Publieke review Kernwaarden van Dienstverlening en bijbehorende Kwaliteitsdoelen en Architectuurprincipes: verschil tussen versies

Uit NORA Online
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(tussenversie)
 
(39 tussenliggende versies door 4 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{Placeholder}}
{{Nieuwsblok categorie|Review Kernwaarden van Dienstverlening}}
De kern van de NORA Architectuurafspraken gaat flink veranderen. We vragen iedereen, dus ook niet-architecten, om te reageren op deze plannen in een publieke review.
{{Review kernwaarden ongestructureerd
|Categorie=Toelichtingen
|ID=0
|Kort=Reviewpagina
}}
==UPDATE: 89 Implicaties toegevoegd ==
De Werkgroep heeft samen met een groep gedreven architecten 89 nieuwe [[Implicaties van Architectuurprincipes]] opgeleverd, de NORA Gebruikersraad wordt via een [[RFC Bindende architectuurafspraken 2022|Request for Change]] gevraagd deze toe te voegen aan het totaal aan wijzigingen en deze per 1-1-2023 in te voeren.
 
==UPDATE: Feedbacksessie en nieuwe versie voorstellen ==
Op 17 mei 2022 was er een digitale feedbacksessie voor alle reviewers, waarin de Werkgroep een nieuwe versie van de voorstellen presenteerde op basis van de reviewfeedback. Daar is een [[Feedbacksessie Werkgroep NORA AP met reviewers|verslag]] van gepubliceerd.
 
De nieuwe versie van de voorstellen is verwerkt op noraonline, dat is te herkennen aan de versieaanduiding 'resultaten review verwerkt.'
 
==UPDATE: Nieuwe versie wijzigingsvoorstel beschikbaar==
Op 17 mei presenteert de [[Werkgroep NORA Architectuur Principes]] een nieuwe versie van hun wijzigingsvoorstel aan alle mensen die in de openbare review hebben gereageerd. Zij hebben 758 reviewopmerkingen (!) verwerkt van 64 individuele reviewers uit 40 organisaties. De belangrijkste wijzigingen in deze versie ten opzichte van de reviewversie:
* Het concept-Kwaliteitsdoel [[Duurzaam Toegankelijk (Doel)|Duurzaam toegankelijk]] is na feedback van de reviewers en in overleg met materiedeskundigen geschrapt als apart kwaliteitsdoel en verwerkt in overige doelen (Vindbaar, Beschikbaar, Betrouwbaar) en architectuurprincipes, waaronder de nieuwe NAP 10 [[Neem gegevens als fundament]].
* Het Architectuurprincipe [[Beschrijf informatie-objecten systematisch]] is op basis van voortschrijdend inzicht geschrapt als los architectuurprincipe en zal terugkomen als Implicatie van NAP09 ([[Beschrijf de dienst nauwkeurig]]).
* Er is een nieuw Architectuurprincipe toegevoegd: NAP 10 [[Neem gegevens als fundament]]. Hiermee wordt het belang van architectuurvraagstukken betreffende data gedreven werken en data management expliciet onder de aandacht worden gebracht.
* Teksten en titels zijn consistenter gemaakt en waar nodig verbeterd. Zo is in alle teksten gekozen voor 'overheidsdienstverlener' in plaats van dienstverlener, organisatie et cetera.
* De [[Grafisch overzicht relaties Kernwaarden en Kwaliteitsdoelen met Beleidskaders|relaties tussen Kernwaarden en Kwaliteitsdoelen]] en tussen [[Grafisch overzicht relaties Architectuurprincipes en Kwaliteitsdoelen|Kwaliteitsdoelen en Architectuurprincipes]] zijn op sommige plekken aangepast. Uiteraard zijn ook de relaties met de nu vervallen Duurzaam Toegankelijk en Beschrijf informatie-objecten systematisch verwijderd uit de overzichten.
 
