NORA voor private partijen

Deze pagina is in opbouw. Kom later terug om het resultaat te zien of neem contact op met nora@ictu.nl als je mee wilt werken aan de eerste concepten.

Waarom en wanneer is NORA relevant voor private partijen?

Digitale dienstverlening door de overheid is steeds vaker het product van publiek-private samenwerking. Bedrijven, zzp-ers, stichtingen en verenigingen die bijdragen aan de publieke zaak wisselen informatie uit met de burger, met elkaar en met overheidspartijen. De NORA zijn de afspraken die overheidspartijen samen maken om informatie-uitwisseling goed te laten verlopen. In sommige ketens en domeinen zijn er bovendien aanvullende afspraken gemaakt, verzameld in de NORA Familie. Hoewel de afspraken gemaakt zijn door en voor publieke partijen kunnen ze wel degelijk impact hebben op private partners, leveranciers en klanten.

De potentiële meerwaarde van NORA voor private partijen

NORA is de verzamelde kennis en ervaring van architecten uit de publieke sector. Veel van de afspraken zijn gemaakt om valkuilen te vermijden waar zowel publieke als private partijen in terecht kunnen komen bij complexe ICT-projecten. De NORA wordt bovendien continu verbeterd en aangevuld op basis van nieuwe ervaringen en de nieuwste technische mogelijkheden. Het kan dan ook een goede bron zijn bij het opbouwen van je eigen enterprise of project architectuur.

Voor partijen die regelmatig samenwerken met een of meer overheidspartijen kan de NORA extra meerwaarde hebben:

• Producten en diensten die voldoen aan de relevante NORA-afspraken hebben een streepje voor in veel aanbestedingen
• Informatie uitwisselen met overheidspartijen gaat meestal gemakkelijker, veiliger en sneller als de eigen systemen en informatiemodellen interoperabel zijn met die van overheden
• De NORA is gericht op de belangen van de publieke sector als geheel, niet slechts de Rijksoverheid of een bepaald domein. Waar belangen botsen kunnen de NORA-afspraken de doorslag geven.

Kennis van de NORA / NORA Familie is bovendien een must als je als bedrijf of professional:

• ICT-producten of diensten wilt leveren aan overheden
• ICT-producten of diensten wilt leveren aan partijen die veel informatie uitwisselen met overheden, zoals in de domeinen Gezondheid en zorg en Onderwijs en wetenschap.
• adviseert over of meewerkt aan ICT-projecten in de publieke sector
• adviseert over of meewerkt aan internationale ICT-projecten die de publieke sector raken

Moet ik NORA toepassen als private partij?

Er is geen algemene verplichting voor private partijen om de NORA toe te passen, wanneer zij in het publieke domein opereren. Het kan wel zijn dat een publieke partij bepaalde onderdelen van NORA verplicht stelt in een aanbesteding of voor ketenpartners die toegang krijgen tot bepaalde informatie.

Kan ik als private partij invloed uitoefenen op afspraken uit de NORA of NORA Familie?

Afspraken in de NORA zijn publiek en iedereen kan wijzigingen voorstellen volgens het Wijzigingsproces NORA. Dat geldt dus ook voor private partijen. Ook als u mee wilt praten in werkgroepen, gesprekken of de NORA Gebruikersraad bent u van harte welkom. Wel vragen we u aan te geven vanuit welke organisatie u aanwezig bent en, in het geval van detachering of consultancy, of u namens uw opdrachtgever of uw moederorganisatie spreekt.

Het is ook altijd mogelijk om te reageren op (gewijzigde) afspraken die uw bedrijf in negatieve zin dreigen te raken, al gaat in deze het publieke belang doorgaans boven het particuliere belang.

De architecturen uit de NORA Familie hebben elk hun eigen beleid wat betreft private deelname. Heeft u het idee dat u onterecht niet (genoeg) gehoord wordt? Neem dan even contact op via nora@ictu.nl, wellicht kunnen we voor u bemiddelen.

Welke onderdelen van NORA zijn relevant voor private partijen?

Alle onderdelen van de NORA kunnen relevant zijn voor jouw bedrijf of stichting, afhankelijk van de context waarin je opereert en de eigen rol in de digitale dienstverlening.

Context: In welk(e) Domein(en) opereert u? Alle afspraken uit deze wiki die relevant zijn binnen een bepaald domein, zoals Domein Gezondheid en zorg of Domein Verkeer en vervoer staan op een rijtje op de verschillende domeinpagina's.

Rollen:

Ik geef opdracht een (project) architectuur op te stellen

Als u opdracht geeft om een architectuur op te stellen, intern of extern, wilt u graag de juiste opdracht meegeven en goede vragen kunnen stellen om de kwaliteit te checken. Laat u hierbij eens inspireren door:

• Thema's die bij veel organisaties spelen en wellicht ook in uw project of organisatie relevant zijn.
• Visualisatie die een architect kan gebruiken om het gesprek over de architectuur aan te gaan met u en met de verschillende stakeholders.
• Te checken welke Beleidskaders en referentiearchitecturen er relevant kunnen zijn en die de architect dus moet onderzoeken.
• Te kijken welke Basisprincipes u het belangrijkste vindt, zodat u dat mee kunt geven aan de architect.

