraag voor kunnen leggen of zij het nut hier van in zien.
• Als er voldoende draagvlak is om naar architectuur voor bedrijfsvoering te gaan, welke vorm moet dat dan krijgen? Aanwezigen noemen de behoefte aan richtinggevende uitspraken, die in de EAR ontbraken. Je zou bijvoorbeeld uitspraken verwachten rondom de Rijkscloud.
• Advies 5 heeft potentieel wel een hoop consequenties - waar wil je de naam van NORA aan verbinden?
• Je zou advies 3 goed kunnen verbinden met advies 1.

NORA verankerd in beleid en nieuw beleid verankerd in de NORA

Uit de enquête komt de behoefte de AP's in lijn te houden met trends en overheidsbeleid. Daarvoor missen sommige leden nog een actie: het gestructureerd doorpluizen van nieuwe beleidsstukken en het signaleren en bespreken van de impact er van op de NORA. Wat betekent de Data Agenda Overheid zich bijvoorbeeld voor het thema Gegevensmanagement?

Is er al een lijn naar beleidsontwikkeling die we hiervoor in kunnen zetten? Hoe kunnen we er voor zorgen dat wat in projecten ontwikkeld wordt aan beleid en kennis ook in de NORA terecht komt en beheerd wordt? Daarvoor zou je in feite project-geld moeten kunnen inzetten. Die logische gedachte speelt echter nog niet op de bestuurstafel. Dat zou iets kunnen zijn dat we agenderen, in CIO beraad, Manifestgroep of OBDO. - al die tafels staan in principe voor ons open, maar wat willen we dan uiteindelijk agenderen? Het zou succesvoller zijn als projectarchitecten impact op en borging in NORA zouden agenderen binnen het eigen project, dan dat we vanuit NORA op zoek moeten naar wat er speelt.

Willen we dit echt formeel spelen? Zodra je dit formaliseert komen controllers in actie. Die haten moving targets, waardoor de speelruimte die je als NORA hebt om flexibel door te ontwikkelen en uit te breiden in gevaar komt.

Het is sowieso van belang om de balans tussen vrijere referentiearchitectuur en vastere bedrijfsvoering / enterprise architectuur goed te krijgen en deze goed aan elkaar te verbinden. Je hebt beide dingen nodig tenslotte, de architectuur als de concrete normen bij de generieke waarden / principes.

Proces en context van besluiten

Het actualiseren van de beleidskaders van NORA en het opzetten van een mechanisme om de impact van beleid ook op termijn te blijven analyseren ervaren sommige leden als belangrijker dan enkele andere adviezen - hoe zit dat met de ruimte in het budget, als we dit nu aannemen is er dan geen ruimte voor andere dingen?

Er is maar beperkt budget, dus alles wat extra geld kost strijdt om beperkte middelen. Maar advies 1 en 2 kunnen worden uitgevoerd binnen de bestaande begroting van 2019, als de Gebruikersraad daarmee akkoord gaat. Voor 3, 4 en 5 zijn genoeg vragen gesteld om ze eerst verder uit te werken, inhoudelijk of als het gaat om kosten (ook bij derden) en mogelijkheden om hiervoor een alternatieve financiering te vinden.

De uitgewerkte voorstellen kunnen dan opnieuw op de agenda geplaatst worden, net als andere voorstellen.

→ Actiepunt 2019-06/2: Martijn de Bruijne (Belastingdienst), André Plat (VNG), Jasper Kuijten (RIVM): werken een voorstel uit om beleid & nieuwe ontwikkelingen beter te verankeren in NORA.​​

Besluit

Adviezen 1 en 2 zijn zonder bezwaar vastgesteld. De andere adviezen komen later opnieuw op de agenda.

Wijzigingsverzoek kennismodel, rakend aan Afgeleide Principes (ter besluitvorming)

Marieke Vos (ICTU) licht het voorstel (PDF, 190 kB) toe om het kennismodel van NORA uit te breiden met twee nieuwe mogelijkheden:

1. Een verdere uitwerking van een implicatie van een principe binnen een specifiek thema (of domein),
2. Een themaprincipe dat één of meerdere Afgeleide principes realiseert binnen een bepaald thema

Het doel van deze twee uitbreidingen is om thema's de ruimte en flexibiliteit te geven om concreter te zijn dan de generieke principes, maar tegelijk ook de link tussen thema's en de generieke kern van NORA te versterken. De twee opties zijn geen concurrerende alternatieven, maar zijn op twee verschillende situaties van toepassing: De thema-uitwerking is een verduidelijking van het principe en zelf geen richtinggevende uitspraak, het themaprincipes doet wel een richtinggevende uitspraak, binnen de context van het thema.

Noch is het themaprincipe een concurrerend alternatief voor het indienen van een nieuw concept-Afgeleid Principe: een themaprincipe dat breder van toepassing blijkt dan de context van het thema kan alsnog tot afgeleid principe verheven worden, op besluit van de Gebruikersraad.

Het voorstel is aangenomen zonder bezwaar.

Prioriteiten thema’s 2019/2020 (ter discussie)

Tijdens de vorige gebruikersraden is er een woordwolk gemaakt en is er een discussie geweest over de belangrijkste Thema's van NORA voor eind 2019 en voor het jaarplan 2020. Op basis van de uitkomsten is een prioritering (PDF, 118 kB) gemaakt, welke nu voor is gelegd aan de Gebruikersraad ter discussie of wellicht ter vaststelling als iedereen zich in het voorstel kan vinden.

Opzet en werking gebruikersraad (ter besluitvorming)

Tijdens de vorige gebruikersraden is gesproken over de opzet en werking van de gebruikersraad. Er is een definitieve slag over geslagen en de notitie (PDF, 225 kB) die er nu ligt is ter besluitvorming. Alle deelnemers zijn akkoord, behalve de Belastingdienst. Zij mailen de voorzitter de tekst zoals zij zaken graag geformuleerd zien. Document wordt vastgesteld, onder voorbehoud van enkele tekstuele aanpassingen die adresseren dat de verantwoordelijkheid van MinBZK en de Gebruikersraad ten aanzien van de NORA met deze notitie vanzelfsprekend niet wijzigt. NB. De aangepaste tekst is geleverd en de notitie is hierop aangepast.

W.v.t.k.

• Nogmaals oproep deelname GO-Logius

Er wordt nogmaals een oproep gedaan voor deelname aan GO-Logius.

• Locatie volgende GR 17 september van 15.00 uur tot 17.30 met daarna borrel

De locatie zal hetzelfde zijn als deze gebruikersraad

• Smoelenboek op wiki

De deelnemers hebben geen bezwaar tegen het tonen van een smoelenboek op de wiki, mits de gegevens van Linkedin zijn gehaald. Liever geen telefoonnummers en e-mail vermelden, aangezien deelnemers regelmatig door recruiters worden benaderd. Er zal gekeken worden hoe deelnemers het beste gelinked kunnen worden aan de gebruikersraad in de wiki, zodat men wel weet wie er in de gebruikersraad deelnemen.

Afsluiting met lunch

Er kan nog verder gesproken worden met elkaar onder het genot van lunch. Na de lunch zal de NORA Gebruikersdag plaatsvinden in het gebouw van het ministerie van OCW.

Nederlandse Overheid Referentie Architectuur.

Iedere persoon, organisatie of functionele eenheid die gebruik maakt van een informatiesysteem

Een beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen.