Alle normen

Op deze pagina vind u alle Normen uit de NORANederlandse Overheid Referentie Architectuur. Normen komen oorspronkelijk voort uit Normenkaders van het Centrum Informatiebeveiliging en Privacybescherming (CIP) en zijn eind 2017 in de NORANederlandse Overheid Referentie Architectuur toegevoegd als onderdeel van de Information Security Object Repository (ISOR). Het is de bedoeling dat zowel de privacy- en beveiligingsprincipes uit deze normenkaders als de individuele normen doorontwikkeld worden in samenhang met de NORANederlandse Overheid Referentie Architectuur Basisprincipes en Afgeleide Principes en de thema's Beveiliging en Privacy.

Een norm is een actie die nodig is om een Privacyprincipe of ander Themaprincipe te realiseren.

Alle normen in de NORANederlandse Overheid Referentie Architectuur

De onderstaande tabel is ook te downloaden in csv-format. Alle eigenschappen van Normen worden genoemd en gedefinieerd op de pagina Norm. Er is ook een tabel met alle eigenschappen van alle normen. De onderstaande tabel is te sorteren via kolomtitels.

ID	Stelling	Realiseert	Norm
APO_B.01.01	De gangbare principes rondom Security by design zijn uitgangspunt voor de ontwikkeling van software en systemen is uitgangspunt voor de ontwikkeling van software en systemen.	Beleid voor (beveiligd) ontwikkelen	De gangbare principes rondom Security by Design als uitgangspunt voor softwareontwikkeling
APO_B.01.02	De Handreiking: Grip op Secure Software Development (SSD) is uitgangspunt voor de ontwikkeling van software en systemen.	Beleid voor (beveiligd) ontwikkelen	Grip op Secure Software Development' als uitgangspunt voor softwareontwikkeling
APO_B.01.03	In het beleid voor beveiligd ontwikkelen zijn de volgende aspecten in overweging genomen: beveiliging van de ontwikkelomgeving; richtlijnen betreffende beveiliging in de levenscyclus van softwareontwikkeling; beveiliging in de softwareontwikkelmethodologie; beveiligde coderingsrichtlijnen voor elke programmeertaal die wordt gebruikt; beveiligingseisen in de ontwikkelfase; beveiligingscontrolepunten binnen de mijlpalen van het project; beveiliging van de versiecontrole; vereiste kennis over toepassingsbeveiliging; het vermogen van de ontwikkelaar om kwetsbaarheden te vermijden, te vinden en te repareren.	Beleid voor (beveiligd) ontwikkelen	Overwegingen bij het beleid voor beveiligd ontwikkelen van software
APO_B.01.04	Technieken voor beveiligd programmeren worden zowel gebruikt voor nieuwe ontwikkelingen als voor hergebruik van code uit andere bronnen.	Beleid voor (beveiligd) ontwikkelen	Technieken voor beveiligd programmeren
APO_B.02.01	Een formeel vastgestelde ontwikkelmethodologie wordt toegepast, bijvoorbeeld: Structured System Analyses and Design Method (SSADM) of Scrum (Agile ontwikkeling).	Systeem ontwikkelmethode	Software wordt ontwikkeld conform een formeel vastgestelde ontwikkelmethodologie
APO_B.02.02	Softwareontwikkelaars zijn getraind om de ontwikkelmethodologie toe te passen.	Systeem ontwikkelmethode	Softwareontwikkelaars zijn getraind om de ontwikkelmethodologie toe te passen
APO_B.02.03	Adoptie van ontwikkelmethodologie wordt gemonitord.	Systeem ontwikkelmethode	Adoptie van ontwikkelmethodologie wordt gemonitord
APO_B.02.04	Standaarden en procedures worden toegepast voor: het specificeren van requirements; het ontwikkelen, bouwen en testen; de overdracht van ontwikkelde applicatie naar de productie omgeving; de training van software ontwikkelaars.	Systeem ontwikkelmethode	Software wordt ontwikkelen conform standaarden en procedures
APO_B.02.05	De systeemontwikkelmethode ondersteunt de vereisten dat te ontwikkelen applicaties voldoen aan: de eisen uit wet en regelgeving incl. privacy; de contactuele eisen; het informatiebeveiligingsbeleidHet informatiebeveiligingsbeleid verbindt de bedrijfsdoelstellingen met beveiligingsdoelstellingen. Met de beveiligingsdoelstellingen geeft een organisatie aan op welke wijze – door het treffen van beveiligingsmaatregelen – de bedrijfsdoelstellingen nagestreefd worden. van de organisatie; de specifieke beveiligingseisen vanuit business; het classificatiemodel van de organisatie.	Systeem ontwikkelmethode	De systeemontwikkelmethode ondersteunt dat de te ontwikkelen applicaties voldoen aan de vereisten
APO_B.02.06	Het ontwikkelen van een applicatie wordt projectmatig aangepakt waarbij o.a. aandacht wordt besteed aan: het melden van de start van het project bij de verantwoordelijke voor de beveveiligingsfunctie; het gebruik van een classificatiemodel; het toepassen van assessment voor BIVC; het creëren van een risico register; het creëren van projectmanagement office file; het registreren van belangrijke details in een business applicatie register.	Systeem ontwikkelmethode	Het softwareontwikkeling wordt projectmatig aangepakt
APO_B.03.01	De Handreiking: BIO-Dataclassificatie is uitgangspunt voor de ontwikkeling van software en systemen.	Classificatie van Informatie	Dataclassificatie' als uitgangspunt voor softwareontwikkeling
APO_B.03.02	In alle informatiesystemen is de informatie door middel van een expliciete risicoafweging geclassificeerd, zodat duidelijk is welke bescherming nodig is.	Classificatie van Informatie	Informatie in alle informatiesystemen is conform expliciete risicoafweging geclassificeerd
APO_B.03.03	Bij het ontwikkelen van applicaties is informatie beschermd conform de vereisten uit het classificatieschema.	Classificatie van Informatie	Bij applicatieontwikkeling is informatie beschermd conform de vereisten uit het classificatieschema
APO_B.03.04	In het classificatieschema wordt rekening gehouden met de verplichtingen uit wet- en regelgevingen(o.a. privacy), organisatorische en technische requirements.	Classificatie van Informatie	Verplichtingen uit wet en regelgeving en organisatorische en technische requirements
APO_B.04.01	De gangbare principes rondom Security by design zijn uitgangspunt voor de ontwikkeling van software en systemen.	Engineeringprincipes beveiligde systemen	Security by Design als uitgangspunt voor softwareontwikkeling
APO_B.04.02	Voor het beveiligen van informatiesystemen zijn de volgende principe van belang: defense in depth (beveiliging op verschillende lagen); secure by default; default deny; fail secure; wantrouwen van input van externe applicaties; secure in deployment; en bruikbaarheid en beheersbaarheid.	Engineeringprincipes beveiligde systemen	Principes voor het beveiligen van informatiesystemen
APO_B.04.03	Beveiliging wordt als een integraal onderdeel van system ontwikkeling behandeld.	Engineeringprincipes beveiligde systemen	Beveiliging is integraal onderdeel van systeemontwikkeling
APO_B.04.04	Ontwikkelaars zijn getraind om veilige software te ontwikkelen.	Engineeringprincipes beveiligde systemen	Ontwikkelaars zijn getraind om veilige software te ontwikkelen
APO_B.05.01	Bij de Business Impact Analyse worden o.a. de volgende perspectieven in beschouwing genomen: de relevante stakeholders (business owners en business- en IT specialisten); de scope van het risk assessment; het profiel van de ‘doelomgeving’; de aanvaardbaarheid van risico’s in de doelomgeving	Business Impact Analyse	Perspectieven bij de Business Impact Analyse
APO_B.05.02	De business impact analyse richt zich op verschillende scenario’s met aandacht voor: de hoeveelheid mensen die nadelig beïnvloed worden; de hoeveelheid systemen die out-of-running kan raken; een realistische analyse en een analyse van worst-case situaties.	Business Impact Analyse	Scenario's voor de Business Impact Analyse
APO_B.05.03	Met de business impact analyse wordt vastgesteld op welke wijze een eventueel compromitteren van de aspecten beschikbaarheid, integriteit, vertrouwelijkheidDe eigenschap dat informatie niet beschikbaar wordt gesteld of wordt ontsloten aan onbevoegde personen- en controleerbaarheid invloed hebben op de financiën van de organisatie in termen van: verlies van orders en contracten en klanten; verlies van tastbare assets; onvoorziene kosten; verlies van management control; concurrentie; late leveringen; verlies van productiviteit; compliance; en reputatie.	Business Impact Analyse	Vaststelling op welke wijze een eventueel compromitteren invloed heeft op de financiën van de organisatie
APO_B.06.01	Om privacy en gegevensbeschermingsmaatregelen vooraf in het ontwerp mee te nemen is een GEB-analyse uitgevoerd.	Privacy en bescherming van persoonsgegevens (GEB/DPIA analyse)	GEB om vooraf in het ontwerp de privacy en gegevensbeschermingsmaatregelen mee te nemen
APO_B.06.02	Voor het uitvoeren van GEB's en voor het opvolgen van de uitkomsten is een procesbeschrijving aanwezig.	Privacy en bescherming van persoonsgegevens (GEB/DPIA analyse)	procesbeschrijving voor het uitvoeren van GEB's en voor het opvolgen van de uitkomsten
APO_B.06.03	Een tot standaard verheven GEB-toetsmodel wordt toegepast; dit model voldoet aan de in de AVG gestelde eisen.	Privacy en bescherming van persoonsgegevens (GEB/DPIA analyse)	Een tot standaard verheven GEB-toetsmodel wordt toegepast; dit model voldoet aan de in de AVG gestelde eisen
APO_B.06.04	Privacy by Design en de GEB maken onderdeel uit van een tot standaard verheven risicomanagement aanpak.	Privacy en bescherming van persoonsgegevens (GEB/DPIA analyse)	Privacy by Design en GEB als onderdeel van een tot standaard verheven risicomanagement aanpak
APO_B.06.05	De risicomanagement aanpak wordt aantoonbaar toegepast, bijvoorbeeld door in de vorm van een plan van aanpak aantoonbaar opvolging te geven aan de aanbevelingen/verbetervoorstellen.	Privacy en bescherming van persoonsgegevens (GEB/DPIA analyse)	Risicomanagement aanpak aantoonbaar toegepast
APO_B.06.06	Op basis van AVG worden bij het ontwerp/ontwikkelen van applicaties de principes Privacy by design and by default gehanteerd.	Privacy en bescherming van persoonsgegevens (GEB/DPIA analyse)	Op basis van de AVG worden de principes Privacy by Design en Privacy by Default gehanteerd
APO_B.07.01	De doelorganisatie beschikt over een ontwikkel- en onderhoudsbeleid.	Kwaliteitsmanagement systeem (KMS)	De doelorganisatie beschikt over een ontwikkel en onderhoudsbeleid
APO_B.07.02	De doelorganisatie beschikt over Quality Assurance (QA) methodiek en Kwaliteit beheersysteem (KMS) methodiek.	Kwaliteitsmanagement systeem (KMS)	De doelorganisatie beschikt over QA- en KMS-methodiek
APO_B.07.03	De ontwikkel- & onderhoudsactiviteiten worden in samenhang georganiseerd en geïmplementeerd.	Kwaliteitsmanagement systeem (KMS)	De ontwikkel en onderhoudsactiviteiten worden in samenhang georganiseerd en geïmplementeerd
APO_B.07.04	Er zijn informatie- en communicatieprocessen ingericht.	Kwaliteitsmanagement systeem (KMS)	Voor informatie- en communicatie zijn processen ingericht
APO_B.07.05	Op de ontwikkel- en onderhoudsactiviteiten worden kwaliteitsmetingen en inspecties uitgevoerd	Kwaliteitsmanagement systeem (KMS)	Op de ontwikkel- en onderhoudsactiviteiten worden kwaliteitsmetingen en inspecties uitgevoerd
APO_B.07.06	Aan het management worden evaluatie rapportages verstrekt.	Kwaliteitsmanagement systeem (KMS)	Aan het management worden evaluatierapportages verstrekt
APO_B.07.07	De processen voor de inrichting van de applicatieontwikkeling en -onderhoud (impact analyse, ontwerp, realisatie testen, beheer) zijn beschreven en maken onderdeel uit van het KMS.	Kwaliteitsmanagement systeem (KMS)	applicatieontwikkeling- en onderhoudprocessen zijn beschreven en maken onderdeel uit van het KMS
APO_B.08.01	Om de toegang tot broncode bibliotheken te beheersen en zo de kans op het corrupt raken van computerprogramma’s te verkleinen worden de volgende richtlijnen in overweging genomen: de broncode bibliotheken worden niet in operationele systemen opgeslagen; de programmacode en de broncode bibliotheek behoren te worden beheerd in overeenstemming met vastgestelde procedures; ondersteunend personeel heeft geen onbeperkte toegang tot broncode bibliotheken; het updaten van programmacode en samenhangende items en het verstrekken van programmacode aan programmeurs vindt alleen plaats na ontvangst van een passende autorisatiebewijs; programma-uitdraaien worden in een beveiligde omgeving bewaard; van elke toegang tot broncode bibliotheken wordt een registratie bijgehouden in een auditlogbestand; onderhoud en het kopiëren van programmacode in bibliotheken zijn aan strikte procedures voor wijzigingsbeheer onderworpen.	Toegangsbeveiliging op programmacode	Om de toegang tot broncode bibliotheken te beheersen worden richtlijnen in overweging genomen
APO_B.08.02	Als het de bedoeling is dat de programmacode wordt gepubliceerd zijn aanvullende beheersmaatregelen overwogen die bijdragen aan het waarborgen van de integriteit ervan (bijv. een digitale handtekening).	Toegangsbeveiliging op programmacode	Aanvullende beheersmaatregelen wanneer programmabroncode wordt gepubliceerd
APO_B.09.01	De beveiligingsfunctionaris zorgt o.a. voor: de actualisatie van beveiligingsbeleid; afstemming van het beveiligingsbeleid met de afgesloten overeenkomsten met o.a. de ketenpartijen; de evaluatie van de effectiviteit van de beveiliging van de ontwikkelde systemen; de evaluatie van de beveiligingsmaatregelen ten aanzien van de bestaande risico’s; de bespreking van beveiligingsissues met ketenpartijen.	Projectorganisatie	Taken van de beveiligingsfunctionaris
APO_B.09.02	De beveiligingsfunctionaris geeft o.a. inzicht in: het beheer en integratie van ontwikkel- en onderhoud voorschriften (procedureel en technisch); specifieke beveiligings- en architectuurvoorschriften; afhankelijkheden tussen informatiesystemen.	Projectorganisatie	Inzicht gegeven door de beveiligingsfunctionaris
APO_C.01.01	De projectorganisatie beschikt over controlerichtlijnen voor de evaluatie van de producten die uit de ontwikkelfasen voortvloeien: zoals requirement analyse en specificatie van software.	Richtlijnen evaluatie ontwikkelactiviteiten	Controle richtlijnen voor de evaluatie van de producten die uit de ontwikkelfasen voorvloeien
APO_C.01.02	De projectorganisatie beschikt over evaluatierichtlijnen voor het evalueren van intern ontwikkelde en extern verworven code welke is opgeleverd tijdens de ontwikkelfasen: requirement analyse, specificatie en programmacode.	Richtlijnen evaluatie ontwikkelactiviteiten	Evaluatierichtlijnen voor het evalueren van intern ontwikkelde en extern verworven code
APO_C.01.03	De projectorganisatie beschikt over controlerichtlijnen die binnen de relevante beheerprocessen (Versiebeheer, Quality Control en Quality Assurance) worden toegepast voor het evalueren van de ontwikkel activiteiten.	Richtlijnen evaluatie ontwikkelactiviteiten	Controle richtlijnen die binnen de relevante beheerprocessen worden toegepast
APO_C.01.04	De projectorganisatie heeft de beschikking over een kwaliteitshandboek waarin procedures zijn opgenomen voor het toepassen van Quality Control (QC) en Quality Assurance (QA) methodiek en reviewrichtlijnen voor de ontwikkelde producten.	Richtlijnen evaluatie ontwikkelactiviteiten	Het kwaliteitshandboek bevat procedures voor Quality Control en Quality Assurance methodiek en reviewrichtlijnen
APO_C.01.05	De QA methodiek wordt conform de richtlijnen nageleefd.	Richtlijnen evaluatie ontwikkelactiviteiten	De Quality Assurance methodiek wordt conform de richtlijnen nageleefd
APO_C.01.06	De projectorganisatie voert controleactiviteiten uit over de ontwikkelactiviteiten en beheerprocessen gerelateerd aan het ontwikkelproces en stelt hierover rapportages op.	Richtlijnen evaluatie ontwikkelactiviteiten	Controleactiviteiten en rapportages over de ontwikkelactiviteiten en bijbehorende beheerprocessen
APO_C.01.07	Periodiek worden het applicatieontwikkeling proces, de testcycli en de kwaliteit van de programmacode beoordeeld conform de opgestelde richtlijn.	Richtlijnen evaluatie ontwikkelactiviteiten	Het applicatieontwikkelproces, de testcyclus en programmacodekwaliteit worden periodiek beoordeeld
APO_C.02.01	Het versiebeheerproces is beschreven, vastgesteld door het management en toegekend aan een verantwoordelijke functionaris.	Versie Management	Versiemanagement is beschreven, vastgesteld en toegekend aan een verantwoordelijke functionaris
APO_C.02.02	In het versiebeheerproces is vastgelegd welke applicatie objecten in het ondersteunend tool, zoals Functioneel Ontwerp (FO) en Technisch Ontwerp (TO) en resultaten van sprints bij Agile ontwikkeling, worden vastgelegd.	Versie Management	Versiemanagement beschrijft welke applicatieobjecten in het ondersteunend tool worden vastgelegd
APO_C.02.03	Het versiebeheerproces wordt ondersteund met procedures en werkinstructies.	Versie Management	Versiemanagement wordt ondersteund met procedures en werkinstructies
APO_C.02.04	Een versiebeheertool wordt toegepast die onder andere: het vastleggen van versies van ontwikkelproducten ondersteunt; het vastleggen van versies van programmacode ondersteunt; het vastleggen van versies voorkomend in verschillende omgevingen (zoals OTAP) ondersteunt; toegangsmogelijkheden voor verschillende rollen ondersteunt.	Versie Management	Ondersteuning vanuit het toegepaste versiebeheertool
APO_C.03.01	Het patchmanagement proces en de noodzakelijke patchmanagement zijn beschreven, vastgesteld door het management en bekendgemaakt aan de ontwikkelaars.	Patchmanagement van externe programmacode	Patchmanagement en noodzakelijke patchmanagement procedures zijn beschreven, vastgesteld en bekendgemaakt
APO_C.03.02	De ontwikkelaars zijn bekend met hun formeel vastgelegde verantwoordelijkheden wat betreft patchmanagement.	Patchmanagement van externe programmacode	Ontwikkelaars zijn wat betreft patchmanagement bekend met hun formeel vastgelegde verantwoordelijkheden
APO_C.03.03	Het al dan niet uitvoeren van de patches voor programmacode is geregistreerd.	Patchmanagement van externe programmacode	Het al dan niet uitvoeren van de verworven patches voor programmacode is geregistreerd
APO_C.03.04	Het beheer van technische kwetsbaarheden in code uit externe bibliotheken omvat minimaal een risicoanalyse van de kwetsbaarheden en eventueel penetratietests en patching.	Patchmanagement van externe programmacode	Het beheer van technische kwetsbaarheden in code uit externe bibliotheken
APO_C.03.05	Bij het ontwikkelen van code installeert de ontwikkelaar - tenzij risicoanalyses anders uitwijzen - alle noodzakelijke patches en fixes die door fabrikanten beschikbaar worden gesteld.	Patchmanagement van externe programmacode	Installeren van alle noodzakelijke door de leveranciers beschikbaar patches en fixes
APO_C.03.06	Updates/patches voor kwetsbaarheden waarvan de kans op misbruik en ontstane schade hoog is worden zo spoedig mogelijk doorgevoerd.	Patchmanagement van externe programmacode	Updates en patches voor kwetsbaarheden waarvan de kans op misbruik en ontstane schade hoog is
APO_C.04.01	Software configuratiecomponenten worden conform procedures en met behulp van hulpmiddelen vastgelegd.	(Software) configuratie management	Software configuratiescomponenten worden conform procedures vastgelegd
APO_C.04.02	De configuratie-administratie is alleen toegankelijk voor hiertoe geautoriseerd personeel.	(Software) configuratie management	De configuratie administratie is alleen toegankelijk voor hiertoe geautoriseerd personeel
APO_C.04.03	Wijzigingen in software configuratie-items worden volgens een gestandaardiseerd proces vastgelegd in de CMDB.	(Software) configuratie management	Wijzigingen in softwareconfiguratie conform gestandaardiseerd proces vastgelegd in de CMDB
APO_C.05.01	Het compliance management proces, bestaande uit de subprocessen planning, evaluatie, rapportering en correctie/implementatie, is gedocumenteerd en vastgesteld door het management.	Compliance management	Het compliance management proces is gedocumenteerd en vastgesteld
APO_C.05.02	Ten behoeve van het compliance proces hebben de desbetreffende stakeholders de noodzakelijke eisen uit de verschillende bronnen samengevat en vastgelegd. Hierbij is aandacht geschonken aan: wet- en regelgeving (AVG, Computer Criminaliteit en Encryptie) die invloed hebben op het ontwikkelen van applicaties; het vertalen van wet- en regelgeving en overeengekomen informatiebeveiligingsbeleidHet informatiebeveiligingsbeleid verbindt de bedrijfsdoelstellingen met beveiligingsdoelstellingen. Met de beveiligingsdoelstellingen geeft een organisatie aan op welke wijze – door het treffen van beveiligingsmaatregelen – de bedrijfsdoelstellingen nagestreefd worden., architectuurEen beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen. en standaarden tot concrete maatregelen binnen het ontwikkelproces; het rapporteren van de evaluatie van compliance checks op wet en regelgeving en overeengekomen beleid, architectuurEen beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen. en standaarden die beschikbaar zijn gesteld aan het management; het vastleggen van de verplichtingen m.b.t. security compliance in een autorisatieHet proces van het toekennen van rechten voor de toegang tot geautomatiseerde functies en/of gegevens in ICT voorzieningen matrix.	Compliance management	De noodzakelijke eisen voor het compliance proces samengevat en vastgelegd
APO_C.06.01	De projectorganisatie beschikt over een QA methodiek voor de ontwikkelde softwareproducten en ziet toe op de naleving van deze QA methodiek.	Quality assurance	De Quality Assurancemethodiek voor de ontwikkelde software producten wordt nageleefd
APO_C.06.02	Conform de QA methodiek is een QA proces ingericht voor het uitvoeren van QA activiteiten gedurende alle fasen van de ontwikkel cyclus waarbij aandacht wordt besteed aan: het evalueren van de requirement analyse, het ontwerp, de bouw, het testen en het opleveren van software; het evalueren of de beveiligingcontrols (beleid, methoden, geprogrammeerde mechanismen t.b.v. BIVC) en zoals overeengekomen tijdens risico assessment zijn ontwikkeld, adequaat functioneren; het vaststellen of de ontwikkelmethodologie is opgevolgd.	Quality assurance	Gedurende alle fasen van het ontwikkelcyclus worden Quality Assurance activiteiten uitgevoerd
APO_C.06.03	De resultaten uit de QA-onderzoeken worden geapporteerd aan de verantwoordelijken die verbetermaatregelen initiëren.	Quality assurance	Rapportage van de resultaten uit de QA-onderzoeken aan verbetermaatregelen initiërende verantwoordelijken
APO_C.06.04	Afspraken en resultaten m.b.t. toetsing zijn beknopt en SMART vastgelegd.	Quality assurance	Toetsingsafspraken en resultaten zijn beknopt en SMART vastgelegd
APO_C.07.01	Bij veranderingen van besturingssystemen wordt onder andere het volgende getest: de toepassingscontrole procedures; het vaststellen of de veranderingen aan het besturingssysteem een permanente karakter hebben; het vaststellen of de veranderingen invloed hebben op de beschikbaarheid van de functionaliteiten van de applicatie en/of invloed hebben op de beveiliging van de applicatie; het vaststellen dat de juiste veranderingen plaatsvinden aan de bedrijfscontinuïteitsplannen.	Technische beoordeling van informatiesystemen na wijziging besturingsplatform	Testen bij verandering van besturingssystemen
APO_C.08.01	De samenhang van de beheersprocessen wordt door middel van een processtructuur vastgelegd.	Beheersing van software ontwikkeling(sprojecten)	De samenhang van de beheersprocessen wordt door middel van een processtructuur vastgelegd
APO_C.08.02	De belangrijkste functionarissen (stakeholders) voor de beheerorganisatie zijn benoemd en de onderlinge relaties zijn door middel van een organisatieschema inzichtelijk gemaakt.	Beheersing van software ontwikkeling(sprojecten)	De belangrijkste functionarissen en hun onderlinge relaties zijn inzichtelijk
APO_C.08.03	De verantwoordelijkheden voor de beheersprocessen zijn aan een specifieke functionaris toegewezen en vastgelegd.	Beheersing van software ontwikkeling(sprojecten)	De verantwoordelijkheden zijn aan een specifieke functionaris toegewezen en vastgelegd
APO_C.08.04	De projectorganisatie heeft de taken en verantwoordelijkheden voor het uitvoeren van de evaluatie- en beheerwerkzaamheden beschreven en de bijbehorende bevoegdheden vastgelegd in een autorisatiematrix.	Beheersing van software ontwikkeling(sprojecten)	De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden voor de evaluatie- en beheerwerkzaamheden zijn beschreven
APO_U.01.01	Voor het wijzigingsbeheer gelden de algemeen geaccepteerde beheer frameworks, zoals ITIL, ASL, BiSL, Scrum, SIG en SSD.	Procedures voor wijzigingsbeheer m.b.t. applicaties	Voor het wijzigingsbeheer gelden de algemeen geaccepteerde beheer frameworks
APO_U.01.02	Het wijzigingsproces voor applicaties is zodanig ingericht dat medewerkers (programmeurs) de juiste autorisatieHet proces van het toekennen van rechten voor de toegang tot geautomatiseerde functies en/of gegevens in ICT voorzieningen krijgen om werkzaamheden te kunnen uitvoeren.	Procedures voor wijzigingsbeheer m.b.t. applicaties	Medewerkers (programmeurs) krijgen de juiste autorisatie om werkzaamheden te kunnen uitvoeren
APO_U.01.03	Nieuwe systemen en wijzigingen aan bestaande systemen volgen een formeel proces van indienen, prioriteren, besluiten, impactanalyse, vastleggen, specificeren, ontwikkelen, testen, kwaliteitscontrole en implementeren.	Procedures voor wijzigingsbeheer m.b.t. applicaties	Nieuwe systemen en belangrijke wijzigingen aan bestaande systemen volgen een formeel wijzigingsproces
APO_U.01.04	Enkele elementen van de procedures voor wijzigingsbeheer zijn: alle wijzigingsverzoeken (RFC’s) verlopen volgens een formele wijzigingsprocedure (ter voorkoming van ongeautoriseerde wijzigingsaanvragen). het generieke wijzigingsproces heeft aansluiting met functioneel beheer. wijzigingen worden doorgevoerd door bevoegde medewerkers. van elk wijzigingsverzoek wordt de impact op de geboden functionaliteit beoordeeld. uitvoering en bewaking van de verantwoordelijkheden/taken zijn juist belegd. aanvragers van wijzigingen worden periodiek geïnformeerd over de status van hun wijzigingsverzoek.	Procedures voor wijzigingsbeheer m.b.t. applicaties	Elementen van de procedures voor wijzigingsbeheer
APO_U.02.01	De organisatie heeft een strikt beleid gedefinieerd ten aanzien van de -software die ontwikkelaars mogen installeren.	Beperkingen voor de installatie van software(richtlijnen)	Beleid ten aanzien van het type software dat mag worden geïnstalleerd
APO_U.02.02	Het toekennen van rechten om software te installeren vindt plaats op basis van 'Least Privilege'.	Beperkingen voor de installatie van software(richtlijnen)	Het toekennen van rechten om software te installeren vindt plaats op basis van 'Least Privilege'
APO_U.02.03	De rechten worden verleend op basis van de rollen van de type gebruikers en ontwikkelaars.	Beperkingen voor de installatie van software(richtlijnen)	De rechten verleend op basis van de rollen van het type gebruikers en ontwikkelaars
APO_U.03.01	De programmacode voor functionele specificaties is reproduceerbaar, waarbij aandacht wordt besteed aan: gebruikte tools; gebruikte licenties; versiebeheer; documentatie van code ontwerp, omgeving, afhankelijkheden, dev/ops, gebruikte externe bronnen.	Richtlijnen voor programmacode (best practices)	De programmacode voor functionele specificaties is reproduceerbaar
APO_U.03.02	(Programma)code wordt aantoonbaar veilig gecreëerd.	Richtlijnen voor programmacode (best practices)	programmacode wordt aantoonbaar veilig gecreëerd
APO_U.03.03	(Programma)code is effectief, veranderbaar en testbaar waarbij gedacht kan worden aan: het juist registreren van code bugs; het voorkomen van herintroductie van code bugs; het binnen 72 uur corrigeren van beveiligingsfixes; het vastleggen van afhankelijkheden van dev/ops van applicatie (relatie tussen softwareobjecten); het adequaat documenteren van software-interface, koppelingen en API’s.	Richtlijnen voor programmacode (best practices)	programmacode is effectief, veranderbaar en testbaar
APO_U.03.04	Over het gebruik van vocabulaire, applicatieframework en toolkits zijn afspraken gemaakt.	Richtlijnen voor programmacode (best practices)	Over het gebruik van vocabulaire, applicatieframework en toolkits zijn afspraken gemaakt
APO_U.03.05	Voor het ontwikkelen van programmacode wordt gebruik gemaakt van gestandaardiseerde vocabulaire zoals ISO25010.	Richtlijnen voor programmacode (best practices)	Voor het ontwikkelen van programmacode wordt gebruik gemaakt van gestandaardiseerde vocabulaire
APO_U.03.06	Ontwikkelaars hebben kennis van algemene beveiligingsfouten vastgelegd in een extern CVE (Common Vulnerability and Exposures) systeem.	Richtlijnen voor programmacode (best practices)	Ontwikkelaars hebben kennis van algemene en vastgelegde beveiligingsfouten
APO_U.03.07	Het gebruik van programmacode uit externe programmabibliotheken mag slechts na getest te zijn, worden gebruikt.	Richtlijnen voor programmacode (best practices)	Gebruik van programmacode uit externe programmabibliotheken
APO_U.04.01	De functionele eisen van nieuwe informatiesystemen worden geanalyseerd en bepaald op basis van verschillende invalshoeken (zoals stakeholders, business, wet en regelgeving) en vastgelegd in een Functioneel Ontwerp (FO).	Analyse en specificatie van informatiesystemen	Functionele eisen van nieuwe informatiesystemen worden geanalyseerd en in Functioneel Ontwerp vastgelegd
APO_U.04.02	Het Functioneel Ontwerp (FO) wordt gereviewd waarna verbeteringen en of aanvullingen op het FO plaatsvinden.	Analyse en specificatie van informatiesystemen	Het Functioneel Ontwerp wordt gereviewd waarna verbeteringen en/of aanvullingen plaatsvinden
APO_U.04.03	Op basis van een goedgekeurd Functioneel Ontwerp (FO) wordt een Technisch Ontwerp (TO) vervaardigd die ook ter review wordt aangeboden aan de functionaris 'Quality control' en aan de beveiligingsfunctionaris..	Analyse en specificatie van informatiesystemen	Op basis van een goedgekeurd Functioneel Ontwerp wordt een Technisch Ontwerp vervaardigd
APO_U.04.04	Alle vereisten worden gevalideerd door peer review of prototyping (agile ontwikkelmethode).	Analyse en specificatie van informatiesystemen	Alle vereisten worden gevalideerd door peer review of prototyping
APO_U.04.05	Parallel aan het vervaardigen van het FO en TO worden acceptatie-eisen vastgelegd.	Analyse en specificatie van informatiesystemen	Acceptatie-eisen worden vastgelegd parallel aan het Functioneel Ontwerp en Technisch Ontwerp
APO_U.05.01	Bij nieuwe informatiesystemen en bij wijzigingen op bestaande informatiesystemen moet uitgaande van de BIO een expliciete risicoafweging worden uitgevoerd ten behoeve van het vaststellen van de beveiligingseisen.	Analyse en specificatie van informatiebeveiligingseisen	Een expliciete risicoafweging wordt uitgevoerd ten behoeve van het vaststellen van de beveiligingseisen
APO_U.05.02	De Handreikingen: Risicoanalysemethode en Risicomanagement ISO-27005 zijn uitgangspunt voor de ontwikkeling van software en systemen.	Analyse en specificatie van informatiebeveiligingseisen	De Handreikingen: "Risicoanalysemethode" en "Risicomanagement ISO-27005
APO_U.05.03	Informatiebeveiligingseisen zijn al in het ontwerpstadium afgeleid uit: beleidsregels, wet en regelgeving; context- en kwetsbaarheidanalyse van de te ondersteunen bedrijfsprocessen; afspraken met en afhankelijkheden van ketenpartijen.	Analyse en specificatie van informatiebeveiligingseisen	Informatiebeveiligingseisen
APO_U.05.04	Met betrekking tot informatiesystemen worden, onder andere, de volgende informatiebeveiligingseisen in overweging genomen: authenticatie eisen van gebruikers; toegangsbeveiligingseisen; eisen ten aanzien van beschikbaarheid, integriteit en vertrouwelijkheidDe eigenschap dat informatie niet beschikbaar wordt gesteld of wordt ontsloten aan onbevoegde personen; eisen afgeleid uit bedrijfsprocessen; eisen gerelateerd aan interfaces voor het registreren en monitoren van systemen.	Analyse en specificatie van informatiebeveiligingseisen	Overwogen informatiebeveiligingseisen
APO_U.06.01	Het ontwerpen van applicaties is gebaseerd op eisen voor verschillende typen informatie, zoals: gebruikerseisen, beveiligingseisen en kwaliteitseisen; business vereisten, (o.a. nut, noodzaak en kosten); eisen welke voortvloeien uit risico assessments, dreigingsanalyse en prioritering ervan, en technische beveiligingsreviews (en de prioritering daarvan); eisen welke voortvloeien uit BIA en PIA (GEB) analyses.	Applicatie ontwerp	Het ontwerpen van applicaties is gebaseerd op eisen voor verschillende typen informatie
APO_U.06.02	Bij het ontwerp van applicaties is informatie verkregen uit verschillende mogelijke connecties met de te ontwerpen applicatie, zoals mogelijke invoerbronnen voor data en connecties met andere applicaties(componenten); connecties tussen modules binnen applicatie en connecties met andere applicaties; gebruik van opslagmechanisme voor informatie, toegang tot databases en ander type storage; uitvoer van informatie naar andere applicaties en beveiliging hiervan; mogelijke transmissie van data tussen applicaties.	Applicatie ontwerp	Bij het ontwerp is informatie verkregen uit connecties met de te ontwerpen applicatie
APO_U.06.03	Het ontwerp is mede gebaseerd op een beveiligingsarchitectuur, waarin aandacht is besteed aan: performance, capaciteit, continuïteit, schaalbaarheid, connectiviteit, comptabiliteit.	Applicatie ontwerp	Het ontwerp is mede gebaseerd op een beveiligingsarchitectuur
APO_U.07.01	Bereikcontroles worden toegepast en gegevens worden gevalideerd.	Applicatie functionaliteiten	Bereikcontroles worden toegepast en gegevens worden gevalideerd
APO_U.07.02	Geprogrammeerde controles worden ondersteund.	Applicatie functionaliteiten	Geprogrammeerde controles worden ondersteund
APO_U.07.03	Het uitvoeren van onopzettelijke mutaties wordt tegengegaan.	Applicatie functionaliteiten	Het uitvoeren van onopzettelijke mutaties wordt tegengegaan
APO_U.07.04	Voorzieningen voor het genereren van fout- en uitzonderingsrapportage zijn beschikbaar.	Applicatie functionaliteiten	Voorzieningen voor het genereren van fouten- en uitzonderingsrapportage zijn beschikbaar
APO_U.07.05	Voorzieningen voor het achteraf vaststellen van een betrouwbare verwerking (JVT) zijn beschikbaar (o.a. audit trail).	Applicatie functionaliteiten	Voorzieningen voor het achteraf vaststellen van een betrouwbare verwerking zijn beschikbaar
APO_U.07.06	Opgeleverde/over te dragen gegevens worden gevalideerd.	Applicatie functionaliteiten	Opgeleverde en over te dragen gegevens worden gevalideerd
