Vragen en links in chat NORA Gebruikersdag 10 november 2020
De volgende vragen werden gesteld in de chat tijdens de NORA Gebruikersdag 10 november 2020 (antwoorden zijn indien gegeven bij de vraag geplaatst):
Theo Peters heet ons welkom op de NORA Gebruikersdag van 10 november 2020[bewerken]
NORA voor een organisatie ? of voor diensten?
Peter Leijnse: Tien jaar geleden was NORA de referentiearchitectuur voor een overheidsorganisatie. Principe 11 (Samen) betekent dat het de referentiearchitectuur voor de overheidsorganisatie kan worden.
- Theo Peters: Dank je wel. En klopt. Op naar een referentiearchitectuur voor de overheid.
- Eric Brouwer: Die ambitie is er wel, maar dan wel gericht op het gemeenschappelijke !
Menno Gmelig Meijling: Zonde eigenlijk, dat GO los van NORA wordt ontwikkeld. Ik hoop dat ze elkaar gaan beïnvloeden, hoe zie jij dat Theo?
- Theo Peters: Ze gaan elkaar zeker beïnvloeden. Dat gesprek zijn we al gestart. Ook de vertaling van deze inzichten naar de GEMMA pakken we op uiteraard.
- Eric Brouwer: GO en NORA worden verbonden, via Generieke Functies (Capabilities). Zie GDI-Architectuur (GA)
Kernwaarden van dienstverlening[bewerken]
Henk Nijstad: leuke kernwaarden! Hebben jullie ook al 'oefeningen' gedaan om deze toe te passen of te matchen in de praktijk, bijv. op nieuwe (ICT-)trajecten die bij de overheid lopen? Anton Opperman: interessant in deze discussie.... kunnen we het allemaal wel bedenken, ontwerpen en grip krijgen op al die complexiteit. Door KNVI Interest Groep Architectuur werd onlangs de kennissessie Resilience and Antifragile gehouden - voor geïnteresseerden: Defining Antifragility and the application on Organisation Design slideshare.net
Jan Schoonderbeek: Ik mis de koppeling tussen de doelen die de overheid zichzelf (kennelijk) stelt, en de kernwaarden die NORA daar dan van afgeleid heeft...
- Eric Brouwer: De koppeling ligt via de beleidsstukken: in die stukken zijn termen en omschrijvingen opgenomen, vaak maatschappelijke doelen, en die worden vertaald naar de Kernwaarden (doelen) en de relatie met Architectuur Principes
- Jan Schoonderbeek: dank. Dat helpt, maar dan heb ik de observatie dat die vertaalslag controleerbaar moet zijn...
Henk Nijstad: hebben jullie ook een concrete voorziening of uitwisseling of een groot ICT-project hoe die zich tegen deze kernwaarden verhouden? Dan krijg je ook een gevoel wat ze kunnen betekenen, en hoe ze ook daadwerkelijk tot verbeteringen kunnen leiden. Project bij Belastingdienst irt. 'veiligheid'? ;/))
- Henk Nijstad: Onderwijs: publiek waardenkader is te vinden op: gesprek over publieke waarden bij digitalisering kennisnet.nl parallel met SURF
- Henk Nijstad: Toepassing van de waardenhierarchie op het Onderwijs Serviceregister levert bijgevoegde waarden-analyse op => dit helpt ons om richting te geven aan de architectuur- en functionaliteitontwikkeling. Zie ook dropbox concept waardenhiërarchie
NORA thema’s verbonden[bewerken]
Jan van Bon: Een cross-reference tussen practice-based structuren is beperkt zinvol: alles heeft zo ongeveer per definitie met alles te maken. Is het niet veel handiger om eerst een gemeenschappelijke basis-architectuur te kiezen en dan de thema's daarop af te beelden?
- Marieke Vos: De insteek is om niet alles zelf te doen, maar juist aan te sluiten bij wat er al gebeurt - binnen en buiten je eigen architectuur
IAM en Cloud[bewerken]
Theo Peters: IAM kent ook een belangrijke invalshoek vanuit de beweging van functionaliteit naar de cloud. Geeft de NORA daar dan ook antwoord op?
