NORA Gebruikersraad/2023-02-07

Nieuws & Agenda

Contact

NORA Beheer

nora@ictu.nl

Status

Inhoud Nieuws & Agenda

• Nieuwsberichten
• Agenda
• Laatste wijzigingen
• Op de hoogte blijven
  • Nieuwsbrieven NORA
  • RSS-feeds NORA
  • Persoonlijke volglijst aanmaken

Bijeenkomst van NORA Gebruikersraad op dinsdag 7 februari 2023, 15.00-17.00 uur, locatie: hybride (ICTU, locatie volgt) en online (Teams).
Doel: Besluit- en visievorming
Doelgroep: Leden van de NORA Gebruikersraad (beheerders van architecturen & andere stakeholders) .

Dit is een conceptagenda

15.00 uur - Mededelingen

1. De RFC 2022 is per 1 januari 2023 ingegaan, zie Bindende Architectuurafspraken en de bekrachtiging door het OBDO staat nu gepland voor maart 2023.
2. De NORA heeft door deze RFC een grote vernieuwingsslag ondergaan. Actiepunt 2023-02-07/A: Leden van de GR: Melden bij NORA als je iets tegenkomt dat niet werkt.​​
3. Nieuwe en vertrekkende leden: Jan Nieuwstad wordt enterprise architect bij de IND en geeft het stokje van het lidmaatschap van Logius door aan Rogier van Dam. Binnen JenV wordt nog gezocht naar een opvolger voor Douwe Pieter van den Bos. Jan van Gelder is per eind januari niet meer werkzaam bij Geonovum, maar een opvolger zal z.s.m. worden aangedragen als trekker van het thema Geo. Martijn van Glabbeek neemt deel als kandidaat-lid namens DigiGO.
4. De volgende bijeenkomst van de NORA Gebruikersraad is op 4 april in Zoetermeer, waar we te gast zijn bij DigiGO !
5. We zijn nog wat aan het stoeien met de tijd die we elke keer weer nodig hebben voor ons levendige overleg in de NORA Gebruikersraad: 3 uur vonden we wat lang, maar 2 uur is te kort gebleken om besluiten te nemen en daarnaast nog familieberaad te houden. De Gebruikersraad ondersteunt het plan om in maart of april een aparte sessie in te plannen voor het vervolg op de workshop van het Familieberaad.
6. Het Nationaal Archief wil de referentiearchitectuur voor de overheidsbrede informatiehuishouding (vanuit het programma Open op Orde) in de NORA opnemen.
7. De Veiligheidsregio's zijn ook geïnteresseerd om hun referentiearchitectuur voor informatiebeveiliging naar de NORA over te brengen, met de bedoeling dat men elkaar makkelijker kan gaan vinden (veiligheidsregio's en nationaal). Het CIP is hierover met hen in gesprek.

15.20 uur - Goedkeuring Jaarverantwoording 2022

Eric Brouwer (programmamanager NORA) geeft aan de hand van de Jaarverantwoording 2022 een korte toelichting op de werkzaamheden en resultaten van afgelopen jaar.

• we hebben meer familieleden,
• we delen meer kennis,
• we hebben de RFC verwerkt en met de wijzigingen in de implicaties de toepasbaarheid van de NORA vergroot,
• we hebben meer draagvlak verkregen, ook op bestuurlijk niveau,
• en we zijn binnen budget gebleven.

De leden van de NORA Gebruikersraad hebben de Jaarverantwoording 2022 goedgekeurd.
Zie ook de NORA - verantwoording jaarplan 2022 (PDF, 549 kB).

