Kaders voor Duurzame Toegankelijkheid: verschil tussen versies

Uit NORA Online
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k (Externe hyperlink toegevoegd)
(categorie duurzame toegankelijkheid teruggebracht ivm makkelijke navigatie)
(30 tussenliggende versies door 3 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{Duurzame Toegankelijkheid Intro}}
__TOC__


==Beleids- en wettelijke kaders==
[[Image:Kennismodel NORA 2015 - beleidskaders.png|300px|thumb|link=Kennismodel NORA|Beleidskaders aan de basis van principes|right]]
Bestaand nationaal en Europees overheidsbeleid stelt kaders voor de inrichting van de dienstverlening van de overheid en het functioneren daarvan. De instrumenten van dit beleid, zoals relevante wetten, regelgeving, Kamerstukken en bestuursakkoorden zijn daarom een belangrijke input geweest voor de NORA. In onderstaande tabel zijn die beleids- en wettelijke kaders opgenomen, die een directe verbinding hebben binnen het katern duurzame toegankelijkheid. Deze kaders zijn eveneens te vinden in het kopje [[Beleidskaders|Beleidskaders]].


==Wettelijke kaders==
{{#ask:[[Categorie:Beleidskaders]][[Categorie:Duurzame Toegankelijkheid]]
===Archiefwetgeving===
|?Toelichting
=====[http://wetten.overheid.nl/BWBR0007376/geldigheidsdatum_03-06-2014 Archiefwet 1995 (AW)]=====
|?Publicatiedatum
De Archiefwet stelt algemene eisen aan het beheer van alle archiefbescheiden van de overheid. Het hoofdbeginsel van de wet is dat alle overheidsorganen verplicht zijn de archiefbescheiden (ongeacht de vorm of informatiedrager) die onder hen berusten, in goede, geordende en toegankelijke staat te brengen en te bewaren, en zorg te dragen voor de vernietiging van de daarvoor in aanmerking komende archiefbescheiden.
|format=broadtable
|limit=40
}}


=====[http://wetten.overheid.nl/BWBR0007748/geldigheidsdatum_03-06-2014 Archiefbesluit 1995 (AB)]=====
==Standaarden==
Het Archiefbesluit 1995 is de voornaamste uitvoeringsregeling van de Archiefwet. In principe gaat het Archiefbesluit in op dezelfde onderwerpen als de Archiefwet 1995, maar geeft het meer gedetailleerde regels.
[[Image:Kennismodel NORA 2015 - standaarden.png|300px|thumb|link=Kennismodel NORA|Standaard als begrip in het kennismodel|right]]
Een standaard is gedefinieerd in NORA als: '''"{{#show: Standaard (Begrip) | ?Beschrijving}}."'''


=====[http://wetten.overheid.nl/BWBR0027041/geldigheidsdatum_03-06-2014 Archiefregeling 2009]=====
Een standaard:
De Archiefregeling geeft nadere uitwerking aan de artikelen 11 (duurzaamheid), 12 (ordening en toegang) en 13 (archiefruimtes en -bewaarplaatsen) van het Archiefbesluit. De regeling bevat ook vele normen en standaarden voor materialen, media en ruimtes e.d. De eisen gelden voor alle permanent te bewaren archiefbescheiden, die in aanmerking komen voor overbrenging naar het Nationaal Archief of andere bewaarplaatsen.
* is een (elektronisch) document waarin de specificaties of criteria voor een product, dienst of methode zijn vastgelegd;
* wordt vastgelegd binnen een bedrijf, consortium of via een erkende standaardisatie-organisatie (zoals ISO of NEN);
* kent doorgaans een proces waarmee de standaard ontwikkeld, erkend en beheerd wordt.


=====[http://wetten.overheid.nl/BWBR0007748/2013-01-01#HoofdstukV_Artikel14 Beheersregels]=====
In onderstaande tabel zijn die standaarden opgenomen, die een directe verbinding hebben binnen het katern duurzame toegankelijkheid. Deze standaarden zijn eveneens te vinden in het kopje [[Standaarden|Standaarden]].
De bestuurlijk verantwoordelijken voor het archiefbeheer van een overheidsorganisatie (zorgdragers) stellen volgens artikel 14 van het Archiefbesluit beheersregels vast voor het beheer van hun archiefbescheiden. In de beheersregels moeten alle verantwoordelijkheden rond het archiefbeheer zijn vastgelegd. Ze zijn van toepassing op alle onderdelen van de organisatie, inclusief zelfstandige organisatieonderdelen zoals agentschappen, buitendiensten en regiokantoren en ze zijn voorzien van een toelichting. De beheersregels moeten worden aangepast bij veranderingen in de organisatie.


===Overige informatiewetgeving===
Standaarden zijn verkrijgbaar bij de beherende organisatie. Voor NEN en ISO standaarden geldt in de regel dat zij eerst moeten worden aangeschaft voordat zij gebruikt kunnen worden. Voor medewerkers van de Rijksoverheid is de website [https://lees-rijk.nl/ Lees-Rijk] beschikbaar. Hierop worden, naast vakliteratuur, ook NEN en ISO standaarden aangeboden waarvan het gebruik binnen de Rijksoverheid is afgekocht. Dit geldt voor het overgrote deel van de NEN en ISO standaarden die hieronder staan vermeld.
=====[http://wetten.overheid.nl/BWBR0004976/geldigheidsdatum_03-06-2014 Besluit informatievoorziening in de rijksdienst 1990 (Besluit IVR)]=====
Deze regeling legt een aantal uitgangspunten voor de informatievoorziening vast. Het voorschrift is bindend voor de ministeries en de daaronder ressorterende 'diensten, bedrijven en instellingen'


=====[http://wetten.overheid.nl/BWBR0022141/geldigheidsdatum_03-06-2014 Besluit Voorschrift informatiebeveiliging Rijksdienst 2007 (Vir)]=====
Als medewerker van de Rijksoverheid volstaat het om een account aan te maken. Hierna kan in de catalogus gezocht worden. Let wel: op alle aangeboden informatie en publicaties kunnen auteursrechten rusten. Om deze reden is het niet toegestaan om informatie of publicaties te verspreiden buiten de kring van functionarissen van uw eigen organisatie.
Het Voorschrift informatiebeveiliging rijksdienst beschrijft een aantal basisregels over de  informatiebeveiliging. Het voorschrift is bindend voor de ministeries en de daaronder ressorterende 'diensten, bedrijven en instellingen'.
Voor onderstaande NEN en ISO standaarden is, indien beschikbaar, al een extra externe verwijzing toegevoegd naar de betreffende standaard op [https://lees-rijk.nl/ Lees-Rijk]  


=====[http://wetten.overheid.nl/BWBR0033507/geldigheidsdatum_03-06-2014 Besluit voorschrift informatiebeveiliging rijksdienst - bijzondere informatie (Vir-bi)]=====
Het voorschrift informatiebeveiliging rijksdienst - bijzondere informatie, bevat aanvullende eisen voor de beveiliging van staatsgeheimen en andere bijzondere informatie. Het voorschrift is bindend voor de ministeries en de daaronder ressorterende 'diensten, bedrijven en instellingen'.


=====[http://wetten.overheid.nl/BWBR0004427/geldigheidsdatum_03-06-2014 Besluit archiefoverdrachten rijksadministratie (Bara)]=====
Deze regeling is specifiek voor het Rijk en geeft de bestemming aan van archiefbescheiden bij een organisatieverandering.


=====[http://wetten.overheid.nl/BWBR0015046/geldigheidsdatum_03-06-2014 Wet elektronische handtekeningen]=====
{{#ask:[[Categorie:Standaarden]][[Categorie:Duurzame Toegankelijkheid]]
De wet geeft het juridisch kader voor het gebruik van elektronische handtekeningen en stelt er eisen aan om de veiligheid en betrouwbaarheid te waarborgen.
|?Beschrijving
 
|?Publicatiedatum
=====Openbaarheid van documenten van de Europese Unie (Eurowob)=====
|format=broadtable
De Eurowob geldt, naast de documenten van Europese instellingen, ook voor de Europese documenten die in het bezit zijn van de Nederlandse overheid (ministeries, pbo-organen).
|limit=40
 
}}
===Selectiedocumenten===
[[Categorie:Duurzame Toegankelijkheid]]
=====[http://www.nationaalarchief.nl/sites/default/files/docs/generiek_waarderingsmodel_rijksoverheid_.pdf  Generiek waarderingsmodel Rijksoverheid: concordans Basis Selectiedocumenten, 2011]=====
Het Generiek waarderingsmodel Rijksoverheid is een sterk ingedikt generieke selectielijst gebaseerd op de MARIJ (Model Architectuur Rijksdienst). Het dient niet als de wettelijke selectielijst, maar als een model dat zorgdragers kunnen gebruiken om uiteindelijk een eigen selectielijst samen te stellen.
 
=====[http://wetten.overheid.nl/BWBR0034675/geldigheidsdatum_17-07-2014 Selectielijst archiefbescheiden provinciale organen vanaf 2014]=====
De wettelijke vastgestelde selectielijst voor alle provincies.
 
=====[http://www.vng.nl/files/vng/vng/Documenten/actueel/beleidsvelden/cultuur_sport/2012/20120629_selectielijst_archief_b.pdf Selectielijst voor archiefbescheiden van gemeentelijke en intergemeentelijke organen, 2012]=====
De wettelijke vastgestelde selectielijst voor alle gemeentes, waarin opgenomen de categorieën archiefbescheiden en archiefbestanddelen die voor blijvende bewaring dan wel voor vernietiging in aanmerking komen. Bij de archiefbescheiden die voor vernietiging in aanmerking komen is vermeld na welke termijn zij moeten worden vernietigd.
 
