Semantiek

Bestand:Semantiek.png

Semantiek is gedefinieerd in NORA als "Leer van de betekenis van woorden en woordgroepen.." Dit sluit aan bij de definitie uit het woordenboek: 1. leer van de betekenis der woorden 2. de betekenis betreffend.

De betekenis die we toekennen aan de woorden en gegevens die relevant zijn bij de dienstverlening van de overheid, moet duidelijk zijn. Als je met elkaar praat moet je er van uit kunnen gaan dat je hetzelfde bedoelt met hetzelfde woord. Ook als digitale systemen gegevens moeten uitwisselen is een gedeelde betekenis noodzakelijk. In een specifieke context, zoals een domein of een proces, kunnen begrippen echter een specifieke betekenis hebben. Dit is de essentie van semantiek. In een semantisch model (denk aan wikipedia) worden begrippen en betekenissen met elkaar vergeleken. De overeenkomsten en de verschillen met andere begrippen worden in kaart gebracht en gekoppeld aan het naaste hogere begrip (generalisatie) om verbindingen te leggen en inzicht te geven in de verschillen.

Waarom is Zaakgericht Werken van belang?

Een belangrijke basis voor samenwerking tussen organisaties, is het delen van taal en begrippen (woorden): voor het kunnen begrijpen, uitwisselen en gebruiken van elkanders informatie. Dan bedoelen we hetzelfde als we met elkaar praten, zijn we (technisch) in staat om die informatie van elkaar over te nemen en kunnen we die informatie hergebruiken in onze eigen bedrijfsprocessen. Het goed beschrijven van de betekenis van woorden en gegevens is daarom cruciaal voor de interoperabiliteit. Een punt dat hierbij speelt, is dat de overheidsorganisaties wet- en regelgeving uitvoeren en daardoor voor diverse begrippen gehouden zijn aan de specifieke betekenis die vanuit die wet- en regelgeving wordt toegekend aan die begrippen. Er zijn nu veel begrippen waar verschillende betekenissen aan zijn toegekend vanuit de wet- en regelgeving. Voor de samenwerking kan dat verstorend werken, zeker wanneer een organisatie te maken heeft met verschillende wetten en regelgeving. En wat te denken als de dienstverlening internationaal is, zoals pensioen of werk (arbeidsverleden) in het buitenland, dan komt daar nog een “multi-language” vraagstuk bij. Met het Nationaal Semantisch Vlak, dat aansluit op het Europees Semantisch Vlak, geven we handvatten voor een pragmatische toepassing van semantiek.

NORA-onderdelen
Met welke wettelijke- en beleidskaders moet je rekening houden? Wat is er vanuit architectuur al geregeld qua principes, bouwstenen en standaarden, waardoor je hergebruik en een vliegende start kunt maken? → BP6: Transparant → AP5: De dienst is nauwkeurig beschreven → AP17 Informatieobjecten zijn systematisch beschreven en op passende wijze gemodelleerd → Inleiding Hoe beschrijf je betekenis → Handreiking gegevensbeschrijvingen → Lijst met gegevenswoordenboeken / informatiemodellen

In de praktijk
Er zijn diverse overheidsorganisaties die de vraagstukken rond Semantiek al goed onder de knie hebben. U kunt van hun ervaringen leren. En ook van de lopende discussies die daar spelen. → Het Kadaster ontsluit de Basisregistratie BAG via Linked Open Data Arjen Santema → Het Ministerie van IenM gebruikt een Laan Catalogus voor het Omgevingsloket in de Laan van de Leefomgeving Ben Zwartveld → JustID beheert gegevenswoordenboeken van de Vreemdelingenketen, Strafrechtketen en het Justitiële domein Mariska Scherphof-Aalderink

Meer informatie & Contact
Contactpersoon: Eric Brouwer (ICTU) eric.brouwer@ictu.nl Dit thema wordt beheerd door experts uit overheid en marktpartijen. → Expertgroep Semantiek Links Semantiek: → https://www.forumstandaardisatie.nl/themas/semantiek/ → https://www.forumstandaardisatie.nl/actueel/filmpjes/#c10983 → http://nl.wikipedia.org/wiki/Semantiek → Wetgeving in Verbinding

Nederlandse Overheid Referentie Architectuur.

Interoperabiliteit is het vermogen van organisaties (en hun processen en systemen) om effectief en efficiënt informatie te delen met hun omgeving

Een beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen.