Publieke review Kernwaarden van Dienstverlening en bijbehorende Kwaliteitsdoelen en Architectuurprincipes

• 4 februari 2022 - Contacten gezocht om de toepasbaarheid van de nieuwe NORA Architectuurprincipes te toetsen bij grote overheidsprogramma's of projecten…
• 4 februari 2022 - Architecten gezocht voor het uitwerken van implicaties bij (een deel van) de nieuwe NORA Architectuurprincipes…

: → Al het NORA Nieuws

Status

De Gebruikersraad heeft ingestemd met RFC 2022 op 13-9-2022. De wijzigingen zijn ingegaan per 1 januari 2023.

Was onderdeel van publieke review

Terug naar Reviewpagina

Terug naar Scope Review

Type pagina

Toelichtingen

Meer Toelichtingen bekijken:

Alle Toelichtingen in review

UPDATE: Nieuwe versie wijzigingsvoorstel beschikbaar

Op 17 mei presenteert de Werkgroep NORA Architectuur Principes een nieuwe versie van hun wijzigingsvoorstel aan alle mensen die in de openbare review hebben gereageerd. Zij hebben 758 reviewopmerkingen (!) verwerkt van 64 individuele reviewers uit 40 organisaties. De belangrijkste wijzigingen in deze versie ten opzichte van de reviewversie:

• Het concept-KwaliteitsdoelDuurzaam toegankelijk is op voorspraak van de reviewers geschrapt als apart kwaliteitsdoel en verwerkt in de overige doelen, waaronder Duurzaam en Toegankelijk.
• Het Architectuurprincipe Beschrijf informatie-objecten systematisch is op voorspraak van de reviewers geschrapt als los architectuurprincipe en moet terugkomen als Implicatie.
• Er is een nieuw Architectuurprincipe toegevoegd: NAP 10 Neem gegevens als fundament.
• Teksten en titels zijn consistenter gemaakt en waar nodig verbeterd. Zo zijn de titels van alle architectuurprincipes nu in de gebiedende vorm ("doe dit") en is in alle teksten gekozen voor 'overheidsdienstverlener' in plaats van dienstverlener, organisatie et cetera.
• De relaties tussen Kernwaarden en Kwaliteitsdoelen en tussen Kwaliteitsdoelen en Architectuurprincipes zijn op sommige plekken aangepast op voorspraak van de reviewers. Uiteraard zijn ook de relaties met de nu vervallen Duurzaam Toegankelijk en Beschrijf informatie-objecten systematisch verwijderd uit de overzichten.

In de weken na de presentatie op 17 mei zullen ook de rest van de pagina's over het wijzigingsvoorstel worden geactualiseerd, zodat uiteindelijk niet meer de reviewversie online staat maar alleen de nieuwe versie (versieaanduiding = resultaten review verwerkt). Alle pagina's komen dan ook op een andere manier in het hoofdmenu te hangen (niet meer onder deze reviewpagina).

UPDATE: Reviewperiode afgelopen, review gesloten

Op 1 februari 2022 is de review formeel gesloten en kunnen geen reviewopmerkingen meer worden aangeleverd. De Werkgroep NORA Architectuur Principes is bezig met de analyse van de binnengekomen reacties en zal z.s.m. een plan van aanpak opleveren voor de verwerking er van. Deel van dat plan zijn publicatie van de reacties, per reactie een indicatie of en hoe opmerkingen verwerkt gaan worden en een beschrijving van het proces richting een aangepast voorstel. Alle mensen die gereageerd hebben worden per mail op de hoogte gesteld als het plan er ligt. Overige geïnteresseerden houden we zoals gebruikelijk op de hoogte via NORA Gebruikersraad, nieuwsberichten op noraonline.nl, LinkedIn, Twitter en nieuwsbrieven.

Oorspronkelijke review-oproep

De kern van de NORA Architectuurafspraken gaat flink veranderen. We vragen iedereen, dus ook niet-architecten, om op deze plannen te reageren in een publieke review.

Waarom zijn veranderingen noodzakelijk?

De afgelopen jaren kwamen er drie behoeften naar voren:

• Beleidsmakers en architecten wilden de link tussen beleid en architectuurafspraken duidelijker in beeld brengen. Zo krijgt architectuur meer autoriteit en is het voor beleidsmakers vanzelfsprekender om het gesprek met architecten aan te gaan over de impact van nieuw beleid.
• Architecten en experts die zich bij NORA met actuele thema's bezig houden wilden een actualisering en aanvulling van de bestaande principes.
• Architecten uit allerlei overheidssectoren gaven aan dat de logica en structuur van de bestaande afspraken beter kon: een structuurverandering die ook ruimte biedt om de toepasbaarheid van de principes in de praktijk te vergroten.

Deze behoeften kwamen uiteindelijk bij elkaar in de Werkgroep NORA Architectuur Principes, die het voorstel dat nu ter review voorligt uitwerkte. De review geeft de Werkgroep input om het komende jaar een set van concrete implicaties en voorbeelden toe te voegen, die de toepasbaarheid van de Architectuurprincipes in de praktijk zal vergroten.

• Meer lezen over ontstaansgeschiedenis

Wat is het plan?

De basis voor alle overheidsbrede architectuurafspraken worden de vijf Kernwaarden van Dienstverlening. 21 Kwaliteitsdoelen geven vorm aan de Kernwaarden en zijn gestoeld in wetten en beleid.

De kernwaarden en kwaliteitsdoelen helpen om het broodnodige gesprek aan te gaan tussen opdrachtgevers en uitvoerders van diensten, ontwikkelaars en gebruikers, architecten en niet-architecten. Zodat je het niet hebt over technische mogelijkheden of bestaande processen, maar over de meerwaarde die een dienst moet brengen aan burgers en bedrijven en hoe je die realiseert.