- Marijke Salters: het model is generiek dus ook daarvoor
- Marieke Vos: Cloud is op noraonline nog in opbouw: de kennis van o.a. Frank van Dam van ICTU wordt omgezet in een thema dat nog verder aangevuld zal moeten worden
- Eric Brouwer: Dat is echter nog maar marginaal uitgewerkt: [Cloud computing]]
AI[bewerken]
Jan van Bon: Een AI-informatiesysteem is toch nog steeds een informatiesysteem? En elk van die informatiesystemen kan op laag 2 en 1 (Vijflaagsmodel) een rol hebben. Daarin verschilt een AI-systeem dan toch niet in essentie van elke ander systeem?
- Rene van Wolferen: Het lastige is dat je AI-code meestal niet 1 zelfstandig informatiesysteem is, maar wordt toegevoegd aan andere informatiesystemen.
- Louise de Jong: wat AI wel anders maakt is dat de beslissingen die het systeem maakt continu beïnvloed worden door de feedback op hoe 'goed' de vorige beslissing was
- Jan van Bon: ik hoop dat we dat voor elk systeem doen (PDCA)
Theo Peters: Zichtbaar maken hoe we als overheid komen tot een afweging/keuze.
- Rene van Wolferen: Bedoel je dat de werking van de functie helder (en voor leken gemakkelijk te begrijpen) gedocumenteerd zijn? Dit is nl cruciaal voor acceptatie
- Marijke Salters: Bij AI kan het geautomatiseerd, wat ook gelijk een Ethische kwestie is. It is out of our hands (smile) gebaseerd op algoritmen over de besluitvorming. Vandaar/
Marieke Vos: Ook hier is 'hoe praat je er over met bestuurders' een goede is: wat is een algoritme blijkt al vrij ingewikkeld
terugblik NORA 15 jaar & vooruitblik (Guido Bayens)[bewerken]
Wie van jullie was er destijds bij, bij die eerste bijeenkomsten 15 jaar geleden?
- Marijke Salters: Ik was bij de geboorte van GEMMA samen met Menno,
- Menno Gmelig Meijling: Mooie tijd Marijke Salters, ik heb de placemat van destijds nog liggen in mijn relikwieën kast.
Andre Plat: VKA publicatie VKA De toekomst van digitalisering in Nederland (pdf) Theo Peters: Guido, De Common Ground bieden we graag aan voor vertaling naar overheid breed. Zo hebben we met Geonovum en Kadaster ook het initiatief genomen om met de landelijke API-strategie een basis te leggen voor gezamenlijke afspraken standaarden voor gegevensuitwisseling.
Rene van Wolferen: Moeten we niet gewoon af en toe een CIO een presentatie laten geven aan de NORA community?
- Eric Brouwer: Hoe effectief dat is, kunnen we wellicht afleiden uit het rondje CIO-offices dat we nu maken …
- Jan van Bon: Hoe meer we meegaan met de topics waar de CIO's vol van zijn, hoe harder we in het moeras van de technologie vastlopen. Die CIO's hebben ook niet geleerd te denken als architecten, dus die zijn sterk practice-based. De NORA-kernwaarde toekomstgericht vereist onder andere en verregaande complexiteitsreductie, en die krijg je niet als we doorgaan zoals dat al vele jaren is gedaan. If you do what you did, you get what you got.Hoe meer we meegaan met de topics waar de CIO's vol van zijn, hoe harder we in het moeras van de technologie vastlopen. Die CIO's hebben ook niet geleerd te denken als architecten, dus die zijn sterk practice-based. De NORA-kernwaarde toekomstgericht vereist onder andere en verregaande complexiteitsreductie, en die krijg je niet als we doorgaan zoals dat al vele jaren is gedaan. If you do what you did, you get what you got.
Menno Gmelig Meijling: Applaus, mooie speech. Een constructie gerichte NORA vergt ook 1 overheidsbesturing, daarvoor is de overheid te breed denk ik.
- Ashkan Ashkpour: Menno, het GGM is hier een mooi voorbeeld van. Het Gemeentelijk Gegevensmodel (GGM) is een samenhangende gegevens model ontwikkeld door Delft en in samenwerking met andere Gemeenten nu verder ontwikkeld en toegepast. Link: Gemeentelijk gegevensmodel op github
- Andre Plat: VNG Realisatie heeft intensief contact met IMG 100.000+ en de VIAG. We hebben daar ook een 'verenigings' manager op zitten. IMG heeft een vakgroep Architectuur. Het gesprek met de CIO's vindt bij gemeenten plaats, inclusief de verbinding met architectuur.