15.30 uur - Eind-rapport Interactie met burgers anno 2030

In vervolg op het eerdere onderzoek vanuit de NORA Gebruikersraad naar mogelijkheden waarop de dienstverlening van de overheid aan burgers en bedrijven kan worden verbeterd door de inzet van architectuur, is nu de interactie tussen burgers en de overheid onderzocht. Daar immers krijgen de formele rechten en plichten van burgers concreet invulling.
Uit het onderzoek blijkt dat hoewel er een helder beeld bestaat van de interactie tussen burgers en overheid, en de betrokken uitvoeringsorganisaties op goed weg zijn met de realisatie, onduidelijkheid bestaat over de termijn waarop burgers kunnen verwachten dat dit beeld volledig gerealiseerd zal zijn. Enterprise architecten van de uitvoeringsorganisaties geven aan dat dit waarschijnlijk niet voor 2035 zal zijn. Alleen met her-prioritering van al lopende werkzaamheden binnen de organisaties en met draagvlak van de bestuurders is dit mogelijk. Ook wordt geconstateerd dat bij de betrokken uitvoeringsorganisaties een gemeenschappelijk gedeelde Nationale doel-architectuur voor Interactie ontbreekt. De stapeling van wetgeving en uitzonderingen maakt het er niet gemakkelijker op. Voor de prioritering hierin hebben we het bestuurlijke vlak nodig. Architecten kunnen voorzien in meer transparantie en daarmee de keuzes voor bestuurders inzichtelijk maken.
Het rapport (PDF, 2,45 MB) wordt kort toegelicht door Eric Brouwer.

De Gebruikersraad stemt in met de volgende vervolgacties:

1. Actiepunt 2023-02-07/D: Eric Brouwer: De uitkomsten van dit onderzoek doorgeleiden naar de Programmeringstafel Interactie van de GDI​​
2. Actiepunt 2023-02-07/E: Werkgroep Interactie: Een doel-architectuur voor Interactie ontwikkelen door een samenwerkingsverband van de NORA-community en de architectuurwerkgroepen van de GDI​​
3. Actiepunt 2023-02-07/F: Eric Brouwer: Het draagvlak voor het Dienstverleningsconcept vergroten​​

15.40 uur - Samenwerking GDI gremia en NORA Gebruikersraad

Vanuit BZK DS/MIDO en CIO Rijk, NORA en de Architectuurraad GDI wordt reeds enige tijd gezocht naar een heldere opzet van de Nationale architectuur-functie. In dat kader wordt verkend hoe op tactisch en operationeel niveau de samenwerking kan worden versterkt tussen de NORA Gebruikersraad c.q. de NORA community en de Architectuurraad GDI c.q. de architectuurwerkgroepen van de GDI.
Gedacht wordt aan "experimenteel jaar 2023" waarin we beginnen met het uitwerken van enkele aanvragen vanuit de Architectuurraad GDI en/of de Programmeringstafels GDI. Als dat van beide zijden bevalt, dan kan dat worden uitgebreid met meer intensieve samenwerkingsverbanden.
De uitwerking van de bovengenoemde doel-architectuur voor Interactie zou mogelijk een 1e actie kunnen zijn.
De leden van Gebruikersraad en hun achterban wordt verzocht dit initiatief te steunen met zowel raad als daad. Wat nodig is, is een voorstel waarin deze samenwerking nader wordt uitgewerkt. Actiepunt 2023-02-07/B: Leden van de GR: Beroep op inzet van leden van de Gebruikersraad voor werkgroepen​​

16.15 uur - Beheer van standaarden

Hans Laagland (BFS) geeft een presentatie (PDF, 172 kB) en een demo hoe het beheer van standaarden nu is geregeld in de NORA.
Ook gaat hij in op de vraag hoe NORA Familieleden de standaarden straks uit de NORA kunnen overerven (via Linked Data) en hoe BFS daarbij kan helpen. De inzet hiervan en de mogelijkheden voor gebruik hiervan, ook door softwareleveranciers, openen nieuwe perspectieven voor deze bijdrage in het DNA van de NORA.

16.40 uur - Beheer van het DNA van de NORA Familie

We zijn gestart met het in gezamenlijk overleg bepalen hoe we het beheer van ons DNA willen regelen.
De opzet hieronder dient daarbij als leidraad:

Als we aan niet-architecten (en aan elkaar 😉) duidelijk willen maken waarom zo veel verschillende overheidsarchitecturen nodig zijn, dan kan je verwijzen naar de uitleg bij Types architecturen in NORA-familie.

Als we vervolgens moeten aangeven wat de samenhang is tussen al die architecturen, dan moeten we het antwoord deels schuldig blijven.
We hebben daar beperkt zicht op.
Als architect kan je deels rekening houden met de verschillende architecturen die relevant zijn bij een vraagstuk waar meerdere overheidsorganisatie en domeinen een rol spelen, door gebruik te maken van het overzicht Welke dochter is voor mij van toepassing?
Maar dan weet je nog niet zeker in hoeverre die architecturen in de praktijk op elkaar zijn afgestemd, want elke architectuur heeft een eigen beheerder met een eigen planning en budget voor door-ontwikkeling.
De ene architectuur is actueel op onderwerp X en de andere op onderwerp Y.

