Pilot beleidskaders workshop 3
Bijeenkomst op vrijdag 6 maart 2020, 13-16 uur, locatie: ICTU, Wilhelmina van Pruisenweg 104 Den Haag.
Doel: Analyse van enkele recente beleidskaders op impact voor NORA
Doelgroep: Deelnemers pilotgroep
Contactpersoon: Eric Brouwer, nora@ictu.nl .
Derde workshop in het kader van de in Gebruikersraad van 14 november afgesproken pilot om recente beleidskaders te analyseren op hun impact voor de inhoud en omgeving van NORA.
Deelnemers[bewerken]
- Ralph Barten (SVB)
- Robert-Jan Kemp (EZK)
- Carel Bodegraven (Waterschap Hollandse Delta)
- Aty de Groot (ICTU)
- Robert van Wessel (ICTU)
- Eric Brouwer (ICTU)
- Sandra van Dalen (ICTU)
Afwezig:
- Peter Lehr (Belastingdienst)
- Marijn de Bruijne (Belastingdienst)
- Martin van den Berg (DNB)
- Geer Haas (SVB)
- Eric Nijenhuis (UWV)
- Jeffrey Gortmaker (VNG)
- Andre Plat (VNG)
- Peter Bergman (ICTU)
Agenda en doel van de bijeenkomst[bewerken]
- Inleiding
- Basiswaarden
- Bespreken actiepunten
- Vervolgafspraken
Deze derde workshop (PDF, 689 kB) bouwt voort op de onderwerpen van de workshop van 7 februari 2020. Naast de bespreking van de actiepunten, waaronder de analyse van het derde beleidsdocument “Data agenda overheid” wordt er een voorstel ingebracht door Aty en Robert om te komen tot zogenaamde “Basiswaarden”. Dit betreft een nieuwe kijk op de relatie tussen beleidsonderwerpen en architectuurprincipes.
Basiswaarden[bewerken]
Op basis van resultaten uit dit onderzoekstraject over de relatie tussen actuele beleidsstukken en NORA principes en een parallel traject over het praktischer bruikbaar maken van de afgeleide principes komen Aty en Robert met het voorstel om te komen tot zogenaamde Basiswaarden van dienstverlening. Achtergrond van het voorstel is dat de huidige NORA basisprincipes en afgeleide principes (BPs en APs) zijn geschreven vanuit het perspectief van (digitaal ondersteunde) overheidsdienstverlening aan “burger en bedrijf”, waarbij de “afnemer” centraal staat. Daarentegen kunnen de NORA principes ook worden toegepast op de inrichting en dienstverlening binnen de overheid zelf. De Basiswaarden zijn gebaseerd op de volgende uitgangspunten:
- Het contact tussen samenwerkende overheidsorganisaties en samenleving staat centraal.
- De digitale ondersteuning van dat contact en de opvolging ervan is begrijpelijk voor de burger en werkbaar voor de ambtenaar.
- Architectuurprincipes zijn expliciet te relateren met één of meer lagen uit het NORA Vijflaagsmodel.
Als startpunt worden vijf elementaire termen geïntroduceerd met betrekking tot overheidsdienstverlening: 1) Vertrouwen, 2) Veilig, 3) Toekomstbestendig, 4) Doeltreffend (Effectief), 5) Doelmatig (Efficiënt). Deze termen zijn in lijn met de terminologie die wordt gebruikt in beleidskaders.
Vervolgens is bepaald of de huidige NORA BPs kunnen worden ondergebracht bij een van deze vijf termen. Dit blijkt het geval te zijn, met dien verstande dat voor Toekomstbestendig de NORA nog geen BPs kent. De BPs zijn op basis van de omschrijving van de rationale bij de desbetreffende termen ondergebracht (de rij met lichtblauwe opvulling, zie Figuur 1). Tenslotte zijn ‘gemiste’ begrippen die wel in de drie geanalyseerde beleidsstukken zijn gevonden gekoppeld aan deze vijf Basiswaarden.
Figuur 1. Vijf Basiswaarden van dienstverlening in relatie tot NORA basisprincipes en andere aanvullende begrippen.
