Stelsel van het heden (stelseldiensten ter ondersteuning)

Stelsel van Basisregistraties

Onderdeel van

Thema's

Contact

basisregistraties@minbzk.nl

Status

Actueel

Versie

DEFINITIEF

Auteurs

Andre van Brussel (ICTU), Ronald Slomp (BZK), Arnoud Quanjer (VNG)

Inhoud Stelsel van Basisregistraties

• Huidige indeling
• Toekomstvisie
• Alle basisregistraties
• Stelselarchitectuur
  • Samenvatting
  • Visie
  • Stelselregie
  • Basisregistraties
  • Stelseldiensten
  • Positie in de overheid

Doel van de stelseldiensten

De GDI, waar de basisregistraties onderdeel van zijn, is opgebouwd uit generieke functies, die worden ingevuld door afspraken, standaarden en voorzieningen (in die volgorde).

Het stelsel kent een aantal stelselbrede diensten. Tot deze stelseldiensten behoren de vier stelselvoorzieningen (Digikoppeling, Digilevering, Digimelding en Stelselcatalogus) en overige stelseldiensten zoals een Website over het stelsel en de Monitor Stelselkwaliteit.

De vier stelselvoorzieningen zijn ontwikkeld voor het bedienen van zowel de basisregistraties als de afnemers van de basisregistraties. Richting de basisregistraties was het doel het bieden van generieke oplossingen waarmee basisregistraties hun afnemers kunnen bedienen. Richting de afnemers is (was?) het doel het vereenvoudigen en bevorderen van het gebruik van de basisregistraties. De stelseldiensten ondersteunen de basisregistraties en de afnemers maar nemen geen verantwoordelijkheden van hen over. Elke basisregistratie blijft zelf verantwoordelijk voor het verstrekken van gegevens en elke afnemer blijft zelf verantwoordelijkheid voor het afnemen van die gegevens.

Begin 2018 is besloten dat de vier stelseldiensten Digikoppeling, Digimelding, Digilevering en de Stelselcatalogus kunnen worden doorontwikkeld naar breed inzetbare functionaliteiten van melden, bevragen en leveren voor niet alleen gegevens uit basisregistraties maar ook voor andere registraties zoals sectorregistraties.

Een stelseldienst is over het algemeen een combinatie van:

• één of meer instrumenten (IT-systemen);
• inhoud, zoals de gegevens uit basisregistraties in berichtuitwisseling, terugmeldingen van afnemers en/of kennis over het stelsel en de onderdelen van het stelsel;
• afspraken, standaarden en specificaties;
• ondersteuning bij het aansluiten op en gebruiken van de betreffende stelseldienst.

Bij sommige stelseldiensten is informatie over het stelsel het hoofdingrediënt (zoals bij de website), bij andere is dat het instrument (zoals bij Digimelding) of zijn het de afspraken en standaarden (zoals bij Digikoppeling en de Digimelding specificaties).

De stelseldiensten kunnen niet voorzien in alle behoeften van alle basisregistraties en alle afnemers. Daarvoor zijn die behoeften te divers. Veel zaken zijn daarom niet stelselbreed georganiseerd, maar per basisregistraties vanuit de eigen verantwoordelijkheid van de basisregistraties. Stelseldiensten voorzien alleen in gedeelde behoeften. Belangrijk voor het succes van een stelseldienst is bovendien dat er bereidheid tot samenwerking is en dat er sprake is van een positieve businesscase.

Rolverdeling bij de stelseldiensten

Net als bij een basisregistratie (zie paragraaf Taak- en rolverdeling bij basisregistraties) zijn bij een stelseldienst verschillende partijen in verschillende rollen betrokken. De hieronder beschreven rollen opdrachtgever, beheerder en afnemer zijn ook onderkend in de GDI. De overige hieronder beschreven rol (‘verantwoordelijke voor de inhoud’) wordt in de GDI niet gehanteerd.

• Opdrachtgever

De rol opdrachtgever is in het kader van de GDI als volgt beschreven: “De opdrachtgever is verantwoordelijk en aanspreekbaar voor de beleidsontwikkeling en -uitvoering van een voorziening, het beleggen van en de sturing op de inrichting van het beheer en exploitatie, de doorontwikkeling en budget.”

Deze omschrijving is voor de stelseldiensten hanteerbaar met de opmerking dat niet alle stelseldiensten voorzieningen zijn. Digikoppeling is een set van standaarden.

• Verantwoordelijke voor de inhoud

Dit is een partij die verantwoordelijk is voor (een deel van) de ‘content’ van de stelseldienst. Deze inhoud bestaat uit: 1) de gegevens die basisregistraties en afnemers met elkaar uitwisselen via de stelseldienst - zoals gebeurtenissen via Digilevering en terugmeldingen via Digimelding en/of 2) kennis over het stelsel en de onderdelen van het stelsel - zoals de kennis beschikbaar in de Stelselcatalogus. De verantwoordelijkheid voor de inhoud van een stelseldienst ligt vaak grotendeels bij de basisregistraties, maar ook de beheerder van de stelseldienst kan verantwoordelijk zijn voor (een deel van) de inhoud van de stelseldienst.

• Beheerder

De rol beheerder is in het kader van de GDI als volgt beschreven: “De beheerder is verantwoordelijk voor het uitvoeren van beheer en exploitatie en doorontwikkeling van een voorziening.”

Deze omschrijving is voor de stelseldiensten hanteerbaar met de opmerking dat niet alle stelseldiensten voorzieningen zijn.

• Afnemer (van een stelseldienst)

De rol afnemer is in het kader van de GDI als volgt beschreven: “De afnemer(s) is/zijn de organisatie(s) die gebruik maakt/maken van de GDI-voorziening ten behoeve van zijn primair proces en/of dienstverlening aan burgers en/of bedrijven.”

Deze omschrijving is voor de stelseldiensten hanteerbaar met de opmerkingen dat niet alle stelseldiensten GDI-voorzieningen zijn en dat niet alle stelseldiensten direct bijdragen aan primaire processen en dienstverlening.

De afnemers van de stelseldiensten zijn met name de (potentiële) afnemers van de basisregistraties en de basisregistraties zelf. Sommige stelseldiensten hebben echter ook andere soorten afnemers, zoals wetgevers in het geval van de Stelselcatalogus.

Huidige besturing en rolverdeling van de stelseldiensten

Het ministerie van BZK is verantwoordelijk voor de “generieke voorzieningen” van het stelsel. Deze verantwoordelijkheid van het ministerie van BZK is beschreven in het document ‘Besturing van het Stelsel van Basisregistraties’:

De staatssecretaris van BZK […] is verantwoordelijk voor de coördinatie en regie op het stelsel van basisregistraties. Onder die coördinerende verantwoordelijkheid vallen ook de generieke voorzieningen die het stelsel ontsluiten en toegankelijk maken.

En:

BZK is verantwoordelijk voor het functioneren en de doorontwikkeling van de generieke voorzieningen, zoals Digilevering, Digikoppeling en Digimelding […]. Deze verantwoordelijkheid komt tot uiting in het opdrachtgeverschap voor projecten die betrekking hebben op (door)ontwikkeling. Maar ook in het opdrachtgeverschap voor beheer van betreffende voorzieningen dat is belegd bij Logius.

De situatie voor de vier stelselvoorzieningen (Digikoppeling, Digilevering, Digimelding en Stelselcatalogus) is anders dan voor de overige stelseldiensten. Beide situaties zijn hieronder beschreven.

Huidige besturing en rolverdeling van de stelselvoorzieningen

De stelselvoorzieningen behoren tot de Generieke Digitale Infrastructuur en zijn qua beheer onder gebracht bij Logius. De besturing van de stelselvoorzieningen is conform de besturing op de GDI en de Programmeringsraad Logius. Voor verdere informatie wordt verwezen naar de governance Digitale Overheid.

Onderstaande tabel toont de partijen die momenteel betrokken zijn bij de stelselvoorzieningen en de rol die ze vervullen. Onderstaande tabel geeft de huidige rolverdeling weer bij de stelselvoorzieningen. Deze hebben een breder werkingsgebied dan alleen de basisregistraties.

Stelselvoorziening	Opdrachtgever	Beheerder	Verantwoordelijk voor inhoud	Afnemer van stelselvoorziening
Digikoppeling	MinBZK	Logius	Toepassers van Digikoppeling	Overheden en instellingen uit de publieke sector
Digilevering	MinBZK	Logius	Basisregistraties	Basisregistraties en Afnemers van basisregistraties
Digimelding	MinBZK	Logius	Basisregistraties en Afnemers van basisregistraties	Basisregistraties en Afnemers van basisregistraties
Stelselcatalogus	MinBZK	Logius	Basisregistraties	Beleidsadviseurs, Wetgevingsjuristen en Afnemers van basisregistraties

Tabel 4: Huidige rolverdeling bij de vier stelselvoorzieningen.

Huidige besturing en rolverdeling van de overige stelseldiensten

Onderstaande tabel toont de partijen die momenteel betrokken zijn bij de overige stelseldiensten en de rol die ze vervullen.

Stelseldienst	Opdrachtgever	Beheerder	Verantwoordelijk voor inhoud	Afnemer van stelseldienst
Website + Wiki	MinBZK	Nader te bepalen	Basisregistraties en Beheerder	Afnemers van basisregistraties
Monitor Stelselkwaliteit	BZK Basisregistraties	Nader te bepalen	Basisregistraties	Basisregistraties, Afnemers van de basisregistraties en Stelselregie

Tabel 5: Huidige rolverdeling bij de overige stelseldiensten.

Huidige situatie van de stelseldiensten

Onderstaande afbeelding toont de huidige stelseldiensten. De stelseldiensten zijn ingedeeld naar de producten, processen en taken van de basisregistraties zoals beschreven in paragraaf Doel van stelselregie. Hiermee is aangegeven aan welke rollen en taken de stelseldiensten een bijdrage leveren. De regie-instrumenten zijn ook in de afbeelding opgenomen.