Volgens ons eigen principe NAP06 Hergebruik vóór kopen vóór maken, zullen de architecturen binnen de NORA-familie overeenkomen waar dat kan en verschillen waar dat moet. Zo besparen we elkaar tijd, geld en energie.
Projecten en programma’s hebben immers vaak met meerdere architecturen tegelijk te maken en alles wat overeenkomt hoeft niet meer apart te worden uitgezocht, beoordeeld en opgelost. Dan kun je je concentreren op de verschillen die er toe doen, die rechtstreeks voortkomen uit een verschil in context.
Er zijn 2 processen om de architecturen van de NORA-familie dicht bij elkaar te houden: overerven en harmonisatie.
In de praktijk passen we die nog niet altijd goed toe.

Voorstel
Als we de samenhang tussen de familieleden willen versterken, dan lijkt het verstandig om het DNA vanuit de "authentieke bron" gedachte te gaan beheren en her-gebruiken (en minder telkens kopiëren en deels veranderen, zoals nu nog vaak met de principes e.d. gebeurt).
Voor elk stukje DNA kunnen we afspreken wie vanuit de NORA-community de contactpersoon is en die -in nauwe samenwerking met NORA Beheer- het beheer voor z'n rekening neemt en hoe we de huidige kopieën en mutaties van het DNA kunnen terugdringen.
Het gaat dan om specifieke gedeelde inhoud van onze architecturen, het DNA van de NORA Familie, te weten:

1. Beleidskaders (algemene Wet- en regelgeving en algemeen beleid voor dienstverlening)
Wie van BZK / DS kan -in samenwerking met NORA Beheer- het beheer van deze beleidskaders oppakken?
Verwachte inzet vanuit BZK: enkele 1-=tallen uren per jaar, t.b.v.:

• een (concept) nieuw beleidskader beschikbaar stellen aan NORA Beheer via een linkje of een pdf (NORA Beheer regelt dan de publicatie in de NORA en een analyse ervan door de NORA community);
• contactpersoon zijn voor algemene vragen over Beleidskaders;
• intermediair zijn richting collega's BZK'ers voor vragen over een specifiek beleidskader;
• vervaldata of vervangingen van beleidskaders doorgeven (NORA Beheer verwerkt die dan).

2. Kwaliteitsdoelen van dienstverlening
Wie vanuit (de achterban van) de NORA Gebruikersraad kunnen het beheer van deze Kwaliteitsdoelen oppakken?
Verwacht inzet: 8 a 16 uur per jaar t.b.v.:

• wijzigingsverzoeken voor kwaliteitsdoelen beoordelen en doorvoeren;
• nieuwe kwaliteitsdoelen afleiden uit (een concept van) een nieuw beleidskader.

3. Generieke functies
Deze zijn nog in de prille fase van ontwikkeling.
Wie vanuit (de achterban van) de NORA Gebruikersraad kunnen het beheer van deze GF’s oppakken?
Verwacht inzet: 8 a 16 uur per jaar t.b.v.:

• meehelpen met het beschrijven van nieuwe GF’s;
• relaties tussen bestaande en nieuwe GF’s in kaart brengen.

4. Architectuurprincipes
Wie vanuit (de achterban van) de NORA Gebruikersraad kunnen het beheer van deze NAP’s oppakken?
Verwacht inzet: 8 a 16 uur per jaar t.b.v.:

• wijzigingsverzoeken voor (nieuwe) NAP’s beoordelen en doorvoeren;
• voorstellen doen voor de NAP’s waarmee nieuwe kwaliteitsdoelen kunnen worden gerealiseerd;
• advies geven bij het afstemmen met principes van Familieleden.

5. Standaarden
De standaarden in de NORA worden beheerd door een gezamenlijke inspanning van het BFS en NORA Beheer. De standaarden die worden vastgesteld door het Forum Standaardisatie worden beheerd door het BFS en alle andere standaarden door NORA Beheer (in afstemming met het BFS). Hans Laagland van het BFS is de algemene contactpersoon voor standaarden.
Het beheer omvat onder meer:

• nieuwe standaarden beschrijven (metadateren) en publiceren;
• oude standaarden laten uitfaseren;
• de relaties aangeven tussen Bouwstenen en gebruikte standaarden (dat wordt actueel gehouden via de Monitor Open Standaarden);
• op termijn: inzicht geven bij welke functionaliteiten welke standaarden (kunnen) worden toegepast.

Over het gebruik en beheer van de door het Forum Standaardisatie vastgestelde standaarden wordt publiekelijk verantwoording afgelegd.

6. Bouwstenen (Voorzieningen)
De opdrachtgever/eigenaar en de beheerder spelen een belangrijke rol bij het beheer (van de beschrijvingen) van bouwstenen. En ook de PGDI/bureau MIDO indien het de bepaling betreft of een bouwsteen wel of niet tot de GDI behoort. NORA Beheer verzorgt momenteel het beschrijven van alle bouwstenen in de NORA. Daarbij is hulp nodig: om (sneller) zicht te krijgen op de vele veranderingen die plaatsvinden.
Wie kan daarbij helpen?
Mogelijk bureau MIDO, die nauwe contacten heeft met de Programmeringstafels GDI van waaruit die bouwstenen worden door-ontwikkeld?
Of BZK, die doorgaans opdrachtgever/eigenaar is voor die bouwstenen?
Of Logius, die doorgaans de beheerder is van die bouwstenen?
Het gaat om 20 a 40 uur per jaar t.b.v.:

• wijzigingsverzoeken voor beschrijvingen van (nieuwe) bouwstenen beoordelen en (laten) doorvoeren, e.e.a. in overleg met de beheerders van de bouwstenen;
• relaties aangeven met Generieke Functies (= Afspraken, Standaarden, Voorzieningen).

7. Thema's
De thema’s in de NORA worden beheerd door expertgroepen met een thema-trekker. NORA Beheer ondersteunt de expertgroepen met het organiseren van bijeenkomsten en verslaglegging in de NORA.
Verwachte inzet per thema: minimaal 40 a 60 uur per jaar t.b.v.:

• organiseren van tenminste 1 a 2 bijeenkomsten van de expertgroep;
• actueel houden van de bestaande inhoud;
• relaties aangeven met andere en nieuwe thema’s;
• advies geven aan projecten over de toepassing van het thema.

8. Begrippenkader (architectuurbegrippen, niet Informatieobjecten)
Wie vanuit (de achterban van) de NORA Gebruikersraad kunnen het beheer van de architectuurbegrippen oppakken?
Verwacht inzet: 8 a 16 uur per jaar t.b.v.:

• wijzigingsverzoeken voor begrippen beoordelen en doorvoeren;
• afstemmen van deze begrippen met de begrippen(lijsten) van Familieleden.

9. Architectuur internationaal, met name Europa
De afstemming van de EIF / EIRA op de NORA wordt onderhouden door NORA Beheer. Robert van Wessel en Eric Brouwer van ICTU zijn de contactpersonen.
Daarnaast beheert de vakgroep Europa van Stichting ICTU de Europese ontwikkelingen, programma's en bouwstenen. Marijke Salters van ICTU is de contactpersoon.
Het beheer omvat onder meer:

• jaarlijks invullen van de Europese NIFO (in afstemming met BFS en BZK);
• bijhouden en publiceren van de door-ontwikkeling van de EIF en/of EIRA;
• nieuwe EU-bouwstenen en programma's beschrijven (metadateren) en publiceren;
• oude EU-bouwstenen en programma's uitfaseren;
• organiseren van bijeenkomsten voor kennisdeling over de EU-ontwikkelingen.

Deze 9 onderdelen van ons DNA, zijn niet op zichzelf staand.
Het is juist de samenhang ertussen die het geheel goed (her)bruikbaar maakt en daardoor dient als basis voor onze kennisdeling en samenhangende architectuur.
Dit is nader toegelicht in het Kennismodel NORA.
Zie ook de info in de bijgevoegde Presentatie NORA (PDF, 3 MB)

De volgende vragen zijn aan de NORA Gebruikersraad voorgelegd:

1. Hoe zien jullie het beheer van elk van deze onderwerpen voor je?
2. Welke bijdrage levert jouw Familielid?

In reactie daarop is een levendige discussie ontstaan over de wens om het beheer goed te regelen en de benodigde inzet om dat te kunnen doen.
Afgesproken is dat NORA Beheer is samenwerking met de beoogde beheerders van het DNA voor de volgende keer een voorstel voorbereiden zoals dat nu is gedaan voor het beheer van Standaarden.