Ik ga zelf een (project) architectuur opstellen

De NORA biedt zowel inhoudelijke inspiratie als handige tools aan voor architecten:

• Sjablonen voor de PSA (Project Startarchitectuur).
• Gebruikmaken van Visualisatie kan het draagvlak van de architectuur vergroten.
• Inhoudelijke Thema's die relevant zijn voor project of organisatie kunnen zijn.
• Het invullen van het Vijflaagsmodel voor een vraagstuk maakt het makkelijker te praten met niet-architecten en alle aspecten van een project te bekijken.
• Kijken welke Afgeleide principes van toepassing zijn en hoe je ze concreet invult zorgt dat je geen aspecten vergeet.
• Wanneer er een informatiemodel gemaakt of gelinkt wordt is het thema Semantiek met de onderliggende Gegevenswoordenboeken een nuttige bron.

Ik ga adviseren over of meewerken aan een (ICT-)project in de publieke sector

Projecten in de publieke sector moeten voldoen aan de Beleidskaders van de overheden. Afhankelijk van het domein(en) waarin het project valt zijn er wellicht concretere referentiearchitecturen dan de NORA om rekening mee te houden. Daarnaast raken een aantal Thema's veel projecten, zoals Zaakgericht Werken, Duurzame Toegankelijkheid, Beveiliging en Semantiek.

Voor het draagvlak van het project en/of de communicatie met de stakeholders in de voorbereidingsfase zijn het Vijflaagsmodel en de Visualisatie waardevol.

Ik wil producten of diensten leveren aan de overheid (digitaal of ICT-gerelateerd)

De lijst met Standaarden geeft aan welke standaarden verplicht zijn (pas-toe-of-leg-uit) of aanbevolen (gangbare standaarden) in de publieke sector. Je vindt hier een korte beschrijving en een link naar de specificaties.

Bouwstenen en voorzieningen zijn oplossingen die hergebruikt kunnen worden door overheidspartijen. Het kan nodig zijn om de eigen producten hierop aan te laten sluiten.

Het thema Semantiek en de lijst met Gegevenswoordenboeken geven aanknooppunten voor informatiemodellen, open data en het delen en koppelen van gegevens.

Afhankelijk van het product of de dienst zijn de volgende Thema's wellicht interessant:

• Aanschaf (inkoopbeleid ICT)
• Zaakgericht Werken
• Duurzame Toegankelijkheid
• Architectuur internationaal
• Beveiliging

Uitleg alle onderdelen NORA en mogelijke relevantie

Hieronder staat daarom van alle onderdelen van de NORA (die ook in het menu links staan) aangegeven waarvoor ze gebruikt kunnen worden door private partijen.

• De Basisprincipes zijn de waarden van de digitale overheid, de doelen die NORA probeert te bereiken. In contact met beleidsmedewerkers, politici of bestuurders kunnen deze basisprincipes een gemeenschappelijke visie vormen waar je samen naar toe werkt.
• De Afgeleide principes zijn 40 stellingen waar je dienst of systeem aan zou moeten voldoen. Als je aan een concreet project werkt kun je ze gebruiken om er zeker van te zijn dat je aan alle aspecten hebt gedacht. Natuurlijk zijn niet voor elk project alle principes even relevant, maar samen bieden ze een breed inzicht in de problematiek waar je mee te maken kunt krijgen.
• De Bouwstenen zijn generieke voorzieningen, oplossingen voor veelvoorkomende problemen die de overheden hebben ontwikkeld en in de verschillende domeinen hergebruiken, zoals DigiD, Diginetwerk en de BAG (Basisregistratie Adressen en Gebouwen). Niet alle bouwstenen zijn door private partijen toegankelijk, maar waar dat wel zo is garanderen bouwstenen een bepaalde kwaliteit en veiligheid voor een fractie van een nieuwe oplossing.
• Het Begrippenkader geeft definities voor veelgebruikte termen in de digitale overheid. In gesprekken bij overheden of in offertes kun je door te refereren aan deze definities zeker zijn dat je het allebei over hetzelfde hebt.
• De Beleidskaders zijn de wetten, visiestukken en regelgeving die ten grondslag liggen aan de afspraken van de NORA. Een deel van deze stukken heeft ook betrekking op de private sector.
• De NORA Familie zijn de meer concrete architectuurafspraken die in specifieke domeinen, bestuurslagen of ketens zijn afgesproken. Als er geen specifieke afspraken zijn in uw deel van de publieke sector is de NORA zelf onverkort van toepassing.
• De Thema's zijn onderwerpen die op het moment actueel zijn voor de digitale dienstverlening. Een aantal hiervan is ook relevant als u niet in de publieke sector werkzaam bent, zoals Duurzaamheid en Beveiliging.
• De NORA-instrumenten zijn tools voor architecten die een architectuur opstellen of presenteren aan niet-architecten:
  • PSA (Project Startarchitectuur) biedt tips en sjablonen voor het opstellen van een PSA
  • NORA review is een peer-review welke onderdelen van de NORA relevant zijn voor een project
  • Visualisatie helpt in de presentatie en communicatie
  • Vijflaagsmodel helpt alle aspecten van een project die raken aan architectuur in perspectief plaatsen en hierover praten met niet-architecten
  • De Domeinen zijn views, weergaves van alle relevante onderdelen uit deze wiki voor een specifiek beleidsterrein zoals Domein Gezondheid en zorg en Domein Onderwijs en wetenschap.

Nederlandse Overheid Referentie Architectuur.

Een samenhangende hoeveelheid werk met een welgedefinieerde aanleiding en een welgedefinieerd eindresultaat, waarvan kwaliteit, voortgang en doorlooptijd inzichtelijk zijn en bewaakt worden.

Een beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen.

Betekenisvolle gegevens.

Betekenisvolle gegevens.