Op basis hiervan zijn een aantal keuzes te maken:
- BPs worden een integraal onderdeel van de Basiswaarden. De bestaande begrippen zoals Gebundeld en Toegankelijk blijven gehandhaafd en worden beschreven in de belevingswereld die dichter staat bij beleidsvormers en wetgevingsjuristen. Hiermee komt de formele architectuuromschrijving bestaande uit stelling, rationale en impact te vervallen.
- Aanvullende begrippen zoals Wendbaar en Passend worden toegevoegd als onderdeel van de Basiswaarden en worden op eenzelfde manier beschreven.
- AP’s worden verbonden met de BPs/aanvullende begrippen waarmee de link wordt gelegd tussen APs en beleidskaders. De huidige relatie tussen APs en BPs blijft hiermee gehandhaafd.
- AP’s worden verbonden met het Vijflaagsmodel door implicaties van een AP te koppelen aan één of meerdere lagen.
- AP’s worden hernoemd in (NORA) architectuurprincipes.
Als voordelen van het gebruik van Basiswaarden worden genoemd:
- Terminologie en belevingswereld staan dichter bij beleid;
- Niet politiek-vluchtig en direct aansluiten op maatschappelijke waarden;
- Semantische discussies worden beperkt;
- Onderhoudbaarheid wordt eenvoudiger;
- Ook voor de interne organisatie van de overheid direct bruikbaar.
Door een van de deelnemers wordt gevraagd waar “samenwerken” in dit overzicht thuishoort? Eén van de uitgangspunten bij het formuleren van de Basiswaarden is dat de dienstverlening van en door de overheid slechts goed vorm kan krijgen als wordt samengewerkt tussen de overheidsorganisaties onderling. In die zin is “samenwerken” onlosmakelijke verbonden aan alle vijf de Basiswaarden. Deze voorstellen zullen, in combinatie met andere verbetervoorstellen vanuit het parallelle traject met betrekking tot de APs, in de eerstvolgende NORA Gebruikersraad nader worden toegelicht om vervolgens tot besluiten hierover te kunnen komen. Ter voorbereiding zal een voorbeeld worden uitgewerkt hoe het werken met deze Basiswaarden ondersteuning kan bieden voor zowel beleid als uitvoering {actie WS3.1} . Samenvattend: het geheel van architectuurprincipes wordt completer en actueler en sluit beter aan bij beleidsstukken en de belevingswereld van niet-architecten. Hiermee wordt de verbinding gelegd tussen beleid en uitvoering, ondersteund door architectuur.
Bespreking actiepunten[bewerken]
| ID | Onderwerp | Omschrijving | Wie | Status |
|---|---|---|---|---|
| WS2.1 | Metamodel | Vraag staat open bij Joris Dirks hoe de relatie tussen AP-implicaties en Vijflaagsmodel past. Gezocht wordt naar deze relatie van het voorstel van Joris in GR over kennismodel. Verwachting is dat dit geen issues oplevert. | Robert | Open – afronden 3/4 |
| WS2.2 | Gezichtspunt ondernemers | In het EZK visiestuk ‘Landbouw, natuur en voedsel: waardevol en verbonden’ staat op pagina 8 “Klimaatvriendelijk werken is de nieuwe norm” met rationale en implicatie. Dit soort regelgeving is sterk gericht op ketensamenwerking, waarbij pro-actief en duurzaamheid in de stukken zijn terug te vinden en direct geplot kunnen worden op het visiestuk. Voor RVO kan Robert-Jan een vertaalslag maken gebruikmakend van een zijn eerste versie van BPs met rationale en implicaties met specifieke scope op ondernemingen. | Robert-Jan | Afgerond 6/3 |
