Brontekst bekijken van Vijflaagsmodel

{{Vakmanschap
|Afbeelding=Vijf lagen bewerkt.png
|Boven inhoudsopgave=
}}

==Doel en achtergrond Vijflaagsmodel==
Architectuur analyseert maatschappelijke vraagstukken vanuit diverse invalshoeken. Bij de overheid gaat het dan vooral om vraagstukken omtrent de dienstverlening aan burgers en bedrijven. Bij die analyse gebruiken architecten vaak het zogenaamde [[Negenvlaksmodel]], al dan niet aangevuld met twee extra vlakken voor Beveiliging & Privacy en Beheer. [[Image:NORA negenvlaksmodel met beveiliging en beheer.png |thumb|left|250px|[[Negenvlaksmodel]]|alt="NORA negenvlaksmodel met beveiliging en beheer"]]
De vlakken dienen om een vraagstuk te definiëren en te duiden en tevens om oplossingsrichtingen te zoeken binnen één of meer vlakken. De dimensies Beveiliging & Privacy en Beheer lopen door alle vlakken heen. De NORA gebruikt deze opzet ook.

De laatste jaren groeit de behoefte om de analyse van architecten beter te kunnen delen en bespreken met “niet-architecten”, zoals beleidsmedewerkers, projectleiders en ambtenaren die de dienstverlening moeten besturen of uitvoeren. Dit komt met name door de snelle ontwikkeling van informatiesystemen via een Agile / Scrum aanpak waarbij de directe interactie met de diverse stakeholders bij het vraagstuk een grotere rol is gaan spelen. De NORA speelt op deze behoefte in door het klassieke negenvlaksmodel (plus twee) zo rechtstreeks mogelijk te verbinden met de diensten waar burgers, bedrijven en ook ambtenaren mee te maken hebben. 
Hiervoor gaan we uit van een Vijflaagsmodel, dat aansluit bij de modellen in de [[European Interoperability Reference Architecture (EIRA)|EIRA ]] en kan worden uitgebreid met actuele thema’s. Voor elke laag en thema geeft de NORA zoveel mogelijk inzicht in de actuele Nationale situatie en waar mogelijk een doorkijkje naar ontwikkelingen (projecten e.d.) die daar spelen.
Lees meer informatie over de [[Ontwikkeling vijflaagsmodel|relatie negenvlaksmodel en vijflaagsmodel]].

De kracht van de vijf lagen is dat je elk project of elk maatschappelijk vraagstuk kunt analyseren en visualiseren vanuit deze aansprekende lagen. Je vult de lagen in met een mix van unieke aspecten voor het project, gemeenschappelijke aspecten uit het domein en de bestuurslagen waarbinnen het project valt en de landelijke afspraken die we binnen de hele publieke sector hebben gemaakt. Voor elk project krijg je zo een ‘praatplaat’ waarover je het gesprek kunt aangaan met de mensen die er mee te maken hebben. Afhankelijk van de gesprekspartner focus je meer op de ene laag of de andere, hanteer je meer of minder jargon – maar de boodschap blijft hetzelfde.

==Relatie Domeinen en Lagen==
Binnen de [[NORA Familie]] bestaan verschillende [[Tabel met alle dochters|architecturen]], sets van afspraken die relevant zijn binnen een bepaald domein, bestuurslaag of keten. De afspraken en bronnen die binnen deze architecturen beschikbaar zijn kunnen architecten en projectleiders helpen bij het vullen van de vijf lagen voor projecten die (deels) binnen dat domein vallen. De NORA helpt hierbij door aan te geven of inzichten in de wiki generiek zijn (landelijk van toepassing / relevant, aangegeven met een landkaart van Nederland) of domeingebonden (aangegeven met een afbeelding uit het relevante domein).

==[[Vijflaagsmodel]] op nationaal niveau==

==={{Titel laag1}}===
{{Laag1}}

Met welke architectuur de grondslagen van de overheidsdienstverlening vorm kan worden gegeven is beschreven in de [[Grondslagenlaag]].

==={{Titel laag2}}===
{{Laag2}}

Met welke architectuur de organisatorische aspecten van de overheidsdienstverlening vorm kan worden gegeven is beschreven in de [[Organisatorische laag]].

==={{Titel laag3}}===
{{Laag3}}

Met welke architectuur de informatie van de overheidsdienstverlening vorm kan worden gegeven, is beschreven in de [[Informatielaag]].

==={{Titel laag4}}===
{{Laag4}}
 
Met welke architectuur de applicaties van de overheidsdienstverlening vorm kan krijgen, is beschreven in de [[Applicatielaag]].

==={{Titel laag5}}===
{{Laag5}}

Met welke architectuur de IT-infrastructuur van de overheidsdienstverlening vorm kan krijgen, is beschreven in de [[IT-Infrastructuurlaag]].

==Waar wordt het vijflaagsmodel toegepast?==
We komen regelmatig (aangepaste) toepassingen tegen van het vijflaagsmodel van de NORA.
<br />
Ter inspiratie hebben we enkele voorbeelden opgenomen:
* [https://www.youtube.com/watch?v=RWhoy3ilYEA bij de EIRA]
* Op Bestuurlijk niveau: op pagina 27 van het [[Rapport Maak Waar]] inzake het functioneren van de digitale overheid in relatie tot de snelle digitalisering van de samenleving.
* In de [https://www.wilmaonline.nl/index.php/Praatplaat_5-lagenmodel architectuur van de Waterschappen] (beheerder is WILMA).
* [https://docs.google.com/presentation/d/1Ey-KdyXrIxEpVyWQPcJuq2LE1RtXtfsR7lJDKYEtgJw/edit#slide=id.p bij Discipl]
* [http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&ved=2ahUKEwiw2pGwkL3lAhVEyKQKHfSMDbcQjRx6BAgBEAQ&url=%2Furl%3Fsa%3Di%26rct%3Dj%26q%3D%26esrc%3Ds%26source%3Dimages%26cd%3D%26ved%3D%26url%3Dhttps%253A%252F%252Fwww.noraonline.nl%252Fwiki%252FRegistraties%26psig%3DAOvVaw1rv2Yy3756Raz5WJ3E16iA%26ust%3D1572289194819076&psig=AOvVaw1rv2Yy3756Raz5WJ3E16iA&ust=1572289194819076 bij het MIM]
* In de [https://www.nictiz.nl/standaardisatie/interoperabiliteit architectuur (standaardisatie) van de Zorg] (beheerder is Nictiz).
* Bij [https://www.istandaarden.nl/ iStandaarden van de Zorg] (beheerder is ZIN), zie ook [https://www.infoizo.nl/ IZO]


[[Categorie:NORA instrumenten]]