In de weken na de presentatie op 17 mei zullen ook de rest van de pagina's over het wijzigingsvoorstel worden geactualiseerd, zodat uiteindelijk niet meer de reviewversie online staat maar alleen de nieuwe versie (versieaanduiding = resultaten review verwerkt). Alle pagina's komen dan ook op een andere manier in het hoofdmenu te hangen (niet meer onder deze reviewpagina).
 
==UPDATE: Reviewperiode afgelopen, review gesloten==
Op 1 februari 2022 is de review formeel gesloten en kunnen geen reviewopmerkingen meer worden aangeleverd. De [[Werkgroep NORA Architectuur Principes]] is bezig met de analyse van de binnengekomen reacties en zal z.s.m. een plan van aanpak opleveren voor de verwerking er van. Deel van dat plan zijn publicatie van de reacties, per reactie een indicatie of en hoe opmerkingen verwerkt gaan worden en een beschrijving van het proces richting een aangepast voorstel. Alle mensen die gereageerd hebben worden per mail op de hoogte gesteld als het plan er ligt. Overige geïnteresseerden houden we zoals gebruikelijk [[Op de hoogte blijven|op de hoogte]] via [[NORA Gebruikersraad]], [[Actueel|nieuwsberichten op noraonline.nl]], [https://www.linkedin.com/groups/1596087/ LinkedIn], [https://twitter.com/NORArchitectuur Twitter] en [[Nieuwsbrieven NORA|nieuwsbrieven]].
==Oorspronkelijke review-oproep==
De kern van de NORA Architectuurafspraken gaat flink veranderen. We vragen iedereen, dus ook niet-architecten, om op deze plannen te reageren in een publieke review.
==Waarom zijn veranderingen noodzakelijk?==
De afgelopen jaren kwamen er drie behoeften naar voren:
* Beleidsmakers en architecten wilden de link tussen beleid en architectuurafspraken duidelijker in beeld brengen. Zo krijgt architectuur meer autoriteit en is het voor beleidsmakers vanzelfsprekender om het gesprek met architecten aan te gaan over de impact van nieuw beleid.
* Architecten en experts die zich bij NORA met actuele [[thema's]] bezig houden wilden een actualisering en aanvulling van de bestaande principes.
* Architecten uit allerlei overheidssectoren gaven aan dat de logica en structuur van de bestaande afspraken beter kon: een structuurverandering die ook ruimte biedt om de toepasbaarheid van de principes in de praktijk te vergroten.
 
Deze behoeften kwamen uiteindelijk bij elkaar in de [[Werkgroep NORA Architectuur Principes]], die het voorstel dat nu ter review voorligt uitwerkte. De review geeft de Werkgroep input om het komende jaar een set van concrete implicaties en voorbeelden toe te voegen, die de toepasbaarheid van de Architectuurprincipes in de praktijk zal vergroten.
* [[Ontstaansgeschiedenis Kernwaarden van Dienstverlening (inclusief Kwaliteitsdoelen en Architectuurprincipes)|Meer lezen over ontstaansgeschiedenis]]


==Wat is het plan?==
==Wat is het plan?==
Regel 7: Regel 41:
De kernwaarden en kwaliteitsdoelen helpen om het broodnodige gesprek aan te gaan tussen opdrachtgevers en uitvoerders van diensten, ontwikkelaars en gebruikers, architecten en niet-architecten. Zodat je het niet hebt over technische mogelijkheden of bestaande processen, maar over de meerwaarde die een dienst moet brengen aan burgers en bedrijven en hoe je die realiseert.
De kernwaarden en kwaliteitsdoelen helpen om het broodnodige gesprek aan te gaan tussen opdrachtgevers en uitvoerders van diensten, ontwikkelaars en gebruikers, architecten en niet-architecten. Zodat je het niet hebt over technische mogelijkheden of bestaande processen, maar over de meerwaarde die een dienst moet brengen aan burgers en bedrijven en hoe je die realiseert.


Bij die realisatie geven de 17 [[Architectuurprincipes]] vervolgens de richting aan, zodat je bij ontwerpkeuzes richting de doelen werkt en geen doodlopende weg inslaat.  [[Implicaties van Architectuurprincipes]] geven de impact van die gekozen richting aan in jouw praktijk en context. (Overigens is de uitwerking van implicaties nog volop bezig en zijn alleen twee voorbeeldimplicaties onderdeel van deze review).
Bij die realisatie geven de 17 [[Architectuurprincipes]] vervolgens de richting aan, zodat je bij ontwerpkeuzes richting de doelen werkt en geen doodlopende weg inslaat.  [[Implicaties van Architectuurprincipes]] geven de impact van die gekozen richting aan in jouw praktijk en context. Overigens is de uitwerking van implicaties nog volop bezig en zijn alleen twee voorbeeldimplicaties onderdeel van deze review.


* [[Scope Review Kernwaarden|Alle nieuwe pagina's die worden voorgesteld]] (inclusief overzichten en begrippen)
* [[Kernwaarden van Dienstverlening|5 Kernwaarden van Dienstverlening]]
* [[Kernwaarden van Dienstverlening]]
* [[Kwaliteitsdoelen|21 Kwaliteitsdoelen]]
* [[Kwaliteitsdoelen]]
* [[Architectuurprincipes|17 Architectuurprincipes]]
* [[Architectuurprincipes]]
* [[Implicaties van Architectuurprincipes|Implicaties van Architectuurprincipes]]
* [[Implicaties van Architectuurprincipes]]
* [[Volledige scope Review Kernwaarden]] (Alle pagina's die binnen de review vallen op een rijtje)
* [[Alle Toelichtingen uit review Kernwaarden|Alle toelichtende teksten in de review]]
* [[Alle Begrippen uit review Kernwaarden|Alle Begrippen in de review]]
* [[Alle Overzichten uit review Kernwaarden|Alle Overzichten in de review]]
* [[Alle Downloads uit review Kernwaarden|Download afbeeldingen, overzichten (.csv) of een pdf]]


===Wat verdwijnt er als dit door gaat?===
===Wat verdwijnt er als dit door gaat?===
De bestaande kern van de NORA architectuurafspraken zijn de [[Basisprincipes]]. Die principes verdwijnen in deze vorm, maar zijn wel terug te herkennen in de Kwaliteitsdoelen. Ook de onderliggende [[Afgeleide principes]] vervallen in het plan en komen grotendeels terug in de nieuwe [[Architectuurprincipes]] of implicaties daar van.
De bestaande kern van de NORA architectuurafspraken zijn de [[Basisprincipes]]. Die principes verdwijnen in deze vorm, maar zijn wel terug te herkennen in de Kwaliteitsdoelen. Ook de onderliggende [[Afgeleide principes]] vervallen in het plan en komen grotendeels terug in de nieuwe [[Architectuurprincipes]] of implicaties daar van.
* [[Alle pagina's die in het wijzigingsvoorstel komen te vervallen]]
 
* [[Mapping van oude Basisprincipes naar Kwaliteitsdoelen]]
* [[Mapping van oude Basisprincipes naar Kwaliteitsdoelen]]
* [[Mapping van oude Afgeleide principes naar Architectuurprincipes]]
* [[Mapping van oude Afgeleide principes naar Architectuurprincipes]]
* [[Alle pagina's die in het wijzigingsvoorstel komen te vervallen]]


===Wat blijft er hetzelfde?===
===Wat blijft er hetzelfde?===
De NORA is en blijft bindend voorgeschreven bij het (her-)ontwerp van digitale diensten, voor alle overheidslagen en in alle sectoren van de publieke sector. Dat betekent dat je elk van de bindende afspraken van NORA ofwel toepast, ofwel uitlegt waarom je dat niet doet. Dat blijft ook na de wijziging het geval.  
De NORA is en blijft bindend voorgeschreven bij het (her-)ontwerp van digitale diensten, voor alle overheidslagen en in alle sectoren van de publieke sector. Dat betekent dat je elk van de bindende afspraken van NORA ofwel toepast, ofwel uitlegt waarom je dat niet doet. Dat blijft ook na de wijziging het geval.  


De huidige NORA is meer dan alleen bindende architectuurafspraken en ook dat verandert niet: Op noraonline.nl vind je kennis rond thema's en verwijzingen naar nuttige resources en met regelmaat zijn er activiteiten om de brede kennis-cmmunity van overheidsarchitecten te versterken.
De huidige NORA is meer dan alleen bindende architectuurafspraken en ook dat verandert niet: Op noraonline.nl vind je kennis rond thema's en verwijzingen naar nuttige resources en met regelmaat zijn er activiteiten om de brede kennis-community van overheidsarchitecten te versterken.


==Opzet van de review==
==Opzet van de review==
 
===Doelen review===
We vragen jullie mee te denken om twee redenen:
# We hebben feedback en input uit de praktijk nodig om de kwaliteit van de voorstellen te toetsen en te verbeteren
# Een ingrijpende wijziging als deze willen we alleen indienen en doorvoeren als er voldoende draagvlak is bij alle overheidslagen en sectoren
===Reviewvragen===
===Reviewvragen===
Kwaliteitsdoelen
Kwaliteitsdoelen:
# Is de beschrijving helder?  
# Is de beschrijving helder?  
# Zijn alle relevante onderdelen van dit kwaliteitsdoel omschreven?  
# Zijn alle relevante onderdelen van dit kwaliteitsdoel omschreven?  
# Missen jullie nog een kwaliteitsdoel?
# Missen jullie nog een kwaliteitsdoel?


Architectuurprincipes
Architectuurprincipes:
# Zijn deze relevant voor jullie praktijk?
# Zijn deze relevant voor jullie praktijk?
# Zijn de stelling en rationale helder?  
# Zijn de stelling en rationale helder?  
# Welke generieke implicaties zien jullie per architectuurlaag?
# Missen jullie nog een architectuurprincipe?
# Missen jullie nog een architectuurprincipe?


===Iedereen mag reageren===
Implicaties:
 
# Welke generieke implicaties stellen jullie voor per architectuurlaag?
===Termijn en reacties===


==Wat gebeurt er na de review?==
Algemeen:
==Waarom publieke review?==
# Zien jullie de meerwaarde van de ingeslagen richting? Waarom wel / niet?
Omdat de scope van de NORA de hele Nederlandse overheid betreft, is een breed draagvlak voor deze voorgestelde wijzigingen noodzakelijk. Deze openbare review heeft enerzijds als doel om de nieuwe opzet te toetsen bij de ‘NORA community’ en anderzijds om inhoudelijke feedback te krijgen. In de nieuwe structuur van Kernwaarden, Kwaliteitsdoelen en Architectuurprincipes hebben we, om het geheel zo concreet mogelijk te maken, de implicaties van de Architectuurprincipes specifiek gemaakt per architectuurlaag van het NORA 5-laagsmodel. Deze implicaties vormen echter geen onderdeel van de openbare review.  Redenen hiervoor zijn:
# Zijn er zaken die duidelijker kunnen / moeten?
===Reactietermijn===
De publieke review staat open '''tot en met uiterlijk maandag 31 januari 2022'''.


• Implicaties worden specifiek gemaakt door de organisaties zelf. Zo hebben DNB en SVB de NORA principes 1op1 geadopteerd, maar de implicaties voor hun architectuur zelf beschreven
===Hoe kan ik reageren?===
• Het biedt ons de mogelijkheid om aan jullie als reviewers feedback te vragen, of de implicaties die bij een architectuurprincipe voor je organisatie wellicht ook voor de NORA community bruikbaar zijn.
We zullen vervolgens jullie input meenemen om de nadere beschrijving van de impact van de architectuurprincipes voor NORA als geheel af te ronden.
 