| WS2.3 | Naamgeving en stellingen van BPs | De semantische discussie over de begrippen Begrijpelijk vs. Toegankelijk kan met het Basiswaarden-model nu beslecht worden door Begrijpelijk bij ‘Doeltreffend’ onder te brengen en Toegankelijk bij ‘Doelmatig’. Dit is een goed voorbeeld dat er van de oude BPs er niets essentieels kwijt raakt en van nieuwe begrippen bij de juiste vijf Basiswaarden kunnen worden onderbracht. Echter, Ralph is bang dat er nu een deel van de beschrijving en wellicht ook herkenbaarheid zoek raakt. Hij stelt voor om een voorbeeld uit te werken hoe het in de nieuwe situatie met Basiswaarden eruit zou kunnen zien. Zie actiepunt WS3.1. | allen | Afgerond 6/3 |
| > Idem over de bijbehorende stellingen – item 3.2 | ||||
| WS2.4 | Wendbaarheid | Aan het begrip Wendbaarheid kan nu invulling worden gegeven door deze onder te brengen bij de Basiswaarde ‘Toekomstbestendig’. | allen | Afgerond 6/3 |
| WS2.5 | Begrijpelijk vs. Toegankelijk | Begrijpelijk én Toegankelijk kunnen beide worden opgenomen in de set van Basiswaarden (zie verder bij WS2.3) – item 3.4 | allen | Afgerond 6/3 |
| WS2.6 | Uniform en Bundelen | BP04 Standaard (gerelateerd aan Uniform) is ondergebracht bij ‘Doelmatig’ en BP05 Gebundeld bij ‘Doeltreffend’. Koppelen met bestaande AP’s blijft gehandhaafd. Tekst van BPs en APs wordt wel nog bekeken in het vervolgtraject. Zie ook bij WS2.3 en WS2.5. | allen | Afgerond 6/3 |
| WS2.7 | Innovatie | Er zullen waarschijnlijk één of meerdere AP’s moeten worden toegevoegd die aan Innovatie concrete richting geeft vanuit een architectuurperspectief. De link met wendbaarheid zal bekeken gaan worden en in het vervolgtraject worden opgepakt. Er is bij de waterschappen wellicht een uitgewerkte tekst beschikbaar over Innovatie, omdat dit hen een actueel thema betreft. Zie actiepunt WS3.2 | allen | Afgerond 6/3 |
| WS2.8 | Duurzaamheid | De begrippen Duurzame informatie-inrichting en duurzaamheid kunnen beide worden ondergebracht bij de basiswaarde ‘Toekomstbestendig’. Exacte invulling, al dan niet als onderdeel van het begrip Duurzaam, volgt in het vervolgtraject. Naast EZK (zie actiepunt WS2.2) is er ook vanuit de waterschappen input geleverd over duurzaamheid. In hun documentatie worden de termen gebruikt klimaatadaptatie, klimaatmitigatie en circulaire economie. | allen | Afgerond 6/3 |
| WS2.9 | Data agenda overheid | Ralph en Robert hebben de Data agenda overheid beoordeeld. Zowat alle thematiek uit dit beleidsdocument kan ook worden gekoppeld aan BPs (met uitzondering van BP10 Ontvankelijk) dan wel aan de additionele begrippen zoals duurzaam, innovatief en privacy. Opmerking: de keuze voor deze drie beleidsdocumenten is gebaseerd op de verschillende aandachtsgebieden die erin worden beschouwd in relatie tot het Vijfslaagmodel: NLdigibeter-2019=bovenste architectuur lagen; Data Agenda Overheid=informatie/gegevenslaag. Beleidskader Digitale Basisinfrastructuur=onderste architectuur lagen. Verder is de analyse nog aangescherpt met beleidsstukken uit EZK en de Waterschappen | Ralph, Robert | Afgerond 6/3 |
Vervolgafspraken[bewerken]
De vierde workshop op vrijdag 3 april 2020 vindt plaats na behandeling van de verbetervoorstellen in de NORA GR van 26 maart. Het is dan ook duidelijk hoe het vervolgtraject eruit gaat zien wat betreft Basiswaarden/BPs en verbetering APs.
Nieuwe acties:
| ID | Onderwerp | Omschrijving | Wie | Status |
|---|---|---|---|---|
| WS3.1 | Gebruik van basiswaarden | Uitwerken van een voorbeeld van het gebruik van de basiswaarde ‘doelmatig’: zowel top-> down als bottom-up | Robert/ Aty/ Ralph | Nieuw – afronden 2/4 |
| WS3.2 | AP Innovatie | URL aanleveren zoals beschreven bij waterschappen (indien beschikbaar). | Robert-Jan | Nieuw-afronden 2/4 |