APO_U.07.07	Controle op de juistheid, volledigheidBetekent dat alle procesgebonden informatie is vastgelegd en wordt beheerd die aanwezig zou moeten zijn conform het beheerregime dat voor dat proces is vastgesteld. en tijdigheid van input (ontvangen gegevens) en op de verwerking en output van gegevens (versterkte gegevens) wordt uitgevoerd.	Applicatie functionaliteiten	Controle op de juistheid, volledigheid en tijdigheid van input en op de verwerking en output van gegevens
APO_U.07.08	Op basis van vastgestelde en geautoriseerde procedures wordt voorkomen dat gegevens buiten de applicatie om (kunnen) worden benaderd.	Applicatie functionaliteiten	Voorkomen wordt dat gegevens buiten de applicatie om (kunnen) worden benaderd
APO_U.07.09	Gegevens worden conform vastgestelde beveiligingsklasse gevalideerd op plausibiliteit, volledigheidBetekent dat alle procesgebonden informatie is vastgelegd en wordt beheerd die aanwezig zou moeten zijn conform het beheerregime dat voor dat proces is vastgesteld., bedrijfsgevoeligheid.	Applicatie functionaliteiten	Gegevens worden conform vastgestelde beveiligingsklasse gevalideerd
APO_U.08.01	Gedocumenteerde standaarden en procedures worden beschikbaar gesteld voor het bouwen van programmacode die ook het volgende specificeren: dat een goedgekeurde methode voor applicatiebouw wordt gehanteerd; dat mechanismen worden gebruikt op basis waarvan zekerheid wordt verkregen dat de applicatie voldoet aan good practices voor applicatiebouw (methode voor het ontwikkelen van veilige programmacode).	Applicatiebouw	Voor het bouwen van programmacode worden gedocumenteerde standaarden en procedures beschikbaar gesteld
APO_U.08.02	Veilige methodes worden toegepast om te voorkomen dat veranderingen kunnen worden aangebracht in basis programmacode of in softwarepackages.	Applicatiebouw	Veilige methodes ter voorkoming van veranderingen in basis code of in software packages
APO_U.08.03	Voor het creëren van programmacode wordt gebruik gemaakt van good practices (gestructureerde programmering).	Applicatiebouw	Voor het creëren van programma code wordt gebruik gemaakt van good practices
APO_U.08.04	Het gebruik van onveilig programmatechnieken is niet toegestaan.	Applicatiebouw	Geen gebruik van onveilig programmatechnieken
APO_U.08.05	Programmacode is beschermd tegen ongeautoriseerde wijzigingen.	Applicatiebouw	(Applicatie)code is beschermd tegen ongeautoriseerde wijzigingen
APO_U.08.06	Activiteiten van applicatiebouw worden gereviewd.	Applicatiebouw	Activiteiten van applicatiebouw worden gereviewd
APO_U.08.07	De ontwikkelaars zijn adequaat opgeleid en zijn in staat om binnen het project de noodzakelijke en in gebruik zijnde tools te hanteren.	Applicatiebouw	De ontwikkelaars zijn adequaat opgeleid en in staat de noodzakelijke en gebruikte tools te hanteren
APO_U.09.01	Vanuit interne optiek van de organisatie richten bepaalde type functionarissen zich tijdens de ontwikkelactiviteiten en in relatie tot de beveiligingseisen op het testen van functionele requirements (o.a. business rules).	Testen van systeembeveiliging	Functionarissen testen functionele requirements
APO_U.09.02	De functionaliteiten worden na integratie van de ontwikkelde software (nogmaals) specifiek vanuit beveiligingsoptiek getest in de infrastructuur.	Testen van systeembeveiliging	In de infrastructuur wordt specifiek getest vanuit beveiligingsoptiek
APO_U.10.01	Voor (systeem)acceptatietesten van (informatie)systemen worden gestructureerde testmethodieken gebruikt, welke bij voorkeur geautomatiseerd worden uitgevoerd.	Systeem acceptatietests	Voor acceptatietesten van (informatie)systemen worden gestructureerde testmethodieken gebruikt
APO_U.10.02	Van de resultaten van de testen wordt een verslag gemaakt.	Systeem acceptatietests	Van de resultaten van de testen wordt een verslag gemaakt
APO_U.10.03	Testresultaten worden formeel geëvalueerd en door de betrokken informatiesysteemeigenaar beoordeeld, waarna - na te zijn goedgekeurd - overgegaan wordt naar de volgende fase.	Systeem acceptatietests	Testresultaten worden formeel geëvalueerd en beoordeeld
APO_U.10.04	(Systeem)acceptatietesten worden uitgevoerd in een representatieve acceptatietest omgeving; deze omgeving is vergelijkbaar met de toekomstige productieomgeving.	Systeem acceptatietests	Acceptatietesten worden uitgevoerd in een representatieve acceptatietest omgeving
APO_U.10.05	Voordat tot acceptatie in de productieomgeving wordt overgegaan worden acceptatiecriteria vastgesteld en passende testen uitgevoerd.	Systeem acceptatietests	Vastgestelde acceptatiecriteria en passend uitgevoerde tests voorafgaand aan acceptatieproductie overgang
APO_U.10.06	Tenzij geanonimiseerd worden productiegegevens niet gebruikt als testgegevens.	Systeem acceptatietests	Tenzij geanonimiseerd worden productiegegevens niet gebruikt als testgegevens
APO_U.10.07	Bij acceptatietest wordt getoetst of het geleverde product overeenkomt met hetgeen is afgesproken. Hierbij is de testfocus o.a. gericht is op: het testen van de functionele requirements. het testen van de business rules voor de betrokken bedrijfsprocessen. de beveiligingseisen die verband houden met betrokken bedrijfsprocessen.	Systeem acceptatietests	Bij acceptatietest wordt getoetst of het geleverde product overeenkomt met hetgeen is afgesproken
APO_U.11.01	De volgende richtlijnen worden toegepast om operationele gegevens die voor testdoeleinden worden gebruikt te beschermen: de toegangsbeveiligingsprocedures die gelden voor besturingssystemen gelden ook voor testsystemen; voor elke keer dat besturingsinformatie naar een testomgeving wordt gekopieerd, wordt een afzonderlijke autorisatieHet proces van het toekennen van rechten voor de toegang tot geautomatiseerde functies en/of gegevens in ICT voorzieningen verkregen; besturingsinformatie wordt onmiddellijk na voltooiing van het testen uit een testomgeving verwijderd; van het kopiëren en gebruiken van besturingsinformatie wordt verslaglegging bijgehouden om in een audittraject te voorzien.	Beschermen van testgegevens	Richtlijnen worden toegepast om operationele gegevens die voor testdoeleinden worden gebruikt te beschermen
APO_U.12.01	Uitgangspunt voor systeemontwikkeling trajecten is een expliciete risicoafweging. Deze afweging heeft zowel de ontwikkelomgeving als ook het te ontwikkelen systeem in scope.	Beveiligde ontwikkel- (en test) omgeving	Uitgangspunt voor systeemontwikkeling trajecten is een expliciete risicoafweging
APO_U.12.02	De organisatie heeft logische en/of fysieke scheidingen aangebracht tussen de Ontwikkel-, Test-, Acceptatie- en Productie-omgevingen, elk met een eigen autorisatiestructuur en werkwijze zodat sprake is van een beheerste ontwikkel- en onderhoudsproces.	Beveiligde ontwikkel- (en test) omgeving	Logisch en/of fysiek gescheiden Ontwikkel, Test, Acceptatie en Productie omgevingen
APO_U.12.03	De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de betrokken functionarissen in de Ontwikkel, Test, Acceptatie en Productie omgevingen worden uitgevoerd conform onderkende rollen.	Beveiligde ontwikkel- (en test) omgeving	De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden worden uitgevoerd conform de onderkende rollen
APO_U.12.04	Voor remote werkzaamheden is een werkwijze vastgelegd.	Beveiligde ontwikkel- (en test) omgeving	Voor remote werkzaamheden is een werkwijze vastgelegd
APO_U.12.05	Ontwikkelaars hebben geen toegang tot de Productie-omgeving.	Beveiligde ontwikkel- (en test) omgeving	Ontwikkelaars hebben geen toegang tot productieomgeving
APO_U.12.06	T.a.v. het kopiëren/verplaatsen van configuratie items tussen de omgevingen gelden overdrachtsprocedures.	Beveiligde ontwikkel- (en test) omgeving	Overdrachtsprocedures voor het kopiëren/verplaatsen van configuratie items tussen de omgevingen
APO_U.12.07	De overdracht van Ontwikkel- naar de Test-omgeving vindt, in overeenstemming met het implementatieplan, gecontroleerd plaats.	Beveiligde ontwikkel- (en test) omgeving	De overdracht van Ontwikkel- naar de Testomgeving vindt gecontroleerd plaats
APO_U.12.08	De overdracht van de Test- naar de Acceptatieomgeving vindt procedureel door daartoe geautoriseerde personen plaats.	Beveiligde ontwikkel- (en test) omgeving	De overdracht van de Test- naar de Acceptatieomgeving vindt procedureel plaats
APO_U.12.09	De overdracht (van de Acceptatie-) naar de Productie-omgeving vindt procedureel plaats door daartoe geautoriseerde personen.	Uitgangspunt voor systeemontwikkeling trajecten is een expliciete risicoafweging	De overdracht naar de Productieomgeving vindt gecontroleerd plaats
APO_U.13.01	Koppelingen tussen applicaties worden uitgevoerd volgens vastgestelde procedures en richtlijnen.	Applicatiekoppelingen	Koppelingen tussen applicaties worden uitgevoerd volgens vastgestelde procedures en richtlijnen
APO_U.13.02	Van het type koppelingen is een overzicht aanwezig.	Applicatiekoppelingen	Van het type koppelingen is een overzicht aanwezig
APO_U.13.03	Koppelingen worden uitgevoerd o.b.v. geautoriseerde opdrachten.	Applicatiekoppelingen	Koppelingen worden uitgevoerd op basis van geautoriseerde opdrachten
APO_U.13.04	De uitgevoerde koppelingen worden geregistreerd.	Applicatiekoppelingen	De uitgevoerde koppelingen worden geregistreerd
APO_U.14.01	Welke ongeoorloofde en onjuiste activiteiten gelogd moeten worden is vastgelegd.	Logging en monitoring	Vastgelegd is welke ongeoorloofde en onjuiste activiteiten gelogd moeten worden
APO_U.14.02	InformatieBetekenisvolle gegevens. ten aanzien van autorisatieHet proces van het toekennen van rechten voor de toegang tot geautomatiseerde functies en/of gegevens in ICT voorzieningen(s) wordt vastgelegd.	Logging en monitoring	Informatie ten aanzien van autorisatie(s) wordt vastgelegd
APO_U.14.03	De loggegevens zijn beveiligd.	Logging en monitoring	De loggegevens zijn beveiligd
APO_U.14.04	De locatie van de vastlegging van de loggegevens is vastgesteld.	Logging en monitoring	De locatie van de vastlegging van de loggegevens is vastgesteld
APO_U.14.05	De applicatie geeft signalen aan beveiligingsfunctionarissen dat loggegevens periodiek geëvalueerd en geanalyseerd moeten worden.	Logging en monitoring	De applicatie geeft signalen dat loggegevens periodiek geëvalueerd en geanalyseerd moet worden
APO_U.14.06	De frequentie (wanneer) van monitoring en het rapporteren hierover (aan wie wat) is vastgelegd.	Logging en monitoring	De frequentie (wanneer) van monitoring en het rapporteren hierover is vastgelegd
APO_U.15.01	De architect heeft een actueel document van het te ontwikkelen informatie systeem opgesteld. Het document: heeft een eigenaar; is voorzien van een datum en versienummer; bevat een documenthistorie (wat is wanneer en door wie aangepast); is actueel, juist en volledig; is door het juiste (organisatorische) niveau vastgesteld/geaccordeerd.	Applicatie architectuur	De architect heeft een actueel document van het te ontwikkelen informatie systeem opgesteld
APO_U.15.02	Het architectuurdocument wordt actief onderhouden.	Applicatie architectuur	Het architectuur document wordt actief onderhouden
APO_U.15.03	De voorschriften en de methoden en technieken ten aanzien van applicatie architectuurEen beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen. worden toegepast.	Applicatie architectuur	De voorschriften en de methoden en technieken ten aanzien van applicatie architectuur worden toegepast
APO_U.15.04	Tussen in- en uitstroom van gegevens en de inhoud van de gegevensberichten bestaat een aantoonbare samenhang.	Applicatie architectuur	Samenhang tussen in- en uitstroom van gegevens en de inhoud van gegevensberichten
APO_U.15.05	Het is aantoonbaar dat de onderliggende infrastructuur componenten beveiligd zijn op basis van security baselines (o.a. uitschakeling van overbodige functionaliteiten).	Applicatie architectuur	Dat de onderliggende infrastructuurcomponenten beveiligd zijn op basis van security baselines aantoonbaar
APO_U.15.06	De relatie tussen de persoonsgegevens die gebruikt worden binnen de applicatie en de persoonsgegevens van interne en externe ontvangers van de door de applicatie opgeleverde gegevens is inzichtelijk.	Applicatie architectuur	De relatie tussen de persoonsgegevens is inzichtelijk
APO_U.16.01	Het tool ondersteunt alle fasen van het ontwikkelproces ten behoeve van het documenteren van analyses, specificaties, programmatuur, testen en rapportages.	Tooling ontwikkelmethode	Het tool ondersteunt alle fasen van het ontwikkelproces
APO_U.16.02	Het tool biedt bepaalde frameworks ten behoeve van het structureren van de ontwikkelfasen en het bewaken van afhankelijkheden.	Tooling ontwikkelmethode	Framework voor het structuren van de ontwikkelfasen en het bewaken van afhankelijkheden
APO_U.16.03	Het tool beschikt over faciliteiten voor versie- en releasebeheer.	Tooling ontwikkelmethode	Het tool beschikt over faciliteiten voor versie- en releasebeheer
APO_U.16.04	Het tool beschikt over faciliteiten voor: het registreren van eisen en wensen; het afhandelen van fouten; het beveiligen van registraties (programmacode); het continu integreren van componenten; het kunnen switchen tussen de fasen: specificeren, ontwikkelen en testen.	Tooling ontwikkelmethode	Faciliteiten van het tool
APO_U.16.05	Het tool beschikt over faciliteiten voor de koppelingen met externe bronnen.	Tooling ontwikkelmethode	Het tool beschikt over faciliteiten voor de koppelingen met externe bronnen
CLD_B.01.01	De CSP informeert de CSC welke wet- en regelgeving van toepassing is op de clouddiensten.	Wet- en regelgeving	Informeren welke wet- en regelgeving van toepassing is op clouddiensten
CVZ_B.01.01	Het beleid of de richtlijnen omschrijven het aanvaardbaar gebruik van communicatiefaciliteiten.	Beleid en procedures informatietransport	Beleid of richtlijnen omschrijven het aanvaardbaar gebruik van communicatiefaciliteiten
CVZ_B.01.02	Het beleid of de richtlijnen omschrijven het toepassen van cryptografie voor de bescherming van de vertrouwelijkheidDe eigenschap dat informatie niet beschikbaar wordt gesteld of wordt ontsloten aan onbevoegde personen, integriteit en authenticiteitEen kwaliteitsattribuut van een informatieobject. Het toont aan dat het informatieobject is wat het beweert te zijn, dat het is gemaakt of verzonden door de persoon of organisatie die beweert het te hebben gemaakt of verzonden en dat het is gemaakt en verzonden op het tijdstip als aangegeven bij het informatieobject. van informatie.	Beleid en procedures informatietransport	Beleid of richtlijnen omschrijven het toepassen van cryptografie
CVZ_B.01.03	Het beleid of de richtlijnen omschrijven welk type verkeer niet over draadloze netwerken verstuurd mag worden.	Beleid en procedures informatietransport	Beleid of richtlijnen omschrijven welk type verkeer niet over draadloze netwerken verstuurd mag worden
CVZ_B.01.04	De procedures beschrijven het beveiligen van informatie tegen onderscheppen, kopiëren, wijzigen, foutieve routering en vernietiging.	Beleid en procedures informatietransport	Procedures beschrijven het beveiligen van informatie
CVZ_B.01.05	De procedures beschrijven het opsporen van en beschermen tegen malware die kan worden overgebracht met elektronische communicatie (zie paragraaf 12.2.1 van de ISO 27002 2017).	Beleid en procedures informatietransport	Procedures beschrijven het opsporen van en beschermen tegen malware
CVZ_B.01.06	De procedures beschrijven het beschermen van als bijlage gecommuniceerde gevoelige informatie.	Beleid en procedures informatietransport	Procedures beschrijven het beschermen van als bijlage gecommuniceerde gevoelige informatie
CVZ_B.01.07	E-mailberichten worden met vastgelegde procedures en richtlijnen veilig en geautomatiseerd doorgestuurd.	Beleid en procedures informatietransport	E-mail berichten worden conform vastgelegde procedures en richtlijnen veilig en geautomatiseerd doorgestuurd
CVZ_B.02.01	Overeenkomsten over informatietransport bevatten onder andere de volgende elementen: directieverantwoordelijkheden voor het beheersen en notificeren van overdracht, verzending en ontvangst; procedures voor het waarborgen van de traceerbaarheid en onweerlegbaarheidBegrip dat gebruikt wordt bij elektronische berichtuitwisseling en dat inhoudt dat de zender van een bericht niet kan ontkennen een bepaald bericht te hebben verstuurd en dat de ontvanger van een bericht niet kan ontkennen het bericht van de zender in de oorspronkelijke staat te hebben ontvangen.; speciale en vereiste beheersmaatregelen voor het beschermen van gevoelige informatie, zoals cryptografie; het handhaven van een bewakingsketen voor informatie tijdens de verzending; acceptabele niveaus van toegangsbeveiliging.	Overeenkomsten over informatietransport	Elementen in overeenkomsten over informatietransport
CVZ_B.02.02	In de overeenkomst behoren alle betrokken partijen expliciet genoemd te zijn.	Overeenkomsten over informatietransport	In de overeenkomst behoren alle betrokken partijen expliciet genoemd zijn
CVZ_B.03.01	In het cryptografiebeleid zijn minimaal de volgende onderwerpen uitgewerkt: Wanneer cryptografie ingezet wordt. Wie verantwoordelijk is voor de implementatie. Wie verantwoordelijk is voor het sleutelbeheer. Welke normen als basis dienen voor cryptografie en de wijze waarop de normen van het Forum Standaardisatie worden toegepast. De wijze waarop het beschermingsniveau wordt vastgesteld. Bij communicatie tussen organisaties wordt het beleid onderling vastgesteld	Cryptografiebeleid voor communicatie	In het cryptografiebeleid uitgewerkte onderwerpen
CVZ_B.03.02	Aanvullend bevat het cryptografiebeleid voor communicatieservices het volgende: Welk type gegevens moet voor welke communicatievorm worden versleuteld. Welk type gegevens elektronisch worden ondertekend. Aan welke standaarden cryptografische toepassingen dienen te voldoen. In hoeverre backward compatibility voor algoritmen en protocollen voor netwerken mag worden toegepast.	Cryptografiebeleid voor communicatie	Aanvullende onderdelen in het cryptografiebeleid
CVZ_B.04.01	In de organisatiestructuur voor het netwerkbeheer zijn onder andere de volgende beheersingsprocessen benoemd: configuratie-, performance-, fault- en beveiligingsbeheer (security management)	Organisatiestructuur van netwerkbeheer	In de organisatiestructuur voor netwerkbeheer zijn beheersingsprocessen benoemd
CVZ_B.04.02	De beheer(sings)processen hebben volgens het informatiebeveiligingsbeleidHet informatiebeveiligingsbeleid verbindt de bedrijfsdoelstellingen met beveiligingsdoelstellingen. Met de beveiligingsdoelstellingen geeft een organisatie aan op welke wijze – door het treffen van beveiligingsmaatregelen – de bedrijfsdoelstellingen nagestreefd worden. een formele positie binnen de gehele organisatie.	Organisatiestructuur van netwerkbeheer	De beheer(sing)processen hebben een formele positie binnen de gehele organisatie
CVZ_B.04.03	De taken en verantwoordelijkheden van de verantwoordelijke functionarissen voor deze processen zijn duidelijk gedefinieerd.	Organisatiestructuur van netwerkbeheer	De taken en verantwoordelijkheden van de verantwoordelijke functionarissen zijn duidelijk gedefinieerd
CVZ_C.01.01	De naleving van het netwerkbeveiligingsbeleid wordt periodiek getoetst en geëvalueerd door een audit met tenminste de volgende elementen: netwerktopologie/-ontwerp met principes als ‘defence in depth’ en ‘inbraak betekent geen doorbraak’; identificatieHet bekend maken van de identiteit van personen, organisaties of IT-voorzieningen.- en authenticatiemechanismen; autorisatiemechanismen en een actuele administratie van de uitgegeven rechten; actuele beleidsregels voor de netwerkbeveiliging; aanwijzingen voor hardening van netwerkcomponenten; verifieerbare auditlogoplossing.	Naleving richtlijnen netwerkbeheer en evaluaties	De naleving van netwerkbeveiligingsbeleid wordt periodiek getoetst en geëvalueerd
CVZ_C.02.01	De controlelijst voor een veilige inrichting van netwerk(diensten) is samengesteld vanuit: een actueel beveiligingsbeleid; gerelateerde security operation-documentatie; specifieke beveiligingsarchitectuur voor netwerk en communicatie(diensten); het beleid voor toegang tot security gateway services; bedrijfscontinuïteitsplannen; relevante beveiligingscondities voor netwerkverbindingen.	Compliance toets netwerkbeveiliging	Informatiesystemen worden jaarlijks gecontroleerd op technische naleving van beveiligingsnormen en risico’s
CVZ_C.02.02	Informatiesystemen worden jaarlijks gecontroleerd op de technische naleving van beveiligingsnormen en risico’s op de feitelijke veiligheid. Dit kan bijvoorbeeld door (geautomatiseerde) kwetsbaarhedenanalyses of penetratietesten.	Compliance toets netwerkbeveiliging	Checklist voor veilige inrichting van netwerk(diensten)
CVZ_C.02.03	De resultaten worden gerapporteerd aan het verantwoordelijke management.	Compliance toets netwerkbeveiliging	Resultaten worden gerapporteerd aan het verantwoordelijke management
CVZ_C.03.01	De teststrategie voor netwerkbeveiliging is vastgelegd en geactualiseerd en bevat tenminste de volgende onderzoekselementen: de robuustheid van het ontwerp met principes als ‘defence in depth’ en ‘inbraak betekent geen doorbraak’; de sterkte van Identificatie-, Authenticatie en Autorisatie (IAA)-mechanismen en de relevantie van uitgegeven rechten; de juiste implementatie van de beleidsregels voor netwerkbeveiliging; de verificatie van de hardening van netwerkcomponenten; de verificatie van de auditlogoplossing; de bruikbaarheid en functionele doelmatigheid van beveiligingsmaatregelen; informatie over gebeurtenissen en incidenten, gerapporteerd door servicepersoneel en eindgebruikers.	Evalueren robuustheid netwerkbeveiliging	De teststrategie voor netwerkbeveiliging is vastgelegd en geactualiseerd
CVZ_C.04.01	Zeer belangrijke onderdelen van netwerkbeveiliging zijn het: via auditlogging en continue monitoring en gekoppeld aan detectie registreren van gebeurtenissen; onderzoek uit te voeren en vervolgens; snel reageren.	Evalueren netwerkgebeurtenissen (monitoring)	Zeer belangrijke onderdelen van netwerkbeveiliging
CVZ_C.04.02	Continue bewaking via monitoring legt de volgende informatie vast: auditlogs vanuit de netwerkcomponenten: firewalls, router, servers etc.; analyse-informatie vanuit Intrusion Detection Systems (IDS); resultaten vanuit netwerkscanningsactiviteiten.	Evalueren netwerkgebeurtenissen (monitoring)	Continue bewaking via monitoring
CVZ_C.05.01	De communicatievoorzieningen worden geïdentificeerd en gedefinieerd.	Beheerorganisatie netwerkbeveiliging	De communicatievoorzieningen worden geïdentificeerd en gedefinieerd
CVZ_C.05.02	Beheerderstaken vereisen in sommige gevallen vergaande bevoegdheden met risico’s voor de doelorganisatie. Het beleggen van de juiste verantwoordelijkheden en toezien op het beoogde gebruik daarvan vergt extra aandacht, te weten: De entiteit die verantwoordelijk is voor de communicatievoorzieningen wordt bepaald en de taken en details, vanuit de verantwoordelijkheid zijn actueel, vastgelegd en bekend. De rollen en (speciale) bevoegdheden van netwerkbeheerders zijn gedefinieerd en gedocumenteerd. De netwerkbeheerders zijn en blijven goed opgeleid en competent voor de uitvoering van hun taken. De coördinatie en het overzicht van informatiebeveiligingsaspecten van dienstverleners is geïdentificeerd gedocumenteerd en wordt continu gemonitord.	Beheerorganisatie netwerkbeveiliging	Beheerderstaken vereisen bevoegdheden met risico’s voor de doelorganisatie
CVZ_U.01.01	De voorbereiding van veilige netwerkontwerpen omvat tenminste de volgende stappen: identificatieHet bekend maken van de identiteit van personen, organisaties of IT-voorzieningen. van middelen (assets); inventarisatie van functionele eisen; beoordeling van functionele eisen in de context van het beoogd gebruik; evaluatie van bekende toepassingsmogelijkheden en hun beperkingen; evaluatie van bestaande ontwerpen en implementaties.	Richtlijnen netwerkbeveiliging	Stappen ter voorbereiding van veilige netwerkontwerpen
CVZ_U.01.02	Leidende ontwerpprincipes, zoals ‘defence in depth’ (of anders geformuleerd ‘inbraak betekent geen doorbraak’) worden gehanteerd. Robuustheid (resilience) van het ontwerp bepaalt de beschikbaarheid van netwerken, zoals door het toepassen van redundancy, back-up van configuratiegegevens en snel beschikbare reservedelen.	Richtlijnen netwerkbeveiliging	Leidende ontwerpprincipes worden gehanteerd of anders geformuleerd: “inbraak betekent geen doorbraak”
CVZ_U.01.03	Netwerkbeveiliging is gebaseerd op International Telecommunication Union - Telecommunications sector (ITU-T) X.80x (zie de ISO 27001 2017 Annex C).	Richtlijnen netwerkbeveiliging	Netwerkbeveiliging is gebaseerd op ITU-T X.80x
CVZ_U.01.04	Netwerkontwerpen zijn gestructureerd gedocumenteerd in actuele overzichten.	Richtlijnen netwerkbeveiliging	Netwerkontwerpen zijn gestructureerd gedocumenteerd in actuele overzichten
CVZ_U.01.05	De implementatie van netwerkbeveiliging is gebaseerd op het netwerkontwerp zoals hierboven is bedoeld en is in richtlijnen samengevat conform de ISO 27033-2 2012.	Richtlijnen netwerkbeveiliging	De implementatie van netwerkbeveiliging is gebaseerd op netwerkontwerp en in richtlijnen samengevat
CVZ_U.01.06	Netwerken zijn zo opgezet dat ze centraal beheerd kunnen worden.	Richtlijnen netwerkbeveiliging	Netwerken zijn zo opgezet dat ze centraal beheerd kunnen worden
CVZ_U.02.01	Voor het verlenen van toegang tot het netwerk aan externe leveranciers wordt vooraf een risicoafweging gemaakt. De risicoafweging bepaalt onder welke voorwaarden de leveranciers toegang krijgen. Uit een registratie blijkt hoe de rechten zijn toegekend.	Beveiligde inlogprocedure	Voor het verlenen van toegang tot het netwerk aan externe leveranciers wordt vooraf een risicoafweging gemaakt
CVZ_U.02.02	Als vanuit een onvertrouwde zone toegang wordt verleend naar een vertrouwde zone, gebeurt dit alleen op basis van minimaal two-factor authenticatie.	Beveiligde inlogprocedure	Toegang vanuit een niet-vertrouwde zones naar een vertrouwde zone
CVZ_U.02.03	Toegang tot netwerken is beperkt tot geautoriseerde gebruikers (en geautoriseerde applicaties). Drie gebieden waarvoor expliciete inlogmechanismen worden toegepast, zijn: Remote login Voor gebruikers die van buiten inloggen op de door de organisatie beheerde bedrijfsnetwerken. Versterkte authenticatie Voor toepassingen waarbij de ‘standaard’-authenticatie van gebruikers (en applicaties) kan worden gecompromitteerd. Single Sign-On Voor situaties waarbij netwerken worden geacht authenticatie-checks uit te voeren voor verschillende toepassingen.	Beveiligde inlogprocedure	Toegang tot netwerken is beperkt tot geautoriseerde gebruikers
CVZ_U.03.01	Voor het beheer van netwerkapparatuur zijn verantwoordelijkheden en procedures vastgesteld.	Netwerk beveiligingsbeheer	Voor het beheer van netwerkapparatuur zijn verantwoordelijkheden en procedures vastgesteld
CVZ_U.03.02	Netwerken worden geregistreerd en gemonitord conform vastgelegde procedures en richtlijnen.	Netwerk beveiligingsbeheer	Netwerken worden geregistreerd en gemonitord conform vastgelegde procedures en richtlijnen
CVZ_U.03.03	Beheeractiviteiten worden nauwgezet gecoördineerd, zowel om de dienstverlening voor de organisatie te optimaliseren als om te waarborgen dat beheersmaatregelen consistent in de hele informatieverwerkende infrastructuur worden toegepast.	Netwerk beveiligingsbeheer	Beheeractiviteiten worden nauwgezet gecoördineerd
CVZ_U.03.04	Ter bescherming tot netwerkdiensten en/of - voor zover noodzakelijk - van toepassingen zijn voor het beperken van de toegang procedures opgesteld.	Netwerk beveiligingsbeheer	Ter bescherming tot netwerkdiensten en/of -toepassingen zijn voor procedures opgesteld
CVZ_U.03.05	De functies van operationeel netwerkbeheer en overige computerbewerkingen zijn gescheiden.	Netwerk beveiligingsbeheer	De functies van operationele netwerkbeheer en overige computerbewerkingen zijn gescheiden
CVZ_U.03.06	Systemen worden voorafgaand aan de toegang tot het netwerk geauthentiseerd.	Netwerk beveiligingsbeheer	Systemen worden voorafgaand aan de toegang tot het netwerk geauthentiseerd
CVZ_U.04.01	Voor de vertrouwelijkheids- of geheimhoudingsovereenkomsten worden de volgende elementen in overweging genomen: de looptijd van een overeenkomst; de benodigde acties bij beëindiging; de acties van ondertekenaars bij onbevoegde openbaarmaking van informatie; hoe het eigendom van vertrouwelijke informatie zich verhoudt tot de bescherming; het toegelaten gebruik van vertrouwelijke informatie en de rechten van de ondertekenaar om informatie te gebruiken; de voorwaarden voor het teruggeven of vernietigen van informatie na beëindiging; de acties in geval van schending van de overeenkomst; de privacyregelgeving (Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en Uitvoeringswet Algemene Verordening Gegevensbescherming (UAVG)).	Vertrouwelijkheids- of geheimhoudingsovereenkomst	Elementen ter overweging bij vertrouwelijkheids- of geheimhoudingsovereenkomsten
CVZ_U.05.01	Bij draadloze verbindingen zoals wifi en bij bedrade verbindingen buiten het gecontroleerd gebied wordt gebruik gemaakt van encryptiemiddelen waarvoor het Nationaal Bureau Verbindingsveiligheid (NBV) een positief inzetadvies heeft afgegeven.	Beveiliging netwerkdiensten	Binnenkomend en uitgaand dataverkeer wordt bewaakt en geanalyseerd op kwaadaardige elementen
CVZ_U.05.02	De noodzakelijke beveiligingsmechanismen in de vorm van technische beveiligingsfuncties, zoals segmentatie, detectie en protectie, monitoring en versleuteling van het dataverkeer zijn vastgelegd in een overeenkomst.	Beveiliging netwerkdiensten	Ontdekte nieuwe dreigingen vanuit de analyse worden gedeeld binnen de overheid
CVZ_U.05.03	Beveiligingsmechanismen voor communicatie worden voorzien op de volgende Open Systems Interconnection (OSI)-lagen: Applicatieniveau Voor authenticiteitEen kwaliteitsattribuut van een informatieobject. Het toont aan dat het informatieobject is wat het beweert te zijn, dat het is gemaakt of verzonden door de persoon of organisatie die beweert het te hebben gemaakt of verzonden en dat het is gemaakt en verzonden op het tijdstip als aangegeven bij het informatieobject., integriteit, vertrouwelijkheidDe eigenschap dat informatie niet beschikbaar wordt gesteld of wordt ontsloten aan onbevoegde personen en onweerlegbaarheidBegrip dat gebruikt wordt bij elektronische berichtuitwisseling en dat inhoudt dat de zender van een bericht niet kan ontkennen een bepaald bericht te hebben verstuurd en dat de ontvanger van een bericht niet kan ontkennen het bericht van de zender in de oorspronkelijke staat te hebben ontvangen.: encryptie. Transportniveau Voor veilige point to point-verbindingen: encryptie. Netwerkniveau Voor veilige communicatie tussen devices, encryptie, firewalls en netwerkverbindingen: Virtual Private Network (VPN).	Beveiliging netwerkdiensten	Bij draadloze verbindingen wordt gebruik gemaakt van encryptiemiddelen
CVZ_U.05.04	Het dienstverleningsniveau wordt afgestemd op de volgende eisen: de vereiste performance en beschikbaarheid van het netwerk; de toegestane verbindingstypen; de toegestane netwerkprotocollen; de toegepaste applicaties op de te leveren netwerkservices; de beoogde architectuurEen beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen.- en ontwerpprincipes.	Beveiliging netwerkdiensten	Eisen op basis waarvan het dienstverleningsniveau wordt afgestemd
CVZ_U.05.05	Het dataverkeer dat de organisatie binnenkomt of uitgaat, wordt bewaakt/geanalyseerd op kwaadaardige elementen middels detectie-voorzieningen (zoals beschreven in de richtlijn voor implementatie van detectie-oplossingen), zoals het Nationaal Detectie Netwerk of GDI, die worden ingezet op basis van een risico-inschatting, mede aan de hand van de aard van de te beschermen gegevens en informatiesystemen.	Beveiliging netwerkdiensten	De noodzakelijke beveiligingsmechanismen zijn vastgelegd in een overeenkomst
CVZ_U.05.06	Bij ontdekte nieuwe dreigingen vanuit de analyse op kwaadaardige elementen worden deze, rekening houdend met de geldende juridische kaders, verplicht gedeeld binnen de overheid, waaronder met het Nationaal Cybersecurity Centrum (NCSC) of de sectorale Computer Emergency Response Team (CERT), bij voorkeur door geautomatiseerde mechanismen (threat intelligence sharing).	Beveiliging netwerkdiensten	Beveiligingsmechanismen voor communicatie worden voorzien op de OSI lagen
CVZ_U.06.01	Het netwerk is in (logische of fysieke) domeinen (of zones) opgedeeld op grond van risico’s voor onderlinge negatieve beïnvloeding van informatiesystemen binnen een domein en het beoogde betrouwbaarheidsniveau.	Zonering en filtering	Alle gescheiden groepen hebben een gedefinieerd beveiligingsniveau
CVZ_U.06.02	Alle gescheiden groepen hebben een gedefinieerd beveiligingsniveau.	Zonering en filtering	Het netwerk is opgedeeld op grond van risico’s voor onderlinge negatieve beïnvloeding
CVZ_U.06.03	Perimeters van netwerkzones worden nauwkeurig gedefinieerd en de gecontroleerde doorgang van de informatie tussen netwerkdomeinen wordt beheerst met een gateway (bijvoorbeeld een firewall en een filterende router).	Zonering en filtering	Perimeters van netwerkzones worden nauwkeurig gedefinieerd en de gecontroleerde doorgang wordt beheerst
CVZ_U.06.04	Draadloze toegang tot gevoelige domeinen wordt behandeld als een externe verbinding en wordt beveiligd met de eisen geldend voor externe verbindingen.	Zonering en filtering	Draadloze toegang tot gevoelige domeinen wordt behandeld als externe verbinding
CVZ_U.07.01	Voor de beveiliging van elektronische berichten gelden de vastgestelde standaarden tegen phishing en afluisteren van de ‘pas- toe-of-leg-uit’- lijst van het Forum Standaardisatie.	Elektronische berichten	Voor de beveiliging van elektronische berichten gelden de vastgestelde standaarden tegen phishing en afluisteren
CVZ_U.07.02	Voor veilige berichtenuitwisseling met basisregistraties wordt, conform de ‘pas-toe-of-leg-uit-lijst van het Forum Standaardisatie, gebruik gemaakt van de actuele versie van Digikoppeling.	Elektronische berichten	Voor veilige berichtenuitwisseling met basisregistraties wordt gebruik gemaakt van Digikoppeling
CVZ_U.07.03	Bij web- en mailverkeer van gevoelige gegevens wordt gebruik gemaakt van Public Key Infrastructure (PKI)-Overheid-certificaten. Gevoelige gegevens zijn onder andere digitale documenten binnen de overheid waar gebruikers rechten aan kunnen ontlenen.	Elektronische berichten	Bij web- en mailverkeer van gevoelige gegevens wordt gebruik gemaakt van PKI-Overheid certificaten