Voor de paarse elementen is sprake van een tijdelijk (geen duurzaam geregelde) situatie.

Er bestaan naast de hier beschreven stelseldiensten ook andere voorzieningen en standaarden die bijdragen aan het functioneren van het stelsel. Enkele voorbeelden hiervan zijn de centrale infrastructuur PDOK voor het ontsluiten van geo-informatie inclusief die van meerdere geo-basisregistraties, Verbeterdekaart.nl voor het terugmelden op geo-gegevens en de berichtstandaard StUF. Deze ‘diensten’ behoren niet tot (de besturing van) het stelsel en de stelseldiensten. Paragraaf Afhankelijkheden van het stelsel gaat hier nader op in.

Stelseldiensten die bijdragen aan het faciliteren van gebruik

Tot en met 2015 waren er meerdere stelseldiensten die hebben bijdragen aan het faciliteren van het gebruik van de basisregistraties door middel van kennis en ondersteuning. Eind 2020 zijn de volgende stelseldiensten beschikbaar voor het bieden van kennis met betrekking tot het hele stelsel:

• Website en Wiki:

een informatievoorziening die een basisoverzicht van informatie over het stelsel biedt. De website ( https://www.digitaleoverheid.nl/dossiers/stelsel-van-basisregistraties/ ) is een afgeslankte versie van het vroegere stelselinformatiepunt. De kennisonderdelen van het voormalige stelselinformatiepunt zijn ondergebracht op https://www.noraonline.nl/wiki/Stelsel_van_Basisregistraties.

• Stelselcatalogus:

een kennisvoorziening voor overzicht van en inzicht in de gegevenssoorten van de basisregistraties, de samenhang, de wettelijke basis en de relatie met binnen de overheid veelgebruikte begrippen.

Stelseldiensten die bijdragen aan het verstrekken van gegevens en berichtenverkeer

Er zijn stelseldiensten die bijdragen aan het berichtenverkeer van de overheid in het algemeen, inclusief het berichtenverkeer tussen basisregistraties en afnemers, tussen bronhouders en landelijke voorzieningen en tussen basisregistraties, stelseldiensten en afnemers:

• Digikoppeling Standaarden (inclusief de bijbehorende Digikoppeling-compliancevoorziening, CPA Register, Centrale OIN Raadpleegvoorziening):

overheidsbrede standaarden voor berichtenverkeer. Door het standaardiseren van koppelvlakken hoeven overheidsinstanties minder koppelingen te onderhouden en wordt het beheer eenvoudiger.

Digikoppeling heeft een breder werkingsgebied dan het Stelsel van Basisregistraties.

Er is één stelseldienst die specifiek bijdraagt aan het leveren van gegevens door basisregistraties aan afnemers:

• Digilevering:

een voorzieningen voor verstrekking van gebeurtenisberichten door basisregistraties op basis van abonnementen. Digilevering levert een complexiteitsreductie voor afnemende organisaties, vooral wanneer die van meerdere basisregistraties gebeurtenissen ontvangen.

Stelseldiensten die bijdragen aan het borgen van kwaliteit

Er zijn stelseldiensten die bijdragen aan het borgen van de kwaliteit van de gegevens van de basisregistraties door voorzieningen en standaarden te bieden voor terugmelden:

• Digimelding:

een voorziening voor het laagdrempelig terugmelden door afnemers.

Door één terugmeldvoorziening te ontwikkelen wordt voorkomen dat iedere basisregistratie deze voorziening apart moet ontwikkelen. Ook hoeft een afnemer niet aan iedere basisregistratie op een afwijkende manier terug te melden. Voor het uitwisselen van terugmeldingen kan ook gebruik worden gemaakt van de Digimelding Koppelvlak Specificaties (DMKS).

Er zijn stelseldiensten die bijdragen aan de kwaliteitsborging van het stelsel. Dit zijn:

• Monitor Stelselkwaliteit:

De Monitor Stelselkwaliteit maakt transparant wat de gerealiseerde gegevenskwaliteit is voor de verbindingen tussen basisregistraties. Het is tevens een regie-instrument.

De Monitor Stelselkwaliteit wordt jaarlijks uitgebracht.

Een bij wet als basisregistratie aangemerkte registratie.

De persoon of organisatie die een dienst in ontvangst neemt. Dit kan een burger, een (medewerker van een) bedrijf of instelling dan wel een collega binnen de eigen of een andere organisatie zijn.

Het domein (organisatorisch, taakvelden) binnen de overheid waarin het element (principe, standaard, voorziening..) wordt of kan worden toegepast. Bijvoorbeeld: gemeenten, provincies, waterschappen, Rijk, zorginstellingen, primair onderwijs.

Alle informatie-objecten die een plaatsgebonden kenmerk hebben: gegevens met een directe of indirecte referentie naar een plaats op het aardoppervlak.

Een beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen.