Standaarden

Nieuws over Standaarden

• 17 november 2023 - Standaard voor het Beschrijven van Begrippen (SBB) in consultatie tot 13 december…
• 11 februari 2022 - Consultaties standaarden voor betere gegevensuitwisseling en veiliger internet…
• 3 augustus 2021 - Internetconsultatie Erfgoedstandaard…

: → Al het NORA Nieuws

Standaarden

Standaard als begrip in het kennismodel

Een standaard is gedefinieerd in NORA als: "Een set van regels die beschrijft hoe mensen materialen, producten, diensten, technologieën, taken, processen en systemen dienen te ontwikkelen en beheren.."

Een standaard:

• is een (elektronisch) document waarin de specificaties of criteria voor een product, dienst of methode zijn vastgelegd;
• wordt vastgelegd binnen een bedrijf, consortium of via een erkende standaardisatie-organisatie (zoals ISO of NEN);
• kent doorgaans een proces waarmee de standaard ontwikkeld, erkend en beheerd wordt.

Beleid en Governance Standaarden

De overheid hecht veel waarde aan het gebruik van standaarden, omdat daarmee de samenwerking en gegevensuitwisseling tussen organisaties wordt vereenvoudigd en bevorderd. Er wordt met name (ook politiek) ingezet op het toepassen van open standaarden. Open standaarden kunnen door alle partijen vrijelijk worden gebruikt, zonder dat door private partijen afgedwongen beperkingen aan het gebruik zijn opgelegd. Dit open standaardenbeleid komt voort uit het inmiddels afgeronde Actieplan Nederland Open in Verbinding (NOiV) en is doorgezet in de uitgangspunten van het kabinet via NUP (Nationaal Uitvoeringsprogramma Dienstverlening en E-overheid) en de Digitale Agenda.nl.

Het Forum Standaardisatie is ingesteld voor de bevordering van standaardisatie in de uitwisseling tussen overheden onderling en met burgers en bedrijven, en hergebruik van standaarden. Daarvoor worden afspraken gemaakt, zoals welke standaarden onder het 'pas toe of leg uit'-beleid vallen voor overheden. Het Overheidsbrede Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO) geeft hier op bestuurlijk niveau opdracht voor. Daarnaast worden in domeinen vaak specifieke afspraken gemaakt, zoals in NORA dochters. Binnen het Rijk bestaat bij voorbeeld een I-standaardisatie Commissie.

Het gebruik van (open) standaarden is daarom binnen de NORA expliciet opgenomen als een strategisch doel, via het Basis Principe BP04 (Afnemers ervaren uniformiteit in de dienstverlening door het gebruik van standaardoplossingen). De toepassing daarvan op operationeel niveau is uitgewerkt in het Afgeleide Principe AP08 (Gebruik open standaarden).

Vanuit de NORA willen we projecten helpen bij het vinden van de juiste standaarden (en herbruikbare bouwstenen) voor diensten. Dat doen we allereerst door te verwijzen naar de diverse plaatsen waar overzichten worden beheerd van standaarden, zodat we inzicht krijgen in alle beschikbare standaarden. Daarnaast proberen we inzicht te geven in welke situaties welke standaarden bij voorkeur worden toegepast. Zo is er een eerste aanzet van een overzicht van de gebruikte standaarden bij bouwstenen, opdat de aansluiting op deze bouwstenen wordt vergemakkelijkt. Ook is een aanzet gemaakt voor hulp bij de aanbesteding van IT, waar de inkoop-functie een belangrijke rol heeft bij het maken van juiste bestek-teksten en inzicht kan krijgen welke standaarden relevant zijn bij aanbesteding van bepaalde veel voorkomende typen producten.

Toetsingsprocedure voor de lijsten met open standaarden

De procedure geldt voor zowel het aanmelden van nieuwe standaarden als het melden van een nieuwe versie van een standaard, het verplaatsen van een standaard of de verwijdering van een standaard. Hieronder staat de relevante links zoals opgenomen in het overzicht.

• Uitleg van open standaarden
• De aanmeldformulieren
  • Een nieuwe standaard aanmelden (ODF-tekstbestand, 38 kB)
  • Een nieuwe versie aanmelden van een standaard die al op de lijst staat (ODF-tekstbestand, 39 kB)
  • Een nieuwe versie aanmelden waarbij de beheerorganisatie de status ‘Uitstekend beheerproces’ heeft ontvangen (ODF-tekstbestand, 12 kB)
  • Een standaard verwijderen (ODF-tekstbestand, 11 kB)
• Jaarplanning 2018

Planning updates lijst najaar 2018

Datum	Activiteit
uiterlijk 30 april 2018	Aanmelding van standaard voor opname, wijziging of verwijdering
Binnen 3 wk na aanmelding	Intakegesprek met de aanmelder
18 juni	Forum Standaardisatie besluit over inbehandeling nemen
Eind juni	Bijeenkomst expertgroep
Juli	Opstellen expertadvies
6 aug - 10 sept	Expertadvies in openbare consultatie
11 sept tot 18 sept	Expertadvies en reacties uit de consultatie worden verwerkt tot een advies aan het Forum Standaardisatie
10 oktober	Forum Standaardisatie stelt het advies aan het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO) vast
datum nog onbekend	Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO) neemt besluit

Planning updates lijst voorjaar 2019

Datum	Activiteit
uiterlijk 22 oktober 2018	Aanmelding van standaard voor opname, wijziging of verwijdering
binnen 3 wk na aanmelding	Intakegesprek met de aanmelder
13-dec-18	Forum Standaardisatie besluit over in behandeling nemen
eind januari 2019	Bijeenkomst expertgroep
begin februari 2019	Opstellen expertadvies
23 februari tot 23 maart	Expertadvies in openbare consultatie
23 maart tot 30 maart	Expertadvies en reacties uit de consultatie worden verwerkt tot een advies aan het Forum Standaardisatie
25-apr	Forum Standaardisatie stelt het advies aan het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO) vast
datum nog onbekend	Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO) neemt besluit

De actuele jaarplanning is ook hier te vinden.

Overzichten van standaarden

• Alfabetische lijst met alle standaarden in NORA online
• Gebruik van standaarden in bouwstenen
• De Lijst Open Standaarden voor Pas Toe of Leg Uit van het Forum Standaardisatie is de belangrijkste lijst, waar alle overheden zich aan gecommitteerd hebben.
• De Lijst Aanbevolen Open Standaarden van het Forum Standaardisatie is een aanvulling, met een minder verplichtend karakter.
• GEMMA Online biedt inzicht in gemeentelijke standaarden.
• Rijksregister standaarden (Enterprise Architectuur Rijk).
• Standaarden in het onderwijs (ROSA referentiearchitectuur onderwijs)

Informatie NEN en ISO standaarden bij Rijksoverheid via Lees-Rijk

Specificaties en informatie over standaarden zijn verkrijgbaar bij de beherende organisatie. Voor NEN en ISO standaarden geldt in de regel dat zij eerst moeten worden aangeschaft voordat zij gebruikt kunnen worden. Voor medewerkers van de Rijksoverheid is de website Lees-Rijk beschikbaar. Hierop worden, naast vakliteratuur, ook NEN en ISO standaarden aangeboden waarvan het gebruik binnen de Rijksoverheid is afgekocht. Dit geldt voor het overgrote deel van de NEN en ISO standaarden uit de NORA-lijsten.

Als medewerker van de Rijksoverheid volstaat het om een account aan te maken. Hierna kan in de catalogus gezocht worden. Let wel: op alle aangeboden informatie en publicaties kunnen auteursrechten rusten. Om deze reden is het niet toegestaan om informatie of publicaties te verspreiden buiten de kring van functionarissen van uw eigen organisatie.

Zie verder

• De Gemeenschappelijke Afspraken Berichten (GAB) zijn afspraken voor het harmoniseren van veelgebruikte berichtstandaarden, zoals StUF, SuwiML en de Geo-standaarden.
• Hulp bij aanschaf en het toepassen van de geschikte standaarden.
• Tool om te kijken of je internetverbinding, e-mail en website voldoen aan moderne internetstandaarden: internet.nl
• Meting gebruik standaarden informatieveiligheid door Bureau Forum Standaardisatie: ivmeting

Nederlandse Overheid Referentie Architectuur.

Alle belanghebbenden van overheidsdienstverlening in de ruimste zin van het woord.

Betekenisvolle gegevens.

Betekenisvolle gegevens.