Bij die realisatie geven de 17 Architectuurprincipes vervolgens de richting aan, zodat je bij ontwerpkeuzes richting de doelen werkt en geen doodlopende weg inslaat. Implicaties van Architectuurprincipes geven de impact van die gekozen richting aan in jouw praktijk en context. Overigens is de uitwerking van implicaties nog volop bezig en zijn alleen twee voorbeeldimplicaties onderdeel van deze review.

• 5 Kernwaarden van Dienstverlening
• 21 Kwaliteitsdoelen
• 17 Architectuurprincipes
• Implicaties van Architectuurprincipes
• Volledige scope Review Kernwaarden (Alle pagina's die binnen de review vallen op een rijtje)
• Alle toelichtende teksten in de review
• Alle Begrippen in de review
• Alle Overzichten in de review
• Download afbeeldingen, overzichten (.csv) of een pdf

Wat verdwijnt er als dit door gaat?

De bestaande kern van de NORA architectuurafspraken zijn de Basisprincipes. Die principes verdwijnen in deze vorm, maar zijn wel terug te herkennen in de Kwaliteitsdoelen. Ook de onderliggende Afgeleide principes vervallen in het plan en komen grotendeels terug in de nieuwe Architectuurprincipes of implicaties daar van.

• Mapping van oude Basisprincipes naar Kwaliteitsdoelen
• Mapping van oude Afgeleide principes naar Architectuurprincipes
• Alle pagina's die in het wijzigingsvoorstel komen te vervallen

Wat blijft er hetzelfde?

De NORA is en blijft bindend voorgeschreven bij het (her-)ontwerp van digitale diensten, voor alle overheidslagen en in alle sectoren van de publieke sector. Dat betekent dat je elk van de bindende afspraken van NORA ofwel toepast, ofwel uitlegt waarom je dat niet doet. Dat blijft ook na de wijziging het geval.

De huidige NORA is meer dan alleen bindende architectuurafspraken en ook dat verandert niet: Op noraonline.nl vind je kennis rond thema's en verwijzingen naar nuttige resources en met regelmaat zijn er activiteiten om de brede kennis-community van overheidsarchitecten te versterken.

Opzet van de review

Doelen review

We vragen jullie mee te denken om twee redenen:

1. We hebben feedback en input uit de praktijk nodig om de kwaliteit van de voorstellen te toetsen en te verbeteren
2. Een ingrijpende wijziging als deze willen we alleen indienen en doorvoeren als er voldoende draagvlak is bij alle overheidslagen en sectoren

Reviewvragen

Kwaliteitsdoelen:

1. Is de beschrijving helder?
2. Zijn alle relevante onderdelen van dit kwaliteitsdoel omschreven?
3. Missen jullie nog een kwaliteitsdoel?

Architectuurprincipes:

1. Zijn deze relevant voor jullie praktijk?
2. Zijn de stelling en rationale helder?
3. Missen jullie nog een architectuurprincipe?

Implicaties:

1. Welke generieke implicaties stellen jullie voor per architectuurlaag?

Algemeen:

1. Zien jullie de meerwaarde van de ingeslagen richting? Waarom wel / niet?
2. Zijn er zaken die duidelijker kunnen / moeten?

Reactietermijn

De publieke review staat open tot en met uiterlijk maandag 31 januari 2022.

Hoe kan ik reageren?

We staan open voor feedback via verschillende routes, zodat je de manier kunt kiezen die bij je past. Tegelijk willen we de feedback goed ontvangen en op een efficiënte manier kunnen verwerken. We vragen dan ook om even in het overzicht hieronder te kijken welk kanaal het beste past bij het aantal en type reacties dat je wilt geven.

Type reactie	Voorkeurskanaal	Link of uitleg
Beantwoorden reviewvragen / algemene opmerkingen over het hele pakket	Mail, evt. met bijlage	nora@ictu.nl of Feedbackknop.
Opmerkingen over specifieke pagina ('s)	Losse mails per pagina	Feedbackknop op de pagina in kwestie
Opmerkingen over een flink aantal pagina's	Mail met bijlage	Download een .csv-file met paginatitels voor een spreadsheet, hang die aan mailtje via nora@ictu.nl of Feedbackknop.

Wat gebeurt er na de review?

In februari 2022 zal de Werkgroep NORA Architectuur Principes de reacties bekijken en waar nodig verwerken tot nieuwe versies. Tegelijk wordt doorgewerkt aan het toevoegen van Implicaties en Voorbeelden.

De Werkgroep, die open staat voor nieuwe leden, blijft in ieder geval actief totdat ze een formeel wijzigingsverzoek heeft ingediend bij de NORA Gebruikersraad en dit wijzigingsvoorstel ook daadwerkelijk is goedgekeurd.

Hierna kunnen wensen voor doorontwikkeling of wijziging rechtstreeks worden ingebracht in de NORA Gebruikersraad.

NORA Kwaliteitsdoelen beschrijven de gewenste kenmerken van overheidsdienstverlening vanuit het perspectief van de wensen van de samenleving, de burgers en bedrijven (het wat).

De persoon of organisatie die voorziet in het leveren van een afgebakende prestatie (dienst) aan haar omgeving (de afnemers).

Nederlandse Overheid Referentie Architectuur.

Een beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen.

Alle belanghebbenden van overheidsdienstverlening in de ruimste zin van het woord.

Communicatiekanaal dat bij de dienstverlening wordt gebruikt. Elk kanaal kent verschillende vormen waarin informatie kan worden gedeeld.