==Welke manieren heb ik om te reageren?==
We staan open voor feedback via verschillende routes, zodat je de manier kunt kiezen die bij je past. Tegelijk willen we de feedback goed ontvangen en op een efficiënte manier kunnen verwerken. We vragen dan ook om even in het overzicht hieronder te kijken welk kanaal het beste past bij het aantal en type reacties dat je wilt geven.
We staan open voor feedback via verschillende routes, zodat je de manier kunt kiezen die bij je past. Tegelijk willen we de feedback goed ontvangen en op een efficiënte manier kunnen verwerken. We vragen dan ook om even in het overzicht hieronder te kijken welk kanaal het beste past bij het aantal en type reacties dat je wilt geven.
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|-
|-
! Kanaal / methode !! geschikt voor !! NIET geschikt voor  !! link of uitleg
! Type reactie !! Voorkeurskanaal !! Link of uitleg
|-
|-
| Eén verzamelmailtje naar nora@ictu.nl || Beantwoorden reviewvragen / algemene opmerkingen over het hele pakket || Detailopmerkingen over specifieke pagina's || {{maillink|to=nora@ictu.nl|subject=Reactie publieke review Kernwaarden (algemene opmerkingen)}}
| Beantwoorden reviewvragen / algemene opmerkingen over het hele pakket || Mail, evt. met bijlage || {{Maillink|to=nora@ictu.nl|cc=robert.vanWessel@ictu.nl|subject=algemene opmerkingen review Kernwaarden}} of Feedbackknop.
|-
|-
| Een losse mail voor elke pagina waar je op wilt reageren || Losse detailopmerkingen die aan één enkele pagina gelinkt zijn || Opmerkingen die breder zijn dan één pagina, reacties op heel veel pagina's || Klik op de pagina waar je op reageert op de maillink FEEDBACK (in kader rechts). Je mail krijgt de naam van de pagina mee in het subject.
| Opmerkingen over specifieke pagina ('s) || Losse mails per pagina || Feedbackknop op de pagina in kwestie
|-
|-
| Mail met als bijlage een spreadsheet || Reacties op een flink aantal pagina's / opmerkingen die voor een hele serie pagina's gelden|| Aandragen van plaatjes et cetera || Download een tabel met alle pagina's als CSV van een overzichtspagina, open deze (LibreOffice geeft het beste resultaat) en voeg opmerkingen toe in een extra kolom aan het einde.
| Opmerkingen over een flink aantal pagina's || Mail met bijlage || Download een [[CSV Download Review Kernwaarden Kwaliteitsdoelen Architectuurprincipes Implicaties|.csv-file]] met paginatitels voor een spreadsheet, hang die aan mailtje via {{Maillink|to=nora@ictu.nl|cc=robert.vanWessel@ictu.nl|subject=Meerdere opmerkingen review Kernwaarden}} of Feedbackknop.
|-
|-
| Reactie in de overlegpagina van de wiki || Reacties op een enkele pagina || Mensen die anoniem willen reageren || Log in, of maak een account aan op noraonline.nl. Ga naar de pagina waar je wilt reageren en klik op het tabblad Overleg. Voeg je opmerking toe en/of reageer op bestaande opmerkingen. Zie eventueel [[Help/reageren]].
|}
|}`
 
==Vervolgproces==
===Wat gebeurt er na de review?===
Vervolgproces
In februari 2022 zal de [[Werkgroep NORA Architectuur Principes]] de reacties bekijken en waar nodig verwerken tot nieuwe versies. Tegelijk wordt doorgewerkt aan het toevoegen van Implicaties en Voorbeelden.
Na afronding van deze openbare review wordt de feedback verwerkt in een rapport, dat wordt voorgelegd aan de NORA Gebruikersraad. Hier wordt het vervolgproces feitelijk bepaald. Tenzij er grote bezwaren uit de review volgen, is de verwachting dat publicatie op NORA Online plaats kan vinden. Hierbij zorgt NORA Beheer voor de communicatie om te zorgen voor een brede bekendheid van deze review binnen en buiten de overheid.
 
De Werkgroep, die open staat voor nieuwe leden, blijft in ieder geval actief totdat ze een formeel wijzigingsverzoek heeft ingediend bij de [[NORA Gebruikersraad]] en dit wijzigingsvoorstel ook daadwerkelijk is goedgekeurd.


Tenslotte zullen wijzigingen op het gebied van de architectuur principes moeten worden geborgd, op een zodanige manier dat het agile aanpassen van de principes mogelijk is. Wijzigingen op dit gebied kunnen voortvloeien uit de NORA thema's die betrekking hebben op trends en nieuwe ontwikkelingen. Dergelijke ideeën worden vervat in de zogenaamde thema-principes die moeten worden ingebracht in de NORA architectuurprincipes. Hetzelfde geldt voor implicaties die vluchtiger zijn dan de principes zelf en nog sneller kunnen wijzigen.
Hierna kunnen wensen voor doorontwikkeling of wijziging rechtstreeks worden ingebracht in de [[NORA Gebruikersraad]].
[[Categorie:Review Kernwaarden van Dienstverlening]][[Categorie:Toelichtingen]]

Huidige versie van 31 aug 2022 om 13:09

Afbeelding Publieke review Kernwaarden van Dienstverlening en bijbehorende Kwaliteitsdoelen en Architectuurprincipes

Status
De Gebruikersraad heeft ingestemd met RFC 2022 op 13-9-2022. De wijzigingen zijn ingegaan per 1 januari 2023.
Was onderdeel van publieke review
Terug naar Reviewpagina
Terug naar Scope Review
Type pagina
Toelichtingen
Meer Toelichtingen bekijken:
Alle Toelichtingen in review

UPDATE: 89 Implicaties toegevoegd[bewerken]

De Werkgroep heeft samen met een groep gedreven architecten 89 nieuwe Implicaties van Architectuurprincipes opgeleverd, de NORA Gebruikersraad wordt via een Request for Change gevraagd deze toe te voegen aan het totaal aan wijzigingen en deze per 1-1-2023 in te voeren.

UPDATE: Feedbacksessie en nieuwe versie voorstellen[bewerken]

Op 17 mei 2022 was er een digitale feedbacksessie voor alle reviewers, waarin de Werkgroep een nieuwe versie van de voorstellen presenteerde op basis van de reviewfeedback. Daar is een verslag van gepubliceerd.

De nieuwe versie van de voorstellen is verwerkt op noraonline, dat is te herkennen aan de versieaanduiding 'resultaten review verwerkt.'

UPDATE: Nieuwe versie wijzigingsvoorstel beschikbaar[bewerken]

Op 17 mei presenteert de Werkgroep NORA Architectuur Principes een nieuwe versie van hun wijzigingsvoorstel aan alle mensen die in de openbare review hebben gereageerd. Zij hebben 758 reviewopmerkingen (!) verwerkt van 64 individuele reviewers uit 40 organisaties. De belangrijkste wijzigingen in deze versie ten opzichte van de reviewversie:

  • Het concept-Kwaliteitsdoel Duurzaam toegankelijk is na feedback van de reviewers en in overleg met materiedeskundigen geschrapt als apart kwaliteitsdoel en verwerkt in overige doelen (Vindbaar, Beschikbaar, Betrouwbaar) en architectuurprincipes, waaronder de nieuwe NAP 10 Neem gegevens als fundament.
  • Het Architectuurprincipe Beschrijf informatie-objecten systematisch is op basis van voortschrijdend inzicht geschrapt als los architectuurprincipe en zal terugkomen als Implicatie van NAP09 (Beschrijf de dienst nauwkeurig).
  • Er is een nieuw Architectuurprincipe toegevoegd: NAP 10 Neem gegevens als fundament. Hiermee wordt het belang van architectuurvraagstukken betreffende data gedreven werken en data management expliciet onder de aandacht worden gebracht.
  • Teksten en titels zijn consistenter gemaakt en waar nodig verbeterd. Zo is in alle teksten gekozen voor 'overheidsdienstverlener' in plaats van dienstverlener, organisatie et cetera.
  • De relaties tussen Kernwaarden en Kwaliteitsdoelen en tussen Kwaliteitsdoelen en Architectuurprincipes zijn op sommige plekken aangepast. Uiteraard zijn ook de relaties met de nu vervallen Duurzaam Toegankelijk en Beschrijf informatie-objecten systematisch verwijderd uit de overzichten.

In de weken na de presentatie op 17 mei zullen ook de rest van de pagina's over het wijzigingsvoorstel worden geactualiseerd, zodat uiteindelijk niet meer de reviewversie online staat maar alleen de nieuwe versie (versieaanduiding = resultaten review verwerkt). Alle pagina's komen dan ook op een andere manier in het hoofdmenu te hangen (niet meer onder deze reviewpagina).

UPDATE: Reviewperiode afgelopen, review gesloten[bewerken]

Op 1 februari 2022 is de review formeel gesloten en kunnen geen reviewopmerkingen meer worden aangeleverd. De Werkgroep NORA Architectuur Principes is bezig met de analyse van de binnengekomen reacties en zal z.s.m. een plan van aanpak opleveren voor de verwerking er van. Deel van dat plan zijn publicatie van de reacties, per reactie een indicatie of en hoe opmerkingen verwerkt gaan worden en een beschrijving van het proces richting een aangepast voorstel. Alle mensen die gereageerd hebben worden per mail op de hoogte gesteld als het plan er ligt. Overige geïnteresseerden houden we zoals gebruikelijk op de hoogte via NORA Gebruikersraad, nieuwsberichten op noraonline.nl, LinkedIn, Twitter en nieuwsbrieven.

Oorspronkelijke review-oproep[bewerken]

De kern van de NORA Architectuurafspraken gaat flink veranderen. We vragen iedereen, dus ook niet-architecten, om op deze plannen te reageren in een publieke review.

Waarom zijn veranderingen noodzakelijk?[bewerken]

De afgelopen jaren kwamen er drie behoeften naar voren:

  • Beleidsmakers en architecten wilden de link tussen beleid en architectuurafspraken duidelijker in beeld brengen. Zo krijgt architectuur meer autoriteit en is het voor beleidsmakers vanzelfsprekender om het gesprek met architecten aan te gaan over de impact van nieuw beleid.
  • Architecten en experts die zich bij NORA met actuele thema's bezig houden wilden een actualisering en aanvulling van de bestaande principes.
  • Architecten uit allerlei overheidssectoren gaven aan dat de logica en structuur van de bestaande afspraken beter kon: een structuurverandering die ook ruimte biedt om de toepasbaarheid van de principes in de praktijk te vergroten.

Deze behoeften kwamen uiteindelijk bij elkaar in de Werkgroep NORA Architectuur Principes, die het voorstel dat nu ter review voorligt uitwerkte. De review geeft de Werkgroep input om het komende jaar een set van concrete implicaties en voorbeelden toe te voegen, die de toepasbaarheid van de Architectuurprincipes in de praktijk zal vergroten.

Wat is het plan?[bewerken]

De basis voor alle overheidsbrede architectuurafspraken worden de vijf Kernwaarden van Dienstverlening. 21 Kwaliteitsdoelen geven vorm aan de Kernwaarden en zijn gestoeld in wetten en beleid.

De kernwaarden en kwaliteitsdoelen helpen om het broodnodige gesprek aan te gaan tussen opdrachtgevers en uitvoerders van diensten, ontwikkelaars en gebruikers, architecten en niet-architecten. Zodat je het niet hebt over technische mogelijkheden of bestaande processen, maar over de meerwaarde die een dienst moet brengen aan burgers en bedrijven en hoe je die realiseert.

Bij die realisatie geven de 17 Architectuurprincipes vervolgens de richting aan, zodat je bij ontwerpkeuzes richting de doelen werkt en geen doodlopende weg inslaat. Implicaties van Architectuurprincipes geven de impact van die gekozen richting aan in jouw praktijk en context. Overigens is de uitwerking van implicaties nog volop bezig en zijn alleen twee voorbeeldimplicaties onderdeel van deze review.