Actiepunt 2023-02-07/C: Leden van de GR: Geef door hoe je meehelpt met het beheer van DNA van de NORA Familie.​​

17.10 uur - Verslag, Actiepunten en Voorraadagenda

Aan dit punt zijn we niet meer toegekomen, maar de Gebruikersraad wordt de volgende bijeenkomst verzocht het verslag van de bijeenkomst d.d. 15 november 2022 goed te keuren.

Thema's voor de NORA Gebruikersraad staan op de voorraadagenda.

ID	Actiehouder	Actiepunt	Deadline	Voortgang	Updates
2023-02-07/E	Werkgroep Interactie	Een doel-architectuur voor Interactie ontwikkelen door een samenwerkingsverband van de NORA-community en de architectuurwerkgroepen van de GDI Een doel-architectuur voor Interactie ontwikkelen door een samenwerkingsverband van de NORA-community en de architectuurwerkgroepen van de GDI. De Programmeringstafel Interactie van de GDI kan die doel-architectuur gebruiken om regie te voeren op de projecten die van belang zijn voor de interactie tussen burgers en overheid;	2023-12-31	bezig	2
2023-02-07/A	Leden van de GR	Melden bij NORA als je iets tegenkomt dat niet werkt. Wie iets tegenkomt op de wiki dat niet werkt, wordt verzocht dit te melden bij NORA. Dan kunnen we de site verder verbeteren.	2023-04-04	voltooid	1
2023-02-07/F	Eric Brouwer	Het draagvlak voor het Dienstverleningsconcept vergroten Het draagvlak voor het Dienstverleningsconcept vergroten door het organiseren van kennis- en ervaringsdelingsbijeenkomsten voor architecten en andere geïnteresseerden van de betrokken organisaties.	2023-12-31	bezig	4
2023-02-07/B	Leden van de GR	Beroep op inzet van leden van de Gebruikersraad voor werkgroepen De werkgroepen die inzet nodig hebben kunnen een beroep doen op de leden van de Gebruikersraad en hun achterban.	2023-12-31	voltooid	1
2023-02-07/C	Leden van de GR	Geef door hoe je meehelpt met het beheer van DNA van de NORA Familie. Elk stukje DNA van de NORA Familie heeft structureel beheer nodig, verzorgd vanuit de NORA-community.	2023-04-04	bezig	3
2023-02-07/D	Eric Brouwer	De uitkomsten van dit onderzoek doorgeleiden naar de Programmeringstafel Interactie van de GDI De uitkomsten van dit onderzoek doorgeleiden naar de Programmeringstafel Interactie van de GDI, met het verzoek om actie te nemen om de lopende nationale ontwikkelingen te (laten) prioriteren en regie daarop te (laten) voeren	2023-12-31	voltooid	1

Voor het volledige overzicht van actiepunten, zie de tabel: Actiepunten

Nederlandse Overheid Referentie Architectuur.

Het totaal aan regels en voorzieningen gericht op de informatiestromen en –opslag of archivering ter ondersteuning van de primaire processen.

Het proces van vaststellen van de vereiste betrouwbaarheid van informatiesystemen in termen van vertrouwelijkheid, beschikbaarheid en integriteit alsmede het treffen, onderhouden en controleren van een samenhangend pakket van bijbehorende maatregelen.

Alle belanghebbenden van overheidsdienstverlening in de ruimste zin van het woord.

Een beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen.

Inzicht in de werkwijze die de overheid hanteert.

NORA doelt met het begrip 'overheidsorganisaties' zowel op overheden als op semi-overheid- en private organisaties met een publieke taak.

NORA is gebaseerd op bestaand overheidsbeleid (Nationaal en Europees) en op de instrumenten die in het kader van dat beleid zijn ontwikkeld, zoals wetten, regelgeving, Kamerstukken en bestuursakkoorden.

The European Interoperability Framework (EIF) is a commonly agreed approach to the delivery of European public services in an interoperable manner. It defines basic interoperability guidelines in the form of common principles, models and recommendations.