==Richtinggevende documenten==
===Beleid===
====[http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/kamerstukken/2013/05/23/visiebrief-digitale-overheid-2017.html Visiebrief digitale overheid 2017]====
Deze visiebrief die het kabinet in 2013 naar de Tweede kamer stuurde, zegt dat bedrijven en burgers de zaken die ze met de overheid doen, zoals het aanvragen van een vergunning, digitaal moeten kunnen afhandelen. De brief zegt ook dat het daarvoor noodzakelijk is dat de overheid alle voor burgers relevante informatie digitaal beschikbaar maakt.
 
===={{bestand met info|Visie-open-overheid.pdf|Visie open overheid}}====
Het kabinetsbeleid is dat overheidsinformatie openbaar is en door overheidsorganisaties actief openbaar wordt gemaakt, tenzij. Dat tenzij betekent dat er goede redenen moeten zijn om het niet te doen, zoals privacy- of concurrentiegevoeligheid van gegevens of bijvoorbeeld de staatsveiligheid. Deze lijn is vastgelegd in de in 2013 door het kabinet gepubliceerde Visie open overheid.
 
===={{bestand met info|Actieplan-open-overheid.pdf|Actieplan open overheid}}====
Het eveneens in 2013 gepubliceerde Actieplan open overheid bevat de actielijnen volgens welke de overheid invulling wil geven aan het beleid van actieve openbaarmaking. De relatie met archivering en daarmee ook digitale duurzaamheid is onder andere beschreven in de publicatie {{bestand met info|2013 4 SDU Od OpenOverheid.pdf|De open overheid en archivering}}.
 
====[http://www.nationaalarchief.nl/sites/default/files/docs/archiefvisie_0.pdf Archiefvisie 2011]====
De Archiefvisie richt zich op archiveren en de omgang met informatie in het digitale tijdperk.
 
====[http://www.archief2020.nl/over-archief-2020 Archief 2020 Innovatieprogramma voor de Toekomstvaste Archieffunctie]====
Het programmaplan Innovatie Archiefsector 2013-2016 omschrijft de aanleiding, doelstelling en opzet van Archief 2020 dat loopt van 2013 tot en met 2016. Het beschrijft op hoofdlijnen wat nodig is om de komende vier jaar een basis te leggen voor een optimaal functionerende archief- en informatieketen.
 
===={{bestand met info|Bestuurlijke_afspraken_innovatieagenda_bij_archiefconvenant_2012-2016_2012m12.pdf|Bestuurlijke afspraken innovatieagenda bij archiefconvenant 2012-2016}}====
Dit en het vorige document leidden tot het in 2013 gestartte landelijke programma [http://www.archief2020.nl/ Archief 2020] dat de overheid ondersteunt bij onder andere de transitie naar digitaal archiveren.
 
===Baselines===
====[http://www.earonline.nl/index.php/Baseline_Informatiehuishouding_Rijksoverheid Baseline Informatiehuishouding Rijk, 2009]====
De Baseline Informatiehuishouding Rijksoverheid (versie 1.0) is op 24 juni vastgesteld in de Stuurgroep Informatie op Orde. Het betreft de kerndocumenten bestaande uit een Managementstatement, de 7 normen en de Basics, het toelichtende document inclusief managementsamenvatting. De Baseline is een op de huidige wetgeving gebaseerde basisset van normen, eisen en maatregelen die betrekking hebben op de (digitale) informatiehuishouding van het Rijk. Met de Baseline is de manager op het departement beter in staat om te voldoen aan de actuele informatie-eisen die gelden voor zijn primaire processen. Om de Baseline te kunnen implementeren, is ook Zelfevaluatie instrument ontwikkeld.
====[https://www.vng.nl/onderwerpenindex/cultuur-en-sport/nieuws/grip-en-sturing-door-de-baseline-informatiehuishouding-gemeenten Baseline Informatiehuishouding Gemeenten, 2011]====
De Baseline Informatiehuishouding Gemeenten is het algemene, voor alle gemeenten en  onderdelen daarvan - ook samenwerkingsverbanden en uitvoerende diensten - geldende normenkader voor informatiebeheer, dat de toegankelijkheid en betrouwbaarheid van overheidsinformatie bevordert. Het is een overzicht van bestaande kaders op dit gebied en geeft aan hoe die ingezet kunnen worden. Het is een handreiking voor gemeenten om grip en sturing te krijgen op het informatiebeheer.
 
===Architecturen===
====[http://www.earonline.nl/index.php/Doelarchitectuur_Digitale_Duurzaamheid Doelarchitectuur Digitale Duurzaamheid]====
De Doelarchitectuur Digitale Duurzaamheid schetst het streefbeeld van een rijksbrede informatiehuishouding, waarin de duurzame toegankelijkheid van digitale informatie is geborgd.
 
===Toetsingskaders===
====[http://www.google.nl/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=1&ved=0CCsQFjAA&url=http%3A%2F%2Fwww.ictu.nl%2Ffileadmin%2Fbestanden%2Fdocumenten%2Fbaseline_vragenlijst_1_.pdf&ei=IoONU8vtK8H3O4jFgdAG&usg=AFQjCNF4KbAv_H21Ov_vZPtEBoGv6rxIKg&bvm=bv.68191837,d.ZWU Baseline Informatiehuishouding Rijksoverheid, Zelfevaluatie Vragenlijst versie 1.5]====
Toetsingsinstrument om zelf na te kunnen gaan in hoeverre aan de Baseline Informatiehuishouding Rijsoverheid wordt voldaan.
 
====[https://www.vng.nl/files/vng/publicaties/2012/20121112_verantwoording_archief_kpi.pdf Horizontale verantwoording Archiefwet 1995 via Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s)]====
Een VNG Handreiking om gemeenten bij de horizontale verantwoording van de zorg over en het beheer van
archieven conform de Archiefwet 1995 te ondersteunen. Het bevat en raamwerk van Kritische
Prestatie Indicatoren (KPI’s) op basis van de eisen die aan de gemeente gesteld worden
door de archiefwetgeving.
 
====[http://www.lopai.nl/pdf/Brochure_RODIN_dubbelzijdig.pdf Referentiekader Opbouw Digitaal Informatiebeheer (RODIN)], LOPAI en WGA====
RODIN biedt een handvat voor inrichting, gebruik en beoordeling van een (in ontwikkeling zijnde) digitale beheeromgeving, waarin digitale archieven duurzaam en toegankelijk worden beheerd. RODIN is gebaseerd op een samenvatting van relevante wet- en regelgeving, normen en standaards.
 
==Normen en standaarden==
===Toelichting normen en standaarden===
De normen en standaards zijn hier achtereenvolgens gegroepeerd naar de onderwerpen informatiemanagement, metagegevens, procesanalyse en workflow, RMA-software, preservering, informatiebeveiliging en interoperabiliteit.
 
Normen worden vaak aangeduid met een code, zoals:
{|
|-
| ICA || International Council on Archives (Internationale Archiefraad)
|-
| IEC || International Electrotechnical Commission
|-
| ISO || International Standard Organisation (internationale norm)
|-
| NEN || NEderlandse Norm (NNI, Nederlands Normalisatie Instituut)
|-
| NPR || Nederlandse Praktijkrichtlijn (een praktische uitwerking van een norm)
|-
| TR || Technical Report
|-
| TS || Technical Specification
|-
| OASIS || Organization for the Advancement of Structured Information Standards
|}
===Informatiemanagement algemeen===
 
====Normen====
 
=====[[NEN-ISO 15489-1|NEN-ISO_15489-1:2001]] - Standaard voor Informatie- en archiefmanagement - Deel 1: Algemeen =====
Deze internationaal erkende algemene norm is gericht op het gehele recordsmanagement en bevat een omschrijving van de processen en stappen die leiden tot een doelmatige inrichting van de informatiehuishouding, afgestemd op de taken van de organisatie. In de Archiefregeling 2009 wordt ook naar de norm verwezen.
 
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/NPRISOTR-1548922001-nl.htm NEN-ISO/TR 15489-2:2001] - Standaard voor Informatie- en archiefmanagement - Deel 2: Richtlijnen =====
Dit technisch rapport is een implementatiegids voor NEN-ISO 15489-1 te gebruiken door professionals in informatie- en archiefmanagement en door diegenen die belast zijn met het beheer van archiefbescheiden in hun organisaties.
 
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/NENISO-303002011-en.htm NEN-ISO 30300:2011] - Managementsystemen voor archiefbescheiden =====
Deze internationale norm definieert de begrippen die toepasbaar zijn op managementsystemen voor archiefbescheiden. De norm bevat grondbeginselen en een verklarende woordenlijst.
 
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/NENISO-303012011-nl.htm NEN-ISO 30301:2011] - Managementsystemen voor archivering – Eisen management-systeem =====
Deze internationale norm definieert de eisen voor een managementsystemen van archiefbescheiden.
 
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/NPRISOTR-181282014-en.htm NPR-ISO/TR 18128:2014] - Risk assessment for records processes and systems - Risicoanalyse van informatie- en archiefbeheer=====
Dit technisch rapport geeft richtlijnen en helpt bij het beheersen van de risico’s die verbonden zijn met record processen en systemen, zoals het verlies of de beschadiging van records, die daardoor niet meer bruikbaar, betrouwbaar, authentiek, volledig of ongewijzigd zijn en daarmee niet meer voldoen aan de doelen van de organisatie.
 
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/NPR-20832010C12010-nl-1.htm NPR 2083+C1:2010] - Geïntegreerde toepassing van ISO en ISO/IEC normen in de informatiehuishouding =====
In deze Nederlandse Praktijkrichtlijn staan de normen NEN-EN-ISO 9001, NEN-ISO 15489-1 en NEN-ISO-IEC 27001 centraal. De richtlijn geeft organisaties inzicht in het op geïntegreerde wijze toepassen van deze normen.
 
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/NPRISOTR-261222008-en.htm NPR-ISO/TR 26122:2008] - Analyse van de werkprocessen voor records =====
Een leidraad voor de analyse van een werkproces vanuit het perspectief van de creatie, vastlegging en controle van gegevens (archiefbescheiden). Er worden twee soorten analyses onderscheiden, namelijk a) functionele analyse (decompositie van functies in processen), en b) sequentiële analyse (onderzoek van de stroom van transacties).
 
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/NPRISOTR-130282010-en.htm NPR-ISO/TR 13028:2010] - Implementatie richtlijnen voor digitalisering van bestanden=====
Dit technisch rapport geeft richtlijnen voor het creëren en onderhouden van digitale records, waarbij het originele papier of op andere analoge dragers gekopieerd zijn door digitalisering (zoals bij scannen).
 
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/NPRISOTR-158012009-en.htm NPR-ISO/TR 15801:2009] - Electronic imaging - Information stored electronically - Recommendations for trustworthiness and reliability=====
Dit technisch rapport beschrijft de implementatie en werking van document management systemen die geacht worden elektronische informatie in een image formaat, op een betrouwbare manier te bewaren en de authenticiteit, betrouwbaarheid en leesbaarheid in de tijd veilig te stellen.
 
===Metagegevens===
====Normen====
 
=====[[NEN-ISO 23081|NEN-ISO_23081-1:2006]] - Processen voor informatie- en archiefmanagement - Metadata voor archiefbescheiden - Deel 1: Principes=====
De Standaard voor Metadata is een standaard voor het beheren van metagegevens voor archiefbescheiden (records). De Richtlijn Metagegevens Overheidsinformatie is gebaseerd op deze NEN-ISO standaard.
 
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/NENISO-2308122009-nl.htm NEN-ISO 23081-2:2009] - Beheren van metagegevens voor archiefbescheiden - Deel 2: Conceptuele en implementatieaspecten=====
Dit deel van ISO 23081 biedt een kader voor het definiëren van metagegevenselementen volgens de principes en overwegingen voor implementatie die uiteengezet zijn in ISO 23081-1.
 
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/NPRISOTR-2308132011-en.htm NPR-ISO/TR 23081-3:2011] - Beheren van metagegevens voor archiefbescheiden - Deel 3: Zelf-beoordelingsmethode=====
Dit technisch rapport biedt een leidraad voor het uitvoeren van een zelfbeoordeling op metagegevens relatie tot de creatie, vast te leggen en de controle van deze gegevens.
 
====Standaarden====
 
=====[http://www.archief2020.nl/nieuws/toepassingsprofiel-metadatering-lokale-overheden Toepassingsprofiel Metadatering Lokale Overheden (TMLO) versie 1 .1], KING 2014=====
Het Toepassingsprofiel Lokale Overheden is bestemd voor medewerkers van provincies, waterschappen en gemeenten die verantwoordelijk zijn voor het informatiebeleid. Het toepassingsprofiel specificeert de minimaal verplichte metagegevens. Daarnaast wordt kort ingegaan op de toepassing ervan binnen het records management en op de stappen die organisaties moeten zetten om een eigen, organisatie specifiek toepassingsprofiel te maken.
 
=====[http://www.ica.org/10207/standards/isadg-general-international-standard-archival-description-second-edition.html ISAD(G)] Norm voor Archivistisch Beschrijven =====
Algemene Internationale Norm voor Archivistisch Beschrijven, uitgegeven door de ICA.Deze norm verschaft algemene richtlijnen voor het maken van archivistische beschrijvingen. Hij dient te worden gebruikt in combinatie met bestaande nationale normen of als basis voor de ontwikkeling van nationale standaarden.
 
=====[http://www.loc.gov/ead/ Encoded Archival Description (EAD)]=====
EAD is een datamodel in XML, voor de toepassing van ISAD(G), dat is ontwikkeld voor het maken, opslaan, publiceren, koppelen en uitwisselen van archiefbeschrijvingen.
 