Wat verdwijnt er als dit door gaat?[bewerken]

De bestaande kern van de NORA architectuurafspraken zijn de Basisprincipes. Die principes verdwijnen in deze vorm, maar zijn wel terug te herkennen in de Kwaliteitsdoelen. Ook de onderliggende Afgeleide principes vervallen in het plan en komen grotendeels terug in de nieuwe Architectuurprincipes of implicaties daar van.

Wat blijft er hetzelfde?[bewerken]

De NORA is en blijft bindend voorgeschreven bij het (her-)ontwerp van digitale diensten, voor alle overheidslagen en in alle sectoren van de publieke sector. Dat betekent dat je elk van de bindende afspraken van NORA ofwel toepast, ofwel uitlegt waarom je dat niet doet. Dat blijft ook na de wijziging het geval.

De huidige NORA is meer dan alleen bindende architectuurafspraken en ook dat verandert niet: Op noraonline.nl vind je kennis rond thema's en verwijzingen naar nuttige resources en met regelmaat zijn er activiteiten om de brede kennis-community van overheidsarchitecten te versterken.

Opzet van de review[bewerken]

Doelen review[bewerken]

We vragen jullie mee te denken om twee redenen:

  1. We hebben feedback en input uit de praktijk nodig om de kwaliteit van de voorstellen te toetsen en te verbeteren
  2. Een ingrijpende wijziging als deze willen we alleen indienen en doorvoeren als er voldoende draagvlak is bij alle overheidslagen en sectoren

Reviewvragen[bewerken]

Kwaliteitsdoelen:

  1. Is de beschrijving helder?
  2. Zijn alle relevante onderdelen van dit kwaliteitsdoel omschreven?
  3. Missen jullie nog een kwaliteitsdoel?

Architectuurprincipes:

  1. Zijn deze relevant voor jullie praktijk?
  2. Zijn de stelling en rationale helder?
  3. Missen jullie nog een architectuurprincipe?

Implicaties:

  1. Welke generieke implicaties stellen jullie voor per architectuurlaag?

Algemeen:

  1. Zien jullie de meerwaarde van de ingeslagen richting? Waarom wel / niet?
  2. Zijn er zaken die duidelijker kunnen / moeten?

Reactietermijn[bewerken]

De publieke review staat open tot en met uiterlijk maandag 31 januari 2022.

Hoe kan ik reageren?[bewerken]

We staan open voor feedback via verschillende routes, zodat je de manier kunt kiezen die bij je past. Tegelijk willen we de feedback goed ontvangen en op een efficiënte manier kunnen verwerken. We vragen dan ook om even in het overzicht hieronder te kijken welk kanaal het beste past bij het aantal en type reacties dat je wilt geven.

Type reactie Voorkeurskanaal Link of uitleg
Beantwoorden reviewvragen / algemene opmerkingen over het hele pakket Mail, evt. met bijlage nora@ictu.nl of Feedbackknop.
Opmerkingen over specifieke pagina ('s) Losse mails per pagina Feedbackknop op de pagina in kwestie
Opmerkingen over een flink aantal pagina's Mail met bijlage Download een .csv-file met paginatitels voor een spreadsheet, hang die aan mailtje via nora@ictu.nl of Feedbackknop.

Wat gebeurt er na de review?[bewerken]

In februari 2022 zal de Werkgroep NORA Architectuur Principes de reacties bekijken en waar nodig verwerken tot nieuwe versies. Tegelijk wordt doorgewerkt aan het toevoegen van Implicaties en Voorbeelden.

De Werkgroep, die open staat voor nieuwe leden, blijft in ieder geval actief totdat ze een formeel wijzigingsverzoek heeft ingediend bij de NORA Gebruikersraad en dit wijzigingsvoorstel ook daadwerkelijk is goedgekeurd.

Hierna kunnen wensen voor doorontwikkeling of wijziging rechtstreeks worden ingebracht in de NORA Gebruikersraad.