=====[http://www.ica.org/10203/standards/isaar-cpf-international-standard-archival-authority-record-for-corporate-bodies-persons-and-families-2nd-edition.html ISAAR(CPF)]Norm voor Archivistische Geautoriseerde Beschrijvingen van Organisaties, Personen en Families=====
Internationale Norm voor Archivistische Geautoriseerde Beschrijvingen van Organisaties, Personen en Families.
 
=====[http://eac.staatsbibliothek-berlin.de/ Encoded Archival Context (EAC)]=====
EAC is een datamodel in XML, voor de toepassing van ISAAR(CPF)en voorziet in een grammatica voor het coderen van de namen van de makers van archiefmateriaal en gerelateerde informatie.
 
=====[http://www.loc.gov/standards/mets/ Metadata Encoding and Transmission Standard (METS)]=====
Is een datamodel in XML voor alle beschrijvende, administratieve en structurele metagegevens van archiefbescheiden en collectie-items.
 
===Software voor archiefvorming en -beheer===
====Normen====
 
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/NENISO-1617512010-en.htm NEN-ISO 16175-1:2010] - Principes en functionele eisen voor archiefbescheiden in een elektronische kantooromgeving - Deel 1: Overzicht en de verklaring inzake basisbeginselen=====
De norm biedt internationaal overeengekomen, binnen de ICA, principes en functionele eisen voor software om digitale informatie te creëren en te beheren in kantooromgevingen. Dit deel geeft een overzicht en beschrijft de principes voor het beheer van records in een digitale omgeving.
 
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/NENISO-1617522011-en.htm NEN-ISO 16175-2:2011] - Principes en functionele eisen voor archiefbescheiden in een elektronische kantooromgeving - deel 2: Richtlijnen en functionele eisen voor digitale informatie- en archiefmanagementsystemen =====
Dit deel geeft de functionele eisen voor softwaresystemen voor recordsmanagement.
 
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/NENISO-1617532010-en.htm NEN-ISO 16175-3:2010] - Principes en functionele eisen voor archiefbescheiden in een elektronische kantooromgeving - Deel 3: Richtlijnen en functionele eisen voor records in bedrijfssystemen =====
Dit deel geeft de functionele eisen voor het informatiebeheer in bedrijfssystemen.
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/NEN-20822008-nl.htm NEN 2082:2008] - Eisen voor Functionaliteit van Informatie- en Archiefmanagement in programmatuur.=====
NEN 2082 is een Nederlandse norm gebaseerd op de NEN-ISO 15489 en de NEN-ISO 23081. Alhoewel de titel het wel suggereert is de norm is geen echte softwarespecificatie, maar geeft het algemene functionele eisen voor informatie- en archiefmanagement, die ook door software ondersteund dienen te worden.
 
====Standaarden====
=====[http://www.dtic.mil/whs/directives/corres/pdf/501502std.pdf DoD 5015.2-STD:2007] Electronic Records Management Software applications design criteria Standard=====
Electronic Records Management Software applications design criteria Standard DoD 5015.2-STD definieert functionele eisen voor recordsmanagement software en is goedgekeurd door het Nationale archief van de VS. De standaard is ontwikkeld en wordt onderhouden door het Amerikaanse ministerie van Defensie en wordt gebruikt door vele staten en lagere overheden in de VS. Onder de standaard functioneert een uitgebreid certificatieprogramma voor recordsmanagement software en vele (internationale) pakketten zijn inmiddels gecertificeerd. Van de standaard is ook een Nederlandse bewerkte [http://www.rmconventie.nl/Documenten/standaarden_en_regelgeving/DoD5015%202-STDv3%20nl.pdf vertaling] beschikbaar.
 
=====[http://moreq2010.eu/pdf/moreq2010_vol1_v1_1_en.pdf MoReq2010:2010] Modular Requirements for Records Systems=====
Modular Requirements for Records Systems versie 2010. MoReq is ontwikkeld in opdracht van de Europese Commissie. MoReq is een, modulair gestructureerd, model van functionele eisen voor recordsmanagement software.
 
===Preservering===
====Toelichting preservering====
Onder preservering wordt verstaan, alle processen en activiteiten die betrokken zijn bij de zorg voor het technische en intellectuele behoud van authentieke archiefbescheiden door de tijd heen. Preservering betreft het voorkomen en tegengaan van veroudering en achteruitgang van gegevens, opslagmedia, software en hardware, met het behoud van de toegankelijkheid en authenticiteit van de archiefbescheiden.
 
====Normen preservering algemeen====
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/NPRISOTR-184922005-en.htm NPR-ISO/TR 18492:2005] Langdurige conservering van elektronische gebaseerde documenteninformatie=====
Dit technisch rapport biedt een raamwerk voor strategie-ontwikkeling en biedt best practices, die toegepast kunnen worden op een brede scala aan elektronische records om  langdurige de toegankelijkheid en authenticiteit te verzekeren.
 
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/ISO-147212012-en.htm ISO 14721:2012] - Space data and information transfer systems - Open archival information system (OAIS) - Reference model=====
Deze norm is een technische aanbevolen praktijk voor wat is vereist voor een archief, bij het langetermijnbeheer van digitale informatie. Het referentiemodel bevat strategieën, definities en een raamwerk.
 
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/ISO-163632012-en.htm ISO 16363:2012] - Space data and information transfer systems - Audit and certification of trustworthy digital repositories=====
Deze norm definieert een aanbevolen praktijk voor het beoordelen van de betrouwbaarheid van digitale repositories. Het is toepasbaar op de hele range van repositories en kan gebruikt worden als basis voor certificering.
 
=====[http://www.nen.nl/NEN-Shop/Norm/NENISO-130082012-en.htm NEN-ISO 13008:2012] - Conversie en migratieproces van digitale records =====
Deze norm geeft aanwijzingen voor de conversie van records van het ene format naar het andere en de migratie van records van de ene hardware- of softwareconfiguratie naar de andere.
 
=====[http://www.loc.gov/standards/premis/ PREservation Metadata: Implementation Strategies (PREMIS)]=====
PREMIS is de internationale standaard voor metagegevens om de preservering van digitale objecten te ondersteunen en de bruikbaarheid ervan op de langetermijn te verzekeren.
 
 
<noinclude>{{Duurzame Toegankelijkheid voet}}</noinclude>

Versie van 20 aug 2018 12:50

Beleids- en wettelijke kaders[bewerken]

Beleidskaders aan de basis van principes

Bestaand nationaal en Europees overheidsbeleid stelt kaders voor de inrichting van de dienstverlening van de overheid en het functioneren daarvan. De instrumenten van dit beleid, zoals relevante wetten, regelgeving, Kamerstukken en bestuursakkoorden zijn daarom een belangrijke input geweest voor de NORA. In onderstaande tabel zijn die beleids- en wettelijke kaders opgenomen, die een directe verbinding hebben binnen het katern duurzame toegankelijkheid. Deze kaders zijn eveneens te vinden in het kopje Beleidskaders.

 ToelichtingPublicatiedatum
AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming)Per 25 mei 2018 is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) (pdf) van toepassing. Dat betekent dat er vanaf die datum nog maar één privacywet geldt in de hele Europese Unie (EU). De Wet Bescherming Persoonsgegevens is daarmee komen te vervallen.

Nederland heeft de Europese AVG verwerkt in de Nederlandse UAVG (Uitvoeringswet AVG). Buiten de overheidssector spreekt men ook in Nederland vaak van de GDPR (voor General Data Protection Regulation) i.p.v. AVG, hiermee wordt dezelfde verordening aangeduid.

De voorloper van de AVG, de Europese privacyrichtlijn, werd vastgesteld toen internet nog in de kinderschoenen stond. Herziening van de Europese privacywetgeving was met name daarom hard nodig. Het resultaat is een algemene verordening gegevensbescherming (AVG) en een aparte richtlijn (pdf) voor gegevensbescherming bij opsporing en vervolging. In Nederland is de richtlijn per 1 januari 2019 geïmplementeerd in de Wet politiegegevens (Wpg) en de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens (Wjsg) en blijft hier verder buiten beschouwing.

De AVG zorgt onder meer voor:

  • versterking en uitbreiding van privacyrechten;
  • meer verantwoordelijkheden voor organisaties;
  • dezelfde, stevige bevoegdheden voor alle Europese privacytoezichthouders.
25 mei 2018
Actieplan Open OverheidHet Actieplan Open Overheid bevat de ambities en acties van het kabinet en haar partners ter bevordering van een open overheid. De eerste versie van dit actieplan is in september 2013 aangeboden aan de Kamer, met de plannen voor 2014 en 2015. In december 2015 is het actieplan 2016-2017 aangeboden.15 december 2015
ArchiefbesluitHet Archiefbesluit 1995 is de voornaamste uitvoeringsregeling van de Archiefwet. In principe gaat het Archiefbesluit in op dezelfde onderwerpen als de Archiefwet 1995, maar geeft het meer gedetailleerde regels. De huidige versie van het Archiefbesluit is uit 1995, met de laatste wijziging in 2013. De link verwijst altijd naar de huidig geldende versie.1 januari 2013
ArchiefregelingDe Archiefregeling geeft nadere uitwerking aan de artikelen 11 (duurzaamheid), 12 (ordening en toegang) en 13 (archiefruimtes en -bewaarplaatsen) van het Archiefbesluit.

De regeling bevat ook vele normen en standaarden voor materialen, media en ruimtes e.d.
De eisen gelden voor alle permanent te bewaren archiefbescheiden, die in aanmerking komen voor overbrenging naar het Nationaal Archief of andere bewaarplaatsen.

De huidige versie van de Archiefregeling is uit 2009, met de laatste wijziging in 2015. De link verwijst altijd naar de huidig geldende versie.
1 januari 2014
ArchiefwetDe Archiefwet stelt algemene eisen aan het beheer van alle archiefbescheiden van de overheid. Het hoofdbeginsel van de wet is dat alle overheidsorganen verplicht zijn de archiefbescheiden (ongeacht de vorm of informatiedrager) die onder hen berusten, in goede, geordende en toegankelijke staat te brengen en te bewaren, en zorg te dragen voor de vernietiging van de daarvoor in aanmerking komende archiefbescheiden.

De huidige versie van de Archiefwet is uit 1995, met de laatste wijziging in 2015. De link verwijst altijd naar de huidig geldende versie.

De nieuwe versie van 2021 is te vinden via Rijksoverheid.nl
18 juli 2015
Baseline Informatiehuishouding Rijk 2009De Baseline Informatiehuishouding Rijksoverheid (versie 1.0) is op 24 juni vastgesteld in de Stuurgroep Informatie op Orde. Het betreft de kerndocumenten bestaande uit een Managementstatement, de 7 normen en de Basics, het toelichtende document inclusief managementsamenvatting. De Baseline is een op de huidige wetgeving gebaseerde basisset van normen, eisen en maatregelen die betrekking hebben op de (digitale) informatiehuishouding van het Rijk. Met de Baseline is de manager op het departement beter in staat om te voldoen aan de actuele informatie-eisen die gelden voor zijn primaire processen. Om de Baseline te kunnen implementeren, is ook Zelfevaluatie instrument ontwikkeld.24 juni 2009
Wet open overheid (Woo)De Wet open overheid (Woo) is de opvolger van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob). De wet is bedoeld om de overheid transparanter te maken en zo het belang van openbaarheid van publieke informatie voor de democratische rechtsstaat, de burger, het bestuur en economische ontwikkeling beter te dienen. De Woo maakt toegang tot publieke informatie expliciet tot een recht van burgers. De Woo voorziet in een opener overheid dan de Wob, bijvoorbeeld door actieve openbaarmaking van verschillende informatiecategorieën verplicht te stellen. De Woo is een initiatiefwet, die op 21 januari 2021 is aangenomen door de Tweede Kamer en op 5 oktober 2021 door de Eerste Kamer.1 mei 2022

Standaarden[bewerken]

Standaard als begrip in het kennismodel

Een standaard is gedefinieerd in NORA als: "Een set van regels die beschrijft hoe mensen materialen, producten, diensten, technologieën, taken, processen en systemen dienen te ontwikkelen en beheren.."

Een standaard:

  • is een (elektronisch) document waarin de specificaties of criteria voor een product, dienst of methode zijn vastgelegd;
  • wordt vastgelegd binnen een bedrijf, consortium of via een erkende standaardisatie-organisatie (zoals ISO of NEN);
  • kent doorgaans een proces waarmee de standaard ontwikkeld, erkend en beheerd wordt.

In onderstaande tabel zijn die standaarden opgenomen, die een directe verbinding hebben binnen het katern duurzame toegankelijkheid. Deze standaarden zijn eveneens te vinden in het kopje Standaarden.

Standaarden zijn verkrijgbaar bij de beherende organisatie. Voor NEN en ISO standaarden geldt in de regel dat zij eerst moeten worden aangeschaft voordat zij gebruikt kunnen worden. Voor medewerkers van de Rijksoverheid is de website Lees-Rijk beschikbaar. Hierop worden, naast vakliteratuur, ook NEN en ISO standaarden aangeboden waarvan het gebruik binnen de Rijksoverheid is afgekocht. Dit geldt voor het overgrote deel van de NEN en ISO standaarden die hieronder staan vermeld.

Als medewerker van de Rijksoverheid volstaat het om een account aan te maken. Hierna kan in de catalogus gezocht worden. Let wel: op alle aangeboden informatie en publicaties kunnen auteursrechten rusten. Om deze reden is het niet toegestaan om informatie of publicaties te verspreiden buiten de kring van functionarissen van uw eigen organisatie. Voor onderstaande NEN en ISO standaarden is, indien beschikbaar, al een extra externe verwijzing toegevoegd naar de betreffende standaard op Lees-Rijk


 BeschrijvingPublicatiedatum
DUTO (Normenkader Duurzaam Toegankelijke Overheidsinformatie)DUTO is een raamwerk waarmee overheidsorganisaties kunnen bepalen welke passende maatregelen ze moeten nemen voor de duurzame toegankelijkheid van hun informatie. DUTO is een norm die is bedoeld voor alle informatieprofessionals die betrokken zijn bij het ontwerpen, kopen, bouwen, inrichten en/of aanpassen van informatiesystemen.16 mei 2022