CVZ_U.07.04	Om zekerheid te bieden over de integriteit van het elektronische bericht, wordt voor elektronische handtekeningen gebruik gemaakt van de Advanced Electronic Signatures (AdES) Baseline Profile standaard of de European Telecommunications Standards Institute (ETSI) TS 102 176-1 (en relevante standaarden uit de pas-toe-of-leg-uit lijst van het Forum Standaardisatie).	Elektronische berichten	Voor elektronische berichten wordt gebruik gemaakt van de AdES Baseline Profile standaard of ETSI TS 102 176-1
CVZ_U.07.05	Voor de beveiliging van het elektronische berichtenverkeer worden passende maatregelen getroffen, zoals: de berichten te beschermen tegen onbevoegde toegang, wijziging of weigering van dienstverlening met het classificatieschema van de organisatie; een correcte adressering en het transport van het bericht waarborgen; de herstelbaarheid van onderbroken communicatie en de beschikbaarheid van de dienst; de wettelijke bepalingen zoals eisen voor elektronische handtekeningen; het toestemming verkrijgen van het verantwoordelijke management en de gegevenseigenaren, voorafgaand aan het gebruiken van externe openbare diensten zoals instant messaging, sociale netwerken of het delen van bestanden; de 2-factorauthenticatie voor de toegang vanuit de openbaar toegankelijke netwerken.	Elektronische berichten	Voor de beveiliging van elektronische berichtenverkeer worden passende maatregelen getroffen
CVZ_U.08.01	Met de communicerende partijen worden afspraken gemaakt over: de wederzijdse authenticatie; de bevoegdheden voor het gebruik van de dienst; de integriteit en vertrouwelijkheidDe eigenschap dat informatie niet beschikbaar wordt gesteld of wordt ontsloten aan onbevoegde personen van transacties, belangrijke documenten en de onweerlegbaarheidBegrip dat gebruikt wordt bij elektronische berichtuitwisseling en dat inhoudt dat de zender van een bericht niet kan ontkennen een bepaald bericht te hebben verstuurd en dat de ontvanger van een bericht niet kan ontkennen het bericht van de zender in de oorspronkelijke staat te hebben ontvangen. van de ontvangst; een passende verificatie voor de controle van de transactie.	Toepassingen via openbare netwerken	Met communicerende partijen worden afspraken gemaakt
CVZ_U.09.01	Voor elke gateway of firewall bestaat een actueel configuratiedocument dat de complete configuratie en de functionele eisen van de gateway of firewall beschrijft.	Gateway/Firewall	Voor elke gateway of firewall bestaat een actueel configuratiedocument
CVZ_U.09.02	De filterfunctie van gateways en firewalls zijn instelbaar.	Gateway/Firewall	De filterfunctie van gateways en firewalls is instelbaar
CVZ_U.09.03	Gebeurtenissen worden vastgelegd in auditlogs en worden, indien aanwezig, doorgegeven aan centrale systemen zoals Security Information and Event Management (SIEM).	Gateway/Firewall	Gebeurtenissen worden vastgelegd in auditlogs en worden doorgegeven aan centrale systemen zoals SIEM
CVZ_U.09.04	Uitsluitend toegestaan netwerkverkeer wordt doorgelaten.	Gateway/Firewall	Uitsluitend toegestaan netwerkverkeer wordt doorgelaten
CVZ_U.10.01	De end-to-end-connectie: wordt gecreëerd door scheiding van de adresseringsruimte en routeringen tussen Virtual Private Network (VPN’s) over het onderliggende netwerk; geeft garanties dat de interne structuur van het onderliggende netwerk niet zichtbaar is voor andere netwerken; biedt bescherming tegen denial of service attacks en ongeautoriseerde toegang; biedt bescherming tegen label spoofing (het mogelijk injecteren van foute labels).	Virtual Private Networks (VPN)	De end-to-end
CVZ_U.11.01	Voor het waarborgen van de vertrouwelijkheidDe eigenschap dat informatie niet beschikbaar wordt gesteld of wordt ontsloten aan onbevoegde personen van communicatie tussen de zender en ontvanger wordt versleuteling toegepast op een of meer van de juiste verbindingslagen (Open Systems Interconnection (OSI)-laag 1 t/m 7). Public Key Infrastructure (PKI) faciliteert deze functie.	Cryptografische Services	Voor het waarborgen van de vertrouwelijkheid wordt versleuteling toegepast op één of meer verbindingslagen
CVZ_U.11.02	Voor het waarborgen van de integriteit van de communicatie tussen de zender en ontvanger wordt een digitale ondertekening toegepast. Toepassingsvoorbeelden zijn: communicatieprotocollen die de ontvangst onweerlegbaar maken; applicatieprotocollen die de signatuur van de zender gebruiken voor onweerlegbaarheidBegrip dat gebruikt wordt bij elektronische berichtuitwisseling en dat inhoudt dat de zender van een bericht niet kan ontkennen een bepaald bericht te hebben verstuurd en dat de ontvanger van een bericht niet kan ontkennen het bericht van de zender in de oorspronkelijke staat te hebben ontvangen. van de ontvangst en de integriteit van de ontvangen data.	Cryptografische Services	Voor het waarborgen van de integriteit van communicatie wordt digitale ondertekening toegepast
CVZ_U.11.03	Cryptografische beheersmaatregelen moeten expliciet aansluiten bij de standaarden op de ‘pas-toe-of-leg-uit’-lijst van het Forum Standaardisatie.	Cryptografische Services	Cryptografische beheersmaatregelen sluiten aan bij de Pas-Toe-of-Leg-Uit standaarden
CVZ_U.11.04	Cryptografische algoritmen voldoen aan de hoogst mogelijke industrie-standaarden, voor de sterkte, met een voor de toepassing en contextrelevante sleutellengte en algoritme, zoals uit de Forum Standaardisatie-lijst: Advanced Encryption Standard (AES); Sleutellengte 128 bit voor ‘lichte’ en 192 of 256 bits voor ‘zware’ toepassingen.	Cryptografische Services	Cryptografische algoritmen voldoen aan de hoogst mogelijke industriestandaarden
CVZ_U.12.01	Omdat draadloze netwerken altijd en overal fysiek benaderbaar zijn, worden de volgende algemene maatregelen en beveiligingslagen altijd toegepast: Netwerktoegangscontrole (Institute of Electrical and Electronics Engineers (IEEE) 802.1x) en apparaat-authenticatie (Extensible Authentication Protocol - Transport Layer Security (EAP-TLS)) beschermt netwerken tegen aansluiting van ongeautoriseerde gebruikers. Integriteitcontrolemechanismen voorkomen man-in-the-middle attacks. Encryptie op netwerkniveau; het sterkst mogelijke algoritme/protocol wordt standaard toegepast met backwards- compatibility-mogelijkheden voor de ondersteuning van oudere of minder sterke protocollen. Autorisatie van mobiele clients, bijvoorbeeld via Media Access Control (MAC)-adresfiltering. Toegangscontrole van eindgebruikers, bijvoorbeeld via Role Based Access Control (RBAC). Niet toegestane typen netwerkverkeer worden geblokkeerd. Niet benodigde functies zijn altijd uitgeschakeld (hardening). Bekende kwetsbaarheden in de systeemsoftware worden doorlopend opgelost (patching en patchmanagement).	Draadloze toegang	Algemene maatregelen en ‘beveiligingslagen’ voor draadloze netwerken
CVZ_U.13.01	Voor de beheersing van netwerken worden de volgende minimumeisen toegepast: de identificatieHet bekend maken van de identiteit van personen, organisaties of IT-voorzieningen. van alle soorten netwerkverbindingen die worden gebruikt; een actuele lijst van toegestane en gebruikte protocollen; een actuele lijst van gebruikte netwerktoepassingen; een continu onderzoek naar beveiligingsrisico’s voor netwerken; een actuele netwerktopologie en daarvoor geldende beveiligingseisen.	Netwerkconnecties	Voor de beheersing van netwerken worden minimumeisen
CVZ_U.13.02	Netwerken worden bewaakt op het beoogd gebruik en overtreding van het beveiligingsbeleid wordt gelogd.	Netwerkconnecties	Netwerken worden bewaakt op het beoogd gebruik en overtreding van securitybeleid gelogd
CVZ_U.14.01	Alvorens logisch toegang te verkrijgen tot een netwerk, wordt de authenticiteitEen kwaliteitsattribuut van een informatieobject. Het toont aan dat het informatieobject is wat het beweert te zijn, dat het is gemaakt of verzonden door de persoon of organisatie die beweert het te hebben gemaakt of verzonden en dat het is gemaakt en verzonden op het tijdstip als aangegeven bij het informatieobject. van een aangesloten netwerk-device gecontroleerd (Extensible Authentication Protocol - Transport Layer Security (EAP-TLS)).	Netwerkauthenticatie	Authenticiteit van aangesloten netwerkdevices wordt gecontroleerd
CVZ_U.14.02	Alleen de specifiek voor het netwerk toegestane netwerk-devices worden logisch gekoppeld met de in het netwerk aanwezige clients en informatiesystemen (Institution of Electrical Engineers (IEE) 802.1x).	Netwerkauthenticatie	Alleen specifiek toegestane netwerkdevices worden gekoppeld met de aanwezige clients en informatiesystemen
CVZ_U.15.01	Netwerkbeveiligingsbeheer omvat activiteiten, methoden, procedures en gereedschappen voor administratie, onderhoud en veilig beschikbaar stellen van netwerkverbindingen. In het bijzonder geldt daarbij: Administratie: Het continue actualiseren van de netwerktopologie. Het beheersen en ‘huishouden’ van netwerk-resources en de wijze waarop die beschikbaar zijn gesteld. Beschikbaarheidsbeheer: Het zorgdragen dat netwerkfaciliteiten constant beschikbaar zijn en dat het netwerk wordt gemonitord, zodat onderbrekingen zo vroeg mogelijk worden ontdekt en verholpen. Incidentmanagement: Het zorgdragen dat op alle incidenten en bevindingen actie wordt ondernomen, met rapportage. Technische kwetsbaarhedenmanagement: Het verzamelen en uitvoeren van beveiligingsupgrades, zoals het aanbrengen van patches tegen kwetsbaarheden in firmware of netwerk-Operating Software (OS) en het nemen van preventieve maatregelen voor fysieke kwetsbaarheden, zoals ongeautoriseerde toegang tot netwerkbekabeling. Het verhelpen van fysieke kwetsbaarheden in het netwerk zoals bescherming tegen ongeautoriseerde (fysieke) toegang van netwerksegmenten.	Netwerkbeheeractiviteiten	Netwerkbeveiligingsbeheer omvat activiteiten, methoden, procedures en gereedschappen voor administratie
CVZ_U.15.02	Netwerkbeheer omvat het doorvoeren van logische en fysieke wijzigingen in netwerken, zoals patching van netwerkbekabeling in netwerkverdeelkasten.	Netwerkbeheeractiviteiten	Netwerkbeheer omvat het doorvoeren van logische én fysieke wijzigingen in netwerken
CVZ_U.16.01	Overtredingen van het actuele netwerkbeleid (afwijkingen van de baseline) worden geregistreerd en vastgelegd in auditlogs.	Vastleggen en monitoring van netwerkgebeurtenissen (events)	Overtredingen van het actuele netwerkbeleid worden geregistreerd en vastgelegd in auditlogs
CVZ_U.16.02	Het beoordelen van overtredingen wordt geautomatiseerd uitgevoerd bijvoorbeeld met SIEM of functioneel gelijkwaardige systemen en beoordeeld door deskundigen.	Vastleggen en monitoring van netwerkgebeurtenissen (events)	Het beoordelen van overtredingen wordt geautomatiseerd uitgevoerd en beoordeeld door deskundigen
CVZ_U.17.01	De beveiligingsarchitectuur staat niet op zichzelf, maar is verweven met de architectuurEen beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen. van het te beveiligen systeem.	Netwerkbeveiligingsarchitectuur	De beveiligingsarchitectuur is verweven met de architectuur van het te beveiligen systeem
CVZ_U.17.02	De beveiligingsarchitectuur is gelaagd, zoals: het Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORANederlandse Overheid Referentie Architectuur)-beveiligingsmetamodel; SABSA®.	Netwerkbeveiligingsarchitectuur	De beveiligingsarchitectuur is gelaagd
CVZ_U.17.03	De netwerktopologie is in kaart gebracht en wordt continu actueel gehouden.	Netwerkbeveiligingsarchitectuur	De netwerk topologie is in kaart gebracht en wordt continu actueel gehouden
Cloud_B.01.02	De CSP identificeert haar eigen relevante wettelijke eisen (zoals AVG-eisen en encryptie-toepassing) om persoonsgegevens te kunnen beschermen.	Wet- en regelgeving	Selecteren relevante wettelijke eisen ter bescherming van persoonsgegevens
Cloud_B.01.03	De voor CSC van toepassing zijnde vereisten die voortvloeien uit wet- en regelgeving zijn geïdentificeerd, vooral waar het gaat om geografische gedistribueerde verwerkingen, opslag en communicatie waarvoor verschillende wetgeving bestaat, zoals maatregelen die voortvloeien uit de AVG.	Wet- en regelgeving	Identificeren vereisten die van toepassing zijn
Cloud_B.01.04	De CSP voorziet de CSC zekerheid (evidence based compliance rapportage) over (het voldoen aan) de van toepassing zijnde wettelijke eisen en contractuele vereisten.	Wet- en regelgeving	Voorzien zekerheid over van toepassing zijnde wettelijke eisen en contractuele vereisten
Cloud_B.01.05	Voor de clouddiensten zijn, om aan de wettelijke en contractuele eisen te kunnen voldoen, specifieke maatregelen getroffen en verantwoordelijkheden benoemd.	Wet- en regelgeving	Treffen van maatregelen en benoemen verantwoordelijkheden om te voldoen aan gestelde eisen
Cloud_B.01.06	De CSP heeft, om aan de eisen van de CSC te kunnen voldoen, alle wet- en regelgeving die op haar van toepassing is op de clouddienstverlening vastgesteld.	Wet- en regelgeving	Vaststellen alle van toepassing zijnde wet- en regelgeving
Cloud_B.02.01	De cloudbeveiligingsstrategie van de CSP geeft aan op welke wijze zij de bedrijfsdoelstellingen van CSC('s) ondersteunt door onder andere te beschrijven: een evenwichtige set van beveiligingsmaatregelen, waarin aandacht wordt besteed aan risicomanagement; hoe (functioneel) cloudbeveiliging de weerbaarheid tegen high-impact incidenten met een hoge impact bewerkstelligt.	Cloudbeveiligingsstrategie	Aangeven hoe cloudbeveiligingsstrategie bedrijfsdoelstellingen ondersteunt
Cloud_B.02.02	De cloudbeveiligingsstrategie van de CSP: geeft onder andere aan hoe zij de CSC’s tegen bedreigingen beschermt; besteedt aandacht aan de huidige beveiligingscontext van de CSP, inclusief vaardigheden (skills), capaciteiten (capabilities) en informatie beveiligingsfunctie.	Cloudbeveiligingsstrategie	Aangeven hoe te beschermen tegen bedreigingen en aandacht te besteden aan beveiligingscontext
Cloud_B.02.03	De samenhang van beveiligingsmaatregelen van de CSP ondersteunt het behalen van de bedrijfsdoelen van de CSC. Hierin wordt aangegeven: in welke mate de cloudbeveiligingsstrategie van de CSP in lijn is met de organisatiebrede doelstellingen van de CSC; hoe de cloudbeveiligingsgovernance van de CSC wordt ondersteund door het management van de CSP; dat de clouddiensten gedocumenteerd zijn en regelmatig worden gereviewd.	Cloudbeveiligingsstrategie	Ondersteunen in behalen van bedrijfsdoelen door samenhang van beveiligingsmaatregelen
Cloud_B.03.01	De CSC legt in de overeenkomst een aantal bepalingen aangaande exit-regeling vast, zoals: de exit-bepaling geldt zowel bij het einde van de overeenkomst als om valide redenen aangedragen door de CSC (zie condities); de overeenkomst (en eventuele verwerkersovereenkomst) duurt voort totdat de exit-regeling helemaal is uitgevoerd; de opzegtermijn geeft voldoende tijd om te kunnen migreren; data en configuratiegegevens (indien relevant) mogen pas na succesvolle migratie verwijderd worden; door een onafhankelijke partij wordt gecontroleerd en vastgesteld dat alle data is gemigreerd; de exit-regeling wordt aangepast/anders ingevuld als de software die gebruikt wordt voor de clouddienst is gewijzigd.	Exit-strategie	Vastleggen bepalingen over exit-regeling
Cloud_B.03.02	De CSC kan, buiten het verstrijken van de contractperiode, besluiten over te gaan tot exit wanneer sprake is van aspecten die gerelateerd zijn aan: de contracten: niet beschikbaarheid zijn van afgesproken performance; eenzijdige wijziging door de CSP van het SLA; prijsverhoging. de geleverde prestatie/ondersteuning: onvoldoende compensatie voor storingen; niet leveren van de afgesproken beschikbaarheid of performance; gebrekkige support en/of ondersteuning. clouddienst(en): nieuwe eigenaar of nieuwe strategie; end-of life van de clouddienst(en); achterwege blijvende features.	Exit-strategie	Overgaan tot exit buiten verstrijken contractperiode
Cloud_B.04.01	Het cloudbeveiligingsbeleid bevat zowel organisatorisch als technische georiënteerde maatregelen, zoals: Organische georiënteerde maatregelen: informatiebeveiligingsvereisten die van toepassing zijn bij het ontwerp en de implementatie van de cloudservices; communicatie met CSC in relatie tot en tijdens wijzigingen; communicatie van beveiligingsinbreuken en het delen van informatie; richtlijnen voor de ondersteuning van (forensische) onderzoeken; compliancy maatregelen ten aanzien van wet- en regelgeving. Technisch georiënteerde maatregelen: multi-tenancy en isolatie van CSC; toegangsprocedures e.g., sterke authenticatie voor toegang tot de cloudservices; toegang tot en protectie van data van de CSC; lifecycle-management van CSC-accounts; risico’s gerelateerd aan niet geautoriseerde insiders; virtualisatie beveiliging; beveiligingsarchitectuur en -maatregelen voor het beschermen van data, applicaties en infrastructuur.	Clouddienstenbeleid	Bevatten organisatorisch en technische georiënteerde maatregelen in cloudbeveiligingsbeleid
Cloud_B.05.01	De systeembeschrijving bevat de volgende aspecten: type en scope van de clouddiensten weergegeven op basis van Service Level Agreements; principes, procedures en maatregelen om ontwikkeling en operationalisering weer te geven; beschrijving van de infrastructuurcomponenten die deel uitmaken van het ontwikkelen en operationaliseren van de clouddiensten; hoe met beveiligingsincidenten wordt omgegaan; rollen en verantwoordelijkheden van de CSP en CSC, inclusief de verplichting om samen te werken; (welke) onderdelen van de clouddiensten en/of functies toegekend of uitbesteed zijn aan sub-contracten.	Transparantie	Bevatten diverse aspecten in systeembeschrijving
Cloud_B.05.02	De SLA of systeembeschrijving voorziet in een specificatie van jurisdictie ten aanzien van data opslag, verwerking en back-up-locatie, ook als deze (of delen hiervan) uitbesteed is aan subcontractors.	Transparantie	SLA/systeembeschrijving bevat specificatie van jurisdictie inzake data-opslag, verwerking en back-up-locatie
Cloud_B.05.03	De SLA of systeembeschrijving voorziet in een specificatie voor publicatie-vereisten en onderzoeksmogelijkheden.	Transparantie	SLA/systeembeschrijving bevat specificatie voor publicatie-vereisten en onderzoeksmogelijkheden
Cloud_B.05.04	De SLA of systeembeschrijving voorziet in specificatie met betrekking tot het beschikbaar zijn van valide certificaten.	Transparantie	SLA/systeembeschrijving bevat specificatie met betrekking tot beschikbaar zijn van valide certificaten
Cloud_B.06.01	De verantwoordelijkheden van de CSP zijn onder andere: het ontwikkelen van het informatiebeveiligingsrisicomanagementproces dat toespitst is op de omgeving van de CSP; het identificeren van analyses van de stakeholders; het definiëren van de rollen en verantwoordelijkheden van zowel interne als externe partijen; het vaststellen van de vereiste relaties tussen de eigen organisatie en stakeholders, alsook de relatie met de hoog niveau risicomanagementfunctie en met relevante projecten of activiteiten.	Risicomanagement	Hebben CSP-verantwoordelijkheden
Cloud_B.06.02	De organisatie van het risicomanagementproces is goedgekeurd door managers van de CSP.	Risicomanagement	Goedkeuren organisatie van risicomanagementproces
Cloud_B.06.03	Het risicomanagementproces is systematisch beschreven met aandacht voor beleid, procedures en richtlijnen voor activiteiten ten aanzien van: communiceren, adviseren, vaststellen van de context van onderzoeken, behandelen, monitoren, reviewen, vastleggen en rapporteren van risico’s.	Risicomanagement	Beschrijven risicomanagementproces
Cloud_B.07.01	Voor de beveiliging van IT-functionaliteiten (verwerking, opslag, transport en opvraag van informatie) zijn beschikbaarheids-, integriteits- en vertrouwelijkheidsmaatregelen getroffen.	IT-functionaliteiten	Treffen maatregelen voor beveiliging IT-functionaliteiten
Cloud_B.07.02	Technische beveiligingsmaatregelen, in de vorm van sterke toegangsbeveiliging, encryptie en data-analyse methoden, zijn getroffen tegen bescherming van infrastructuur.	IT-functionaliteiten	Treffen technische beveiligingsmaatregelen tegen bescherming van infrastructuur
Cloud_B.07.03	De IT-infrastructuur wordt, om veilige clouddiensten te kunnen verlenen, continue bewaakt en beheerst ter bescherming tegen bedreigingen.	IT-functionaliteiten	Bewaken en beheersen IT-infrastructuur
Cloud_B.07.04	De infrastructuur wordt ingericht op basis van betrouwbare hardware- en software-componenten.	IT-functionaliteiten	Inrichten infrastructuur met betrouwbare hardware- en software-componenten
Cloud_B.07.05	Er zijn gedocumenteerde standaarden en procedures om geavanceerde cyberaanvallen het hoofd te bieden.	IT-functionaliteiten	Hebben van gedocumenteerde standaarden en procedures om hoofd te bieden tegen cyberaanvallen
Cloud_B.08.01	De CSP heeft een proceseigenaar voor het BCM-proces benoemd en hem verantwoordelijk gegevenWeergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat voor het vormgeven van BCM en compliancy met het uitgestippeld beleid.	Bedrijfscontinuïteitsmanagement	Benoemen proceseigenaar voor BCM-proces en geven verantwoordelijkheden
Cloud_B.08.02	De verantwoordelijke voor BCM stelt zeker, dat adequate resources beschikbaar zijn voor het uitvoeren van een effectief BCM-proces.	Bedrijfscontinuïteitsmanagement	Zeker stellen adequate resources voor uitvoeren van BCM-proces
Cloud_B.08.03	Het management van de CSP committeert zich aan de vastgestelde BCM-vereisten.	Bedrijfscontinuïteitsmanagement	Committeren aan vastgestelde BCM-vereisten
Cloud_B.08.04	Het BCM- en BIA-beleid (beleid voor Business Impact Analyses) is vastgesteld en gecommuniceerd.	Bedrijfscontinuïteitsmanagement	Vaststellen en communiceren BCM- en BIA-beleid
Cloud_B.08.05	Beleid en procedures voor het vaststellen van impact van storingen van cloudservices zijn gedocumenteerd en gecommuniceerd, waarbij aandacht wordt besteed aan: beschikbaarheid van data en functionaliteit in relatie tot vendor lock-in en transitie naar andere CSP of exit-strategie (voor de mogelijke op risicoanalyse gebaseerde scenario’s); identificatieHet bekend maken van de identiteit van personen, organisaties of IT-voorzieningen. van kritische producten en services; identificaties van afhankelijkheden, processen, en business partners en derde partijen; consequenties van verstoringen; schattingen van vereiste resources voor herstel.	Bedrijfscontinuïteitsmanagement	Documenteren en communiceren beleid en procedures voor vaststellen van storingsimpact van cloudservices
Cloud_B.08.06	De CSP beschikt over een gedocumenteerd raamwerk voor het plannen van bedrijfscontinuïteit, waarin onder andere aandacht wordt besteed aan: definiëring van de scope waarbij rekening wordt gehouden met de afhankelijkheden; toegankelijkheidHoudt in dat informatie vindbaar, interpreteerbaar en uitwisselbaar is. van deze plannen voor verantwoordelijke functionarissen; toewijzen van een verantwoordelijke voor review, update en goedkeuring; definiëren van communicatiekanalen; herstelprocedures; methode voor het implementeren van het BCM-plan; continu verbeteringsproces van het BCM-plan; relaties met beveiligingsincidenten.	Bedrijfscontinuïteitsmanagement	Beschikken over gedocumenteerd raamwerk voor plannen van bedrijfscontinuïteit
Cloud_B.08.07	De business impact analyses en continuïteitsplannen worden geverifieerd, geactualiseerd en regelmatig getest.	Bedrijfscontinuïteitsmanagement	Verifiëren, actualiseren en testen business impact analyses en continuïteitsplannen
Cloud_B.08.08	Bij het testen wordt aandacht besteed aan de beïnvloeding van de CSC’s (tenants) en derde partijen.	Bedrijfscontinuïteitsmanagement	Besteden aandacht aan beïnvloeden van CSC’s (tenants) en derde partijen bij testen
Cloud_B.08.09	De voorzieningen van de computercentra zijn veilig gesteld en worden gemonitord (bewaakt), onderhouden en regelmatig getest.	Bedrijfscontinuïteitsmanagement	Veiligstellen, monitoren, onderhouden en testen computercentra-voorzieningen
Cloud_B.09.01	Voor de opslag, de verwerking en het transport van data zijn beschikbaarheids-, integriteits- en vertrouwelijkheidsmaatregelen getroffen.	Data en privacy	Treffen maatregelen voor opslag, verwerking en transport van data
Cloud_B.09.02	Ter bescherming van data en privacy zijn beveiligingsmaatregelen getroffen, in de vorm van data-analyse, DPIA, sterke toegangsbeveiliging en encryptie.	Data en privacy	Treffen maatregelen zoals data-analyse, DPIA, sterke toegangsbeveiliging en encryptie
Cloud_B.09.03	Aan data en middelen waarin/waarop zich data bevindt, wordt door de verwerkingsverantwoordelijke een classificatie toegekend gebaseerd op datatype, waarde, gevoeligheid en kritische gehalte voor de organisatie.	Data en privacy	Toekennen classificatie aan data en middelen waarin/waarop zich data bevindt
Cloud_B.09.04	Data gerelateerd aan e-commerce en verstuurd via publieke netwerken is adequaat geclassificeerd en beschermd tegen fraude, ongeautoriseerde toegang en aantasten/corrumperen van data.	Data en privacy	Classificeren en beschermen data gerelateerd aan e-commerce en verstuurd via publieke netwerken
Cloud_B.09.05	De CSP past een uniforme classificatie toe voor informatie en middelen, die relevant zijn voor de ontwikkeling en aanbieden van clouddiensten.	Data en privacy	Toepassen informatie- en middelenclassificatie, relevant voor ontwikkelen en aanbieden van clouddiensten
Cloud_B.09.06	Het eigenaarschap van de middelen die deel uitmaken van de clouddiensten is vastgesteld.	Data en privacy	Vaststellen eigenaarschap van middelen die deel uitmaken van clouddiensten
Cloud_B.09.07	In de overeenkomst tussen CSP en CSC is bij het beëindigen van de clouddienst het eigenaarschap vastgelegd rond het gebruik, het retourneren en het verwijderen van data (data objects) en de fysieke middelen die data bevatten.	Data en privacy	Vastleggen eigenaarschap in overeenkomst tussen CSP en CSC bij beëindigen van clouddienst
Cloud_B.09.08	De CSP specificeert en documenteert op welke locatie (in welk land) de data worden opgeslagen.	Data en privacy	Specificeren en documenteren opslag op welke locatie data
Cloud_B.10.01	De beveiligingsfunctie, die geleid wordt door een CSO, ondersteunt de CSP voor het bewerkstelligen en promoten van cloudbeveiligingsbeleid door: het ontwikkelen en onderhouden van beveiligingsstrategie en -beleid; het ontwikkelen van beveiligingsstandaarden, procedures en richtlijnen; het definiëren van een set beveiligingsdiensten; het coördineren van beveiliging door de gehele organisatie; het monitoren van de effectiviteit van de clouddienstreglementen; het bieden van overzicht van en het doen van onderzoeken naar beveiligingsdiensten.	Beveiligingsorganisatie Clouddiensten	Bewerkstelligen en promoten cloudbeveiligingsbeleid
Cloud_B.10.02	De beveiligingsfunctie voorziet in proactieve ondersteuning van: cloudrisico-assessment-activiteiten; classificeren van informatie en systemen; gebruik van encryptie; beveiliging van gerelateerde projecten; ontwikkelen van bedrijfscontinuïteitsprogramma en beveiligingsaudits.	Beveiligingsorganisatie Clouddiensten	Voorzien beveiligingsfunctie in proactieve ondersteuning van bepaalde processen/middelen
Cloud_B.10.03	De CSP heeft de informatiebeveiligingsorganisatie een formele positie binnen de gehele organisatie gegevenWeergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat. NB Dit een voorstel van de WGR en SGR.	Beveiligingsorganisatie Clouddiensten	Geven positie van informatiebeveiligingsorganisatie binnen organisatie
Cloud_B.10.04	De CSP heeft de verantwoordelijkheden voor het definiëren, coördineren en evalueren van de informatiebeveiligingHet proces van vaststellen van de vereiste betrouwbaarheid van informatiesystemen in termen van vertrouwelijkheid, beschikbaarheid en integriteit alsmede het treffen, onderhouden en controleren van een samenhangend pakket van bijbehorende maatregelen. beschreven en toegewezen aan specifieke functionarissen. NB Deze tekst is een specifieke overheidsmaatregel uit de BIO.	Beveiligingsorganisatie Clouddiensten	Toewijzen verantwoordelijkheden voor definiëren, coördineren en evalueren van informatiebeveiliging
Cloud_B.10.05	De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn vastgelegd in een autorisatiematrix.	Beveiligingsorganisatie Clouddiensten	Vastleggen taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden in autorisatiematrix
Cloud_B.10.06	De belangrijkste functionarissen (stakeholders) voor informatiebeveiligingHet proces van vaststellen van de vereiste betrouwbaarheid van informatiesystemen in termen van vertrouwelijkheid, beschikbaarheid en integriteit alsmede het treffen, onderhouden en controleren van een samenhangend pakket van bijbehorende maatregelen. zijn benoemd en de onderlinge relaties zijn met een organisatieschema inzichtelijk gemaakt.	Beveiligingsorganisatie Clouddiensten	Benoemen functionarissen voor informatiebeveiliging en onderlinge relaties inzichtelijk maken
Cloud_B.10.07	De verantwoordings- en rapportagelijnen tussen de betrokken functionarissen zijn vastgesteld.	Beveiligingsorganisatie Clouddiensten	Vaststellen verantwoordings- en rapportagelijnen tussen betrokken functionarissen
Cloud_B.10.08	Het type, de frequentie en de eisen voor de inhoudelijke rapportages zijn vastgesteld.	Beveiligingsorganisatie Clouddiensten	Vaststellen type, frequentie en eisen voor inhoudelijke rapportages
Cloud_B.11.01	Het raamwerk bevat de volgende aspecten: beveiligingsbeleid CSP op basis van principes, wet- en regelgeving; functioneel; type en scope van de clouddiensten; zoneringsmodel voor scheiding tussen CSC’s; trust framework (afspraken en maatregelen ter bevordering van vertrouwens relatie); SLA’s en valide certificaten; risicomanagement.	Clouddiensten-architectuur	Bevatten diverse aspecten voor raamwerk
Cloud_B.11.02	De onderlinge samenhang tussen IT-functionaliteiten die bij het aanbieden, gebruiken en onderhouden van clouddiensten zijn betrokken, zijn benoemd en beschreven.	Clouddiensten-architectuur	Beschrijven van de samenhang tussen IT-functionaliteiten bij clouddienst-aanbieding, -gebruik en -onderhoud
Cloud_C.01.01	De CSP beschikt voor de clouddiensten over richtlijnen voor de inrichting van de service-management-organisatie.	Service-managementbeleid en evaluatie richtlijnen	Beschikken over richtlijnen voor inrichting van service-management-organisatie
Cloud_C.01.02	De CSP heeft relevante beheerprocessen beschreven en effectief ingericht conform een vastgestelde cyclus, waaronder: registratie, statusmeting, monitoring, analyse, rapportage en evaluatie.	Service-managementbeleid en evaluatie richtlijnen	Beschrijven en inrichten relevante beheerprocessen
Cloud_C.01.03	De CSP beschikt ten aanzien van clouddiensten over richtlijnen voor het: uitvoeren van controle-activiteiten, waaronder penetratietests en kwetsbaarheid testen; evalueren van en rapporteren over de performance, conformance en leveringsprestaties.	Service-managementbeleid en evaluatie richtlijnen	Richtlijnen voor uitvoeren controle-activiteiten en evalueren van en rapporteren over prestaties
Cloud_C.02.01	De CSP verifieert regelmatig de criteria die gebruikt worden om de risico te meten en om vast te stellen of ze steeds consistent zijn met organisatiedoelstellingen, de strategie, het beleid en/of de context van de organisatie steeds in beschouwing worden genomen.	Risico-control	Verifiëren van criteria voor risicometing en vaststelling consistentie van criteria
Cloud_C.02.02	De vastgesteld risico’s worden in relatie met de factoren: waarde van de assets, dreigingen, zwakheden, kans op voorkomen en impact, te worden gemonitord en geëvalueerd, om een complete risico beeld te behouden en tijdig veranderingen vast te (kunnen) stellen.	Risico-control	Monitoren en evalueren risico’s voor behouden risicobeeld en tijdige vaststelling van veranderingen
Cloud_C.02.03	De CSP zal, met betrekking tot het monitoren van risico, zich continu richten op: nieuwe assets die deel behoren uit te maken van de scope van risico-assessment; veranderingen in de waarde van assets; de mogelijkheid dat nieuwe of toegenomen zwakheden kunnen leiden tot dreigingen; de mogelijkheid dat eerder vastgestelde zwakheden aan nieuwe dreigingen blootstaan; toegenomen impact of consequenties van de beoordeelde risico’s en zwakheden resulterend in een onacceptabel risiconiveau; informatiebeveiligingsincidenten.	Risico-control	Richten op diverse zaken met betrekking tot monitoren van risico
Cloud_C.02.04	De CSP voert regelmatig de monitoringsactiviteiten uit en mitigeert de vastgestelde risico’s.	Risico-control	Uitvoeren monitoringsactiviteiten en mitigeren risico’s
Cloud_C.02.05	Bij het monitoring en reviewen worden onder andere de volgende elementen geadresseerd: wet- en regelgeving en organisatorische/technische context; risico-assessmentaanpak; waarde assets en categorieën; risico-evaluatie-criteria; risico-acceptatie-criteria.	Risico-control	Adresseren diverse elementen bij monitoring en reviewen
Cloud_C.03.01	Ten behoeve van de governance van de clouddienstverlening aan de CSC heeft de CSP een compliance-proces ingericht, op basis waarvan de continue compliance op wet- en regelgeving en het overeengekomen cloudbeveiligingsbeleid vorm wordt gegevenWeergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat.	Compliance en assurance	Inrichten compliance-proces voor governance van clouddienstverlening
Cloud_C.03.02	De CSP registreert de regulier uitgebrachte prestatie-, beveiligings- en compliance-rapportages in een administratie.	Compliance en assurance	Registreren reguliere rapportages in administratie
Cloud_C.03.03	Het compliance-proces is bij voorkeur aangesloten op een Information Security Management System (ISMS).	Compliance en assurance	Aansluiten compliance-proces op ISMS
Cloud_C.03.04	De CSP laat jaarlijks door een derde partij een onderzoek (audit) uitvoeren op de inrichting en beheersing van de gecontacteerde clouddiensten.	Compliance en assurance	Uit laten voeren onderzoek op inrichting en beheersing van clouddiensten
Cloud_C.03.05	Bij de assessment wordt door de derde partij zowel de cloud-omgeving als de administratie betrokken.	Compliance en assurance	Betrekken cloud-omgeving en administratie bij assessment
Cloud_C.03.06	De CSP zorgt ervoor dat de uitkomsten uit de jaarlijkse assurance-rapportage (TPM), de uitkomsten van de periodieke servicerapportages, en de uitkomsten uit de continue compliance op het cloudbeveiligingsbeleid op elkaar aansluiten.	Compliance en assurance	Aansluiten uitkomsten uit diverse rapportages e.d.
Cloud_C.04.01	De CSP stelt de CSC informatie beschikbaar over het beheer van de technische kwetsbaarheden die de clouddiensten kunnen beïnvloeden.	Technische kwetsbaarhedenbeheer	Beschikbaar stellen informatie over beheer van technische kwetsbaarheden
Cloud_C.04.02	De CSP heeft de rollen en verantwoordelijkheden in relatie tot het beheersen van technische kwetsbaarheden, waaronder coördineren, monitoren, beoordelen van risico’s en mitigeren van kwetsbaarheden, gedefinieerd en vastgesteld.	Technische kwetsbaarhedenbeheer	Definiëren en vaststellen rollen en verantwoordelijkheden
Cloud_C.04.03	Als de kans op misbruik en de verwachte schade beiden hoog zijn (NCSC classificatie kwetsbaarheidswaarschuwingen), worden patches zo snel mogelijk, maar uiterlijk binnen een week geïnstalleerd. In de tussentijd worden op basis van een expliciete risicoafweging mitigerende maatregelen getroffen.	Technische kwetsbaarhedenbeheer	Installeren patches en treffen mitigerende maatregelen
Cloud_C.04.04	Het tijdspad, waarbinnen gereageerd moet worden op de aankondigingen van potentieel relevante kwetsbaarheden, is gedefinieerd.	Technische kwetsbaarhedenbeheer	Definiëren tijdspad waarbinnen gereageerd moet worden op aankondiging kwetsbaarheid
Cloud_C.04.05	Periodiek worden penetratietests op de ICT-componenten uitgevoerd om zwakheden te identificeren.	Technische kwetsbaarhedenbeheer	Uitvoeren penetratietests op ICT-componenten
Cloud_C.04.06	Technische zwakheden kunnen worden verholpen door het tijdig uitvoeren van patchmanagement, wat inhoud: het identificeren, registreren en verwerven van patches;  de besluitvorming rond het inzetten van patches; het testen van patches; het uitvoeren van patches; het registreren van doorgevoerde patches.	Technische kwetsbaarhedenbeheer	Verhelpen technische zwakheden door patchmanagement
Cloud_C.04.07	De evaluaties van de technische kwetsbaarheden worden geregistreerd en gerapporteerd.	Technische kwetsbaarhedenbeheer	Registreren en rapporteren evaluaties van technische kwetsbaarheden
Cloud_C.04.08	De evaluatierapportages bevatten verbeteringsvoorstellen en worden gecommuniceerd met de verantwoordelijken/eigenaren van de ICT-componenten waarin kwetsbaarheden en zwakheden gevonden zijn.	Technische kwetsbaarhedenbeheer	Communiceren verbeteringsvoorstellen uit evaluatierapportages en communiceren met de verantwoordelijken
Cloud_C.05.01	Richtlijnen en afspraken voor het monitoren en rapporteren over informatiebeveiligingHet proces van vaststellen van de vereiste betrouwbaarheid van informatiesystemen in termen van vertrouwelijkheid, beschikbaarheid en integriteit alsmede het treffen, onderhouden en controleren van een samenhangend pakket van bijbehorende maatregelen. van de cloud-omgeving zijn vastgesteld en worden toegepast.	Security-monitoring	Vaststellen en toepassen richtlijnen en afspraken voor monitoren en rapporteren
Cloud_C.05.02	Het monitoren en rapporteren over de informatiebeveiligingHet proces van vaststellen van de vereiste betrouwbaarheid van informatiesystemen in termen van vertrouwelijkheid, beschikbaarheid en integriteit alsmede het treffen, onderhouden en controleren van een samenhangend pakket van bijbehorende maatregelen. is gerelateerd aan: de geformuleerde strategische en bedrijfsdoelen; de risico’s die het bereiken van de strategische doelen kunnen beïnvloeden; de beveiligingsincidenten, zoals cybersecurity-aanvallen.	Security-monitoring	Monitoren en rapporteren over informatiebeveiliging is gerelateerd doelen, risico en beveiligingsincidenten
Cloud_C.05.03	Het monitoren van informatiebeveiligingHet proces van vaststellen van de vereiste betrouwbaarheid van informatiesystemen in termen van vertrouwelijkheid, beschikbaarheid en integriteit alsmede het treffen, onderhouden en controleren van een samenhangend pakket van bijbehorende maatregelen. en rapportages vindt plaats op basis van: het verzamelen van informatie uit interne en externe bronnen; inzicht op basis van verzamelde informatie uit de combinatie van Key Performance Indicatoren (KPI) en Key Risk Indicatoren (KRI).	Security-monitoring	Monitoren informatiebeveiliging en rapportages op basis van verzamelde informatie en inzicht
Cloud_C.05.04	De informatiebeveiligingsrapportages worden in samenhang met rapportages uit andere beheerdisciplines (compliance en assurance management, en vulnerability management) geanalyseerd.	Security-monitoring	Analyseren informatiebeveiligingsrapportages in samenhang
Cloud_C.05.05	Aantoonbaar wordt opvolging gegevenWeergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat aan de verbeteringsvoorstellen uit de analyse-rapportages.	Security-monitoring	Opvolgen verbeteringsvoorstellen uit analyse-rapportages
Cloud_C.05.06	De beveiligingsplannen worden periodiek geactualiseerd en toegewezen aan hiervoor verantwoordelijke functionarissen.	Security-monitoring	Actualiseren beveiligingsplannen en toewijzen aan verantwoordelijken
Cloud_C.06.01	De samenhang van de processen wordt in een processtructuur vastgelegd.	Beheerorganisatie clouddiensten	Vastleggen samenhang van processen in processtructuur
Cloud_C.06.02	De CSP heeft de taken en verantwoordelijkheden voor de uitvoering van de beheer(s)werkzaamheden beschreven en de bijbehorende bevoegdheden vastgelegd in een autorisatiematrix.	Beheerorganisatie clouddiensten	Beschrijven taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden voor uitvoeren beheer(s)werkzaamheden
Cloud_C.06.03	De belangrijkste functionarissen (stakeholders) voor de beheersingsorganisatie zijn benoemd en de onderlinge relaties zijn met een organisatieschema inzichtelijk gemaakt.	Beheerorganisatie clouddiensten	Benoemen functionarissen voor beheersingsorganisatie en inzichtelijk maken onderlinge relaties
Cloud_U.01.01	De CSP maakt haar dienstverlening transparant, zodat de CSC aantoonbaar aan de voor haar verplichte BIO en Pas-toe-of-leg-uit standaarden kan voldoen.	Standaarden voor clouddiensten	Maken transparante dienstverlening
Cloud_U.01.02	De CSP treft beveiligingsmaatregelen op basis van internationale standaarden, zoals: NEN-ISO/IEC 27017: Code of practice for cloud services; ITU-T FG Cloud TR 1.0 2012; Part 5 Cloud Security; NEN-ISO/IEC 17788: Overview and vocabulary; NEN-ISO/IEC 17789: Reference architecture; NEN-ISO/IEC 27018 Personally indentifiable information (PII) in public clouds; NEN-ISO/IEC 19941: Interoperability and portability; NEN-ISO/IEC 19944: Cloud services and devices; NIST Definition of Cloud Computing, SP800-145.pdf, September 2011; BSI.	Standaarden voor clouddiensten	Treffen beveiligingsmaatregelen op basis van internationale standaarden
Cloud_U.02.01	De risico’s ten aanzien van de middelen die binnen de scope van clouddiensten ressorteren, worden geïdentificeerd, op waarde geschat (gekwantificeerd of gekwalificeerd) en beschreven op basis van risico-evaluatiecriteria en -doelstellingen van de CSP.	Risico-assessment	Op waarde schatten en beschrijven van risico’s rond middelen vallend binnen clouddienstenscope
Cloud_U.02.02	De geïdentificeerde risico’s worden geëvalueerd op basis van risico-acceptatiecriteria.	Risico-assessment	Evalueren risico’s op basis van risico-acceptatiecriteria
Cloud_U.03.01	De overeengekomen continuïteit wordt gewaarborgd door middel van voldoende logische of fysieke meervoudig uitgevoerde systeemfuncties.	Bedrijfscontinuïteitsservices	Waarborgen continuïteit door voldoende logische of fysieke meervoudig uitgevoerde systeemfuncties
Cloud_U.03.02	De met de CSC-organisatie overeengekomen continuïteitseisen voor cloudservices wordt gewaarborgd door middel van specifieke in de systeemarchitectuur beschreven maatregelen.	Bedrijfscontinuïteitsservices	Waarborgen van continuïteitseisen door specifieke in systeemarchitectuur beschreven maatregelen
Cloud_U.04.01	De data en clouddiensten worden in geval van calamiteiten binnen de overeengekomen periode en maximale dataverlies hersteld en aan de CSC beschikbaar gesteld.	Herstelfunctie voor data en clouddiensten	Herstellen data en clouddiensten bij calamiteiten en beschikbaar stellen
Cloud_U.04.02	Het continue proces van herstelbaar beveiligen van data wordt gemonitord.	Herstelfunctie voor data en clouddiensten	Monitoren proces van herstelbaar beveiligen van data
Cloud_U.04.03	Het toereikend functioneren van de herstelfuncties wordt periodiek getest door gekwalificeerd personeel en de resultaten daarvan worden gedeeld met de CSC.	Herstelfunctie voor data en clouddiensten	Testen functioneren van herstelfuncties en resultaten daarvan delen
Cloud_U.05.01	Gegevenstransport wordt ‘state of the art’ beveiligd met cryptografie (conform forum standaardisatie) en waarbij het sleutelbeheer zo mogelijk door de CSC zelf wordt uitgevoerd.	Data-protectie	‘State of the art’ beveiligen gegevenstransport met cryptografie, met zelf uitgevoerd sleutelbeheer
Cloud_U.05.02	De binnen de clouddienst opgeslagen gegevens worden ‘state of the art’ beveiligd met encryptie en met een tenminste voor het doel toereikende sleutellengte, waarbij het sleutelbeheer zo mogelijk niet als clouddienst wordt afgenomen en door de CSC zelf wordt uitgevoerd.	Data-protectie	‘State of the art’ binnen clouddienst opgeslagen gegevens beveiligen met encryptie
Cloud_U.06.01	De gegarandeerde en met de CSP overeengekomen opslagduur is contractueel vastgelegd en voldoet aan de Archiefwet.	Dataretentie en vernietiging gegevens	Vastleggen gegarandeerde overeengekomen opslagduur en voldoen aan Archiefwet
Cloud_U.06.02	Gegevens zijn onafhankelijk van de door de CSP toegepaste technologie raadpleegbaar gedurende de gehele bewaartermijn.	Dataretentie en vernietiging gegevens	Raadplegen gegevens, onafhankelijk van technologie gedurende bewaartermijn
Cloud_U.06.03	Gegevens worden zo mogelijk gearchiveerd met behulp van WORM (Write Once Read Many) technologie, waarmee de integriteit van de data wordt gegarandeerd.	Dataretentie en vernietiging gegevens	Archiveren gegevens met behulp van WORM-technologie
Cloud_U.06.04	Voorafgaand aan het voor onderhoudsdoeleinden wijzigen van opslagmedia, wordt de data van de CSC, inclusief de back-up van gegevens en metadata, veilig gewist of vernietigd.	Dataretentie en vernietiging gegevens	Wissen of vernietigen CSC-data voorafgaand aan voor onderhoudsdoeleinden wijzigen van opslagmedia
Cloud_U.06.05	Bij het beëindigen van de contractrelatie wordt de data van de CSC, inclusief de back-up van gegevens en de metadata veilig gewist, om te voorkomen dat de CSC-gegevens naderhand door de CSP kunnen worden hersteld, bijvoorbeeld met forensische hulpmiddelen.	Dataretentie en vernietiging gegevens	Wissen CSC-data bij beëindigen van contractrelatie
Cloud_U.07.01	Permanente isolatie van gegevens wordt gerealiseerd binnen een multi-tenant architectuurEen beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen. en patches en aanpassingen van applicaties en infrastructuur worden op een gecontroleerde wijze gerealiseerd voor alle clouddiensten die de CSC afneemt.	Scheiding van data	Permanente isolatie van gegevens binnen een multi-tenant architectuur
Cloud_U.07.02	Isolatie van de CSC-gegevens wordt gegarandeerd door deze onder alle bedrijfsomstandigheden minimaal logisch te scheiden van de data van andere CSC’s.	Scheiding van data	Garanderen isolatie van CSC-gegevens door logische scheiding van andere CSC’s-data
Cloud_U.07.03	De bevoegdheden voor het inzien of wijzigen van CSC-data en/of van encryptiesleutels door beheerfuncties en beheerders worden gecontroleerd verleend en het gebruik van deze rechten wordt gelogd.	Scheiding van data	Verlenen bevoegdheden voor inzien of wijzigen en/of encryptiesleutels plus loggen rechtengebruik
Cloud_U.08.01	De CSP realiseert de volgende scheiding van clouddienstverlening: onderlinge scheiding van de CSC’s in een multi-tenant omgeving; scheiding tussen de afgenomen cloud-service en de interne informatievoorziening van de CSP; de CSP maakt het mogelijk om de beoogde scheiding van clouddiensten te verifiëren.	Scheiding van dienstverlening	Realiseren diverse scheidingen van clouddienstverlening
Cloud_U.09.01	De CSP specificeert, als onderdeel van de overeenkomst, welke maatregelen (voor onder andere malware-protectie) op welke positie in de informatieketen van CSC en CSP moeten worden genomen.	Malware-protectie	Specificeren welke maatregelen op welke positie in informatieketen moeten worden genomen
Cloud_U.09.02	De CSP heeft de voor ontwikkeling en exploitatie van clouddiensten gebruikte IT-systemen en netwerkperimeters waarvoor zij verantwoordelijk is, uitgerust met tools ter bescherming en verwijdering van malware.	Malware-protectie	Uitrusten voor ontwikkeling en exploitatie van clouddiensten gebruikte IT-systemen en netwerkperimeter
Cloud_U.09.03	De malware-bescherming wordt op verschillende omgevingen uitgevoerd, zoals op mailservers, (desktop)computers en bij de toegang tot het netwerk van de organisatie. De scan op malware omvat onder andere: alle bestanden die via netwerken of via elke vorm van opslagmedium zijn ontvangen, nog vóór het gebruik; alle bijlagen en downloads nog vóór het gebruik; virtual machines; netwerkverkeer.	Malware-protectie	Uitvoeren malware-bescherming op verschillende omgevingen en bij toegang tot netwerk van organisatie
Cloud_U.10.01	De CSP biedt de CSC uitsluitend toegang tot services, IT-diensten en data waarvoor zij specifiek bevoegd is. technische maatregelen voorkomen dat gebruikers en beheerders, toegang hebben tot services, IT-diensten en data buiten datgene wat formeel is toegestaan; gebruikers met nood-toegangsrechten (in geval van calamiteiten, wanneer acties niet door bevoegde beheerders kunnen worden uitgevoerd) is gedocumenteerd, door het management geaccordeerd en wordt uitgevoerd op basis van functiescheiding. Nood-toegang is geactiveerd zolang als nodig is voor de corresponderende taak/taken.	Toegang tot IT-diensten en data	Bieden toegang tot bevoegde services, IT-diensten en data
Cloud_U.10.02	Onder verantwoordelijkheid van de CSP wordt aan beheerders: toegang tot data wordt verleend op basis van het ‘Least Privilege’ principe; toegang tot data wordt verleend op basis van ‘need-to-know’ principe; toegang verleend op basis van multi-factor authenticatie; toegang verleend tot data en applicatieve functies via technische maatregelen.	Toegang tot IT-diensten en data	Verlenen toegang aan beheerders
Cloud_U.10.03	Alleen gebruikers met geauthentiseerde apparatuur krijgen toegang tot IT-diensten en data.	Toegang tot IT-diensten en data	Krijgen toegang tot IT-diensten en data
Cloud_U.10.04	Onder de verantwoordelijkheid van de CSP worden bevoegdheden (systeemautorisaties) voor gebruikers toegekend via formele procedures.	Toegang tot IT-diensten en data	Toekennen bevoegdheden voor gebruikers via formele procedures
Cloud_U.10.05	Toegang tot IT-diensten en data is beperkt door technische maatregelen en is geïmplementeerd, bijvoorbeeld met het rollen en rechten concept.	Toegang tot IT-diensten en data	Beperken toegang tot IT-diensten en data door technische maatregelen en implementeren
Cloud_U.11.01	In het cryptografiebeleid zijn minimaal de volgende onderwerpen uitgewerkt: wanneer cryptografie ingezet wordt; wie verantwoordelijk is voor de implementatie van cryptologie ; wie verantwoordelijk is voor het sleutelbeheer; welke normen als basis dienen voor cryptografie en de wijze waarop de normen van het Forum Standaardisatie worden toegepast; de wijze waarop het beschermingsniveau vastgesteld wordt; het onderling vaststellen van het beleid voor communicatie tussen organisaties.	Crypto-services	Uitwerken cryptografiebeleid
Cloud_U.11.02	In geval van PKI-overheidscertificaten worden de PKI-overheidseisen gehanteerd ten aanzien van het sleutelbeheer. In overige situaties worden de ISO 11770 standaard voor het beheer van cryptografische sleutels gehanteerd.	Crypto-services	Hanteren PKI-overheidseisen en ISO 11770 voor sleutelbeheer
Cloud_U.11.03	Gevoelige data (op transport en in rust) is altijd versleuteld, waarbij private-key’s in beheer zijn bij de CSC. Het gebruik van een private-sleutel door de CSP is gebaseerd op een gecontroleerde procedure en moet gezamenlijk worden overeengekomen met de CSC-organisatie.	Crypto-services	Versleutelen gevoelige data en private-sleutelgebruik baseren op gecontroleerde overeengekomen procedure
Cloud_U.12.01	In koppelpunten met externe of onvertrouwde zones zijn maatregelen getroffen om mogelijke aanvallen die de beschikbaarheid van de informatievoorziening negatief beïnvloeden (zoals DDoS-aanvallen en Distributed Denial of Service attacks) te signaleren en hierop te reageren.	Koppelvlakken	Treffen maatregelen in koppelpunten met externe of onvertrouwde zones
Cloud_U.12.02	Fysieke en gevirtualiseerde netwerkcomponenten zijn zodanig ontworpen en geconfigureerd, dat netwerkconnecties tussen vertrouwde en onvertrouwde netwerken worden beperkt en gemonitord (bewaakt).	Koppelvlakken	Ontwerpen en configureren netwerkcomponenten om netwerkconnecties te beperken en te monitoren
Cloud_U.12.03	Beheeractiviteiten van de CSP zijn strikt gescheiden van de data CSC.	Koppelvlakken	Scheiden CSP-beheeractiviteiten en CSC-data
Cloud_U.12.04	Dataverkeer voor CSC’s zijn in gezamenlijk gebruikte netwerkomgevingen gescheiden volgens een gedocumenteerd concept voor de op netwerkniveau (logische) segmentatie van CSC’s, om zo de integriteit en vertrouwelijkheidDe eigenschap dat informatie niet beschikbaar wordt gesteld of wordt ontsloten aan onbevoegde personen van de verzonden gegevens te garanderen.	Koppelvlakken	Scheiden dataverkeer in gezamenlijk gebruikte netwerkomgevingen
Cloud_U.12.05	Het dataverkeer dat de CSP binnenkomt of uitgaat wordt, in relatie tot de aard van de te beschermen gegevens/informatiesystemen, bewaakt en geanalyseerd op kwaadaardige elementen middels detectievoorzieningen.	Koppelvlakken	Bewaken en analyseren dataverkeer op kwaadaardige elementen
Cloud_U.12.06	De CSP heeft Intrusion Detection Prevention (IDP) en Intrusion Detection System (IDS) geïntegreerd in een alles omvattend SIEM, zodat beveiligingsgebeurtenissen en onbekende apparatuur vanuit de benodigde technische maatregelen worden opgemerkt en correctieve maatregelen kunnen worden genomen.	Koppelvlakken	Integreren Intrusion Detection Prevention en Intrusion Detection System in SIEM
Cloud_U.12.07	Ontdekte nieuwe dreigingen worden, rekening houdend met geldende juridische kaders, verplicht gedeeld binnen de overheid, waaronder met het NCSC (alleen voor rijksoverheidsorganisaties) of de sectorale CERT en bij voorkeur door geautomatiseerde mechanismen (threat intelligence sharing).	Koppelvlakken	Delen nieuwe dreigingen binnen overheid
Cloud_U.13.01	Cloud-orkestratietechnologie functioneert met heterogene systemen en mogelijk wereldwijde cloud-implementatie (op verschillende geografische locaties en met verschillende CSP’s).	Service-orkestratie	Functioneren orkestratietechnologie met heterogene systemen en mogelijk wereldwijde cloud-implementatie
Cloud_U.13.02	De functionele samenhang van de service-componenten zijn beschreven.	Service-orkestratie	Beschrijven functionele samenhang van service-componenten
Cloud_U.13.03	Voor orkestratie van cloudservices is de volgende informatie benodigd: de CSC-identiteit; de bedrijfsrelatie van de CSC binnen het cloudnetwerk; het IP-adres van de CSC.	Service-orkestratie	Zorgen voor benodigde informatie voor orkestratie van cloudservices
Cloud_U.14.01	Om de interoperabiliteitInteroperabiliteit is het vermogen van organisaties (en hun processen en systemen) om effectief en efficiënt informatie te delen met hun omgeving van cloudservices te garanderen, zijn gegevens beschikbaar conform erkende industrie-standaarden en gedocumenteerde invoer- en uitvoerinterfaces.	Interoperabiliteit en portabiliteit	Hebben beschikbare gegevens om interoperabiliteit van cloudservices te garanderen
Cloud_U.14.02	Om de portabiliteit van de data te garanderen, maakt de CSP gebruik van beveiligde netwerkprotocollen voor de import en export van data en waarmee de integriteit en vertrouwelijkheidDe eigenschap dat informatie niet beschikbaar wordt gesteld of wordt ontsloten aan onbevoegde personen wordt gegarandeerd.	Interoperabiliteit en portabiliteit	Gebruiken beveiligde netwerkprotocollen voor import en export van data
Cloud_U.15.01	Het overtreden van de beleidsregels wordt door CSP en CSC vastgelegd.	Logging en monitoring	Vastleggen beleidsregel-overtreding
Cloud_U.15.02	De SIEM en/of SOC hebben heldere regels over wanneer een incident moet worden gerapporteerd aan het verantwoordelijk management.	Logging en monitoring	Hebben SIEM- en/of SOC-regels over te rapporteren incident
Cloud_U.15.03	De CSP hanteert een lijst van alle activa die kritisch zijn in termen van logging en monitoring en beoordeelt deze lijst regelmatig op correctheid.	Logging en monitoring	Hanteren en beoordelen lijst van alle kritische activa
Cloud_U.15.04	Aan logboeken en bewaking worden strenge eisen gesteld; voor de kritieke componenten zijn geavanceerde beveiligingen voor logboeken en bewaking gedefinieerd.	Logging en monitoring	Stellen eisen aan logboeken en bewaking
Cloud_U.15.05	De toegang tot en het beheer van de loggings- en monitoringsfunctionaliteit is beperkt tot geselecteerde en geautoriseerde medewerkers van de CSP.	Logging en monitoring	Beperken toegang tot en beheer van loggings- en monitoringsfunctionaliteit tot CSP-medewerkers
Cloud_U.15.06	Wijzigingen in de logging en monitoring worden gecontroleerd door onafhankelijke en geautoriseerde medewerkers (logregels mogen nooit worden gewijzigd; deze zijn immers bedoeld om als bewijslast te kunnen gebruiken).	Logging en monitoring	Controleren wijzigingen in logging en monitoring
Cloud_U.16.01	De architectuurEen beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen. specificeert ten minste het volgende: IT-services in relatie met functionaliteit voor bedrijfsprocessen; het vertrouwensniveau van de beveiliging van de clouddiensten; beschrijving van de infrastructuur en de netwerk- en systeemcomponenten die worden gebruikt voor de ontwikkeling en de werking van de cloudservice(s); rollen en verantwoordelijkheden van de CSP en de CSC, inclusief de plichten om samen te werken en de bijbehorende controles bij de CSC; IT-functies die door de CSP zijn toegewezen of uitbesteed aan onderaannemers.	Clouddiensten-architectuur	Specificeren minimale zaken voor architectuur
Cloud_U.17.01	CSC-data op transport en in rust is versleuteld.	Multi-tenant architectuur	Versleutelen CSC-data op transport en in rust
Cloud_U.17.02	Virtuele machine-platforms voor CSC’s met speciale/verhoogde beveiligingsvereisten zijn gescheiden ingericht.	Multi-tenant architectuur	Gescheiden inrichten virtuele machine-platforms voor CSC’s
Cloud_U.17.03	Virtuele machine-platforms zijn gehardend.	Multi-tenant architectuur	Hardenen virtuele machine-platforms
HVI_B.01.01	De organisatie heeft een huisvesting IV-beleid opgesteld dat: doelstellingen en principes van de huisvesting IV-beveiliging bevat; specifieke verantwoordelijkheden en rollen bevat; processen voor het behandelen van afwijkingen en afzonderingen bevat; procesmatig tot stand komt, bijvoorbeeld: voorbereiden, ontwikkelen, vaststellen/goedkeuren, communiceren, implementeren, evalueren en aanpassen.	Huisvesting IV-beleid	Er is een huisvesting IV beleid
HVI_B.01.02	Beleidsregels over het huisvesting IV-beleid behandelen eisen die voortkomen uit: Bedrijfsstrategie Wet- en regelgeving Huidige en verwachte bedreigingen op huisvesting IV	Huisvesting IV-beleid	Beleidsregels huisvesting IV
HVI_B.01.03	Beleidsregels zijn gerelateerd aan specifieke onderwerpen over huisvesting IV, zoals: Fysieke beveiligingszone Fysieke toegangsbeveiligingspersoneel	Huisvesting IV-beleid	Beleidsregels verwijzen naar specifieke huisvesting onderwerpen
HVI_B.02.01	De verantwoordelijke voor de Huisvesting-IV organisatie stelt vast welke wetgeving van toepassing is voor Huisvesting-IV.	Wet en regelgeving	De voor de Huisvesting Informatievoorziening-verantwoordelijke stelt toepasselijkheid van wetgeving vast
HVI_B.02.02	Het huisvesting IV-beleid waarover de huisvesting IV-organisatie en de klant overeenstemming hebben bereikt, is mede gerelateerd aan alle relevante en specifiek geldende wet- en regelgeving en contractuele verplichtingen.	Wet en regelgeving	Klant en organisatie hebben overeenstemming over wet- en regelgeving en contractuele verplichtingen
HVI_B.03.01	Personen of afdelingen, die door de directie verantwoordelijk zijn gesteld voor de levenscyclus van een huisvesting IV-bedrijfsmiddel, zijn als eigenaar benoemd.	Eigenaarschap	Voor de levenscyclus van een bedrijfsmiddel verantwoordelijken zijn als eigenaar benoemd
HVI_B.03.02	Het eigenaarschap van een huisvesting IV-bedrijfsmiddel wordt toegekend bij het ontstaan en of bij de verwerving van het middel.	Eigenaarschap	Het eigenaarschap van bedrijfsmiddelen wordt toegekend bij ontstaan en/of verwerving van het bedrijfsmiddel
HVI_B.03.03	De eigenaar van het huisvesting IV-bedrijfsmiddel is verantwoordelijk voor het juiste beheer gedurende de gehele levenscyclus ervan.	Eigenaarschap	De eigenaar is verantwoordelijk voor het juiste beheer gedurende de hele bedrijfsmiddel-levenscyclus
HVI_B.03.04	De eigenaar van het bedrijfsmiddel zorgt ervoor dat: bedrijfsmiddelen geïnventariseerd worden; bedrijfsmiddelen passend worden geclassificeerd; toegangsbeperkingen en classificatie van belangrijke bedrijfsmiddelen worden gedefinieerd, en periodiek beoordeeld; bedrijfsmiddelen op basis van juiste procedures worden verwijderd of vernietigd.	Eigenaarschap	Op passende wijze inventariseren, classificeren, verwijderen en vernietigen van bedrijfsmiddellen
HVI_B.04.01	De gangbare principes rondom 'Security by design' zijn uitgangspunt voor de ontwikkeling van software en systemen.	Certificering	Gangbare principes zijn uitgangspunt voor de ontwikkeling van software en systemen
HVI_B.04.02	Huisvesting IV die ingezet wordt voor de organisatie is minimaal ISO 27001 (Managementsystemen voor informatiebeveiligingHet proces van vaststellen van de vereiste betrouwbaarheid van informatiesystemen in termen van vertrouwelijkheid, beschikbaarheid en integriteit alsmede het treffen, onderhouden en controleren van een samenhangend pakket van bijbehorende maatregelen.) en ISO 50001 (Energiemanagement) gecertificeerd.	Certificering	Certificeringseisen van de ingezette Huisvesting Informatievoorziening
HVI_B.05.01	De eisen en specificaties voor huisvesting IV zijn onderdeel van het eisenpakket dat is opgesteld bij de verwerving van de voorzieningen.	Contractmanagement	Het eisenpakket bij verwerving van Huisvestingsvoorzieningen bevat de gestelde eisen en specificaties
HVI_B.05.02	Het verwerven van huisvesting IV vindt uitsluitend plaats met een overeenkomst of andere formele afspraak.	Contractmanagement	Het verwerven van Huisvestingsvoorzieningen uitsluitend o.b.v. formele afspraak of overeenkomst
HVI_B.05.03	De bij Service Level Agreements (SLA’s) en Dossier Afspraken en Procedures (DAP’s) betrokken rollen Contractmanagement en Service Level Management zijn vastgelegd.	Contractmanagement	Bij SLA en DAP betrokken rollen voor Contractmanagement en Service Level Management zijn vastgelegd
HVI_B.05.04	Afspraken met en activiteiten van leveranciers zijn contractueel vastgelegd in Service Level Agreement (SLA’s) en Dossier Afspraken en Procedures(DAP’s).	Contractmanagement	Afspraken met en activiteiten van leveranciers zijn contractueel vastgelegd in SLA’s en DAP’s
HVI_B.05.05	De levering van voorzieningen wordt periodiek geëvalueerd door een onafhankelijke partij.	Contractmanagement	De levering van voorzieningen wordt periodiek door een onafhankelijke partij geëvalueerd
HVI_B.06.01	De huisvesting IV-organisatie heeft de te leveren diensten en bijbehorende dienstenniveaus beschreven.	Service Levelmanagement	Beschrijven van de te leveren Huisvestingservices, met bijbehorende service niveau
HVI_B.06.02	Deze dienstenniveaus zijn in lijn met het huisvesting IV- beveiligingsbeleid.	Service Levelmanagement	De Service Levels zijn in lijn met het beveiligingsbeleid van de Huisvesting Informatievoorziening
HVI_B.06.03	De dienstenniveaus zijn onder andere gericht op de aspecten: beschikbaarheid, openstelling, vertrouwelijkheidDe eigenschap dat informatie niet beschikbaar wordt gesteld of wordt ontsloten aan onbevoegde personen (zonering) en herstel (disaster recovery).	Service Levelmanagement	De aspecten waarop de Service Levels o.a. zijn gericht
HVI_B.07.01	De organisatie heeft geïnventariseerd welke data en apparatuur bedrijfskritisch zijn.	Interne en Externe bedreigingen	De organisatie heeft geïnventariseerd welke data en apparatuur bedrijf kritisch zijn
HVI_B.07.02	Tegen bedreigingen van buitenaf zijn beveiligingsmaatregelen genomen op basis van een expliciete risicoafweging.	Interne en Externe bedreigingen	Tegen externe bedreigingen zijn beveiligingsmaatregelen genomen o.b.v. een expliciete risicoafweging
HVI_B.07.03	Bij huisvesting van bedrijfsmiddelen wordt rekening gehouden met de kans op gevolgen van rampen veroorzaakt door de natuur en menselijk handelen.	Interne en Externe bedreigingen	Bij huisvesting van bedrijfsmiddelen wordt rekening gehouden met de gevolgen van rampen
HVI_B.07.04	De aanwezige brandblusapparatuur wordt jaarlijks op geschiktheid gekeurd door de brandweer of een hiertoe erkend keuringsinstituut.	Interne en Externe bedreigingen	De brandweer keurt de aanwezige brandblusapparatuur jaarlijks op geschiktheid
HVI_B.08.01	Binnen huisvesting IV nemen alle medewerkers regelmatig deel aan beveiligingsbewustwording (bijvoorbeeld I-bewustzijn) en trainingsprogramma’s of nemen deel aan workshops hierover.	Training en Awareness	Awareness-activiteiten m.b.t. de binnen de Huisvesting Informatievoorziening actieve medewerkers
HVI_B.08.02	Aan de medewerkers wordt regelmatig (e-learning)training aangeboden en zij worden regelmatig op de hoogte gesteld van de ontwikkelingen rond rekencentrumbeveiliging met brochures en nieuwsberichten.	Training en Awareness	Aanbod van training en op de hoogte stellen van ontwikkelingen rond Rekencentrum beveiliging
HVI_B.09.01	Binnen de huisvestingsorganisatie hebben de verantwoordelijken voor huisvesting IV een formele positie.	Organisatiestructuur	De verantwoordelijken voor de Huisvesting-IV hebben een formele positie
HVI_B.09.02	Voor huisvesting IV is een organisatieschema beschikbaar.	Organisatiestructuur	Er is een Huisvestingsorganisatieschema beschikbaar
HVI_B.09.03	Het organisatieschema toont de rollen/functionarissen binnen de huisvestingsorganisatie.	Organisatiestructuur	Het organisatieschema toont de rollen/functionarissen binnen de Huisvestingsorganisatie
HVI_B.09.04	De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de functionarissen zijn expliciet vastgelegd en belegd.	Organisatiestructuur	De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de functionarissen zijn expliciet belegd
HVI_C.01.01	De huisvesting IV-organisatie beschikt over richtlijnen voor de controle van bedrijfsmiddelen.	Controle-richtlijnen huisvesting IV	De Huisvesting-IV organisatie beschikt over richtlijnen voor controle van bedrijfsmiddelen
HVI_C.01.02	De huisvesting IV-organisatie beschikt over geautomatiseerde middelen voor een effectieve ondersteuning van de controle-activiteiten.	Controle-richtlijnen huisvesting IV	Beschikking over geautomatiseerde middelen voor effectieve ondersteuning van de controle activiteiten
HVI_C.01.03	De huisvesting IV-organisatie beschikt over richtlijnen voor het uitvoeren van een registratie, statusmeting, analyse, rapportage en evaluatie.	Controle-richtlijnen huisvesting IV	Beschikking over richtlijnen voor registratie, statusmeting, analyse, rapportage en evaluatie
HVI_C.01.04	De huisvesting IV-organisatie beschikt over richtlijnen voor het evalueren van de huisvesting IV-organisatie.	Controle-richtlijnen huisvesting IV	Er zijn richtlijnen voor het evalueren van de Huisvesting-IV organisatie
HVI_C.01.05	De huisvesting IV-organisatie heeft de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van controlefunctionarissen vastgelegd.	Controle-richtlijnen huisvesting IV	Vastlegging van taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van controle functionarissen
HVI_C.02.01	Voor kwetsbare voorzieningen (binnen en buiten het gebouw) zijn duidelijke onderhoudsbepalingen gesteld.	Onderhoudsplan	Verantwoordelijke functionaris laat het vastgoed onderhouden o.b.v. vastgesteld onderhoudsplan
HVI_C.02.02	Het vastgoed (onder andere gebouwen) wordt op alle locaties van de huisvesting van de rekencentra onderhouden met een vastgesteld onderhoudsplan.	Onderhoudsplan	Voor kwetsbare voorzieningen zijn duidelijke onderhoudsbepalingen gesteld
HVI_C.03.01	Het bedrijfscontinuïteitsmanagementsysteem (BCMS) is: beschreven; goedgekeurd door het management; toegekend aan een verantwoordelijke functionaris. Het behandeld onder andere: planning, uitvoering van de scope, rapporteren en bespreken van verbetervoorstellen.	Continuiteitsmanagement	Het BCMS is beschreven, goedgekeurd, toegekend en behandeld door het management
HVI_C.03.02	De beoordelingsrapportage bevat kwetsbaarheden en verbetervoorstellen en worden gecommuniceerd met verantwoordelijken/eigenaren van systemen waarin kwetsbaarheden en zwakheden gevonden zijn.	Continuiteitsmanagement	De beoordelingsrapportage wordt gedeeld met systeemverantwoordelijken
HVI_C.03.03	Een continuïteitsplan is opgesteld, met daarin activiteiten, rollen en verantwoordelijkheden, uit te voeren validaties, escalatiepaden en signaleringsrapportage over continuïteit.	Continuiteitsmanagement	Het continuïteitsplan bevat activiteiten, rollen en verantwoordelijkheden en rapportages
HVI_C.03.04	De herstelprocessen en -procedures voor de huisvesting IV-organisatie zijn gedocumenteerd.	Continuiteitsmanagement	De herstelprocessen en -procedures voor de Huisvesting-IV-dienst zijn gedocumenteerd
HVI_C.03.05	Er is gezorgd voor afdoende uitwijkfaciliteiten zodat bij calamiteiten de serviceverlening binnen de daartoe gestelde termijn voortgezet kan worden.	Continuiteitsmanagement	Realisatie van afdoende uitwijkfaciliteiten
HVI_C.03.06	Gebruik van de uitwijkfaciliteit(en) en het draaiboek worden periodiek op correctheid en doelmatigheid getest.	Continuiteitsmanagement	Gebruik van de uitwijkfaciliteit(en) en draaiboek worden periodiek getest
HVI_C.03.07	De huisvesting IV-organisatie is verantwoordelijk voor het beheer, periodiek testen en controleren van uitwijkvoorzieningen.	Continuiteitsmanagement	Verantwoordelijkheid voor beheer, testen, en controleren van uitwijkvoorzieningen
HVI_C.04.01	De belangrijkste functionarissen (stakeholders) voor de beheersorganisatie zijn benoemd en de relaties tussen hen zijn met een organisatieschema inzichtelijk gemaakt.	Beheersorganisatie huisvesting IV	Er zijn functionarissen voor de beheersorganisatie benoemd
HVI_C.04.02	De verantwoordelijkheden voor de beheersprocessen zijn aan een specifieke functionaris toegewezen en vastgelegd.	Beheersorganisatie huisvesting IV	Verantwoordelijkheden zijn toegewezen en vastgelegd
HVI_C.04.03	De organisatie heeft de taken en verantwoordelijkheden voor de uitvoering van de beheerwerkzaamheden beschreven en de bijbehorende bevoegdheden vastgelegd in een autorisatiematrix.	Beheersorganisatie huisvesting IV	Verantwoordelijkheden zijn beschreven en vastgelegd
HVI_C.04.04	De samenhang van de processen wordt met een processtructuur vastgelegd.	Beheersorganisatie huisvesting IV	De samenhang van processen is in een processtructuur vastgelegd.
HVI_U.01.01	Personeel behoort alleen op grond van ‘need-to-know’ bekend te zijn met het bestaan van of de activiteiten binnen een beveiligd gebied.	Richtlijnen gebieden en ruimten	Personeel is op grond van ‘need-to-know’ bekend met het beveiligd gebied
HVI_U.01.02	Zonder toezicht wordt niet gewerkt in de beveiligde gebieden. Dit is zowel om veiligheidsredenen als om geen gelegenheid te bieden voor kwaadaardige activiteiten.	Richtlijnen gebieden en ruimten	In beveiligde gebieden wordt slechts onder toezicht gewerkt
HVI_U.01.03	Leegstaande beveiligde ruimten behoren fysiek afgesloten en periodiek geïnspecteerd te zijn.	Richtlijnen gebieden en ruimten	Leegstaande beveiligde ruimten worden fysiek afgesloten en periodiek geïnspecteerd
HVI_U.01.04	Tenzij goedgekeurd wordt beeld- en geluidsopnameapparatuur, zoals in mobiele apparatuur niet toegelaten in de beveiligde ruimten.	Richtlijnen gebieden en ruimten	Foto-, video-, audio- of andere opnameapparatuur wordt niet toegelaten
HVI_U.01.05	Bezoekers van kritieke faciliteiten: worden slechts toegang geboden voor vastgestelde doeleinden; worden continu aan toezicht onderworpen; worden gemonitord bij aankomst en vertrek; krijgen instructie over de beveiliging van de omgeving en van de noodprocedures en worden bewust gemaakt van de beveiligingsregels; wordt verteld dat het gebruik van beeld- en geluidopnamemateriaal/apparatuur niet is toegestaan; dragen verplicht een badge.	Richtlijnen gebieden en ruimten	Richtlijnen m.b.t. bezoek tot kritieke faciliteiten
HVI_U.02.01	Voor elk van de geïdentificeerde bedrijfsmiddelen is het eigenaarschap toegekend (zie paragraaf 8.1.2 van de ISO 27002) en de classificatie van het bedrijfsmiddel is geïdentificeerd (zie paragraaf 8.2 van de ISO 27002).	Bedrijfsmiddelen-inventaris	Eigenaarschap en classificatie is toegekend aan elk van de geïdentificeerde bedrijfsmiddelen
HVI_U.02.02	De huisvesting IV-organisatie identificeert de bedrijfsmiddelen, die voor huisvesting IV relevant zijn in de levenscyclus van informatie en documenteert het belang daarvan, waarbij: de levenscyclus van informatie (aanmaak, verwerking, opslag, overdracht, verwijdering en vernietiging) omvat; de documentatie onderhouden wordt in speciale of bestaande inventarislijsten indien van toepassing.	Bedrijfsmiddelen-inventaris	Identificatie en documentatie van bedrijfsmiddelen voor de Huisvesting-IV
HVI_U.02.03	De inventarislijst van de bedrijfsmiddelen is nauwkeurig, actueel, consistent en conform andere inventarisoverzichten.	Bedrijfsmiddelen-inventaris	Actualiteit, consistentie en overeenstemming van de inventarislijst van bedrijfsmiddelen
HVI_U.02.04	De huisvesting IV-organisatie heeft inventarisoverzichten, waarvoor geldt: inventarisoverzichten van bedrijfsmiddelen helpen zeker te stellen dat doeltreffende bescherming plaatsvindt; inventarisoverzichten kunnen vereist zijn voor: financieel (beheer van bedrijfsmiddelen), verzekeringen, gezondheid en veiligheidsredenen e.d.	Bedrijfsmiddelen-inventaris	Doeltreffende bescherming is zekergesteld m.b.v. inventarisoverzichten
HVI_U.03.01	Er wordt voor het inrichten van beveiligde zones gebruik gemaakt van de volgende standaarden: Kader Rijkstoegangsbeleid 2010 Normenkader Beveiliging Rijkskantoren (NkBR) 2016 Beveiligingsvoorschrift Rijksdienst (BVR) 2013	Fysieke zonering	Voorschriften voor het inrichten van beveiligde zones
HVI_U.03.02	Beveiligingszones worden gedefinieerd waarbij de locatie en de sterkte van elke zone afhangen van de beveiligingseisen van de bedrijfsmiddelen die zich binnen de zone bevinden en van de resultaten van een risicobeoordeling.	Fysieke zonering	Locatie en sterkte beveiligingszone afhankelijk van risico en eisen bij bedrijfsmiddelen
HVI_U.03.03	Informatieverwerkende faciliteiten die worden beheerd door de organisatie zijn fysiek of logisch gescheiden van informatieverwerkende faciliteiten die door externe partijen worden beheerd.	Fysieke zonering	Informatieverwerkende faciliteiten zijn gescheiden van extern beheerde faciliteiten
HVI_U.03.04	Alle medewerkers dragen zichtbaar een identificatiemiddel en informeren beveiligingspersoneel als zij in de niet publieke ruimten personen zonder begeleiding en zonder zichtbaar identificatiemiddel tegenkomen.	Fysieke zonering	Het dragen van identificatiemiddellen en het melden van personen zonder zichtbaar identificatiemiddel
HVI_U.03.05	Elke fysieke toegang wordt gecontroleerd en fysiek of elektronisch in een logboek vastgelegd.	Fysieke zonering	Elke fysieke toegang wordt gecontroleerd en in een logboek vastgelegd
HVI_U.04.01	Belangrijke faciliteiten zijn zo gelegen dat ze niet voor iedereen toegankelijk zijn.	Beveiligingsfaciliteiten	Belangrijke faciliteiten moeten zo te worden gesitueerd dat ze niet voor iedereen toegankelijk zijn
HVI_U.04.02	Faciliteiten zijn zo geconfigureerd dat wordt voorkomen dat vertrouwelijke informatie of activiteiten van buitenaf zichtbaar en hoorbaar zijn; voor zover van toepassing wordt ook elektromagnetische afscherming overwogen.	Beveiligingsfaciliteiten	Vertrouwelijke informatie en activiteiten zijn van buitenaf zichtbaar of hoorbaar
HVI_U.04.03	Adresboeken en interne telefoonboeken waarin locaties worden aangeduid met faciliteiten die vertrouwelijke informatie verwerken, zijn niet vrij toegankelijk voor onbevoegden.	Beveiligingsfaciliteiten	Adresboeken en telefoonboeken bevattende vertrouwelijke locaties zijn niet vrij toegankelijk
HVI_U.04.04	Sleutelbeheer is ingericht op basis van een sleutelplan (zie ook het Normenkader Beveiliging Rijkskantoren (NKBR) 2016 paragraaf 5.4).	Beveiligingsfaciliteiten	Sleutelbeheer is ingericht op basis van een sleutelplan
HVI_U.05.01	Nutsvoorzieningen: zijn conform de technische beschrijving van de fabrikant en de lokale wettelijke eisen; worden regelmatig onderzocht, om te beoordelen of hun capaciteit toereikend is voor de groei van het bedrijf en de interactie met andere nutsvoorzieningen; worden regelmatig geïnspecteerd en getest, om te waarborgen dat ze correct functioneren; zijn zo nodig voorzien van een alarmsysteem, om disfunctioneren op te sporen; beschikken voor zover nodig over meervoudige voeding met een verschillende fysieke route.	Nutsvoorzieningen	De nutsvoorzieningen
HVI_U.05.02	Noodverlichting en (nood)communicatiemiddelen zijn aanwezig.	Nutsvoorzieningen	Noodverlichting en (nood)communicatiemiddelen moeten aanwezig zijn
HVI_U.05.03	Nabij nooduitgangen en ruimten waar apparatuur aanwezig is, zijn noodschakelaars en knoppen waarmee stroom, water, gas of andere voorzieningen kunnen worden uitgeschakeld.	Nutsvoorzieningen	Aanwezigheid van noodschakelaars en -knoppen bij nooduitgangen of ruimten waar apparatuur aanwezig is
HVI_U.05.04	Voor de netwerkverbinding(en) is redundantie verkregen via meerdere routes en vanaf meer dan één aanbieder.	Nutsvoorzieningen	Redundantie voor de netwerkverbinding via meerdere routes vanaf meer dan één aanbieder
HVI_U.06.01	Apparatuur en informatieverwerkende- en opslagfaciliteiten worden zodanig geplaatst, dat onbevoegden hier geen toegang toe hebben en beveiligd zijn tegen onbevoegde kennisname van gegevens.	Apparatuur-positionering	Onbevoegden hebben geen toegang tot apparatuur, informatie verwerkende- en opslagfaciliteiten
HVI_U.06.02	Apparatuur wordt beschermd tegen bedreiging (zoals overspanningen, blikseminslag, diefstal, weglekken van informatie door elektromagnetische straling) van buitenaf.	Apparatuur-positionering	Apparatuur wordt beschermd tegen externe bedreigingen
HVI_U.07.01	Apparatuur wordt onderhouden volgens de door de leverancier aanbevolen intervallen voor servicebeurten en voorschriften.	Apparatuur-onderhoud	Apparatuur wordt op aanbevolen intervallen voor servicebeurten en voorschriften onderhouden
HVI_U.07.02	Reparaties en onderhoudsbeurten aan apparatuur worden alleen uitgevoerd door bevoegd onderhoudspersoneel.	Apparatuur-onderhoud	Reparaties en onderhoudsbeurten aan apparatuur worden uitgevoerd door bevoegd onderhoudspersoneel
HVI_U.07.03	Reparaties van en onderhoud aan apparatuur (hardware) worden op locatie en door bevoegd personeel uitgevoerd, tenzij geen data (meer) op het apparaat aanwezig of toegankelijk is.	Apparatuur-onderhoud	Reparatie en onderhoud van apparatuur vindt plaats op locatie en door bevoegd personeel
HVI_U.07.04	Van alle vermeende en daadwerkelijke fouten en van al het preventieve en correctieve onderhoud worden registraties bijgehouden.	Apparatuur-onderhoud	Alle vermeende en daadwerkelijke fouten en elk preventieve en correctieve onderhoud wordt geregistreerd
HVI_U.07.05	Voldaan wordt aan alle onderhoudseisen die door verzekeringspolissen zijn opgelegd.	Apparatuur-onderhoud	Er wordt voldaan aan alle onderhoudseisen die door verzekeringspolissen zijn opgelegd
HVI_U.07.06	Voordat apparatuur na onderhoud weer in bedrijf wordt gesteld, wordt een inspectie uitgevoerd om te waarborgen dat niet met de apparatuur geknoeid is en dat deze niet slecht functioneert.	Apparatuur-onderhoud	Voorafgaand aan in bedrijfstelling wordt apparatuur op functioneren en knoeien geïnspecteerd
HVI_U.08.01	Voorgaand aan verwijdering of hergebruik, behoort te worden gecontroleerd of apparatuur opslagmedia bevat.	Apparatuur-verwijdering	Voorgaand aan verwijdering of hergebruik wordt gecontroleerd of apparatuur opslag media bevat
HVI_U.08.02	Het verwijderen van apparatuur vindt plaats met vastgestelde procedurestappen: Inleveren Bij beëindiging van het gebruik of bij een defect worden apparaten en informatiedragers bij de beheersorganisatie ingeleverd. Verwijderen De beheerorganisatie zorgt voor een verantwoorde verwijdering van data, zodat geen data meer op het apparaat aanwezig of toegankelijk is. Vernietigen Als verwijdering niet mogelijk is, wordt de data vernietigd. Afvoeren De beheerorganisatie zorgt voor een verantwoorde afvoer. Het afvoeren of vernietigen wordt per bedrijfseenheid geregistreerd.	Apparatuur-verwijdering	Het verwijderen van apparatuur vindt plaats volgens vastgestelde procedurestappen
HVI_U.09.01	In het beveiligingsbeleid is geborgd dat het invoeren en afvoeren van bedrijfsmiddelen met een vaste procedure plaatsvindt. Onderdeel van deze procedure is een formeel toestemmingstraject.	Bedrijfsmiddelenverwijdering	Het toestemmingstraject voor in- en afvoeren van bedrijfsmiddelen is in het beveiligingsbeleid geborgd
HVI_U.09.02	Medewerkers en gebruikers van externe partijen, die bevoegd zijn om toe te staan dat bedrijfsmiddelen van de locatie worden meegenomen, worden geïdentificeerd.	Bedrijfsmiddelenverwijdering	Identificatie van externe personen die bedrijfsmiddelen van de locatie mogen (laten) nemen
HVI_U.09.03	Aan de afwezigheid van bedrijfsmiddelen worden tijdsgrenzen gesteld en geverifieerd wordt dat ze tijdig worden teruggebracht.	Bedrijfsmiddelenverwijdering	Tijdsgrenzen aan de afwezigheid ern terugbrengen van bedrijfsmiddelen worden geverifieerd
HVI_U.09.04	Voor zover nodig en gepast wordt het meenemen en de terugkeer van bedrijfsmiddelen geregistreerd.	Bedrijfsmiddelenverwijdering	Meenemen en terugkeer van bedrijfsmiddelen worden geregistreerd
HVI_U.09.05	De identiteit, rol en connectie van iedereen die bedrijfsmiddelen hanteert of gebruikt, worden gedocumenteerd en deze documenten moeten samen met de apparatuur, informatie of software worden geretourneerd.	Bedrijfsmiddelenverwijdering	Documentatie van ieders identiteit, rol en connectie die bedrijfsmiddelen hanteert of gebruikt
HVI_U.10.01	Er is een procedure voor het omgaan met verdachte brieven en pakketten in postkamers en laad- en losruimten.	Laad en los locatie	Een procedure beschrijft het omgaan met verdachte brieven en pakketten
HVI_U.10.02	Toegang tot een laad- en loslocatie van buiten het gebouw wordt beperkt tot geïdentificeerd en bevoegd personeel.	Laad en los locatie	Toegang van buitenaf tot laad- en loslocaties wordt beperkt tot geïdentificeerd en bevoegd personeel
HVI_U.10.03	De laad- en loslocaties zijn zo ontworpen dat goederen kunnen worden geladen en gelost zonder dat de leverancier toegang heeft tot andere delen van het gebouw.	Laad en los locatie	Eisen aan de laad- en loslocatie
HVI_U.10.04	De buitendeuren van een laad- en loslocatie moeten beveiligd zijn als de binnendeuren open zijn.	Laad en los locatie	De buitendeuren van een laad- en loslocatie moeten beveiligd te zijn als de binnendeuren open zijn
HVI_U.10.05	Inkomende materialen worden bij binnenkomst op de locatie geregistreerd volgens de procedures voor bedrijfsmiddelenbeheer.	Laad en los locatie	Inkomende materialen worden bij binnenkomst op de locatie geregistreerd
HVI_U.10.06	Inkomende en uitgaande zendingen worden, voor zover mogelijk, fysiek gescheiden.	Laad en los locatie	Inkomende en uitgaande zendingen moeten, voor zover mogelijk, fysiek te worden gescheiden
HVI_U.10.07	Inkomende materialen worden gecontroleerd op mogelijke aanwijzingen voor vervalsing tijden het transport. Bij ontdekte vervalsing wordt dit direct aan het beveiligingspersoneel gemeld.	Laad en los locatie	Inkomende materialen worden gecontroleerd op mogelijke aanwijzingen voor vervalsing
HVI_U.11.01	Kabels worden bij voorkeur ondergronds aangelegd.	Bekabeling	Kabels worden bij voorkeur ondergronds aangelegd
HVI_U.11.02	Huisvesting IV is ingericht met de volgende best practices: TIA-942: Telecommunication Infrastructure Standard for Data Centers NEN-EN 50600: Europese normenreeks voor datacenters NPR 5313: Richtlijn voor datacenters (2014)	Bekabeling	De huisvesting van de Rekencentra is ingericht op basis van “Best Practices”
HVI_U.11.03	Voedings- en telecommunicatiekabels zijn beveiligd en niet toegankelijk door onbevoegden.	Bekabeling	Voedings- en telecommunicatiekabels zijn beveiligd en niet toegankelijk door onbevoegden
HVI_U.12.01	De aanwezige architectuurvoorschriften voor de fysieke inrichting van huisvesting IV worden actief onderhouden.	Huisvesting IV-architectuur	De architectuurvoorschriften voor de Huisvesting-IV worden actief onderhouden
HVI_U.12.02	De inrichting van huisvesting IV en bekabelingen zijn gedocumenteerd.	Huisvesting IV-architectuur	De inrichting van de Huisvesting-IV voorzieningen en bekabelingen zijn gedocumenteerd
HVI_U.12.03	Het document met de inrichting van huisvesting IV en de bekabeling: heeft een eigenaar; is voorzien van een datum en versienummer; bevat een documenthistorie (wat is wanneer en door wie aangepast); is actueel, juist en volledig; is door het juiste (organisatorische) niveau vastgesteld/geaccordeerd.	Huisvesting IV-architectuur	Aan het architectuurdocument gestelde eisen
Huisv_B.01.01			Aan - door de organisatie opgesteld - Huisvestingsbeleid gestelde eisen
Huisv_B.01.02			Beleidsregels behandelen uit bedrijfsstrategie wet- en regelgeving en bedreigingen voorkomende eisen
Huisv_B.01.03			Aan specifieke onderwerpen gerelateerde beleidsregels m.b.t. Huisvesting Informatievoorziening
Huisv_U.02.04 vervallen	Voor elk van de geïdentificeerde bedrijfsmiddelen behoort het eigenaarschap te worden toegekend (zie 8.1.2) en de classificatie te worden geïdentificeerd (zie 8.2).		Eigenaarschap en classificatie van elk van de bedrijfsmiddelen is geïdentificeerd en toegekend
LTV_C.03.01	Logbestanden van applicaties en systemen bevatten uitzonderingen, informatiebeveiligingsgebeurtenissen en informatie over wanneer en door wie welke gegevens zijn aangebracht, gemuteerd en gewijzigd.		Uitzonderingen, informatiebeveiligingsgebeurtenissen en informatie over wanneer en door wie welke gegevens zijn aangebracht, gemuteerd en gewijzigd worden opgeslagen in logbestanden van applicaties en systemen
LTV_C.03.04	Bij ontdekte nieuwe dreigingen (aanvallen) worden deze binnen geldende juridische kaders gedeeld binnen de overheid middels (geautomatiseerde) threat intelligence sharing mechanismen.		Nieuwe dreigingen worden binnen geldende juridische kaders gedeeld
LTV_C.04.03	De verantwoordelijkheden voor de beheersprocessen zijn aan een specifieke functionaris toegewezen en vastgelegd.		De verantwoordelijkheden voor de beheersprocessen zijn toegewezen en vastgelegd
PRIV_B.01.01.01	Het beleid geeft duidelijkheid over hoe de verantwoordelijken hun verantwoordelijkheid voor de naleving van de beginselen en de rechtsgrondslagen invullen en dit kunnen aantonen ("verantwoordingsplicht")AVG Art. 5 lid 2.	Privacy Beleid geeft duidelijkheid en sturing	Privacybeleid; duidelijkheid over naleving en verantwoordingsplicht
PRIV_B.01.01.02	Het privacybeleid is tot stand gekomen langs een cyclisch proces dat voldoet aan een gestandaardiseerd patroon met daarin de elementen: voorbereiden, ontwikkelen, goedkeuren, communiceren, uitvoeren, implementeren en evalueren.	Privacy Beleid geeft duidelijkheid en sturing	Privacybeleid; cyclisch proces
PRIV_B.01.01.03	Het topmanagement van de organisatie heeft het privacybeleid vastgelegd, bekrachtigd en gecommuniceerd binnen de organisatie, met daarin de visie op privacybescherming en richtlijnen voor het - in overeenstemming met de wet - rechtmatig, behoorlijk en transparant verwerken van persoonsgegevens.	Privacy Beleid geeft duidelijkheid en sturing	Privacybeleid; vastgesteld en gecommuniceerd
PRIV_B.01.01.04	De organisatie heeft vastgesteld en vastgelegd welke wet- en regelgevingen gelden.	Privacy Beleid geeft duidelijkheid en sturing	Privacybeleid i.r.t. wet- en regelgeving
PRIV_B.01.01.05	In het beleid is vastgelegd en bekrachtigd op welke wijze invulling wordt gegevenWeergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat aan de eisen van de sectorspecifieke wetgeving.	Privacy Beleid geeft duidelijkheid en sturing	Privacybeleid i.r.t. sectorspecifieke wetgeving.
PRIV_B.01.01.06	In het beleid is vastgelegd of een gedragscode wordt gehanteerd waarin de uitvoering van de AVG nader wordt geconcretiseerd voor de eigen organisatie of branche, en met welke frequentie deze gedragscode en de naleving ervan worden gecontroleerd en geëvalueerd door de verantwoordelijke en - indien aangesteld - de Functionaris voor Gegevensbescherming (FG)AVG Art. 25 en Art. 64 lid 2.	Privacy Beleid geeft duidelijkheid en sturing	Privacybeleid i.r.t. gedragscode
PRIV_B.01.02.01	Beschreven is hoe gewaarborgd wordt dat verantwoordelijken vooraf aantoonbaar maatregelen hebben genomen door het conform PRIV_U.03: Kwaliteitsmanagement toepassen van Privacy by Design, het uitvoeren van DPIA's en het gebruik van standaard instellingen.	Privacy Beleid geeft duidelijkheid en sturing	Invulling wettelijke beginselen; beschrijving van privacy by design
PRIV_B.01.02.02	Beschreven is hoe gewaarborgd wordt dat persoonsgegevens, conform PRIV_U.01: Doelbinding gegevensverwerking, voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden worden verzameld en dat de gegevens niet op een met die doeleinden onverenigbare wijze worden verwerkt.	Privacy Beleid geeft duidelijkheid en sturing	Invulling wettelijke beginselen; beschrijving van de doeleinden voor het verzamelen
PRIV_B.01.02.03	Beschreven is hoe gewaarborgd wordt dat, conform PRIV_U.01: Doelbinding gegevensverwerking, de verwerking toereikend, ter zake dienend en beperkt is tot "minimale gegevensverwerking"; tot wat noodzakelijk is voor de doeleinden waarvoor de gegevens worden verwerkt.	Privacy Beleid geeft duidelijkheid en sturing	Invulling wettelijke beginselen; beschrijven van minimalisatie van verwerken
PRIV_B.01.02.04	Beschreven is hoe gewaarborgd wordt dat, conform PRIV_U.03: Kwaliteitsmanagement, de persoonsgegevens juist zijn en zo nodig worden geactualiseerd en waarbij alle redelijke maatregelen moeten zijn genomen om de persoonsgegevens die onjuist zijn, gelet op de doeleinden waarvoor zij worden verwerkt, onverwijld te wissen of te rectificeren.	Privacy Beleid geeft duidelijkheid en sturing	Invulling wettelijke beginselen; beschrijven van juistheid en actualiteit van de gegevens
PRIV_B.01.02.05	Beschreven is hoe gewaarborgd wordt dat, conform PRIV_U.04: Beveiligen van de verwerking van persoonsgegevens, passende technische en organisatorische beveiligingsmaatregelen worden getroffen, zoals pseudonimisering van persoonsgegevens, zodat duidelijk is hoe een veilige verwerking wordt gewaarborgd en hoe de persoonsgegevens onder meer worden beschermd tegen ongeoorloofde of onrechtmatige verwerking en tegen onopzettelijk verlies, vernietiging of beschadiging.	Privacy Beleid geeft duidelijkheid en sturing	Invulling wettelijke beginselen; beschrijven van passende technische en organisatorische maatregelen
PRIV_B.01.02.06	Beschreven is hoe gewaarborgd wordt dat, conform PRIV_U.05: Informatieverstrekking aan betrokkene bij verzameling persoonsgegevens en PRIV_C.02: Toegang gegevensverwerking voor betrokkenen, de persoonsgegevens op een wijze worden verwerkt die voor het publiek en de betrokkene transparant is en het de betrokkene mogelijk maakt zijn rechten uit te oefenen. Hierbij is specifiek aandacht voor de bescherming van kinderen.	Privacy Beleid geeft duidelijkheid en sturing	Invulling wettelijke beginselen; beschrijven van transparante verwerking
PRIV_B.01.02.07	Beschreven is hoe gewaarborgd wordt dat, conform U.06, persoonsgegevens niet langer worden bewaard dan noodzakelijk is voor het doel waarvoor zij worden verwerkt en in welke vorm de opslag moet plaatsvinden zodanig dat na deze periode de betrokkenen niet langer zijn te identificeren.	Privacy Beleid geeft duidelijkheid en sturing	Invulling wettelijke beginselen; beschrijven van maximale bewaartermijnen
PRIV_B.01.02.08	Beschreven is hoe gewaarborgd wordt dat, conformPRIV_U.07: Doorgifte persoonsgegevens, persoonsgegevens slechts worden doorgegeven wanneer formeel afdoende garanties zijn vastgelegd, zodat aangetoond kan worden dat ook bij de doorgifte aan de AVG wordt voldaan en dat aangegeven kan worden wat in verwerkersovereenkomsten en samenwerkingsovereenkomsten moet worden vastgelegd.	Privacy Beleid geeft duidelijkheid en sturing	Invulling wettelijke beginselen; beschrijven van garanties bij doorgifte
PRIV_B.01.02.09	Beschreven is hoe gewaarborgd wordt hoe verantwoordelijken, conform PRIV_C.01: Intern toezicht, aantonen dat - gedurende en na de verwerking - de verwerking ten aanzien van de betrokkene behoorlijk is en hoe dit door middel van het bijhouden van een register, conform PRIV_U.02: Register van verwerkingsactiviteiten, en een dossier kan worden aangetoond.	Privacy Beleid geeft duidelijkheid en sturing	Invulling wettelijke beginselen; beschrijven van behoorlijke verwerking
PRIV_B.01.02.10	Beschreven is hoe gewaarborgd wordt dat, conform PRIV_C.03: Meldplicht Datalekken, bij een inbreuk in verband met persoonsgegevens (datalek of 'personal data breach') de betrokkenen en de AP worden geïnformeerd als deze inbreuk waarschijnlijk een risico inhoudt voor de rechten en/of vrijheden van natuurlijke personen.	Privacy Beleid geeft duidelijkheid en sturing	Invulling wettelijke beginselen; beschrijven van informeren bij inbreuk
PRIV_B.02.01.01	De eindverantwoordelijke voor een gegevensverwerking is degene die het doel en de middelen van de gegevensverwerking heeft vastgesteld; het is te allen tijde duidelijk wie deze verantwoordelijke is.	Organieke inbedding	Verdeling taken en verantwoordelijkheden
PRIV_B.02.01.02	De verwerkingsverantwoordelijke en de verwerker hebben (de beschikking over) een Functionaris voor de Gegevensbescherming, als ten minste één van de volgende situaties aan de orde is: Het betreft een overheidsinstantie of overheidsorgaan: de verwerking wordt verricht door een overheidsinstantie of overheidsorgaan, behalve in het geval van gerechten bij de uitoefening van hun rechterlijke taken; Een stelselmatige observatie op grote schaal is vereist: een verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker is hoofdzakelijk belast met verwerkingen die vanwege hun aard, hun omvang en/of hun doeleinden regel-matige en stelselmatige observatie op grote schaal van betrokkenen vereisen; De gegevens betreffen bijzondere categorieën persoonsgegevens, strafrechtelijke veroordelingen of strafbare feiten: de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker is hoofdzakelijk is belast met grootschalige verwerking van bijzondere categorieën van gegevens, conform U.01/04 of AVG Art. 9, en van persoonsgegevens met betrekking tot strafrechtelijke veroordelingen en strafbare feiten, conform U.01/05 of AVG Art. 10 (zie PRIV_U.01: Doelbinding gegevensverwerking). In overige situaties kunnen of moeten, indien wettelijk verplicht, de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker of verenigingen en andere organen die categorieën van verwerkingsverantwoordelijken of verwerkers vertegenwoordigen, een FG hebben aangewezen.	Organieke inbedding	Functionaris Gegevensbescherming
PRIV_B.02.01.03	Bij elke uitvoering van een gegevensverwerking door een verwerker zijn de taken en afspraken om de rechtmatigheid van de gegevensverwerking te garanderen schriftelijk vastgesteld en vastgelegd in een overeenkomst.	Organieke inbedding	Verdeling taken en verantwoordelijkheden i.r.t. overeenkomsten
PRIV_B.02.01.04	De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn duidelijk belegd in een TVB-matrix (Taken, Verantwoordelijkheden, Bevoegdheden) waarbij ook de onderlinge relaties tussen de verschillende verantwoordelijken en verwerkers inzichtelijk zijn gemaakt.	Organieke inbedding	Verdeling taken en verantwoordelijkheden i.r.t. TVB-matrix
PRIV_B.02.02.01	Gekoppeld aan het privacybeleid voorziet de organisatie voldoende en aantoonbaar in de benodigde middelen voor de uitvoering ervan.	Organieke inbedding	Benodigde middelen
PRIV_B.02.03.01	De rapportage- en verantwoordingslijnen tussen de betrokken verantwoordelijken, verwerkers en - indien aangesteld - de FG zijn vastgesteld en vastgelegd.	Organieke inbedding	Rapporteringslijnen
PRIV_B.03.01.01	Wanneer waarschijnlijk een hoog risico voor de rechten en vrijheden van natuurlijke personen bestaat, in het bijzonder wanneer gelet op de aard, de omvang, de context en de doeleinden nieuwe technologieën worden gebruik, wordt voorafgaand aan de verwerking een gegevensbeschermingseffectbeoordeling (DPIA) uitgevoerd AVG art. 35 lid 1.	Risicomanagement, Privacy by Design en de DPIA	Het beoordelen van de privacyrisico's, hoog risico
PRIV_B.03.01.02	Wanneer een Functionaris voor de Gegevensbescherming is aangewezen, wint de verwerkingsverantwoordelijke bij het uitvoeren van een DPIA diens advies in.	Risicomanagement, Privacy by Design en de DPIA	Het beoordelen van de privacyrisico's, advies van FG
PRIV_B.03.01.03	Ten minste wanneer sprake is van een verandering van het risico dat de verwerkingen inhoudt, verricht de verwerkingsverantwoordelijke een toetsing om te beoordelen of de gewijzigde verwerking overeenkomstig de gegevensbeschermingseffect beoordeling (DPIA) wordt uitgevoerdAVG Art. 35 lid 11..	Risicomanagement, Privacy by Design en de DPIA	Het beoordelen van de privacyrisico's, bij wijzigingen
PRIV_B.03.01.04	Wanneer uit een DPIA blijkt dat de verwerking een hoog risico kan opleveren (als de verwerkingsverantwoordelijke geen maatregelen neemt om het risico te beperken), dan raadpleegt de verwerkingsverantwoordelijke voorafgaand aan de verwerking de AP hieroverAVG Art. 36..	Risicomanagement, Privacy by Design en de DPIA	Het beoordelen van de privacyrisico's, i.r.t. DPIA
PRIV_B.03.02.01	De maatregelen bestaan uit technische en organisatorische maatregelen.	Risicomanagement, Privacy by Design en de DPIA	Passende maatregelen, technisch en organisatorisch
PRIV_B.03.02.02	Passende maatregelen zijn genomen door bij het ontwerp de principes van gegevensbescherming te hanteren (privacy by design) en door het hanteren van standaardinstellingen (privacy by default)AVG Art. 25.	Risicomanagement, Privacy by Design en de DPIA	Passende maatregelen, passend
PRIV_B.03.02.03	De maatregelen zijn blijvend passend door het uitvoeren van gegevensbeschermingseffectbeoordelingen (DPIA's)	Risicomanagement, Privacy by Design en de DPIA	Passende maatregelen, continuïteit
PRIV_B.03.02.04	De resultaten van de DPIA worden gebruikt om de organisatie (beter) bewust te maken van het van belang om aan privacy te doen.	Risicomanagement, Privacy by Design en de DPIA	Passende maatregelen i.r.t. de DPIA
PRIV_B.03.03.01	Van alle verwerkingen waarop een DPIA is uitgevoerd is een DPIA-rapportage beschikbaar, waardoor bekend is welke risico's bestaan en welke maatregelen genomen (moeten) worden.	Risicomanagement, Privacy by Design en de DPIA	Aantonen onderkende risico's en maatregelen
PRIV_B.03.03.02	Een procesbeschrijving is aanwezig voor het uitvoeren van DPIA's en voor het opvolgen van de uitkomsten.	Risicomanagement, Privacy by Design en de DPIA	Aantonen uitvoeren DPIA en opvolgen DPIA uitkomsten
PRIV_B.03.03.03	De risicomanagement aanpak wordt aantoonbaar toegepast, bijvoorbeeld door in de vorm van een plan van aanpak aantoonbaar opvolging te geven aan de aanbevelingen/verbetervoorstellen uit de DPIA's.	Risicomanagement, Privacy by Design en de DPIA	Aantonen aanpak risicomanagement
PRIV_B.03.03.04	Een tot standaard verheven DPIA toetsmodel wordt toegepast; dit model voldoet aan de in de AVG gestelde eisen.	Risicomanagement, Privacy by Design en de DPIA	Aantonen toepassen DPIA toetsmodel
PRIV_B.03.03.05	Privacy by Design en de DPIA maken onderdeel uit van een tot standaard verheven risicomanagement aanpak.	Risicomanagement, Privacy by Design en de DPIA	Aantonen privacy by design
PRIV_C.01.01.01	De verantwoordelijke en - indien aangesteld - de Functionaris voor gegevensbescherming controleert of de gegevensverwerkingen voldoen aan de wettelijke verplichtingen. Hiertoe worden periodiek compliancy assessments uitgevoerd en de resultaten geregistreerd.	Intern toezicht	Toezien op het voldoen aan de wettelijke verplichtingen
PRIV_C.01.01.02	Als blijkt dat niet voldaan wordt aan de eisen van de AVG, dan rapporteert de verantwoordelijke over de te nemen maatregelen om de privacyschending te beëindigen. De evaluatierapportages worden beschikbaar gesteld aan het management.	Intern toezicht	Evaluatierapportage bij niet voldoen
PRIV_C.01.01.03	Er is een planning van activiteiten in het kader van het beoordelen van de compliancy.	Intern toezicht	Planmatige controle op compliancy
PRIV_C.01.02.01	Aangetoond is dat, conform PRIV_U.01: Doelbinding, de persoonsgegevens voor welbepaalde, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigde doeleinden worden verzameld en niet op een met die doeleinden onverenigbare wijze worden verwerkt.	Intern toezicht	Rechtmatigheid van de verwerking aantonen
PRIV_C.01.02.02	Aangetoond is dat, conform PRIV_U.01: Doelbinding, de verwerking toereikend is, ter zake dienend en beperkt tot wat noodzakelijk is voor de doeleinden waarvoor zij worden verwerkt (minimale gegevensverwerking).	Intern toezicht	Rechtmatigheid aangetoond, toereikende verwerking
PRIV_C.01.02.03	Aangetoond is dat, conform PRIV_U.01: Doelbinding, de verwerking ten aanzien van de betrokkene rechtmatig is.	Intern toezicht	Rechtmatigheid aantonen
PRIV_C.01.02.04	Bij het aantonen van de rechtmatigheid wordt gebruik gemaakt van de overeenkomsten voor de doorgiften zoals beschreven in PRIV_U.07: Doorgifte persoonsgegevens.	Intern toezicht	Rechtmatigheid aangetoond, gebruik van overeenkomsten voor doorgifte
PRIV_C.01.02.05	Aangetoond is dat, conform PRIV_U.04: Beveiligen van de verwerking van persoonsgegevens, passende technische en organisatorische maatregelen op een dusdanige manier worden verwerkt, dat een passende beveiliging ervan gewaarborgd is en dat zij onder meer beschermd zijn tegen ongeoorloofde of onrechtmatige verwerking en tegen onopzettelijk verlies, vernietiging of beschadiging (integriteit en vertrouwelijkheidDe eigenschap dat informatie niet beschikbaar wordt gesteld of wordt ontsloten aan onbevoegde personen).	Intern toezicht	Gewaarborgde bescherming
PRIV_C.01.02.06	Aangetoond is dat, conform PRIV_U.03: Kwaliteitsmanagement, de persoonsgegevens juist zijn en zo nodig worden geactualiseerd en waarbij alle redelijke maatregelen moeten zijn genomen om de persoonsgegevens die, gelet op de doeleinden waarvoor zij worden verwerkt, onjuist zijn, onverwijld te wissen of te rectificeren.	Intern toezicht	Juiste en actuele gegevens
PRIV_C.01.02.07	Aangetoond is dat de wijze van verwerken ten aanzien van de betrokkene 'behoorlijk' is, conform B.03: Risicomanagement, Privacy by Design en de DPIA.	Intern toezicht	Aantoonbaar behoorlijke verwerking
PRIV_C.01.02.08	Aangetoond is dat de persoonsgegevens op een wijze worden verwerkt die voor de betrokkene transparant is, conform PRIV_U.05: ISOR:Informatieverstrekking aan betrokkene bij verzameling persoonsgegevens, PRIV_U.02: Register van verwerkingsactiviteiten en PRIV_C.02 Toegang gegevensverwerking voor betrokkenen.	Intern toezicht	Aantoonbaar transparante verwerking
PRIV_C.01.02.09	De verwerkingsverantwoordelijke toont compliancy aan door middel van een dossier (al dan niet door een Functionaris voor de Gegevensbescherming bijgehouden)AVG Art. 5 lid 2.	Intern toezicht	Compliancydossier
PRIV_C.01.02.10	Bij het aantonen van het compliant en het compleet zijn van het dossier wordt gebruik gemaakt van het register (PRIV_U.02: Register van verwerkingsactiviteiten).	Intern toezicht	Compliancy en compleetheid aantonen met het gegevensregister
PRIV_C.02.01.01	De betrokkene krijgt op verzoek uitsluitsel over het al dan niet verwerken van hem betreffende persoonsgegevens.	Toegang gegevensverwerking voor betrokkenen	Informatie aan betrokkene over de verwerking van persoonsgegevens
PRIV_C.02.01.02	De inzage over de verwerkte persoonsgegevens bevat de volgende informatieAVG Art. 15: De verwerkingsdoeleinden; De betrokken categorieën persoonsgegevens; De ontvangers of categorieën van ontvangers aan wie de persoonsgegevens zijn of zullen worden verstrekt, met name ontvangers in derde landen of internationale organisaties; Indien mogelijk: de periode gedurende welke de persoonsgegevens naar verwachting zullen worden opgeslagen of, als dat niet mogelijk is, de criteria om die termijn te bepalen; Dat de betrokkene het recht heeft de verwerkingsverantwoordelijke te verzoeken dat zijn persoonsgegevens te rectificeren of te wissen of de verwerking van de hem betreffende persoonsgegevens te beperken, alsmede het recht tegen die verwerking bezwaar te maken; Dat de betrokkene het recht heeft klacht in te dienen bij de AP; Wanneer de persoonsgegevens niet bij de betrokkene worden verzameld, alle beschikbare informatie over de bron van die gegevens; Het bestaan van geautomatiseerde besluitvorming, met inbegrip van profilering, inclusief nuttige informatie over de onderliggende logica, alsmede het belang en de verwachte gevolgen van die verwerking voor de betrokkene; Bij doorgifte aan een derde land of een internationale organisatie en op verzoek van betrokkene de informatie over van de passende waarborgen; Op verzoek van betrokkene een kopie van de persoonsgegevens die worden verwerkt.	Toegang gegevensverwerking voor betrokkenen	Welke informatie wordt verstrekt
PRIV_C.02.01.03	De inzage doet geen afbreuk aan de rechten en vrijheden van anderenAVG Art. 14 lid 4.	Toegang gegevensverwerking voor betrokkenen	Geen afbreuk aan rechten en vrijheden van anderen
PRIV_C.02.02.01	De informatie is onverwijld en in ieder geval binnen een maand na ontvangst van het verzoek verstrektAVG Art. 12 lid 3 en 4, tenzij: De complexiteit van de verzoeken en van het aantal verzoeken verlenging nodig maakt, en: De informatie binnen een termijn van nog eens twee maanden worden verstrekt, en: De betrokkene binnen één maand na ontvangst van het verzoek in kennis wordt gesteld van een dergelijke verlenging.	Toegang gegevensverwerking voor betrokkenen	Tijdige verstrekking op verzoek van betrokkene
PRIV_C.02.02.02	Wanneer de verwerkingsverantwoordelijke geen gevolg geeft aan het verzoek van de betrokkene, dan: Is de betrokkene onverwijld en uiterlijk binnen één maand na ontvangst van het verzoek meegedeeld waarom het verzoek zonder gevolg is gebleven, en: Is de betrokkene geïnformeerd over de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij een toezichthoudende autoriteit en beroep bij de rechter in te stellen.	Toegang gegevensverwerking voor betrokkenen	Tijdig informeren bij geen gevolg aan verzoek van betrokkene
PRIV_C.02.03.01	De communicatie vindt, in het bijzonder wanneer de informatie specifiek voor een kind bestemd is, plaats in een beknopte, transparante, begrijpelijke en gemakkelijk toegankelijke vorm en in duidelijke en eenvoudige taalAVG Art. 12 lid 1. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van gestandaardiseerde iconen om het overzicht te houdenAVG Art. 12 lid 7.	Toegang gegevensverwerking voor betrokkenen	Passende, begrijpelijke en toegankelijke wijze van informeren
PRIV_C.02.03.02	De informatie is schriftelijk of met andere middelen en als dit passend is met inbegrip van elektronische middelen verstrekt.	Toegang gegevensverwerking voor betrokkenen	Informatie wordt schriftelijk en/of elektronisch verstrekt
PRIV_C.02.03.03	Op verzoek van de betrokkene is de informatie mondeling meegedeeld, op voorwaarde dat de identiteit van de betrokkene met andere middelen bewezen is.	Toegang gegevensverwerking voor betrokkenen	Mondelinge informatieverstrekking
PRIV_C.02.03.04	Het verstrekken van de informatie en de communicatie zijn kosteloos, tenzij de verzoeken van een betrokkene kennelijk ongegrond of buitensporig zijn. Als de verzoeken buitensporig zijn, met name vanwege hun repetitieve karakter, en dit kan worden aangetoond, dan mag de verwerkingsverantwoordelijke ofwel: Een redelijke vergoeding aanrekenen in het licht van de administratieve kosten waarmee het verstrekken van de gevraagde informatie of communicatie en het treffen van de gevraagde maatregelen gepaard gaan, ofwel: Weigeren gevolg te geven aan het verzoek.	Toegang gegevensverwerking voor betrokkenen	Kosteloos, tenzij onredelijk
PRIV_C.02.03.05	De verantwoordelijke beschikt over gegevens ter identificatieHet bekend maken van de identiteit van personen, organisaties of IT-voorzieningen. van de betrokkene om hem zijn rechten te laten doen gelden. Deze gegevens worden niet behouden, verkregen of verwerkt als er geen doeleinden zijn (overeenkomstig PRIV_U.01: Doelbinding gegevensverwerking) om nog persoonsgegevens van betrokkene te verwerkenAVG Art. 11. Als identificatieHet bekend maken van de identiteit van personen, organisaties of IT-voorzieningen. niet mogelijk is wordt de betrokkene daarvan indien mogelijk in kennis gesteld.	Toegang gegevensverwerking voor betrokkenen	Gegevens ter identificatie van de betrokkene
PRIV_C.02.04.01	De verantwoordelijke verstrekt geen informatie als de verwerking berust op een wettelijke bepaling, waarbij een specifieke uitzondering geldtAVG Art. 23.	Toegang gegevensverwerking voor betrokkenen	Specifieke uitzonderingsgronden
PRIV_C.03.01.01	Een datalek is op basis van de AVG gemeld bij de AP, tenzij een uitzondering van toepassing is.	Meldplicht Datalekken	Datalek melden aan de AP
PRIV_C.03.01.02	De melding aan de AP bevat ten minsteAVG Art. 33a lid 3: De aard van de inbreuk in verband met persoonsgegevens, waar mogelijk onder vermelding van de categorieën van betrokkenen en persoonsgegevensregisters in kwestie en, bij benadering, het aantal betrokkenen en persoonsgegevensregisters in kwestie; De naam en de contactgegevens van de Functionaris voor gegevensbescherming of een ander contactpunt waar meer informatie kan worden verkregen; De waarschijnlijke gevolgen van de inbreuk in verband met persoonsgegevens; De maatregelen die de verwerkingsverantwoordelijke heeft voorgesteld of genomen om de inbreuk in verband met persoonsgegevens aan te pakken, waaronder, in voorkomend geval, de maatregelen ter beperking van de eventuele nadelige gevolgen daarvan.	Meldplicht Datalekken	Eisen aan de melding aan AP
PRIV_C.03.01.03	Een datalek is gemeld aan betrokkene, tenzij een uitzondering van toepassing is (zie /04.02).	Meldplicht Datalekken	Datalek melden aan betrokkene
PRIV_C.03.01.04	In de melding aan de betrokkene wordt van de aard van de inbreuk in verband met persoonsgegevens ten minste het volgende omschreven of meegedeeldAVG Art. 33, lid 3b, 3c en 3d: De naam en de contactgegevens van de Functionaris voor gegevensbescherming of een ander contactpunt waar meer informatie kan worden verkregen; De waarschijnlijke gevolgen van de inbreuk in verband met persoonsgegevens; De maatregelen die de verwerkingsverantwoordelijke heeft voorgesteld of genomen om de inbreuk in verband met persoonsgegevens aan te pakken, waaronder, in voorkomend geval, de maatregelen ter beperking van de eventuele nadelige gevolgen daarvan.	Meldplicht Datalekken	Eisen aan de melding aan betrokkene
PRIV_C.03.01.05	De melding aan de betrokkene is in duidelijke en eenvoudige taal.	Meldplicht Datalekken	Duidelijke en eenvoudige taal
PRIV_C.03.02.01	Een verwerker informeert de verwerkingsverantwoordelijke zonder onredelijke vertraging, zodra hij kennis heeft genomen van een inbreuk in verband met persoonsgegevens.	Meldplicht Datalekken	Inbreuk melden aan verwerkingsverantwoordelijke
PRIV_C.03.02.02	De melding aan de AP heeft plaatsgevonden zonder onredelijke vertraging en, indien mogelijk, uiterlijk 72 uur nadat de verwerkingsverantwoordelijke er kennis van heeft genomen.	Meldplicht Datalekken	Termijn voor melden aan AP
PRIV_C.03.02.03	Als de melding aan de AP niet binnen 72 uur plaatsvindt, gaat zij vergezeld van een motivering voor de vertraging.	Meldplicht Datalekken	Motivering bij vertraagde melding
PRIV_C.03.02.04	De melding aan de betrokkene gebeurt onverwijld.	Meldplicht Datalekken	Directe melding aan betrokkene
PRIV_C.03.03.01	De verwerkingsverantwoordelijke documenteert alle inbreuken in verband met persoonsgegevens, met inbegrip van de feiten omtrent de inbreuk in verband met persoonsgegevens, de gevolgen daarvan en de genomen corrigerende maatregelen.	Meldplicht Datalekken	Registratie en documentatie van de inbreuken
PRIV_C.03.03.02	De documentatie stelt de AP in staat de naleving te controleren.	Meldplicht Datalekken	Naleving controleren op basis van documentatie
PRIV_C.03.03.03	De documentatie bevat de noodzakelijke gegevens plus de feiten omtrent de inbreuk in verband met persoonsgegevens, de gevolgen daarvan en de genomen corrigerende maatregelen.	Meldplicht Datalekken	Noodzakelijke gegevens in de documentatie
PRIV_C.03.03.04	Het feit dat de kennisgeving is gedaan zonder onredelijke vertraging moet worden vastgesteld, met name rekening houdend met de aard en de ernst van de inbreuk in verband met persoonsgegevens en de gevolgen en negatieve effecten voor de betrokkeneAVG overweging 87.	Meldplicht Datalekken	Kennisgeving vastleggen
PRIV_C.03.04.01	De verantwoordelijke hoeft het datalek niet te melden aan de AP als: Het niet waarschijnlijk is dat de inbreuk in verband met persoonsgegevens een risico inhoudt voor de rechten en vrijheden van natuurlijke personen, of: Wanneer melding afbreuk zou doen aan een zwaarwegend belang; De verantwoordelijke een aanbieder is van openbare elektronische communicatiediensten zoals bedoeld in de TelecommunicatiewetAVG Art. 95.	Meldplicht Datalekken	Uitzondering op meldplicht aan AP
PRIV_C.03.04.02	De verantwoordelijke hoeft het datalek niet te melden aan de betrokkene als: Het niet waarschijnlijk is dat de inbreuk in verband met persoonsgegevens een risico inhoudt voor de rechten en vrijheden van natuurlijke personen, en/of: De verwerkingsverantwoordelijke passende technische en organisatorische beschermingsmaatregelen heeft genomen en deze maatregelen zijn toegepast op de persoonsgegevens waarop de inbreuk in verband met persoonsgegevens betrekking heeft, met name die welke de persoonsgegevens onbegrijpelijk maken voor onbevoegden, zoals versleuteling, en/of: De verwerkingsverantwoordelijke achteraf maatregelen heeft genomen om ervoor te zorgen dat het bij het eerste streepje bedoelde hoge risico voor de rechten en vrijheden van betrokkenen zich waarschijnlijk niet meer zal voordoen, of: De mededeling onevenredige inspanningen zou vergen; in dat geval komt in de plaats daarvan een openbare mededeling of een soortgelijke maatregel waarbij betrokkenen even doeltreffend worden geïnformeerd, of: Het een verwerking is die berust op een andere wettelijke bepaling waarvoor een specifieke meldplicht geldt AVG Art. 23; UAVG Art. 42, of: De organisatie een financiële onderneming is in de zin van de Wet op het financieel toezichtUAVG Art. 42. De verwerking van persoonsgegevens door een natuurlijke persoon in het kader van een louter persoonlijke of huishoudelijke activiteit plaatsvindt, die als zodanig geen enkel verband houdt met een beroeps- of handelsactiviteitAVG overweging 18.	Meldplicht Datalekken	Uitzondering op meldplicht aan betrokkene
PRIV_U.01.01.01	Het doel is welbepaald en uitdrukkelijk omschreven nog vóórdat de gegevensverwerking begint en wordt niet tijdens het verzamelproces of het verwerkingsproces vastgesteld of gewijzigdAVG Art. 5 lid 1 en overweging 50.	Doelbinding gegevensverwerking	Tijdig, welbepaald en uitdrukkelijk omschreven, voorafgaand aan begin van de verwerking
PRIV_U.01.01.02	Van alle gegevens zijn de rechtmatige gronden en de doeleinden van de verzameling en verwerking welbepaald en uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigdAVG Art. 5 lid 1b.	Doelbinding gegevensverwerking	Tijdig, welbepaald en uitdrukkelijk omschreven; doeleinden en rechtmatigheid
PRIV_U.01.01.03	Het doel is zodanig vastgelegd (welbepaald) dat het een kader biedt waaraan getoetst kan worden of de gegevens noodzakelijk zijn voor het doel en bij verdere verwerking of de verwerking verenigbaar is met het oorspronkelijke doel waarvoor de gegevens zijn verstrektAVG Art. 6 lid 4.	Doelbinding gegevensverwerking	Tijdig, welbepaald en uitdrukkelijk omschreven; noodzaak en verenigbaarheid
PRIV_U.01.01.04	Het doel is uitdrukkelijk omschreven, dus niet te vaag of te ruim, maar nauwkeurig, specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden.	Doelbinding gegevensverwerking	Tijdig, welbepaald en uitdrukkelijk omschreven; SMART
PRIV_U.01.02.01	De persoonsgegevens zijn toereikend, ter zake dienend en beperkt tot wat noodzakelijk is voor de doeleinden waarvoor zij worden verwerkt (minimale gegevensverwerking, ook wel dataminimalisatie genoemd).	Doelbinding gegevensverwerking	Doeleinden; toereikend, ter zake dienend en beperkt
PRIV_U.01.02.02	De verwerking is alleen rechtmatig indien en voor zover aan ten minste een van de onderstaande voorwaarden is voldaanAVG Art. 6 lid 1: De betrokkene heeft toestemming gegevenWeergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat voor de verwerking van zijn persoonsgegevens voor een of meer specifieke doeleinden; De verwerking is noodzakelijk voor de uitvoering van een overeenkomst waarbij de betrokkene partij is of om op verzoek van de betrokkene vóór de sluiting van een overeenkomst maatregelen te nemen; De verwerking is noodzakelijk om te voldoen aan een wettelijke verplichting die op de verwerkingsverantwoordelijke rust. Deze rechtsgrond moet zijn vastgesteld bij het Unierecht of lidstatelijk recht dat op de verwerkingsverantwoordelijke van toepassing isAVG Art. 6 lid 3; De verwerking is noodzakelijk om vitale belangen van de betrokkene of van een andere natuurlijke persoon te beschermen; De verwerking is noodzakelijk voor de vervulling van een taak van algemeen belang of van een taak in het kader van de uitoefening van het openbaar gezag dat aan de verwerkingsverantwoordelijke is opgedragen. Deze rechtsgrond moet zijn vastgesteld bij het Unierecht of lidstatelijk recht dat op de verwerkingsverantwoordelijke van toepassing isAVG Art. 6 lid 3; De verwerking is noodzakelijk voor de behartiging van de gerechtvaardigde belangen van de verwerkingsverantwoordelijke of van een derde, behalve wanneer de belangen of de grondrechten en de fundamentele vrijheden van de betrokkene die tot bescherming van persoonsgegevens nopen, zwaarder wegen dan die belangen, met name wanneer de betrokkene een kind is. Dit onderdeel (punt 6) geldt niet voor de verwerking door overheidsinstanties in het kader van de uitoefening van hun wettelijke taken.	Doelbinding gegevensverwerking	Doeleinden; rechtmatigheid
PRIV_U.01.02.03	Persoonsgegevens moeten ten opzichte van de betrokkene behoorlijk en transparant worden verwerktAVG Art. 5. Hiertoe moet/moeten: De gegevensverwerking transparant te zijn (PRIV_U.02: Register van verwerkingsactiviteiten en PRIV_U.05: Informatieverstrekking aan betrokkene bij verzameling persoonsgegevens). De gegevens juist te zijn en zo nodig te worden bijgewerkt (PRIV_U.03: Kwaliteitsmanagement). De gegevens passend te worden beveiligd (PRIV_U.04: Beveiligen van de verwerking van persoonsgegevens). De gegevens niet langer dan noodzakelijk te worden bewaard in een vorm die het mogelijk maakt de betrokkenen te identificeren is (PRIV_U.06: Bewaren van persoonsgegevens). Nota Bene: De AVG is niet van toepassing op de persoonsgegevens van overleden personen AVG overweging 27.	Doelbinding gegevensverwerking	Doeleinden; transparant, behoorlijk en veilig
PRIV_U.01.03.01	De verwerking voor een ander doel dan dat waarvoor de persoonsgegevens zijn verzameld, is alleen mogelijk wanneer: De verdere verwerking verenigbaar is met het doel waarvoor de persoonsgegevens aanvankelijk zijn verzameld en de verwerkingsverantwoordelijke bij de beoordeling van de verenigbaarheid onder meer rekening houdt metAVG Art. 6 lid 4: Ieder verband tussen de doeleinden waarvoor de persoonsgegevens zijn verzameld en de doeleinden van de voorgenomen verdere verwerking; Het kader waarin de persoonsgegevens zijn verzameld, met name wat betreft de verhouding tussen de betrokkenen en de verwerkingsverantwoordelijke; De aard van de persoonsgegevens, met name of bijzondere categorieën persoonsgegevens worden verwerktAVG Art. 9 en of persoonsgegevens over strafrechtelijke veroordelingen en strafbare feiten worden verwerktAVG Art. 10; De mogelijke gevolgen van de voorgenomen verdere verwerking voor de betrokkenen; Het bestaan van passende waarborgen, waaronder eventueel versleuteling of pseudonimisering. Of: De verdere verwerking plaatsvindt op basis van de toestemming van betrokkene. Of: Wanneer de verdere verwerking berust op een wettelijke bepaling waarbij een specifieke uitzondering geldt.	Doelbinding gegevensverwerking	Verdere verwerking i.r.t. andere doelen
PRIV_U.01.03.02	Wanneer de verwerkingsverantwoordelijke zich een verdere verwerking voorneemt dan moet de verwerkingsverantwoordelijke de betrokkene nog vóór die verdere verwerking informatie over dat andere doel en andere noodzakelijke informatie verstrekken (zie PRIV_U.05: Informatieverstrekking aan betrokkene bij verzameling persoonsgegevens). Wanneer de oorsprong van de persoonsgegevens niet aan de betrokkene kan worden meegedeeld, omdat verschillende bronnen zijn gebruikt, moet algemene informatie worden verstrektAVG overweging 61.	Doelbinding gegevensverwerking	Vooraf in kennis stellen van (voornemen tot) verdere verwerking
PRIV_U.01.04.01	De verwerking van bijzondere categorieën persoonsgegevens vindt niet plaats, tenzij de betrokkene uitdrukkelijke toestemming heeft gegevenWeergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat voor de verwerking van die persoonsgegevens voor een of meer welbepaalde doeleindenUAVG Art. 22. UAVG art. 22 lid 2a is de invulling van AVG Art. 9 lid 2a. Hierbij is nagegaan of in het Unierecht of lidstatelijk is bepaald of betrokkene het verbod mag opheffen. Voorbeeld BSN: in Nederland kan een persoon niet zelf alsnog toestemming geven voor de verwerking van het BSN bij het ontbreken van een wettelijke grondslag.	Doelbinding gegevensverwerking	Bijzondere categorieën persoonsgegevens; uitdrukkelijke toestemming
PRIV_U.01.04.02	De verwerking van bijzondere categorieën persoonsgegevens vindt niet plaats, tenzij de verwerking noodzakelijk is met het oog op de uitvoering van verplichtingen en de uitoefening van specifieke rechten van de verwerkingsverantwoordelijke of de betrokkene op het gebied van het arbeidsrecht en het sociale zekerheids- en sociale beschermingsrecht, voor zover zulks is toegestaan bij Unierecht of lidstatelijk recht of bij een collectieve overeenkomst op grond van lidstatelijk recht die passende waarborgen voor de grondrechten en de fundamentele belangen van de betrokkene biedtAVG Art. 9 lid 2b. Tevens geldt hierbij dat het verbod om gegevens over gezondheid te verwerken niet van toepassing is indien de verwerking geschiedt door bestuursorganen, pensioenfondsen, werkgevers of instellingen die te hunnen behoeve werkzaam zijn, en voor zover de verwerking noodzakelijk isUAVG Art 30 lid 1 voor: Een goede uitvoering van wettelijke voorschriften, pensioenregelingen of collectieve arbeidsovereenkomsten die voorzien in aanspraken die afhankelijk zijn van de gezondheidstoestand van de betrokkene; of De reïntegratie of begeleiding van werknemers of uitkeringsgerechtigden in verband met ziekte of arbeidsongeschiktheid. Hierbij worden de gegevens alleen verwerkt door personen die uit hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift dan wel krachtens een overeenkomst tot geheimhouding zijn verplicht. Indien de verwerkingsverantwoordelijke persoonlijk gegevens verwerkt en op hem niet reeds uit hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift een geheimhoudingsplicht rust, is hij verplicht tot geheimhouding van de gegevens, behoudens voor zover de wet hem tot mededeling verplicht of uit zijn taak de noodzaak voortvloeit dat de gegevens worden meegedeeld aan anderen die bevoegd zijn tot verwerking daarvanUAVG Art. 30 lid 4. NB: bij algemene maatregel van bestuur kunnen nadere regels worden gesteld (UAVG Art 30 lid 6).	Doelbinding gegevensverwerking	Bijzondere categorieën persoonsgegevens; noodzaak i.r.t verplichtingen en specifieke rechten
PRIV_U.01.04.03	De verwerking van bijzondere categorieën persoonsgegevens vindt niet plaats, tenzij noodzakelijk is ter bescherming van de vitale belangen van de betrokkene of van een andere natuurlijke persoon indien de betrokkene fysiek of juridisch niet in staat is zijn toestemming te gevenUAVG art. 22 lid 2b ; AVG Art. 9 lid 2c.	Doelbinding gegevensverwerking	Bijzondere categorieën persoonsgegevens; noodzaak, vitale belangen, onmacht
PRIV_U.01.04.04	De verwerking van bijzondere categorieën persoonsgegevens vindt niet plaats, tenzij de verwerking verricht wordt door een stichting, een vereniging of een andere instantie zonder winstoogmerk die op politiek, levensbeschouwelijk, godsdienstig of vakbondsgebied werkzaam is, in het kader van haar gerechtvaardigde activiteiten en met passende waarborgen, mits de verwerking uitsluitend betrekking heeft op de leden of de voormalige leden van de instantie of op personen die in verband met haar doeleinden regelmatig contact met haar onderhouden, en de persoonsgegevens niet zonder de toestemming van de betrokkenen buiten die instantie worden verstrektUAVG Art. 22 lid 2c (ofwel: AVG Art. 9 lid 2d).	Doelbinding gegevensverwerking	Bijzondere categorieën persoonsgegevens; ledenadministratie, gerechtvaardigde activiteiten
PRIV_U.01.04.05	De verwerking van bijzondere categorieën persoonsgegevens vindt niet plaats, tenzij de verwerking betrekking heeft op persoonsgegevens die kennelijk door de betrokkene openbaar zijn gemaaktUAVG Art. 22 lid 2d (ofwel: AVG Art. 9 lid 2e).	Doelbinding gegevensverwerking	Bijzondere categorieën persoonsgegevens; openbaar gemaakt door betrokkene
PRIV_U.01.04.06	De verwerking van bijzondere categorieën persoonsgegevens vindt niet plaats, tenzij de verwerking noodzakelijk is voor de instelling, uitoefening of onderbouwing van een rechtsvordering of wanneer gerechten handelen in het kader van hun rechtsbevoegdheidUAVG Art. 22 lid 2e (ofwel: AVG Art. 9 lid 2f).	Doelbinding gegevensverwerking	Bijzondere categorieën persoonsgegevens; i.r.t. rechtsvordering, gerechten
PRIV_U.01.04.07	De verwerking van bijzondere categorieën persoonsgegevens vindt niet plaats, tenzij de verwerking noodzakelijk is om redenen van zwaarwegend algemeen belang, op grond van Unierecht of lidstatelijk recht: Nationaalrechtelijke algemene uitzonderingenUAVG Art. 23: De verwerking is noodzakelijk ter voldoening aan een volkenrechtelijke verplichting; De gegevens worden verwerkt door de Autoriteit persoonsgegevens of een ombudsman als bedoeld in Art. 9:17 van de Algemene wet bestuursrecht (AWB), en voor zover de verwerking noodzakelijk is voor de uitvoering van de hun wettelijk opgedragen taken, onder voorwaarde dat bij die uitvoering is voorzien in zodanige waarborgen dat de persoonlijke levenssfeer van de betrokkene niet onevenredig wordt geschaad; of De verwerking is noodzakelijk in aanvulling op de verwerking van persoonsgegevens van strafrechtelijke aard voor de doeleinden waarvoor deze gegevens worden verwerkt. Uitzonderingen inzake verwerking van persoonsgegevens waaruit ras of etnische afkomst blijktUAVG Art. 25: Verwerking met het oog op de identificatieHet bekend maken van de identiteit van personen, organisaties of IT-voorzieningen. van de betrokkene, en slechts voor zover de verwerking voor dat doel onvermijdelijk is; of Verwerking met het doel personen van een bepaalde etnische of culturele minderheidsgroep een bevoorrechte positie toe te kennen teneinde feitelijke nadelen, verband houdende met de grond ras of etnische afkomst, op te heffen of te verminderen, en slechts voor zover: De verwerking voor dat doel noodzakelijk is; De gegevens betrekking hebben op het geboorteland van de betrokkene, diens ouders of diens grootouders, dan wel op andere, bij wet vastgestelde criteria op grond waarvan op objectieve wijze vastgesteld kan worden of iemand tot een bepaalde etnische of culturele minderheidsgroep behoort; en De betrokkene tegen de verwerking geen schriftelijk bezwaar heeft gemaakt. De verwerking van persoonsgegevens waaruit politieke opvattingen blijken voor vervulling openbare functiesUAVG Art. 26: de verwerking geschiedt met het oog op de eisen die met betrekking tot politieke opvattingen in redelijkheid kunnen worden gesteld in verband met de vervulling van functies in bestuursorganen en adviescolleges. De verwerking van persoonsgegevens waaruit religieuze of levensbeschouwelijke overtuigingen blijken voor geestelijke verzorgingUAVG Art. 27: De verwerking geschiedt door andere instellingen dan de instellingen, bedoeld in artikel 22, tweede lid, onderdeel c, en voor zover de verwerking noodzakelijk is met het oog op de geestelijke verzorging van de betrokkene, tenzij deze daartegen schriftelijk bezwaar heeft gemaakt. Hierbij worden geen persoonsgegevens aan derden verstrekt zonder toestemming van de betrokkene. De verwerking van genetische gegevensUAVG Art. 28: De verwerking vindt plaats met betrekking tot de betrokkene bij wie de desbetreffende gegevens zijn verkregen. Hierbij is het verbod om genetische gegevens te verwerken uitsluitend niet van toepassing, indien: De betrokkene uitdrukkelijke toestemming heeft gegevenWeergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat; en Bij de uitvoering is voorzien in zodanige waarborgen dat de persoonlijke levenssfeer van de betrokkene niet onevenredig wordt geschaad. Deze toestemming is niet vereist, indien het vragen van uitdrukkelijke toestemming onmogelijk blijkt of een onevenredige inspanning vergt. De verwerking van biometrische gegevensUAVG Art. 29: de verwerking vindt plaats ten behoeve van de unieke identificatieHet bekend maken van de identiteit van personen, organisaties of IT-voorzieningen. van een persoon, indien de verwerking noodzakelijk is voor authenticatie of beveiligingsdoeleinden. Voor al deze verwerkingen is bepaald dat de evenredigheid met het nagestreefde doel wordt gewaarborgd, de wezenlijke inhoud van het recht op bescherming van persoonsgegevens wordt geëerbiedigd en passende en specifieke maatregelen worden getroffen ter bescherming van de grondrechten en de fundamentele belangen van de betrokkene.	Doelbinding gegevensverwerking	Bijzondere categorieën persoonsgegevens; gevoelige gegevens, noodzakelijke uitzonderingen wgs. zwaarwegend algemeen belang
PRIV_U.01.04.08	De verwerking van gegevens over gezondheid vindt niet plaats, tenzij de verwerking geschiedt doorUAVG Art. 30 lid 2: Scholen, voor zover de verwerking met het oog op de speciale begeleiding van leerlingen of het treffen van bijzondere voorzieningen in verband met hun gezondheidstoestand noodzakelijk is; Een reclasseringsinstelling, een bijzondere reclasseringsambtenaar, de raad voor de kinderbescherming, de gecertificeerde instelling, bedoeld in artikel 1.1 van de Jeugdwet, of de rechtspersoon, bedoeld in artikel 256, eerste lid, of artikel 302, tweede lid, van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek, voor zover de verwerking noodzakelijk is voor de uitvoering van de aan hen opgedragen wettelijke taken; of: Onze Minister en Onze Minister van Justitie en Veiligheid voor zover de verwerking in verband met de tenuitvoerlegging van vrijheidsbenemende maatregelen noodzakelijk is. Hierbij worden de gegevens alleen verwerkt door personen die uit hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift dan wel krachtens een overeenkomst tot geheimhouding zijn verplicht. Indien de verwerkingsverantwoordelijke persoonlijk gegevens verwerkt en op hem niet reeds uit hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift een geheimhoudingsplicht rust, is hij verplicht tot geheimhouding van de gegevens, behoudens voor zover de wet hem tot mededeling verplicht of uit zijn taak de noodzaak voortvloeit dat de gegevens worden meegedeeld aan anderen die bevoegd zijn tot verwerking daarvanUAVG Art. 30 lid 4.	Doelbinding gegevensverwerking	Bijzondere categorieën persoonsgegevens; gezondheidsgegevens
PRIV_U.01.04.09	De verwerking van bijzondere categorieën persoonsgegevens vindt niet plaats, tenzij de verwerking noodzakelijk is voor doeleinden van preventieve of arbeidsgeneeskunde, voor de beoordeling van de arbeidsgeschiktheid van de werknemer, medische diagnosen, het verstrekken van zorg of sociale diensten of behandelingen dan wel het beheren van gezondheidszorgstelsels en -diensten of sociale stelsels en diensten, op grond van Unierecht of lidstatelijk recht, of uit hoofde van een overeenkomst met een gezondheidswerkerAVG Art. 9 lid 2h). De verwerking geschiedt doorUAVG Art. 30 lid 3) : Hulpverleners, instellingen of voorzieningen voor gezondheidszorg of maatschappelijke dienstverlening, voor zover de verwerking noodzakelijk is met het oog op een goede behandeling of verzorging van de betrokkene dan wel het beheer van de betreffende instelling of beroepspraktijk. Hierbij geldt dat het verbod om andere bijzondere categorieën persoonsgegevens te verwerken niet van toepassing is, indien de verwerking noodzakelijk is in aanvulling op deze verwerking met het oog op een goede behandeling of verzorging van de betrokkeneUAVG Art. 30 lid 5 ; of Verzekeraars als bedoeld in artikel 1:1 van de Wet op het financieel toezicht of financiële dienstverleners die bemiddelen in verzekeringen als bedoeld in artikel 1:1 van die wet, voor zover de verwerking noodzakelijk is voor: De beoordeling van het door de verzekeraar te verzekeren risico en de betrokkene geen bezwaar heeft gemaakt, of: De uitvoering van de overeenkomst van verzekering dan wel het assisteren bij het beheer en de uitvoering van de verzekering. Hierbij worden de gegevens alleen verwerkt door personen die uit hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift dan wel krachtens een overeenkomst tot geheimhouding zijn verplicht. Indien de verwerkingsverantwoordelijke persoonlijk gegevens verwerkt en op hem niet reeds uit hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift een geheimhoudingsplicht rust, is hij verplicht tot geheimhouding van de gegevens, behoudens voor zover de wet hem tot mededeling verplicht of uit zijn taak de noodzaak voortvloeit dat de gegevens worden meegedeeld aan anderen die bevoegd zijn tot verwerking daarvanUAVG Art. 30 lid 4. Als voorwaarde en waarborg geldt: de gegevens worden verwerkt door of onder de verantwoordelijkheid van een beroepsbeoefenaar die krachtens Unierecht of lidstatelijk recht of krachtens door nationale bevoegde instanties vastgestelde regels aan het beroepsgeheim is gebonden, of door een andere persoon die eveneens krachtens Unierecht of lidstatelijk recht of krachtens door nationale bevoegde instanties vastgestelde regels tot geheimhouding is gehoudenAVG Art. 9 lid 3. Bij algemene maatregel van bestuur kunnen nadere regels worden gesteld UAVG Art 30 lid 6.	Doelbinding gegevensverwerking	Bijzondere categorieën persoonsgegevens; voorwaarden verwerking i.v.m. gezondheidszorg
PRIV_U.01.04.10	De verwerking van bijzondere categorieën van persoonsgegevens vindt niet plaats, tenzij de verwerking plaatsvindt vanuit het algemeen belang op het gebied van de volksgezondheid, zoals bescherming tegen ernstige grensoverschrijdende gevaren voor de gezondheid of het waarborgen van hoge normen inzake kwaliteit en veiligheid van de gezondheidszorg en van geneesmiddelen of medische hulpmiddelen, op grond van Unierecht of lidstatelijk recht waarin passende en specifieke maatregelen zijn opgenomen ter bescherming van de rechten en vrijheden van de betrokkene, met name van het beroepsgeheimAVG Art. 9 lid 2i).	Doelbinding gegevensverwerking	Bijzondere categorieën persoonsgegevens; algemeen belang i.r.t volksgezondheid
PRIV_U.01.04.11	De verwerking van bijzondere categorieën van persoonsgegevens vindt niet plaats, tenzij de verwerking noodzakelijk is met het oog op archivering in het algemeen belang, wetenschappelijk of historisch onderzoek of statistische doeleinden overeenkomstig AVG art. 89, lid 1, waarbijAVG Art. 9 lid 2j ; UAVG Art.24: Het vragen van uitdrukkelijke toestemming onmogelijk blijkt of een onevenredige inspanning kost; en Bij de uitvoering is voorzien in zodanige waarborgen dat de persoonlijke levenssfeer van de betrokkene niet onevenredig wordt geschaad. De definitie van 'wetenschappelijk of historisch onderzoek' is te vinden in AVG overweging 159.	Doelbinding gegevensverwerking	Bijzondere categorieën persoonsgegevens, m.b.t. specifieke doeleinden met algemeen belang
PRIV_U.01.05.01	Persoonsgegevens van strafrechtelijke aard mogen worden verwerktUAVG Art. 32. indien: De betrokkene uitdrukkelijke toestemming heeft gegevenWeergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat voor de verwerking van die persoonsgegevens voor een of meer welbepaalde doeleinden; De verwerking noodzakelijk is ter bescherming van de vitale belangen van de betrokkene of van een andere natuurlijke persoon, indien de betrokkene fysiek of juridisch niet in staat is zijn toestemming te geven; De verwerking betrekking heeft op persoonsgegevens die kennelijk door de betrokkene openbaar zijn gemaakt; De verwerking noodzakelijk is voor de instelling, uitoefening of onderbouwing van een rechtsvordering, of wanneer gerechten handelen in het kader van hun rechtsbevoegdheid.	Doelbinding gegevensverwerking	Persoonsgegevens van strafrechtelijke aard
PRIV_U.01.05.02	Persoonsgegevens betreffende strafrechtelijke veroordelingen en strafbare feiten (inclusief een door de rechter opgelegd verbod naar aanleiding van onrechtmatig of hinderlijk gedrag) of daarmee verband houdende veiligheidsmaatregelen mogen worden verwerktUAVG Art. 33. indien: De verwerking geschiedt door organen die krachtens de wet zijn belast met de toepassing van het strafrecht, alsmede door verwerkingsverantwoordelijken die deze hebben verkregen krachtens de Wet politiegegevens (WPG) of de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens (WJSG); De verwerking geschiedt door en ten behoeve van publiekrechtelijke samenwerkingsverbanden van verwerkingsverantwoordelijken of groepen van verwerkingsverantwoordelijken, indien: De verwerking noodzakelijk is voor de uitvoering van de taak van deze verwerkingsverantwoordelijken of groepen van verwerkingsverantwoordelijken; en Bij de uitvoering is voorzien in zodanige waarborgen dat de persoonlijke levenssfeer van de betrokkene niet onevenredig wordt geschaad; of: De verwerking noodzakelijk is in aanvulling op de verwerking van gegevens over gezondheid, bedoeld in de UAVG Art. 30, derde lid, aanhef en onderdeel a, met het oog op een goede behandeling of verzorging van de betrokkene; Persoonsgegevens van strafrechtelijke aard mogen worden verwerkt door de verwerkingsverantwoordelijke die deze gegevens ten eigen behoeve verwerkt: Ter beoordeling van een verzoek van betrokkene om een beslissing over hem te nemen of aan hem een prestatie te leveren, of: Ter bescherming van zijn belangen voor zover het gaat om strafbare feiten die zijn of op grond van feiten en omstandigheden naar verwachting zullen worden gepleegd jegens hem of jegens personen die in zijn dienst zijn; Persoonsgegevens van strafrechtelijke aard over personeel in dienst van de verwerkingsverantwoordelijke mogen uitsluitend worden verwerkt, indien dit geschiedt overeenkomstig de regels die zijn vastgesteld in overeenstemming met de procedures in de Wet op de ondernemingsraden voor zover het persoonsgegevens van strafrechtelijke aard over personeel in dienst van de verwerkingsverantwoordelijke betreft; Persoonsgegevens van strafrechtelijke aard mogen ten behoeve van derden worden verwerkt, indien: Door verwerkingsverantwoordelijken die optreden krachtens een vergunning op grond van de Wet particuliere beveiligingsorganisaties en recherchebureaus (WPBR); Door een verwerkingsverantwoordelijke die tevens rechtspersoon is en in dezelfde groep is verbonden als bedoeld in artikel 2:24b van het Burgerlijk Wetboek, of: Door een verwerkingsverantwoordelijke die hiervoor van de AP een vergunning heeft verkregen.	Doelbinding gegevensverwerking	Persoonsgegevens van strafrechtelijke aard; eisen aan de verwerking
PRIV_U.01.05.03	De verwerking van de gegevens over personeel in dienst van de verwerkingsverantwoordelijke, vindt plaats overeenkomstig regels die zijn vastgesteld in overeenstemming met de procedure als bedoeld in de Wet op de ondernemingsradenUitvoeringswet AVG art. 31 lid 2..	Doelbinding gegevensverwerking	Strafrechtelijke veroordelingen en strafbare feiten, i.r.t. de OR
PRIV_U.01.05.04	Het verbod om persoonsgegevens te verwerken, is niet van toepassing voor zover dit noodzakelijk is in aanvulling op de verwerking van strafrechtelijke gegevens voor de doeleinden waarvoor deze gegevens worden verwerktUitvoeringswet AVG art. 31 lid 3..	Doelbinding gegevensverwerking	Strafrechtelijke veroordelingen en strafbare feiten, verwerking voor de doeleinden waarvoor deze gegevens worden verwerkt.
PRIV_U.01.05.05	De verwerking van persoonsgegevens betreffende strafrechtelijke veroordelingen en strafbare feiten of daarmee verband houdende veiligheidsmaatregelen is toegestaan indien dit geschied door en ten behoeve van publiekrechtelijke samenwerkingsverbanden van verwerkingsverantwoordelijken of groepen van verwerkingsverantwoordelijken indien de verwerking noodzakelijk is voor de uitvoering van de taak van deze verwerkingsverantwoordelijken of groepen van verwerkingsverantwoordelijken en bij de uitvoering is voorzien in zodanige waarborgen dat de persoonlijke levenssfeer van de betrokkene niet onevenredig wordt geschaadUitvoeringswet AVG art. 31 lid 4..	Doelbinding gegevensverwerking	Strafrechtelijke veroordelingen en strafbare feiten, t.b.v. verwerkingsverantwoordelijken bij noodzakelijke verwerking
PRIV_U.01.06.01	Het bepalen van een nummer dat ter identificatieHet bekend maken van de identiteit van personen, organisaties of IT-voorzieningen. van een persoon bij wet is voorgeschreven wordt slechts gebruikt ter uitvoering van de betreffende wet dan wel voor doeleinden die bij de wet zijn bepaaldUAVG Art. 46: Overheidsorganen kunnen bij het verwerken van persoonsgegevens in het kader van de uitvoering van hun publieke taak (dus met een specifieke wettelijke grondslag) gebruik maken van het burgerservicenummer (BSN), zonder dat daarvoor nadere regelgeving vereist is. Voor instellingen die geen beroep kunnen doen op Wabb Art. 10 dient het gebruik te zijn voorgeschreven in sectorale wetgeving. De (anno 2019) in de maak zijnde wet Digitale overheid (voorheen: Wet generieke digitale infrastructuur - GDI) maakt het noodzakelijk dat er ook voor private partijen een wettelijke grondslag komt voor het verwerken van het BSN in het kader van authenticatieMvt bij de GDI pag. 15.	Doelbinding gegevensverwerking	Nationaal identificerend nummer
PRIV_U.01.07.01	Een betrokkene wordt niet onderworpen aan een geautomatiseerde individuele besluitvorming, tenzij het besluitAVG Art. 22 lid 1: Noodzakelijk is voor de totstandkoming of de uitvoering van een overeenkomst tussen de betrokkene en een verwerkingsverantwoordelijke, of: Is toegestaan bij de wet- en regelgeving die op de verwerkingsverantwoordelijke van toepassing is en die ook voorziet in passende maatregelen ter bescherming van de rechten en vrijheden en gerechtvaardigde belangen van de betrokkene, of: Berust op de uitdrukkelijke toestemming van de betrokkene.	Doelbinding gegevensverwerking	Geautomatiseerde besluitvorming; niet, tenzij
PRIV_U.01.07.02	Indien geautomatiseerde besluitvorming plaatsvindt heeft de verwerkingsverantwoordelijke passende maatregelen getroffen ter bescherming van de rechten en vrijheden en gerechtvaardigde belangen van de betrokkene, waaronder ten minste het recht op menselijke tussenkomst van de verwerkingsverantwoordelijke, het recht om zijn standpunt kenbaar te maken en het recht om het besluit aan te vechten AVG Art. 22 lid 2. Indien de verwerkingsverantwoordelijke geen bestuursorgaan is, dan zijn passende maatregelen in ieder geval getroffen indien het recht op menselijke tussenkomst, het recht voor betrokkene om zijn standpunt kenbaar te maken en het recht om het besluit aan te vechten, zijn geborgdUAVG Art. 40.	Doelbinding gegevensverwerking	Geautomatiseerde besluitvorming; passende maatregelen m.b.t. rechten en vrijheden en gerechtvaardigde belangen
PRIV_U.01.07.03	Indien geautomatiseerde besluitvorming plaatsvindt, waarbij bijzondere categorieën persoonsgegevens worden gebruikt, dan zijn daarbij passende maatregelen ter bescherming van de gerechtvaardigde belangen van de betrokkene getroffenAVG Art. 22 lid 3.	Doelbinding gegevensverwerking	Geautomatiseerde besluitvorming i.r.t. bijzondere categorieën van persoonsgegevens
PRIV_U.01.08.01	De verwerking van bijzondere categorieën persoonsgegevens ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek of statistiek en archivering in het algemeen belang vindt plaats voor zover deze aan de vereisen uit /04.11 voldoenUAVG Art. 24 ; AVG Art. 9 lid 2j.	Doelbinding gegevensverwerking	Eisen aan het verwerken van (bijzondere) persoonsgegevens voor specifieke doelen met algemeen belang
PRIV_U.01.08.02	Verwerking van persoonsgegevens ten behoeve van wetenschappelijk onderzoek of archivering vindt alleen plaats, als passende technische en organisatorische maatregelen zijn getroffen om de rechten en vrijheden van de betrokkene te beschermen doorAVG Art. 5 lid 1e: Minimale gegevensverwerking te garanderen; Ervoor te zorgen dat de betrokkene niet meer geïdentificeerd kan worden, bijvoorbeeld door middel van pseudonimisering of anonimisering.	Doelbinding gegevensverwerking	Het verwerken van persoonsgegevens voor specifieke doelen met algemeen belang; passende maatregelen
PRIV_U.02.01.01	Elke verwerkingsverantwoordelijke houdt een register bij van de verwerkingsactiviteiten die onder hun verantwoordelijkheid plaatsvinden, tenzij er een uitzonderingsgrond is (PRIV_U.02.01.06: Register van verwerkerkingen niet bijhouden). In voorkomend geval gebeurt de registratie door een vertegenwoordiger van de verwerkingsverantwoordelijke.	Register van verwerkingsactiviteiten	Register van verwerkingsverantwoordelijke
PRIV_U.02.01.02	Het register van de verwerkingsverantwoordelijke met de verwerkingsactiviteiten bevat alle volgende gegevensAVG Art. 30 lid 1: De naam en de contactgegevens van: De verwerkingsverantwoordelijke en eventuele gezamenlijke verwerkingsverantwoordelijken, en: In voorkomend geval: Van de vertegenwoordiger van de verwerkingsverantwoordelijke, en: Van de Functionaris voor Gegevensbescherming; De verwerkingsdoeleinden; Een beschrijving van de categorieën van betrokkenen; Een beschrijving van de categorieën persoonsgegevens; De categorieën van ontvangers aan wie de persoonsgegevens zijn of zullen worden verstrekt; Bij doorgiften aan een derde land of een internationale organisatie: De doorgifte van verstrekte persoonsgegevens; De vermelding van dat derde land of die internationale organisatie; De documenten inzake de passende waarborgen; De beoogde termijnen waarbinnen de verschillende categorieën van gegevens moeten worden gewist (indien mogelijk); Een algemene beschrijving van de technische en organisatorische beveiligingsmaatregelen (indien mogelijk).	Register van verwerkingsactiviteiten	Inhoud van het register van verwerkingsactiviteiten
PRIV_U.02.01.03	De verwerker houdt een register bij van alle categorieën van verwerkingsactiviteiten die ten behoeve van de verwerkingsverantwoordelijke plaatsvinden, tenzij er een uitzonderingsgrond is (PRIV_U.02.01.06: Register van verwerkerkingen niet bijhouden). In voorkomend geval gebeurt de registratie door een vertegenwoordiger van de verwerker.	Register van verwerkingsactiviteiten	Register van verwerker, categorieën van verwerkingsactiviteiten
PRIV_U.02.01.04	Het register van de verwerker met alle categorieën van verwerkingsactiviteiten bevat alle volgende gegevensAVG Art. 30 lid 1: De naam en de contactgegevens van: De verwerkingsverantwoordelijke en eventuele gezamenlijke verwerkingsverantwoordelijken, en: In voorkomend geval: Van de vertegenwoordiger van de verwerkingsverantwoordelijke, en: Van de Functionaris voor gegevensbescherming; De categorieën van verwerkingen die voor rekening van iedere verwerkingsverantwoordelijke zijn uitgevoerd; Bij doorgiften aan een derde land of een internationale organisatie: De doorgifte van verstrekte persoonsgegevens De vermelding van dat derde land of die internationale organisatie De documenten inzake de passende waarborgen; Een algemene beschrijving van de technische en organisatorische beveiligingsmaatregelen (indien mogelijk).	Register van verwerkingsactiviteiten	Register van verwerker, inhoud van het register
PRIV_U.02.01.05	Het register is in schriftelijke vorm, waaronder in elektronische vorm, opgesteld.	Register van verwerkingsactiviteiten	Register van verwerker, in schriftelijke elektronische vorm
PRIV_U.02.01.06	Het register hoeft niet te worden bijgehouden indien: De onderneming of organisaties minder dan 250 personen in dienst heeft, Het niet waarschijnlijk is dat de verwerking die zij verrichten een risico inhoudt voor de rechten en vrijheden van de betrokkenen, De verwerking incidenteel is, en: Geen verwerking plaatsvindt van bijzondere categorieën van gegevens of persoonsgegevens in verband met strafrechtelijke veroordelingen en strafbare feiten.	Register van verwerkingsactiviteiten	Register van verwerker, niet bijgehouden als …
PRIV_U.02.02.01	De registers van de verwerkingsverantwoordelijke en van de verwerker geven één samenhangend beeld.	Register van verwerkingsactiviteiten	De registers geven een samenhangend beeld
PRIV_U.02.02.02	Op verzoek van de AP wordt middels de registers een actueel beeld gegevenWeergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat.	Register van verwerkingsactiviteiten	Actueel beeld voor de AP
PRIV_U.02.02.03	De onderlinge samenhang (gegevensstromen) en afhankelijkheden zijn benoemd en beschreven tussen: De bedrijfsprocessen; Organisaties en organisatieonderdelen; De verwerkingen; De locaties waar persoonsgegevens worden opgeslagen; De gegevensuitwisselingen (binnen en buiten de eigen organisatie); De systemen.	Register van verwerkingsactiviteiten	Beschrijving gegevensstromen
PRIV_U.02.02.04	Bij wijzigingen in bestaande en nieuwe verwerkingen worden de resultaten vanuit de gegevensbeschermingseffectbeoordeling (DPIA) meegenomen als onderdeel van de opname van de verwerking in het register.	Register van verwerkingsactiviteiten	Resultaten DPIA in register
PRIV_U.03.01.01	De verwerkingsverantwoordelijke heeft de nodige maatregelen getroffen om de juistheid en nauwkeurigheid van persoonsgegevens te waarborgen..	Kwaliteitsmanagement	Maatregelen i.r.t. juistheid en nauwkeurigheid
PRIV_U.03.01.02	De verwerkingsverantwoordelijke voert periodiek controles uit op de juiste werking van de getroffen maatregelen en brengt hierover rapportages uit aan het hogere management.	Kwaliteitsmanagement	Controle op juistheid en nauwkeurigheid
PRIV_U.03.02.01	Op verzoek van betrokkene worden onjuiste persoonsgegevens gerectificeerdAVG Art. 16 lid 1.	Kwaliteitsmanagement	Rectificatie op verzoek van betrokkene
PRIV_U.03.02.02	Op verzoek van betrokkene worden onvolledige persoonsgegevens vervolledigd (met inachtneming van de doeleinden van de verwerking), onder meer op basis van een aanvullende verklaring van betrokkeneAVG Art. 16 lid 1.	Kwaliteitsmanagement	Aanvulling op verzoek van betrokkene
PRIV_U.03.02.03	Op verzoek van de betrokkene worden de hem betreffende persoonsgegevens gewist wanneer een van de volgende gevallen van toepassing isAVG Art. 17 lid 1: De persoonsgegevens zijn niet langer nodig voor de doeleinden waarvoor zij zijn verzameld of anderszins verwerkt; De betrokkene trekt de toestemming waarop de verwerking berust in en er is geen andere rechtsgrond voor de verwerking; De betrokkene maakt bezwaar tegen de verwerking en er zijn geen prevalerende dwingende gerechtvaardigde gronden voor de verwerking. De persoonsgegevens zijn onrechtmatig verwerkt; De persoonsgegevens moeten worden gewist om te voldoen aan een in het wettelijke recht neergelegde wettelijke verplichting die op de verwerkingsverantwoordelijke rust; De persoonsgegevens van kinderen jonger dan 16 jaar zijn verzameld in verband met een aanbod van diensten van de informatiemaatschappij.	Kwaliteitsmanagement	Gegevens wissen op verzoek van de betrokkene
PRIV_U.03.02.04	Bij bezwaar van betrokkene wordt de verwerking gestaakt, tenzij er dwingende gerechtvaardigde gronden voor de verwerking kunnen worden aangevoerd die zwaarder wegen dan de belangen, rechten en vrijheden van de betrokkene of die verband houden met de instelling, uitoefening of onderbouwing van een rechtsvorderingAVG Art. 21 lid 1.	Kwaliteitsmanagement	Staken van de verwerking op verzoek van betrokkene
PRIV_U.03.02.05	Wanneer de verwerkingsverantwoordelijke de persoonsgegevens openbaar heeft gemaakt en verplicht is de persoonsgegevens te wissen, neemt hij, rekening houdend met de beschikbare technologie en de uitvoeringskosten, redelijke maatregelen, waaronder technische maatregelen om verwerkingsverantwoordelijken die de persoonsgegevens verwerken ervan op de hoogte te stellen, dat de betrokkene de verwerkingsverantwoordelijken heeft verzocht om iedere koppeling naar of kopie of reproductie van die persoonsgegevens te wissenAVG Art. 17 lid 2.	Kwaliteitsmanagement	Maatregelen na openbaarmaking van persoonsgegevens
PRIV_U.03.02.06	Op verzoek van betrokkene wordt de verwerking beperkt, indien: De juistheid van de persoonsgegevens wordt betwist door de betrokkene, gedurende een periode die de verwerkingsverantwoordelijke in staat stelt de juistheid van de persoonsgegevens te controleren; De verwerking onrechtmatig en de betrokkene zich verzet tegen het wissen van de persoonsgegevens en verzoekt in de plaats daarvan om beperking van het gebruik ervan; De verwerkingsverantwoordelijke de persoonsgegevens niet meer nodig heeft voor de verwerkingsdoeleinden, maar de betrokkene deze nodig heeft voor de instelling, uitoefening of onderbouwing van een rechtsvordering, of: De betrokkene bezwaar heeft gemaakt tegen de verwerking, in afwachting van het antwoord op de vraag of de gerechtvaardigde gronden van de verwerkingsverantwoordelijke zwaarder wegen dan die van de betrokkene.	Kwaliteitsmanagement	Beperking van de verwerking op verzoek van de betrokkene
PRIV_U.03.02.07	De betrokkene heeft het recht de hem betreffende persoonsgegevens in een gestructureerde, gangbare en machineleesbare vorm te verkrijgen en hij heeft het recht die gegevens aan een andere verwerkingsverantwoordelijke over te dragen zonder daarbij te worden gehinderd door de verwerkingsverantwoordelijke aan wie de persoonsgegevens waren verstrektAVG Art. 20, als de verwerking berust op: Toestemming van betrokkene, of: Een overeenkomst waarbij de betrokkene partij is of de verwerking via geautomatiseerde procedés wordt verricht; en geldt niet als: De verwerking noodzakelijk is voor de vervulling van een taak van algemeen belang of van een taak in het kader van de uitoefening van het openbaar gezag dat aan de verwerkingsverantwoordelijke is verleend; Het afbreuk doet aan de rechten en vrijheden van anderen.	Kwaliteitsmanagement	Recht op ongehinderde overdracht van gegevens
PRIV_U.03.02.08	De betrokkene kan de gegevens rechtstreeks van de ene verwerkingsverantwoordelijke naar de andere laten overdragen indien PRIV_U.03.02.07: Recht op ongehinderde overdracht van gegevens' geldt en dit technisch mogelijk is.	Kwaliteitsmanagement	Rechtstreekse overdracht
PRIV_U.03.03.01	De verwerkingsverantwoordelijke stelt iedere ontvanger, aan wie persoonsgegevens zijn verstrekt, in kennis van elke rectificatie, gegevenswissing of verwerkingsbeperking, tenzij dit onmogelijk blijkt of onevenredig veel inspanning vergt. De verwerkingsverantwoordelijke verstrekt de betrokkene informatie over deze ontvangers indien de betrokkene hierom verzoektAVG Art. 19.	Kwaliteitsmanagement	Notificatie bij rectificatie, gegevenswissing of verwerkingsbeperking
PRIV_U.03.03.02	De verwerkingsverantwoordelijke informeert op verzoek van de betrokkene aan wie hij de mededeling van correctie heeft gedaan.	Kwaliteitsmanagement	Geïnformeerd, betrokkene aan wie correctie mededelingen zijn verstrekt
PRIV_U.03.03.03	De verwerkingsverantwoordelijke verstrekt de betrokkene onverwijld en in ieder geval binnen een maand na ontvangst van het correctieverzoek informatie over het gevolg dat aan het verzoek is gegevenWeergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat. Afhankelijk van de complexiteit van de verzoeken en van het aantal verzoeken kan die termijn indien nodig met nog eens twee maanden worden verlengd. De verwerkingsverantwoordelijke stelt de betrokkene binnen één maand na ontvangst van het verzoek in kennis van een dergelijke verlenging.	Kwaliteitsmanagement	Informatie over afwikkeling correctieverzoek
PRIV_U.03.03.04	Wanneer de betrokkene zijn verzoek elektronisch indient, wordt de informatie indien mogelijk elektronisch verstrekt; tenzij de betrokkene anderszins verzoektAVG Art. 12 lid 3.	Kwaliteitsmanagement	Elektronische verwerking van het verzoek
PRIV_U.03.03.05	De verwerkingsverantwoordelijke reageert schriftelijk of met andere middelen; indien passend met elektronische middelen. Als de betrokkene daarom verzoekt kan de informatie, op voorwaarde dat de identiteit van de betrokkene met andere middelen bewezen is, mondeling worden meegedeeldAVG Art. 12 lid 1.	Kwaliteitsmanagement	Geïnformeerd, schriftelijk of op andere wijze
PRIV_U.03.03.06	Wanneer de verwerkingsverantwoordelijke geen gevolg geeft aan het verzoek van de betrokkene, deelt hij deze laatste onverwijld en uiterlijk binnen één maand na ontvangst van het verzoek mee waarom het verzoek zonder gevolg is gebleven en informeert hij hem over de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij de AP en beroep bij de rechter in te stellenAVG Art. 12 lid 4.	Kwaliteitsmanagement	Informatie over geen gevolg geven aan het correctieverzoek
PRIV_U.03.03.07	Wanneer de verwerkingsverantwoordelijke geen gevolg geeft aan het verzoek van de betrokkene, deelt hij deze laatste onverwijld en uiterlijk binnen één maand na ontvangst van het verzoek mee waarom het verzoek zonder gevolg is gebleven en informeert hij hem over de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij de AP en beroep bij de rechter in te stellenAVG Art. 11 en 12; zie ook AVG overweging 57.	Kwaliteitsmanagement	Identificatie van betrokkene
PRIV_U.04.01.01	De verwerkingsverantwoordelijke en de verwerker zorgen ervoor dat de toegang beperkt is tot diegenen die toegang moeten hebben voor het uitvoeren van hun functie of taken of tot diegenen die daartoe wettelijk zijn gehoudenAVG Art. 32 lid 3.	Beveiligen van de verwerking van persoonsgegevens	Toegang wordt beperkt
PRIV_U.04.01.02	Persoonsgegevens zijn fysiek beveiligd tegen diefstal en ongewenste toegang: Als persoonsgegevens op fysieke wijze bestaan, zijn deze ook fysiek beschermd. De wijze van verzameling van gegevens is niet privacygevoelig.	Beveiligen van de verwerking van persoonsgegevens	Fysieke beveiliging, wijze van verzamelen
PRIV_U.04.01.03	Persoonsgegevens zijn organisatorisch beveiligd door middel van maatregelen voor de inrichting van de organisatie, welke zijn opgenomen in een informatiebeveiligingsplan.	Beveiligen van de verwerking van persoonsgegevens	Organisatorische beveiliging, planmatig, aantoonbaar
PRIV_U.04.01.04	De maatregelen waarborgen een passend beveiligingsniveau en bevatten onder meerAVG Art. 32; dit is 'het informatiebeveiligingsartikel': De pseudonimisering en versleuteling van persoonsgegevens; Het vermogen om op permanente basis de vertrouwelijkheidDe eigenschap dat informatie niet beschikbaar wordt gesteld of wordt ontsloten aan onbevoegde personen, integriteit, beschikbaarheid en veerkracht van de verwerkingssystemen en diensten te garanderen; Het vermogen om bij een fysiek of technisch incident de beschikbaarheid van en de toegang tot de persoonsgegevens tijdig te herstellen; Een procedure voor het op gezette tijdstippen testen, beoordelen en evalueren van de doeltreffendheid van de technische en organisatorische maatregelen ter beveiliging van de verwerking.	Beveiligen van de verwerking van persoonsgegevens	Passend beveiligingsniveau
PRIV_U.04.02.01	De technische, organisatorische en fysieke beveiligingsmaatregelen bieden voor alle verwerkingen van persoonsgegevens een passend beschermingsniveau en dit kan worden aangetoond. De maatregelen zijn daartoe proportioneel en subsidiair.	Beveiligen van de verwerking van persoonsgegevens	Passend beschermingsniveau, proportioneel en subsidiair
PRIV_U.04.02.02	De beveiligingsmaatregelen zijn gebaseerd op een analyse van het verwerkingsrisico (risicoanalyse). Bij de beoordeling van het passende beveiligingsniveau wordt met name rekening gehouden met verwerkingsrisico's als gevolg van de vernietiging, het verlies, de wijziging of de ongeoorloofde verstrekking van of ongeoorloofde toegang tot doorgezonden, opgeslagen of anderszins verwerkte gegevens, hetzij per ongeluk hetzij onrechtmatigAVG Art. 32 lid 2.	Beveiligen van de verwerking van persoonsgegevens	Risicoanalyse
PRIV_U.04.02.03	Het aansluiten bij een goedgekeurde gedragscode of een goedgekeurde certificering kan worden gebruikt om aan te tonen dat de maatregelen passend zijn.	Beveiligen van de verwerking van persoonsgegevens	Gedragscode, certificering
PRIV_U.05.01.01	De toestemming van de betrokkene wordt verkregen voorafgaand aan de verwerkingAVG Art. 6 lid 1, het doorgeven aan derden en het verder verwerkenAVG Art. 14 lid 3. Dit geldt voor persoonsgegevens die via betrokkenen of anderen worden of zijn verkregen.	Informatieverstrekking aan betrokkene bij verzameling persoonsgegevens	Toestemming van de betrokkene vooraf
PRIV_U.05.01.02	InformatieBetekenisvolle gegevens. over de niet van betrokkene verkregen persoonsgegevens wordt binnen een redelijke termijn, maar uiterlijk binnen één maand na de verkrijging van de persoonsgegevens aan betrokkene verstrektAVG Art. 14 lid 3.	Informatieverstrekking aan betrokkene bij verzameling persoonsgegevens	Informatie over niet van betrokkene verkregen persoonsgegevens
PRIV_U.05.02.01	Het verzoek om toestemming wordt in een begrijpelijke en gemakkelijk toegankelijke vorm opgesteld, in duidelijke en eenvoudige taal zodanig dat precies duidelijk is waarvoor betrokkene toestemming geeft en zodanig dat een duidelijk onderscheid kan worden gemaakt van andere aangelegenheden waarvoor eventueel ook toestemming wordt gevraagdAVG Art. 7 lid 2.	Informatieverstrekking aan betrokkene bij verzameling persoonsgegevens	Informatievereisten bij verzoek om toestemming
PRIV_U.05.02.02	Wanneer persoonsgegevens bij de betrokkene worden verzameld, ontvangt de betrokkene de volgende informatieAVG Art. 13: De identiteit en contactgegevens van de verantwoordelijke en, in voorkomend geval, zijn of haar vertegenwoordiger; In voorkomend geval de contactgegevens van de Functionaris voor gegevensbescherming; De verwerkingsdoeleinden en ook de rechtsgrond van de gegevensverwerking; De gerechtvaardigde belangen van de verwerkingsverantwoordelijke of van een derde indien de verwerking noodzakelijk is voor de behartiging van de gerechtvaardigde belangen van de verwerkingsverantwoordelijke of van een derde, behalve wanneer de belangen of de grondrechten en de fundamentele vrijheden van de betrokkene die tot bescherming van persoonsgegevens nopen, zwaarder wegen dan die belangen, met name wanneer de betrokkene een kind isAVG Art. 6.1f; In voorkomend geval de ontvangers of categorieën van ontvangers van persoonsgegevens; In voorkomend geval dat de verwerkingsverantwoordelijke het voornemen heeft de persoonsgegevens door te geven aan een derde land of internationale organisatie of een adequaatheidsbesluit van de commissie bestaat, welke de passende waarborgen zijn en hoe deze kunnen worden ingezien; De periode dat de gegevens worden opgeslagen of de criteria ter bepaling van die termijn; Dat de betrokkene recht heeft op inzage, rectificatie of wissing of beperking van de hem betreffende verwerking en het recht heeft bezwaar tegen de verwerking te maken en dat de betrokkene het recht heeft op gegevensoverdraagbaarheid; Dat de betrokkene zijn toestemming te allen tijde kan intrekken (voor zover de verwerking is gebaseerd op de rechtsgrond toestemming); Dat de betrokkene een klacht mag indienen bij de AP; Of de verstrekking een wettelijke of contractuele verplichting is dan wel een noodzakelijke voorwaarde om een overeenkomst te sluiten; Of de betrokkene verplicht is de gegevens te verstrekken en wat de mogelijke gevolgen zijn als deze de gegevens niet verstrekt; Of geautomatiseerde besluitvorming en/of profilering bestaat en in die gevallen nuttige informatie over de onderliggende logica alsmede het belang en de verwachte gevolgen voor de betrokkene; InformatieBetekenisvolle gegevens. over het andere doel, wanneer een verwerking gaat plaatsvinden voor een ander doel dan waarvoor de persoonsgegevens zijn verzameld.	Informatieverstrekking aan betrokkene bij verzameling persoonsgegevens	Informatie aan betrokkene
PRIV_U.05.02.03	Wanneer persoonsgegevens bij een ander dan de betrokkene worden verzameld, ontvangt de betrokkene de volgende informatieAVG Art. 7: De identiteit en de contactgegevens van de verwerkingsverantwoordelijke en in voorkomend geval van de vertegenwoordiger van de verwerkingsverantwoordelijke; In voorkomend geval de contactgegevens van de Functionaris voor gegevensbescherming; De verwerkingsdoeleinden waarvoor de persoonsgegevens zijn bestemd en de rechtsgrond voor de verwerking; De betrokken categorieën persoonsgegevens; In voorkomend geval de ontvangers of categorieën van ontvangers van de persoonsgegevens; Als persoonsgegevens aan een ontvanger in een derde land of aan een internationale organisatie wordt doorgegeven, wordt informatie gegevenWeergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat over hoe een kopie kan worden verkregen over de waarborgen of voorschriften of waar ze kunnen worden geraadpleegd; De periode gedurende welke de persoonsgegevens zullen worden opgeslagen of indien dat niet mogelijk is de criteria om die termijn te bepalen; Indien van toepassing de gerechtvaardigde belangen van de verwerkingsverantwoordelijke of van een derde; Dat de betrokkene het recht heeft de verwerkingsverantwoordelijke te verzoeken om inzage, en rectificatie of wissing van persoonsgegevens of om beperking van de hem betreffende verwerking, alsmede het recht tegen verwerking bezwaar te maken en het recht op gegevensoverdraagbaarheid; Wanneer verwerking is gebaseerd is op toestemming van betrokkene, heeft de betrokkene het recht de toestemming te allen tijde in te trekken. Dit doet geen afbreuk aan de rechtmatigheid van de verwerking op basis van de toestemming van vóór de intrekking; Dat de betrokkene het recht heeft een klacht in te dienen bij een AP; De bron waar de persoonsgegevens vandaan komen en in voorkomend geval of zij afkomstig zijn van openbare bronnen; Het bestaan van geautomatiseerde besluitvorming (inclusief profilering) inclusief de informatie over de onderliggende logica en het belang en de verwachte gevolgen van die verwerking voor de betrokkene.	Informatieverstrekking aan betrokkene bij verzameling persoonsgegevens	Informatie aan betrokkene indien andere bron
PRIV_U.05.03.01	De verplichting tot het verstrekken van informatie geldt niet, indien: De betrokkene reeds over de informatie beschikt; Het verstrekken van die informatie onmogelijk blijkt of onevenredig veel inspanning zou vergen; De verwezenlijking van de doeleinden van de verwerking onmogelijk dreigt te worden of ernstig in het gedrang dreigt te brengen; in dergelijke gevallen neemt de verwerkingsverantwoordelijke passende maatregelen om de rechten, de vrijheden en de gerechtvaardigde belangen van de betrokkene te beschermen, waaronder het openbaar maken van de informatie; Het verkrijgen of verstrekken van de gegevens uitdrukkelijk wettelijk is voorgeschreven en dat recht voorziet in passende maatregelen om de gerechtvaardigde belangen van de betrokkene te beschermen, of: De persoonsgegevens vertrouwelijk moeten blijven uit hoofde van een beroepsgeheim, waaronder een statutaire geheimhoudingsplicht; Wanneer de verwerking berust op een wettelijke bepaling, waarbij een specifieke uitzondering geldt; Het de verwerking betreft van persoonsgegevens die deel uitmaken van archiefbescheiden en die op grond van de Archiefwet niet voor vernietiging in aanmerking komen en zijn overgebracht naar een archiefbewaarplaats. Zie Mvt UAVG, toelichting bij art. 41.	Informatieverstrekking aan betrokkene bij verzameling persoonsgegevens	Informeren bij toestemming soms niet verplicht
PRIV_U.05.04.01	De toestemming moet door de betrokkene vrijelijk gegevenWeergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat kunnen worden. Bij de beoordeling of dit vrijelijk gebeurt, is gekeken of de verwerking noodzakelijk is voor de uitvoering van een met de betrokkene overeengekomen overeenkomstAVG Art. 14 lid 4.	Informatieverstrekking aan betrokkene bij verzameling persoonsgegevens	Toestemming vrijelijk gegeven
PRIV_U.05.04.02	Bij aanbieden van een dienst aan een kind en het kind is jonger dan 16 jaar, dan is de toestemming of machtiging tot toestemming verleend door de persoon die de ouderlijke verantwoordelijkheid voor het kind draagtAVG Art. 8.	Informatieverstrekking aan betrokkene bij verzameling persoonsgegevens	Toestemming indien kind jonger is dan 16 jaar
PRIV_U.06.01.01	Als de bewaartermijnen verlopen, zijn de gegevens verwijderd, vernietigd of geanonimiseerd.	Bewaren van persoonsgegevens	Maatregelen na verlopen bewaartermijn
PRIV_U.06.01.02	De verantwoordelijke bepaalt na elke verwerking van persoonsgegevens of er nog redenen zijn om de betreffende persoonsgegevens te bewaren.	Bewaren van persoonsgegevens	Bewaking van de noodzaak tot bewaren
PRIV_U.06.02.01	Van alle persoonsgegevens is de bewaartermijn vastgesteld en bekrachtigd.	Bewaren van persoonsgegevens	Bewaartermijnen worden vastgesteld en bekrachtigd
PRIV_U.06.02.02	De bewaartermijn is de maximale periode waarin de persoonsgegevens noodzakelijk worden bewaard om het doel van de verwerking te bereiken of niet langer dan de termijn die verankerd is in sectorspecifieke wetgevingAVG Art. 5 lid 1e.	Bewaren van persoonsgegevens	Maximale bewaartermijn
PRIV_U.06.02.03	Als in sectorspecifieke wetgeving een bewaartermijn is vastgelegd voor specifieke persoonsgegevens, dan geldt die bewaartermijn.	Bewaren van persoonsgegevens	Sectorspecifieke bewaartermijnen
PRIV_U.06.02.04	Wanneer persoonsgegevens voor langere perioden worden opgeslagen, dan worden ze louter met het oog op archivering in het algemeen belang, wetenschappelijk of historisch onderzoek of statistische doeleinden verwerktAVG art. 5 lid 1e en zijn voor de rechten en vrijheden van de betrokkene ("opslagbeperking") passende waarborgen getroffen in overeenstemming met de AVGAVG art. 89 lid 1.	Bewaren van persoonsgegevens	Langere opslagperiode voor specifieke doelen (onderzoek, statistiek)
PRIV_U.07.01.01	Bij doorgifte aan een andere verantwoordelijke zijn: De respectieve verantwoordelijkheden duidelijk, zodat door alle partijen aan de AVG-verplichtingen voldaan kan worden, met name met betrekking totAVG Art. 26 lid 1: De uitoefening van de rechten van de betrokkene, conform PRIV_C.02: Toegang gegevensverwerking voor betrokkenen, en: Het informeren van de betrokkenen bij ontvangst van de persoonsgegevens, conform PRIV_U.05: Informatieverstrekking aan betrokkene bij verzameling persoonsgegevens De regeling met de respectieve verantwoordelijkheden aan de betrokkene beschikbaar gesteldAVG Art. 26 lid 3.	Doorgifte persoonsgegevens	De onderlinge verantwoordelijkheden
PRIV_U.07.02.01	De verwerking door een verwerker is in een overeenkomst of andere rechtshandeling vastgelegdAVG Art. 28 lid 2, met daarin: Het onderwerp en de duur van de verwerking. De aard en het doel van de verwerking waarvoor de persoonsgegevens worden verstrekt, inclusief: Welke persoonsgegevens worden verstrekt aan de verwerker; Hoe dataminimalisatie is toegepast; Het soort persoonsgegevens, inclusief de classificatie van de persoonsgegevens; De categorieën van betrokkenen, en: De rechten en verplichtingen van de verwerkingsverantwoordelijke worden omschreven.	Doorgifte persoonsgegevens	Afdoende garanties formeel vastgelegd
PRIV_U.07.02.02	In de overeenkomst of andere rechtshandeling met de verwerker is bepaald dat: De persoonsgegevens uitsluitend verwerkt worden op basis van schriftelijke instructies van de verwerkingsverantwoordelijke, onder meer met betrekking tot doorgiften; De gemachtigde personen zich ertoe hebben verbonden vertrouwelijkheidDe eigenschap dat informatie niet beschikbaar wordt gesteld of wordt ontsloten aan onbevoegde personen in acht te nemen of door een passende wettelijke verplichting van vertrouwelijkheidDe eigenschap dat informatie niet beschikbaar wordt gesteld of wordt ontsloten aan onbevoegde personen zijn gebonden; De beveiliging van de verwerking is geborgd, conform PRIV_U.04: Beveiligen van de verwerking van persoonsgegevens, inclusief: Welke medewerkers van de verwerker toegang tot de persoonsgegevens nodig hebben. Welke procedure wordt gevolgd in geval van een datalek. In welke landen de persoonsgegevens worden opgeslagen. De vereisten aan de verwerkers gelden ook als vereisten voor het in dienst nemen van een andere verwerker. Passende technische en organisatorische maatregelen zijn genomen als betrokkene zijn rechten doet gelden, inclusief: Hoe de betrokkene wordt geïnformeerd over het uitbesteden van de persoonsgegevens aan de verwerker; Het contact dat de verwerker mag hebben met de betrokkenen. De verwerkingsverantwoordelijke bijstand wordt verleend om te voldoen aan zijn verplichtingen ten aanzien van het borgen de van beveiliging van de verwerking. Na afloop van de verwerkingsdiensten, naar gelang de keuze van de verwerkingsverantwoordelijke, alle persoonsgegevens worden wist of deze aan hem terugbezorgd worden en bestaande kopieën worden verwijderd, conform PRIV_U.06: Bewaren van persoonsgegevens. De verwerker alle informatie aan de verwerkingsverantwoordelijke ter beschikking stelt en bijdraagt ten behoeve van audits en om aan te kunnen tonen dat hij aan zijn verplichtingen voldoet, waaronder inspecties. De verwerker de verwerkingsverantwoordelijke onmiddellijk in kennis stelt als naar zijn mening een instructie inbreuk oplevert op de AVG of op andere wet- en regelgeving inzake gegevensbescherming.	Doorgifte persoonsgegevens	Bepalingen overeengekomen met de verwerker
PRIV_U.07.02.03	De overeenkomst of de rechtshandeling is in schriftelijke vorm, waaronder elektronische vorm, opgesteld.	Doorgifte persoonsgegevens	Schriftelijk vastleggen
PRIV_U.07.03.01	Als een verwerkingsverantwoordelijke of verwerker niet in de EU is gevestigd, dan is door de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker schriftelijk een vertegenwoordiger in de EU aangewezen, tenzij: Sprake is van een incidentele verwerking die geen grootschalige verwerking van bijzondere categorieën persoonsgegevens betreft, of: Bij de verwerking van persoonsgegevens die verband houden met strafrechtelijke veroordelingen en strafbare feiten en waarbij de kans gering is dat zij een risico inhoudt voor de rechten en vrijheden van natuurlijke personen. Het een verwerking door een overheidsinstantie of overheidsorgaan betreft.	Doorgifte persoonsgegevens	Vertegenwoordiger in de EU
PRIV_U.07.03.02	De verwerking door een verwerker vindt alleen plaats als een verwerkingsverantwoordelijke afdoende garanties heeft over het toepassen van passende technische en organisatorische maatregelen bieden, (zie PRIV_B.03: Risicomanagement, Privacy by Design en de DPIA), door de verwerker.	Doorgifte persoonsgegevens	Afdoende garanties voor passende maatregelen
PRIV_U.07.03.03	Een verwerker laat een verwerking pas door een andere verwerker uitvoeren als voorafgaand een specifieke of algemene schriftelijke toestemming is van de verwerkingsverantwoordelijkeAVG Art. 28 lid 1.	Doorgifte persoonsgegevens	Toestemming voor het door een andere verwerker laten uitvoeren van de verwerking
PRIV_U.07.04.01	De verwerking vindt niet plaats als er een rechterlijke uitspraak of een besluit van een administratieve autoriteit is van een derde land op grond waarvan een verwerkingsverantwoordelijke of een verwerker persoonsgegevens moet doorgeven of verstrekken en waarbij dit niet erkend of afdwingbaar is gemaakt dat dit is gebaseerd op een internationale overeenkomst, zoals een verdrag inzake wederzijdse rechtsbijstand tussen het verzoekende derde landen en de EU of een lidstaatAVG Art. 48.	Doorgifte persoonsgegevens	Uitzonderingsgrond voor de verwerking
PRIV_U.07.04.02	De doorgifte kan worden beperkt als in de wet- en regelgeving of bepalingen om gewichtige redenen van openbaar belang uitdrukkelijk grenzen worden gesteld aan de doorgifte van specifieke categorieën persoonsgegevens aan een derde land of een internationale organisatie.	Doorgifte persoonsgegevens	Uitzonderingsgrond voor doorgifte
PRIV_U.07.05.01	Doorgifte naar buiten de EU is alleen toegestaan, wanneer naar het oordeel van de Europese Commissie in het derde land, in het gebied of in één of meerdere nader bepaalde sectoren in het derde land, of bij de internationale organisatie in kwestie een passend beschermingsniveau is gewaarborgdAVG Art. 45.	Doorgifte persoonsgegevens	Adequaatheidsbesluit
PRIV_U.07.06.01	Wanneer door de Europese commissie geen adequaatheidsbesluit is genomen, dan zijn passende waarborgen geboden doordat erAVG Art. 46: Een juridisch bindend en afdwingbaar instrument is tussen overheidsinstanties of -organen; Door de AP goedgekeurde bindende bedrijfsvoorschriften zijn; standaardbepalingen zijn inzake gegevensbescherming die in de door de Europese Commissie bedoelde onderzoeksprocedure zijn vastgesteld ; Standaardbepalingen zijn inzake gegevensbescherming die door een AP zijn vastgesteld en die in de door de Europese Commissie bedoelde onderzoeksprocedure zijn goedgekeurd ; Een goedgekeurde gedragscode is, samen met bindende en afdwingbare toezeggingen van de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker in het derde land om de passende waarborgen toe te passen, waaronder waarborgen voor de rechten van de betrokkenen; Een goedgekeurd certificeringmechanisme is, samen met bindende en afdwingbare toezeggingen van de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker in het derde land om de passende waarborgen, onder meer voor de rechten van de betrokkenen, toe te passen, of: Door de AP passende waarborgen zijn, waarbij er met name: Contractbepalingen zijn tussen de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker en de verwerkingsverantwoordelijke, de verwerker of de ontvanger van de persoonsgegevens in het derde land of de internationale organisatie, of: Bepalingen zijn opgenomen in administratieve regelingen tussen overheidsinstanties of -organen, waaronder afdwingbare en effectieve rechten van betrokkenen.	Doorgifte persoonsgegevens	Passende waarborgen bij afwezigheid adequaatheidsbesluit
PRIV_U.07.06.02	Als bindende bedrijfsvoorschriften worden gebruikt om passende waarborgen te bieden, dan: Zijn die juridisch bindend of van toepassing en worden deze gehandhaafd door alle betrokken leden van het concern of de groepering van ondernemingen die gezamenlijk een economische activiteit uitoefenen; met inbegrip van hun werknemers; Kunnen betrokkenen uitdrukkelijk afdwingbare rechten toekennen met betrekking tot de verwerking van hun persoonsgegevens, en: Zijn de hier beknopt weergegeven elementen vastgelegd zie voor de volledige weergave AVG Art. 47 lid 1: De structuur en de contactgegevens; De toepassing van de algemene beginselen inzake gegevensbescherming; De rechten van betrokkenen; De aanvaarding van aansprakelijkheid voor alle inbreuken; De wijze waarop informatie wordt verschaft over de bindende bedrijfsvoorschriften; De taken van elke Functionaris voor gegevensbescherming, of elke andere persoon of entiteit die is belast met het toezicht op: De naleving van de bindende bedrijfsvoorschriften binnen het concern of de groepering van ondernemingen die gezamenlijk een economische activiteit uitoefenen, Opleiding, en: De behandeling van klachten; De klachtenprocedures; De bestaande procedures om te controleren of de bindende bedrijfsvoorschriften zijn nageleefd; De procedures om die veranderingen in de regels te melden, te registreren en aan de AP te melden; De procedure voor samenwerking met de AP; De procedures om eventuele wettelijke voorschriften aan de AP te melden, en: De passende opleiding inzake gegevensbescherming voor personeel.	Doorgifte persoonsgegevens	Passende waarborgen bij aanwezigheid adequaatheidsbesluit
PRIV_U.07.06.03	Wanneer de verwerking niet had mogen plaatsvinden, dan wordt door de verwerkings¬verantwoordelijke de doorgifte beëindigd en de AP en de betrokkenen hierover geïnformeerdAVG art. 49..	Doorgifte persoonsgegevens	Passende waarborgen, beëindigen van doorgifte en informeren van betrokkene
PRIV_U.07.07.01	De doorgifte mag ook plaatsvinden alsAVG Art. 49: De betrokkene uitdrukkelijk heeft ingestemd met de voorgestelde doorgifte, na te zijn ingelicht over de risico's die dergelijke doorgiften voor hem kunnen inhouden bij ontstentenis van een adequaatheidsbesluit en van passende waarborgen, tenzij dit door een overheidsinstantie ten behoeve van een openbare bevoegdheid wordt verricht; De doorgifte noodzakelijk is voor de uitvoering van een overeenkomst tussen de betrokkene en de verwerkingsverantwoordelijke of voor de uitvoering van op verzoek van de betrokkene genomen precontractuele maatregelen, tenzij dit door een overheidsinstanties ten behoeve van een openbare bevoegdheid wordt verricht; De doorgifte noodzakelijk is voor de sluiting of de uitvoering van een in het belang van de betrokkene tussen de verwerkingsverantwoordelijke en een andere natuurlijke persoon of rechtspersoon gesloten overeenkomst, tenzij dit door een overheidsinstanties ten behoeve van een openbare bevoegdheid wordt verricht; De doorgifte noodzakelijk is wegens gewichtige redenen van algemeen belang, dat is erkend bij de wet- en regelgeving; De doorgifte noodzakelijk is voor de instelling, uitoefening of onderbouwing van een rechtsvordering; De doorgifte noodzakelijk is voor de bescherming van de vitale belangen van de betrokkene of van andere personen, als de betrokkene lichamelijk of juridisch niet in staat is zijn toestemming te geven; De doorgifte verricht is vanuit een register dat volgens het Wettelijk recht is bedoeld om het publiek voor te lichten en dat door eenieder dan wel door iedere persoon die zich op een gerechtvaardigd belang kan beroepen kan worden geraadpleegd, maar alleen voor zover in het geval in kwestie wordt voldaan aan de in het wettelijk recht vastgestelde voorwaarden voor raadpleging; De doorgifte aan derde landen of internationale organisaties is gebaseerd op internationale overeenkomsten die door de lidstaten zijn gesloten vóór 24 mei 2016 en die overeenkomsten in overeenstemming zijn met het vóór die datum toepasselijke Unierecht en nog niet is gewijzigd, vervangen of ingetrokkenAVG Art. 96.	Doorgifte persoonsgegevens	Afwijking voor een specifieke situatie
SERV_B.01.01	De gangbare principes rondom Security by design zijn uitgangspunt voor het onderhouden van servers.	Beleid voor beveiligde inrichting en onderhoud	Gangbare principes rondom security by design zijn uitgangspunt voor het onderhouden van server
SERV_B.01.02	In het beleid voor beveiligd inrichten en onderhouden zijn de volgende aspecten in overweging genomen: het toepassen van richtlijnen/standaarden voor configuratie van servers en operating systemen; het gebruik van hardeningsrichtlijnen; het toepassen van standaard images; het beperken van toegang tot krachtige faciliteiten en host parameter settings; het beschermen tegen ongeautoriseerde toegang.	Beleid voor beveiligde inrichting en onderhoud	Overwegingen betreffende het beleid voor beveiligd inrichting en onderhoud
SERV_B.02.01	De gangbare principes rondom Security by design zijn uitgangspunt voor het inrichten van servers.	Principes voor inrichten van beveiligde servers	Gangbare principes rondom Security by design zijn uitgangspunt voor het inrichten van servers
SERV_B.02.02	Voor het beveiligd inrichten van servers zijn de volgende beveiligingsprincipes van belang: defense in depth (beveiliging op verschillende lagen); secure by default; least privilege (minimale toegangsniveau); fail secure, waarbij informatie in geval van een systeemfout niet toegankelijk is voor onbevoegde personen en niet kan worden gemanipuleerd of gewijzigd; eenduidige naamgevingconventie; minimalisatie van Single points of failure.	Principes voor inrichten van beveiligde servers	Beveiligingsprincipes voor het beveiligd inrichten van servers
SERV_B.03.01	Van het in te richten serverplatform is een actueel architectuurdocument opgesteld; het document: heeft een eigenaar; is voorzien van een datum en versienummer; bevat een documenthistorie (wat is wanneer en door wie aangepast); is actueel, juist en volledig; is door het juiste (organisatorische) niveau vastgesteld/geaccordeerd; wordt actief onderhouden.	Serverplatform architectuur	Eisen aan het architectuurdocument van het in te richten van het serverplatform
SERV_B.03.02	In het architectuurdocument is vastgelegd welke uitgangspunten, principes, beveiligingsvoorschriften, eisen en overwegingen gelden voor het inrichten van servers platformen.	Serverplatform architectuur	In het architectuurdocument voor servers platforms vastgelegde inrichtings eisen
SERV_C.01.01	De organisatie beschikt over richtlijnen voor het beoordelen van de technische omgeving van servers en besturingssystemen.	Evaluatie richtlijnen servers en besturingssystemen	Richtlijnen voor het beoordelen van de technische omgeving van servers en besturingssystemen
SERV_C.01.02	De organisatie beschikt over geautomatiseerde middelen voor effectieve ondersteuning van de controle activiteiten.	Evaluatie richtlijnen servers en besturingssystemen	De organisatie beschikt over geautomatiseerde middelen voor effectieve ondersteuning van de controle activiteiten
SERV_C.01.03	De organisatie beschikt over richtlijnen voor het uitvoeren van registratie, statusmeting, analyse, rapportage en evaluatie.	Evaluatie richtlijnen servers en besturingssystemen	Richtlijnen voor het uitvoeren van registratie, statusmeting, analyse, rapportage en evaluatie
SERV_C.01.04	De organisatie heeft de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden (TVB's) van controle functionarissen vastgelegd.	Evaluatie richtlijnen servers en besturingssystemen	De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden (TVB’s) van controle functionarissen zijn vastgelegd
SERV_C.02.01	Technische naleving wordt bij voorkeur beoordeeld met behulp van geautomatiseerde instrumenten die technische rapporten vervaardigen en geïnterpreteerd door een technisch specialist.	Beoordeling technische serveromgeving	Eisen aan het vervaardigen en interpreteren van technische naleving
SERV_C.02.02	Periodiek worden, na verkregen toestemming van het management, penetratietests of kwetsbaarheidbeoordelingen uitgevoerd.	Beoordeling technische serveromgeving	Periodiek uitvoeren van penetratietests of kwetsbaarheidbeoordelingen
SERV_C.02.03	De uitvoering van dergelijke tests worden gepland en gedocumenteerd en zijn herhaalbaar.	Beoordeling technische serveromgeving	Uitvoering van tests worden gepland en gedocumenteerd en zijn herhaalbaar
SERV_C.02.04	Beoordeling van technische naleving wordt uitsluitend uitgevoerd door competente, bevoegde personen of onder toezicht van het management.	Beoordeling technische serveromgeving	Eisen aan het beoordelen van technische naleving
SERV_C.03.01	De logbestanden worden beschermd tegen ongeautoriseerd manipuleren en worden beoordeeld om vast te stellen wie welke activiteit heeft uitgevoerd.	Beheerderactiviteiten vastgelegd in logbestanden	Eisen aan het beschermen van de logbestanden
SERV_C.03.02	Speciale gebruikers geven rekenschap over de door hun uitgevoerde beheer activiteiten.	Beheerderactiviteiten vastgelegd in logbestanden	Speciale gebruikers geven rekenschap over de door hun uitgevoerde beheer activiteiten
SERV_C.04.01	Logbestanden van gebeurtenissen bevatten, voor zover relevant: gebruikersidentificaties; systeemactiviteiten; data, tijdstippen en details van belangrijke gebeurtenissen zoals de registratie van geslaagde en geweigerde pogingen om toegang te krijgen tot het systeem en tot bronnen van informatie; identiteit of indien mogelijk de locatie van de apparatuur en de systeemidentificatie; systeemconfiguratie veranderingen; gebruik van speciale bevoegdheden; alarmen die worden afgegeven door het toegangsbeveiligingssysteem; activering en deactivering van beschermingssystemen, zoals antivirus systemen en inbraakdetectie systemen; verslaglegging van transacties die door gebruikers in toepassingen zijn uitgevoerd.	Registratie gebeurtenissen	Eisen aan de inhoud van de logbestanden van gebeurtenissen
SERV_C.05.01	De verantwoordelijke functionaris analyseert periodiek: De verantwoordelijke functionaris analyseert periodiek: de gelogde gebruikers-, activiteiten gegevens ten aanzien van servers en serverplatforms; het optreden van verdachte gebeurtenissen en mogelijke schendingen van de beveiligingseisen; eventuele ongeautoriseerde toegang tot en wijzigingen/verwijderen van logbestanden. NB: Verdachte gebeurtenissen zijn afwijkend en opmerkelijk gedrag ten aanzien gangbare patronen en geldende (beleids)regels.	Monitoren van serverplatforms	Eisen aan de periodieke beoordeling van de logbestanden
SERV_C.05.02	De verzamelde loginformatie wordt in samenhang geanalyseerd.	Monitoren van serverplatforms	De verzamelde loginformatie wordt in samenhang geanalyseerd
SERV_C.05.03	Periodiek worden de geanalyseerde en beoordeelde gelogde (gesignaleerde) gegevens aan de systeemeigenaren en/of aan het management gerapporteerd.	Monitoren van serverplatforms	Eisen aan de periodieke rapportage over de analyse van de logbestanden
SERV_C.05.04	De rapportages uit de beheerdisciplines compliancy management, vulnerability assessment, penetratietest en logging en monitoring worden op aanwezigheid van structurele risico's geanalyseerd en geëvalueerd.	Monitoren van serverplatforms	Analyse en evaluatie van beheer-, log- en penetratietest rapportages op structurele risico’s
SERV_C.05.05	De analyse bevat informatie over kwetsbaarheden, zwakheden en misbruik en wordt gecommuniceerd met het verantwoordelijk management.	Monitoren van serverplatforms	Eisen aan de inhoud en verspreiding van de loganalyse
SERV_C.05.06	De eindrapportage bevat, op basis van analyses, verbeteringsvoorstellen gedaan.	Monitoren van serverplatforms	De eindrapportage bevat verbeteringsvoorstellen op basis van analyses
SERV_C.06.01	De beveiligingsfunctionaris zorgt o.a. voor: de actualisatie van beveiligingsbeleid ten aanzien servers en besturingssystemen; de afstemming van het beveiligingsbeleid in de afgesloten overeenkomsten met o.a. de ketenpartijen; de evaluatie van de effectiviteit van de beveiliging van de ontwikkelde systemen; de evaluatie van de beveiligingsmaatregelen ten aanzien van de bestaande risico’s; de bespreking van beveiligingsissues met ketenpartijen; het verschaffen van inzicht in de afhankelijkheden tussen servers binnen de infrastructuur.	Beheerorganisatie serverplatforms	Activiteiten van de beveiligingsfunctionaris
SERV_C.06.02	Het beveiligingsbeleid geeft ten aanzien van het serverplatform inzicht in: specifieke beveiligings- en architectuurvoorschriften; afhankelijkheden tussen servercomponenten; de inrichting, het onderhoud en het beheer van de servers.	Beheerorganisatie serverplatforms	Inhoud van het beveiligingsbeleid
SERV_U.01.01	Voor bedieningsactiviteiten die samenhangen met informatieverwerking en communicatiefaciliteiten, zoals de procedures voor het starten en afsluiten van de computer, back-up, onderhoud van apparatuur, zijn gedocumenteerde procedures opgesteld.	Bedieningsprocedures	Gedocumenteerde procedures voor bedieningsactiviteiten
SERV_U.01.02	Wijzigingen aan bedieningsprocedures voor systeemactiviteiten worden formeel door hoger management goedgekeurd.	Bedieningsprocedures	Formele goedkeuring vereist voor wijzigingen aan bedieningsprocedures voor systeemactiviteiten
SERV_U.01.03	In de bedieningsprocedures zijn de bedieningsvoorschriften opgenomen, onder andere voor: de installatie en configuratie van systemen; de verwerking en behandeling van informatie, zowel geautomatiseerd als handmatig; de back-up; de eisen ten aanzien van de planning, met inbegrip van onderlinge verbondenheid met andere systemen; de voorschriften voor de afhandeling van fouten of andere uitzonderlijke omstandigheden die tijdens de uitvoering van de taak kunnen optreden, waaronder beperkingen ten aanzien van het gebruik van systeemhulpmiddelen; de ondersteunings- en escalatiecontacten, waaronder externe ondersteuningscontacten in geval van onverwachte bedienings- of technische moeilijkheden; het beheer van audit- en systeemlog bestandinformatie; de procedures voor het monitoren van activiteiten.	Bedieningsprocedures	In de bedieningsprocedures opgenomen bedieningsvoorschriften
SERV_U.02.01	De documentatie conform de standaarden omvat: het bieden van gestandaardiseerde firmware-configuraties; het gebruik van gestandaardiseerde en vooraf bepaalde server-images voor het bouwen/configureren van servers; het wijzigen van de standaardwaarden van leverancier- en andere beveiligingsparameters; het uitschakelen of beperken van onnodige functies en services; het beperken van de toegang tot krachtige beheerhulpmiddelen en host-parameter instellingen (bijvoorbeeld Windows 'Register-editor'); het beschermen tegen ongeoorloofde toegang; het uitvoeren van standaard beveiligingsbeheer praktijken.	Standaarden voor configuratie van servers	Eisen aan de "gedocumenteerde standaarden"
SERV_U.03.01	Een formeel beleid wordt toegepast waarin het gebruik van ongeautoriseerde gebruik van software is verboden.	Malwareprotectie	In beleid vastgelegd formeel verbod op het ongeautoriseerde gebruik van software
SERV_U.03.02	Procedures zijn beschreven en verantwoordelijkheden benoemd voor de bescherming tegen malware.	Malwareprotectie	Gebruikers zijn voorgelicht over risico’s van surfgedrag en klikken op onbekende links
SERV_U.03.03	Severs zijn voorzien van (up-to-date) software die malware opspoort en daartegen beschermt.	Malwareprotectie	Het downloaden van bestanden is beheerst en beperkt
SERV_U.03.04	Gebruikers zijn voorgelicht over de risico's ten aanzien van surfgedrag en het klikken op onbekende links.	Malwareprotectie	Servers zijn voorzien van up-to-date anti-malware
SERV_U.03.05	Het downloaden van bestanden is beheerst en beperkt op basis van een risicoanalyse en van het principe "need-of-use".	Malwareprotectie	Voor de bescherming tegen malware zijn procedures beschreven en verantwoordelijkheden benoemd
SERV_U.03.06	Servers en hiervoor gebruikte media worden als voorzorgsmaatregel routinematig gescand op malware. De uitgevoerde scan omvat alle bestanden die op de server zijn opgeslagen.	Malwareprotectie	Servers en hiervoor gebruikte media worden routinematig gescand op malware
SERV_U.03.07	De malware scan wordt op alle omgevingen uitgevoerd.	Malwareprotectie	De malware scan wordt op alle omgevingen uitgevoerd
SERV_U.03.08	Software die malware opspoort en bijbehorende herstelsoftware zijn geïnstalleerd en worden regelmatig geüpdate.	Malwareprotectie	De anti-malware software wordt regelmatig geüpdate
SERV_U.04.01	Als de kans op misbruik en de verwachte schade beide hoog zijn (NCSC-classificatie kwetsbaarheidwaarschuwingen), worden patches zo snel mogelijk, maar uiterlijk binnen een week geïnstalleerd. In de tussentijd worden op basis van een expliciete risicoafweging mitigerende maatregelen getroffen.	Beheer van serverkwetsbaarheden	Eisen aan het installeren van patches en tussentijdse mitigerende maatregelen
SERV_U.04.02	Voor een doeltreffende kwetsbaarhedenanalyse van serverplatform en servers is informatie aanwezig over beschikbaarheid van: (onderlinge)afhankelijkheden; software t.a.v. versienummers, toepassingsstatus; verantwoordelijken voor de software.	Beheer van serverkwetsbaarheden	Informatie-eisen voor het uitvoeren van een doeltreffende kwetsbaarhedenanalyse
SERV_U.04.03	Om een doeltreffend beheerproces voor technische kwetsbaarheden vast te stellen, zijn: de rollen en verantwoordelijkheden in samenhang met beheer van technische kwetsbaarheden vastgesteld; de middelen om technische kwetsbaarheden te bepalen vastgesteld.	Beheer van serverkwetsbaarheden	Verantwoordelijkheden, rollen en middelen om technische kwetsbaarheden beheren
SERV_U.04.04	Met betrekking tot de technische kwetsbaarheden zijn voor een doeltreffend beheerproces, de activiteiten afgestemd op het incident.	Beheer van serverkwetsbaarheden	De activiteiten zijn afgestemd op het incident
SERV_U.04.05	Het proces Kwetsbaarhedenbeheer wordt uitgevoerd ten behoeve van: identificatieHet bekend maken van de identiteit van personen, organisaties of IT-voorzieningen. van bekende technische kwetsbaarheden; high-level inzicht in de kwetsbaarheden in de technische infrastructuur van de organisatie; relevantie, gericht op de mate waarin het serverplatform en de servers kunnen worden blootgesteld aan bedreigingen; prioriteit geven aan herstel van onderkende kwetsbaarheden.	Beheer van serverkwetsbaarheden	Het kwetsbaarheden beheerproces
SERV_U.04.06	Technische kwetsbaarheden worden via de processen 'Patch management en of Wijzigingsbeheer' hersteld.	Beheer van serverkwetsbaarheden	Procesmatig herstel van technische kwetsbaarheden
SERV_U.04.07	Het kwetsbaarheden beheerproces wordt regelmatig gemonitord en geëvalueerd.	Beheer van serverkwetsbaarheden	Het kwetsbaarheden beheerproces wordt regelmatig gemonitord en geëvalueerd
SERV_U.05.01	Het patchmanagement proces is beschreven, goedgekeurd door het management en toegekend aan een verantwoordelijke functionaris.	Patchmanagement	Patchmanagement is beschreven, goedgekeurd en toegekend
SERV_U.05.02	Een technisch mechanisme zorgt voor (semi-) automatische updates.	Patchmanagement	Een technisch mechanisme zorgt voor (semi-)automatische updates
SERV_U.05.03	Configuratiebeheer geeft het inzicht op basis waarvan de servers worden gepatcht.	Patchmanagement	Op basis van inzicht vanuit configuratiebeheer worden de servers gepatcht
SERV_U.05.04	Het Patchmanagement proces bevat methoden om: patches te testen en te evalueren voordat ze worden geïnstalleerd; patches te implementeren op servers die niet toegankelijk zijn via het bedrijfsnetwerk; om te gaan met de mislukte of niet uitgevoerde patches; te rapporteren over de status van het implementeren van patches; acties te bepalen, ingeval een technische kwetsbaarheid niet met een patch kan worden hersteld, of een beschikbare patch niet kan worden aangebracht.	Patchmanagement	Eisen aan het Patchmanagement
SERV_U.05.05	De patchmanagement procedure is actueel en beschikbaar.	Patchmanagement	De Patchmanagement procedure is actueel en beschikbaar
SERV_U.05.06	De rollen en verantwoordelijkheden voor patchmanagement zijn vastgesteld.	Patchmanagement	De rollen en verantwoordelijkheden voor Patchmanagement zijn vastgesteld
SERV_U.05.07	De volgende aspecten van een patch worden geregistreerd: de beschikbare patches; hun relevantie voor de systemen / bestanden; het besluit tot wel/niet uitvoeren; de testdatum en het resultaat van de patchtest; de datum van implementatie; en het patchresultaat.	Patchmanagement	Registratie van de aspecten van een patch
SERV_U.05.08	Ter ondersteuning van de patchactiviteiten is op het juiste (organisatorische) niveau een opgestelde patchrichtlijn vastgesteld en geaccordeerd.	Patchmanagement	Een patchrichtlijn is opgesteld, vastgesteld en geaccordeerd.
SERV_U.05.09	Alleen beschikbare patches van een legitieme (geautoriseerde) bron mogen worden geïmplementeerd.	Patchmanagement	Alleen beschikbare patches van een legitieme (geautoriseerde) bron worden geïmplementeerd
SERV_U.05.10	De risico's die verbonden zijn aan het installeren van de patch worden beoordeeld (de risico's die worden gevormd door de kwetsbaarheid worden vergeleken met risico's als gevolg van het installeren van de patch.	Patchmanagement	De risico’s verbonden aan het installeren van de patch worden beoordeeld
SERV_U.05.11	Wanneer voor een gepubliceerde technische kwetsbaarheid geen patch beschikbaar is, worden andere beheersmaatregelen overwogen, zoals: het uitschakelen van functionaliteiten en/of diensten; het aanpassen of toevoegen van toegangsbeveiligingsmaatregelen, bijv. firewalls, rond de grenzen van netwerken; het vaker monitoren om de werkelijke aanvallen op te sporen; het kweken van bewustzijn omtrent de kwetsbaarheid.	Patchmanagement	Wanneer een niet patch beschikbaar is, worden andere beheersmaatregelen overwogen
SERV_U.06.01	Toegang tot kritieke systemen voor beheer op afstand door externe personen wordt beheerd door middel van: het definiëren en overeenkomen van de doelstellingen en reikwijdte van de geplande werkzaamheden; het autoriseren van individuele sessies; het beperken van toegangsrechten (binnen doelstellingen en reikwijdte); het loggen van alle ondernomen activiteiten; het gebruiken van unieke authenticatie referenties voor elke implementatie; het toewijzen van toegangsreferenties aan individuen in plaats van gedeeld; het intrekken van toegangsrechten en het wijzigen van wachtwoorden onmiddellijk nadat het overeengekomen onderhoud is voltooid; het uitvoeren van een onafhankelijke beoordeling van onderhoudsactiviteiten op afstand.	Beheer op afstand	Toegang tot kritieke systemen voor beheer op afstand door externe personen wordt beheerd
SERV_U.06.02	Het op afstand onderhouden van servers wordt strikt beheerd door middel van: het verifiëren van de bron van de verbinding op afstand; het bepalen van de toestemming voordat toegang wordt verleend voor de connectiviteit; het beperken van het aantal gelijktijdige externe verbindingen; het bewaken van activiteiten gedurende de gehele duur van de verbinding; het uitschakelen van de verbinding zodra de geautoriseerde activiteit voltooid is.	Beheer op afstand	Het op afstand onderhouden van servers wordt strikt beheerd
SERV_U.06.03	Het serverplatform is zodanig ingericht, dat deze op afstand kan worden geconfigureerd en beheerd en dat automatisch kan worden gecontroleerd of vooraf gedefinieerde parameters en drempelwaarden worden aangetast of overschreden.	Beheer op afstand	Het serverplatform is zodanig ingericht, dat deze op afstand wordt geconfigureerd en beheerd
SERV_U.06.04	Handmatige interventie wordt niet toegepast, tenzij geautoriseerd en gedocumenteerd.	Beheer op afstand	Handmatige interventie wordt niet toegepast, tenzij geautoriseerd en gedocumenteerd
SERV_U.06.05	Alle externe toegang tot servers vindt versleuteld plaats.	Beheer op afstand	Alle externe toegang tot servers vindt versleuteld plaats
SERV_U.07.01	Het onderhoud van servers wordt uitgevoerd op basis van richtlijnen die invulling geven aan de volgende eisen: onderhoud wordt uitgevoerd in overeenstemming met de door de leverancier aanbevolen intervallen voor servicebeurten; alleen bevoegd onderhoudspersoneel voert reparaties en onderhoudsbeurten uit; van alle vermeende en daadwerkelijke fouten en van al het preventieve en correctieve onderhoud wordt registratie bijgehouden; voor onderhoud vanuit interne of externe locaties worden passende maatregelen getroffen; voordat servers na onderhoud weer in bedrijf worden gesteld, vindt een inspectie plaats om te waarborgen dat niet is geknoeid met de server en dat deze nog steeds of weer goed functioneert.	Onderhoud van servers	Het onderhoud van servers wordt uitgevoerd op basis van richtlijnen
SERV_U.08.01	de server(s): wordt informatie welke niet meer benodigd is, vernietigd door middel van het verwijderen of overschrijven gebruikmakend van technieken die het onmogelijk maken de oorspronkelijke informatie terug te halen; worden opslagmedia die niet meer benodigd zijn en die vertrouwelijke of door auteursrecht beschermde informatie bevatten fysiek vernietigd.	Veilig verwijderen of hergebruiken van serverapparatuur	Niet meer benodigde opslagmedia en informatie van servers worden vernietigd
SERV_U.08.02	Voorafgaand aan verwijdering of hergebruik wordt gecontroleerd of de server opslagmedia bevat en of de informatie is vernietigd.	Veilig verwijderen of hergebruiken van serverapparatuur	Gecontroleerd wordt of te verwijderen servers nog opslagmedia en/of informatie is bevat
SERV_U.09.01	Servers zijn zodanig geconfigureerd dat onderstaande functies zijn verwijderd of uitgeschakeld: niet-essentiële en overbodige (redundant) services; het kunnen uitvoeren van gevoelige transacties en scripts; krachtige beheerhulpmiddelen; het “run” commando” en “commandprocessors”; de “auto-run”-functie.	Hardenen van servers	Servers zijn zodanig geconfigureerd dat bepaalde functies zijn verwijderd of uitgeschakeld
SERV_U.09.02	Servers zijn zodanig geconfigureerd dat gebruik van onderstaande functies wordt beperkt: communicatiediensten die inherent vatbaar zijn voor misbruik; communicatieprotocollen die gevoelig zijn voor misbruik.	Hardenen van servers	Servers zijn zodanig geconfigureerd dat gebruik van bepaalde functies wordt beperkt
SERV_U.09.03	Servers worden beschermd tegen ongeoorloofde toegang doordat: onnodige of onveilige gebruikersaccounts zijn verwijderd; belangrijke beveiliging gerelateerde parameters juist zijn ingesteld; time-out faciliteiten worden gebruikt, die: automatisch na een vooraf bepaalde periode van inactiviteit sessies sluiten en een blanco scherm tonen op de beheerschermen; vereisen dat opnieuw wordt ingelogd voordat een beheerscherm zich herstelt.	Hardenen van servers	Servers worden beschermd tegen ongeoorloofde toegang
SERV_U.10.01	De Servers zijn geconfigureerd in overeenstemming met gedocumenteerde standaarden/procedures en welke betrekking hebben op: het inrichten van standaard firmware-configuraties; het gebruik van gestandaardiseerde vooraf bepaalde server-images voor het bouwen/configureren van servers; het wijzigen van de standaardwaarden en andere beveiligingsparameters van de leverancier(s); het verwijderen, uitschakelen en/of beperken van onnodige functies en services; het beperken van de toegang tot krachtige beheerhulpmiddelen en hostparameter instellingen; het beschermen tegen ongeoorloofde toegang; het uitvoeren van standaard beveiligingsbeheer.	Serverconfiguratie	De Servers zijn geconfigureerd in overeenstemming met gedocumenteerde standaarden/procedures
SERV_U.10.02	De servers zijn geconfigureerd in overeenstemming met een gestandaardiseerde en vooraf bepaald serverimage.	Serverconfiguratie	De servers zijn geconfigureerd conform een gestandaardiseerde serverimage
SERV_U.10.03	Toegang tot server parameterinstellingen en krachtige beheerinstrumenten is: beperkt tot een gelimiteerd aantal geautoriseerde personen; beperkt tot specifiek omschreven situaties; gekoppeld aan specifieke en gespecificeerde autorisatieHet proces van het toekennen van rechten voor de toegang tot geautomatiseerde functies en/of gegevens in ICT voorzieningen.	Serverconfiguratie	Toegang tot serverparameter en krachtige beheerinstrumenten is beperkt
SERV_U.11.01	Fysieke servers worden gebruikt om virtuele servers te hosten en worden beschermd tegen: onbeheerde en ad hoc inzet van virtuele servers (zonder juiste procedure aanvraag, creëren en schonen); overbelasting van resources (CPU, geheugen en harde schijf) door het stellen van een limiet voor het aanmaken van het aantal virtuele servers op een fysieke host server.	Beveiliging Virtueel serverplatform	Fysieke servers worden gebruikt om virtuele servers te hosten en worden beschermd
SERV_U.11.02	Hypervisors worden geconfigureerd om: virtuele servers onderling (logisch) te scheiden op basis van vertrouwelijkheidseisen en om te voorkomen dat informatie wordt uitgewisseld tussen discrete omgevingen; de communicatie tussen virtuele servers te coderen; de toegang te beperken tot een beperkt aantal geautoriseerde personen; de rollen van hypervisor administrators te scheiden.	Beveiliging Virtueel serverplatform	Hypervisors worden geconfigureerd
SERV_U.11.03	Virtuele servers worden ingezet, geconfigureerd en onderhouden conform standaarden en procedures, die de bescherming omvat van: fysieke servers, die worden gebruikt voor het hosten van virtuele servers; hypervisors, die zijn geassocieerd met virtuele servers; virtuele servers die op een fysieke server worden uitgevoerd.	Beveiliging Virtueel serverplatform	Virtuele servers worden ingezet, geconfigureerd en onderhouden conform standaarden en procedures
SERV_U.11.04	Virtuele servers worden beschermd met standaard beveiligingsmechanismen op hypervisors, waaronder: het toepassen van standaard beveiligingsrichtlijnen ten aanzien van fysieke en logische toegang; het hardenen van de fysieke en virtuele servers; wijzigingsbeheer, malwareprotectie; het toepassen van monitoring en van netwerk gebaseerde beveiliging.	Beveiliging Virtueel serverplatform	Virtuele servers worden beschermd met standaard beveiligingsmechanismen op hypervisors
SERV_U.12.01	Gebruikers (beheerders) kunnen op hun werkomgeving niets zelf installeren, anders dan via de ICT-leverancier wordt aangeboden of wordt toegestaan (white-list).	Beperking van software-installatie	Op de werkomgeving kan niets zelf worden geïnstalleerd, anders dan via de ICT-leverancier wordt aangeboden of toegestaan
SERV_U.12.02	De organisatie past een strikt beleid toe ten aanzien van het installeren en gebruiken van software.	Beperking van software-installatie	De organisatie past een strikt beleid toe ten aanzien van het installeren en gebruiken van software.
SERV_U.12.03	Het principe van least-privilege wordt toegepast.	Beperking van software-installatie	Het principe van least-privilege wordt toegepast
SERV_U.12.04	De rechten van beheerders worden verleend op basis van rollen.	Beperking van software-installatie	De rechten van beheerders worden verleend op basis van rollen
SERV_U.13.01	De systemen zijn met een standaard referentietijd voor gebruik geconfigureerd, zodanig dat gebruik gemaakt wordt van een consistente en vertrouwde datum- en tijdbron en dat gebeurtenislogboeken nauwkeurige tijdstempels gebruiken.	Kloksynchronisatie	De systemen zijn met een standaard referentietijd voor gebruik geconfigureerd
SERV_U.13.02	De interne en externe eisen voor weergave, synchronisatie en nauwkeurigheid van tijd en de aanpak van de organisatie om een referentietijd op basis van externe bron(nen) te verkrijgen en hoe de interne klokken betrouwbaar te synchroniseren zijn gedocumenteerd.	Kloksynchronisatie	De interne en externe eisen voor weergave, synchronisatie en nauwkeurigheid van tijd zijn gedocumenteerd.
SERV_U.14.01	Het ontwerp van elk serverplatform en elke server is gedocumenteerd, waarbij o.a. beschreven is: dat in het ontwerp rekening is gehouden met de principes van de beveiligingsarchitectuur en beveiligingsvereisten; dat in het ontwerp rekening is gehouden met de risico’s ten aanzien van voorzienbare ontwikkelingen in het gebruik van IT door de organisatie.	Ontwerpdocumentatie	Het ontwerp van elk serverplatform en elke server is gedocumenteerd
TBV_B.01.01	Het toegangvoorzieningsbeleid: is consistent aan de vigerende wet- en regelgeving en informatiebeveiligingsbeleidHet informatiebeveiligingsbeleid verbindt de bedrijfsdoelstellingen met beveiligingsdoelstellingen. Met de beveiligingsdoelstellingen geeft een organisatie aan op welke wijze – door het treffen van beveiligingsmaatregelen – de bedrijfsdoelstellingen nagestreefd worden.; stelt eisen voor beheer van toegangsrechten in een distributie- en netwerkomgeving die alle beschikbare verbindingen herkent.	Toegangsbeveiligingsbeleid	Eisen aan het Toegangvoorzieningsbeleid
TBV_B.01.02	Bij bescherming van toegang tot gegevens wordt aandacht geschonken aan relevante wetgeving en eventuele contractuele verplichtingen.	Toegangsbeveiligingsbeleid	Aandacht voor wetgeving en verplichtingen
TBV_B.01.03	Er zijn standaard gebruikersprofielen met toegangsrechten voor veelvoorkomende rollen in de organisaties.	Toegangsbeveiligingsbeleid	Standaard gebruikersprofielen
TBV_B.01.04	Informatiespreiding en autorisatieHet proces van het toekennen van rechten voor de toegang tot geautomatiseerde functies en/of gegevens in ICT voorzieningen tot informatie worden uitgevoerd op basis van need-to-know en need-to-use principes.	Toegangsbeveiligingsbeleid	Toepassen van need-to-know en need-to-use principes
TBV_B.01.05	Het autorisatiebeheer is procesmatig ingericht (zoals: aanvragen, toekennen, controleren, implementeren, intrekken/beëindigen en periodiek beoordelen).	Toegangsbeveiligingsbeleid	Het autorisatiebeheer is procesmatig ingericht
TBV_B.02.01	Het eigenaarschap van toegangsbeveiligingssystemen is toegekend aan specifieke functionarissen (bijvoorbeeld Business managers).	Eigenaarschap toegangsbeveiligingssysteem	Het eigenaarschap is specifiek toegekend
TBV_B.02.02	De eigenaar heeft de beschikking over noodzakelijke kennis, middelen en mensen en autoriteit om zijn verantwoordelijkheid te kunnen uitvoeren ten aanzien van de inrichting van het toegangbeveiligingssysteem.	Eigenaarschap toegangsbeveiligingssysteem	De eigenaar beschikt over kennis, middelen, mensen en autoriteit
TBV_B.02.03	De eigenaar is verantwoordelijk voor: het identificeren van risico’s voor het toegangsbeveiligingssysteem op basis van informatielevenscyclus; het beveiligd inrichten van het toegangsbeveiligingssysteem; het onderhouden en het evalueren van het toegangsbeveiligingssysteem; het ondersteunen van beveiligingsreviews.	Eigenaarschap toegangsbeveiligingssysteem	Eigenaar is verantwoordelijk voor de logische toegangsbeveiligingssystemen
TBV_B.02.04	De eigenaar is verantwoordelijk voor: het inventariseren van bedrijfsmiddelen; het definiëren van toegangsbeperkingen voor bedrijfsmiddelen en het uitvoeren van controle hierop op basis van bedrijfsregels en toegangsbeveiliging; het passend classificeren en beschermen van bedrijfsmiddelen; het procesmatig verwijderen van bedrijfsmiddelen.	Eigenaarschap toegangsbeveiligingssysteem	Eigenaar is verantwoordelijk voor de fysieke toegangsbeveiligingssystemen
TBV_B.03.01	De rollen binnen de beveiligingsfunctie moeten zijn benoemd en de taken en verantwoordelijkheden vastgelegd, zoals: Human Resource Management (HRM), Proceseigenaar, Autorisatiebeheerder, Chief Information Security Officer (CISO) en Beveiligingsambtenaar (BVA) als het gaat om de Rijksoverheid.	Beveiligingsfunctie	De rollen binnen de beveiligingsfunctie zijn benoemd
TBV_B.03.02	De functionarissen binnen de beveiligingsfunctie moeten periodiek het toegangsbeveiligingssysteem (laten) evalueren inclusief de implicatie van business initiatieven voor het toegangsbeveiligingssysteem.	Beveiligingsfunctie	Het toegangbeveiligingssysteem wordt periodiek geevalueerd
TBV_B.04.01	Authenticatie-informatie wordt beschermd door middel van versleuteling.	Cryptografie	Authenticatie-informatie wordt beschermd door middel van versleuteling
TBV_B.04.02	Het cryptografiebeleid stelt eisen ten aanzien van: wie verantwoordelijkheid voor de implementatie en het sleutelbeheer; het bewaren van geheime authenticatie-informatie tijdens verwerking, transport en opslag; de wijze waarop de normen van het Forum Standaardisatie worden toegepast.	Cryptografie	Het cryptografiebeleid stelt eisen
TBV_B.05.01	De beveiligingsorganisatie heeft een formele positie binnen de gehele organisatie.	Beveiligingsorganisatie Toegangsbeveiliging	De beveiligingsorganisatie heeft een formele positie
TBV_B.05.02	De organisatie heeft de verantwoordelijkheden voor het definiëren, coördineren en evalueren van de beveiligingsorganisatie beschreven en toegewezen aan specifieke functionarissen.	Beveiligingsorganisatie Toegangsbeveiliging	Verantwoordelijkheden zijn beschreven en toegewezen
TBV_B.05.03	De taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn vastgelegd in bijvoorbeeld een autorisatiematrix.	Beveiligingsorganisatie Toegangsbeveiliging	Taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn vastgelegd
TBV_B.05.04	De belangrijkste functionarissen (stakeholders) voor de beveiligingsorganisatie zijn benoemd en de relaties tussen hen zijn door middel van een organisatieschema inzichtelijk gemaakt.	Beveiligingsorganisatie Toegangsbeveiliging	Functionarissen zijn benoemd
TBV_B.05.05	De verantwoordings- en rapportagelijnen tussen de betrokken functionarissen zijn vastgesteld.	Beveiligingsorganisatie Toegangsbeveiliging	Verantwoordings- en rapportagelijnen zijn vastgesteld
TBV_B.05.06	De frequentie en de eisen voor de inhoudelijke rapportages zijn vastgesteld.	Beveiligingsorganisatie Toegangsbeveiliging	Frequentie en eisen voor rapportages
TBV_B.06.01	De technische inrichting van de toegangsbeveiliging is op basis van de organisatorische eisen vormgegeven aangaande: de uniformiteit en flexibiliteit van authenticatiemechanismen; de rechten voor beheeraccounts; de identificatieHet bekend maken van de identiteit van personen, organisaties of IT-voorzieningen.- en authenticatiemechanismen om voldoende sterke wachtwoorden af te dwingen; autorisatiemechanismen, waarbij gebruikers alleen toegang krijgen tot diensten (functies) waarvoor ze specifiek bevoegd zijn.	Toegangsbeveiligingsarchitectuur	De technische inrichting van de toegangbeveiliging is vormgegeven volgens de organisatorische eisen
TBV_B.06.02	De inrichting van het identiteits- en toegangsbeheer is vastgelegd in een toegangbeveiligingsarchitectuur.	Toegangsbeveiligingsarchitectuur	Er is een toegangbeveiligingsarchitectuur
TBV_C.01.01	De organisatie beschikt over procedures voor het controleren van toegangsbeveiligingssystemen en -registraties (log-data).	Beoordelingsrichtlijnen en procedures	De organisatie beschikt over procedures voor de controle van toegangbeveiligingssystemen en registraties
TBV_C.01.02	De organisatie beschikt over een beschrijving van de relevante controleprocessen.	Beoordelingsrichtlijnen en procedures	De organisatie beschikt over een beschrijving van de relevante controleprocessen
TBV_C.01.03	De procedures hebben betrekking op controleprocessen die conform een vastgestelde cyclus zijn ingericht, zoals: registratie, statusmeting, bewaking (monitoring), analyse, rapportage en evaluatie.	Beoordelingsrichtlijnen en procedures	De procedures hebben betrekking op ingerichte controleprocessen met vastgestelde cyclus
TBV_C.01.04	De procedures schrijven voor dat de resultaten van controle-activiteiten aan het management gerapporteerd moeten worden om de juiste acties te laten initiëren.	Beoordelingsrichtlijnen en procedures	De resultaten van controleactiviteiten worden procedureel gerapporteerd aan het management
TBV_C.02.01	Alle uitgegeven toegangsrechten worden minimaal eenmaal per halfjaar beoordeeld.	Beoordeling toegangsrechten	Alle uitgegeven toegangsrechten worden minimaal eenmaal per jaar beoordeeld
TBV_C.02.02	Toegangsrechten van gebruikers behoren na wijzigingen, zoals promotie, degradatie of beëindiging van het dienstverband, te worden beoordeeld.	Beoordeling toegangsrechten	Toegangsrechten van gebruikers worden na wijzigingen of functieveranderingen beoordeeld
TBV_C.02.03	Autorisaties voor speciale toegangsrechten behoren frequenter te worden beoordeeld.	Beoordeling toegangsrechten	Autorisaties voor speciale toegangsrechten worden frequenter beoordeeld
TBV_C.02.04	De beoordelingsrapportage bevat verbetervoorstellen en wordt gecommuniceerd met de verantwoordelijken/eigenaren van de systemen waarin kwetsbaarheden en zwakheden zijn gevonden.	Beoordeling toegangsrechten	De beoordelingsrapportage bevat verbetervoorstellen en wordt gecommuniceerd
TBV_C.02.05	De opvolging van bevindingen is gedocumenteerd.	Beoordeling toegangsrechten	De opvolging van bevindingen is gedocumenteerd.
TBV_C.02.06	Het beoordelen vindt plaats op basis van een formeel proces, zoals: planning, uitvoering van scope, rapporteren en bespreken van verbetervoorstellen.	Beoordeling toegangsrechten	Het beoordelen vind plaats op basis van een formeel proces
TBV_C.02.07	Een functionaris is verantwoordelijk voor het controleren van de organisatorische- en de technische inrichting van toegangsbeveiliging.	Beoordeling toegangsrechten	Een hiervoor verantwoordelijke functionaris controleert de organisatorische- en technische inrichting
TBV_C.03.01	Een logregel bevat de vereiste gegevens (zoals: de gebeurtenis, herleidbaarheid tot een natuurlijke persoon, identiteit van het werkstation of de locatie, handelingen, datum en tijdstip).	Gebeurtenissen registreren (logging en monitoring)	Een log-regel bevat de vereiste gegevens
TBV_C.03.02	Een logregel bevat in geen geval gegevens die de beveiliging kunnen doorbreken van de beveiliging kunnen leiden (zoals: wachtwoorden, inbelnummers enz.).	Gebeurtenissen registreren (logging en monitoring)	Een logregel bevat in geen geval gegevens die de beveiliging kunnen doorbreken
TBV_C.03.03	De informatieverwerkende omgeving wordt door detectievoorzieningen bewaakt met behulp van een Security Information and Event Management (SIEM) en/of Security Operations Centre (SOC), die wordt ingezet op basis van een risico-inschatting en van de aard van de te beschermen gegevens en informatiesystemen zodat aanvallen kunnen worden gedetecteerd.	Gebeurtenissen registreren (logging en monitoring)	De informatie verwerkende omgeving wordt middels detectievoorzieningen bewaakt met een SIEM en/of SOC
TBV_C.03.04	Nieuw ontdekte dreigingen (aanvallen) worden binnen de geldende juridische kaders gedeeld binnen de overheid door (geautomatiseerde) threat-intelligence-sharing mechanismen.	Gebeurtenissen registreren (logging en monitoring)	Nieuw ontdekte dreigingen (aanvallen) worden binnen geldende juridische kaders gedeeld
TBV_C.03.05	De Security Information and Event Management (SIEM) en/of Security Operations Centre (SOC) hebben heldere regels over wanneer een incident aan het verantwoordelijke management moet worden gerapporteerd.	Gebeurtenissen registreren (logging en monitoring)	De SIEM en/of SOC hebben heldere regels over wanneer een incident moet worden gerapporteerd
TBV_C.03.06	Bij het verwerken van persoonsgegevens wordt, conform het gestelde in de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG), een verwerkingsactiviteitenregister bijgehouden.	Gebeurtenissen registreren (logging en monitoring)	Bij het verwerken van persoonsgegevens wordt een verwerkingsactiviteiten register bijgehouden.
TBV_C.03.07	De log-bestanden worden gedurende een overeengekomen periode bewaard voor toekomstig onderzoek en toegangscontrole.	Gebeurtenissen registreren (logging en monitoring)	De logbestanden worden gedurende een overeengekomen periode bewaard
TBV_C.04.01	De samenhang van de processen wordt met een processtructuur vastgelegd.	Beheersorganisatie toegangsbeveiliging	De samenhang van de toegangbeveiliging beheerprocessen wordt in een processtructuur vastgelegd
TBV_C.04.02	De taken en verantwoordelijkheden voor de uitvoering van de beheerwerkzaamheden zijn beschreven en de bijbehorende bevoegdheden zijn vastgelegd in een autorisatiematrix.	Beheersorganisatie toegangsbeveiliging	De belangrijkste functionarissen voor beheerorganisatie zijn benoemd en de relaties zijn inzichtelijk
TBV_C.04.03	De belangrijkste functionarissen (stakeholders) voor de beheerorganisatie zijn benoemd en de relaties tussen hen zijn door middel van een organisatieschema inzichtelijk gemaakt.	Beheersorganisatie toegangsbeveiliging	De taken en verantwoordelijkheden zijn beschreven en bijbehorende bevoegdheden zijn vastgelegd
TBV_U.01.01	Er is een sluitende formele registratie- en afmeldprocedure voor alle gebruikers (vanaf de eerste registratie tot en met de beëindiging).	Registratieprocedure	Een sluitende formele registratie- en afmeldprocedure
TBV_U.01.02	Het gebruiken van groepsaccounts is niet toegestaan, tenzij dit wordt gemotiveerd en vastgelegd door de proceseigenaar.	Registratieprocedure	Groepsaccounts niet toegestaan tenzij
TBV_U.01.03	De aanvraag van autorisaties op het gebruik van informatiesystemen en de toegewezen autorisatieniveaus worden gecontroleerd.	Registratieprocedure	Autorisaties worden gecontroleerd
TBV_U.01.04	Gebruikers worden op basis van juiste functierollen (en autorisatieprofielen) geautoriseerd voor het gebruik van applicaties (need-to-know en need-to-have principes).	Registratieprocedure	Gebruikers hebben autorisaties voor applicaties op basis van juiste functierollen
TBV_U.01.05	Een bevoegdhedenmatrix is beschikbaar, op basis waarvan gebruikers slechts die object- en/of systeemprivileges toegekend krijgen die zij nodig hebben voor de uitoefening van hun taken.	Registratieprocedure	Systeemprivileges op basis van een bevoegdhedenmatrix
TBV_U.02.01	Er is uitsluitend toegang verleend tot informatiesystemen na autorisatieHet proces van het toekennen van rechten voor de toegang tot geautomatiseerde functies en/of gegevens in ICT voorzieningen door een bevoegde functionaris.	Toegangsverleningsprocedure	Uitsluitend toegang na autorisatie
TBV_U.02.02	Op basis van een risicoafweging is bepaald waar en op welke wijze functiescheiding wordt toegepast en welke toegangsrechten worden gegevenWeergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat.	Toegangsverleningsprocedure	Risicoafweging voor functiescheiding en toegangsrechten
TBV_U.02.03	Er is een actueel mandaatregister of er zijn functieprofielen waaruit blijkt welke personen bevoegdheden hebben voor het verlenen van toegangsrechten.	Toegangsverleningsprocedure	Mandaatregister voor toekennen van toegangsrechten en functieprofielen
TBV_U.03.01	Als vanuit een onvertrouwde zone toegang wordt verleend naar een vertrouwde zone, gebeurt dit alleen of op basis van minimaal two-factor authenticatie.	Inlogprocedure	Minimaal 2-factor authenticatie
TBV_U.03.02	Voor het verlenen van toegang tot het netwerk door externe leveranciers wordt vooraf een risicoafweging gemaakt.	Inlogprocedure	Risicoafweging bij toegang tot netwerk
TBV_U.03.03	De risicoafweging bepaalt onder welke voorwaarden de leveranciers toegang krijgen. Uit een wijzigingsvoorstel (call) blijkt hoe de rechten zijn toegekend.	Inlogprocedure	Een risicoafweging bepaalt de voorwaarden voor toegang
TBV_U.04.01	Er is een formeel proces voor het aanvragen, verwerken, intrekken of aanpassen, verwijderen en archiveren van autorisaties.	Autorisatieproces	Formeel proces voor verwerken van autorisaties
TBV_U.04.02	Het verwerken van autorisaties wordt uitgevoerd op basis van een formele autorisatieopdracht van een bevoegde functionaris.	Autorisatieproces	Formele autorisatieopdracht
TBV_U.04.03	De activiteiten over het aanvragen, verwerken en intrekken van het autorisatieverzoek (succes/foutmelding) worden vastgelegd en gearchiveerd.	Autorisatieproces	Alle autorisatie-activiteiten worden vastgelegd en gearchiveerd
TBV_U.04.04	Bij beëindigen van het dienstverband behoren alle toegangsrechten te worden ingetrokken.	Autorisatieproces	Toegangsrechten intrekken bij beëindigen van dienstverband
TBV_U.04.05	Wijzigingen in het dienstverband behoren te corresponderen met de verstrekte toegangsrechten tot fysieke en logische middelen.	Autorisatieproces	Toegangsrechten corresponderen met wijzigingen in het dienstverband
TBV_U.04.06	Toegangsrechten voor informatie en informatieverwerkende bedrijfsmiddelen en faciliteiten behoren te worden verminderd of ingetrokken voordat het dienstverband eindigt of wijzigt afhankelijk van risicofactoren.	Autorisatieproces	Toegangsrechten intrekken voordat dienstverband eindigt of wijzigt, afhankelijk van risicofactoren
TBV_U.05.01	Als geen gebruik wordt gemaakt van two-factor authenticatie: is de wachtwoordlengte minimaal 8 posities en complex van samenstelling; vervalt vanaf een wachtwoordlengte van 20 posities de complexiteitseis; is het aantal inlogpogingen maximaal 10; is de tijdsduur dat een account wordt geblokkeerd na overschrijding van het aantal keer foutief inloggen, vastgelegd.	Wachtwoordbeheer	Aanvullende eisen wanneer geen gebruik gemaakt wordt van 2-factor authenticatie
TBV_U.05.02	In situaties waar geen two-factor authenticatie mogelijk is, wordt minimaal halfjaarlijks het wachtwoord vernieuwd.	Wachtwoordbeheer	Daar waar geen 2-factor authenticatie mogelijk is, wordt minimaal het wachtwoord halfjaarlijks vernieuwd
TBV_U.06.01	Het toewijzen van speciale toegangsrechten vindt plaats op basis van risicoafweging, richtlijnen en procedures.	Speciale toegangsrechtenbeheer	Het toewijzen van speciale toegangsrechten vindt plaats op basis van risico afweging, richtlijnen en procedures
TBV_U.06.02	Gebruikers hebben toegang tot speciale toegangsrechten voor zover dat voor de uitoefening van hun taak noodzakelijk is (need-to-know en need-to-use).	Speciale toegangsrechtenbeheer	Gebruikers hebben toegang tot speciale toegangsrechten voor zover noodzakelijk voor de uitoefening van hun taken
TBV_U.06.03	De uitgegeven speciale bevoegdheden worden minimaal ieder kwartaal beoordeeld.	Speciale toegangsrechtenbeheer	Uitgegeven speciale bevoegdheden worden minimaal ieder kwartaal beoordeeld
TBV_U.07.01	Op basis van risicoafweging wordt bepaald waar en op welke wijze functiescheiding wordt toegepast en welke toegangsrechten worden gegevenWeergave van een feit, begrip of aanwijzing, geschikt voor overdracht, interpretatie of verwerking door een persoon of apparaat.	Functiescheiding	Functiescheiding en toekennen van toegangsrechten worden op basis van risicoafweging toegepast
TBV_U.07.02	Rollen, taken en verantwoordelijkheden zijn vastgesteld conform gewenste functiescheidingen.	Functiescheiding	Rollen, taken en verantwoordelijkheden zijn vastgesteld conform gewenste functiescheidingen
TBV_U.07.03	Een scheiding is aangebracht tussen beheertaken en (overige) gebruikstaken.	Functiescheiding	Een scheiding is aangebracht tussen beheertaken en gebruikstaken
TBV_U.07.04	Verantwoordelijkheden voor beheer en wijziging van gegevens en bijbehorende informatiesysteemfuncties moeten eenduidig zijn toegewezen aan één specifieke (beheerders)rol.	Functiescheiding	Verantwoordelijkheden voor beheer en systeemfuncties zijn eenduidig toegewezen aan één specifieke beheerrol
TBV_U.07.05	Er zijn maatregelen getroffen die onbedoelde of ongeautoriseerde toegang tot bedrijfsmiddelen waarnemen of voorkomen.	Functiescheiding	Onbedoelde en ongeautoriseerde toegang tot bedrijfsmiddelen worden waargenomen en voorkomen
TBV_U.08.01	Elke gebruikerIedere persoon, organisatie of functionele eenheid die gebruik maakt van een informatiesysteem wordt geïdentificeerd op basis van een identificatiecode.	Geheime authenticatie-informatie	Elke gebruiker wordt geïdentificeerd op basis van een identificatiecode
TBV_U.08.02	Bij uitgifte van authenticatiemiddelen wordt minimaal de identiteit en het feit dat de gebruikerIedere persoon, organisatie of functionele eenheid die gebruik maakt van een informatiesysteem recht heeft op het authenticatiemiddel vastgesteld.	Geheime authenticatie-informatie	Bij uitgifte van authenticatiemiddelen worden minimaal identiteit en recht op authenticatiemiddel vastgesteld
TBV_U.08.03	Een onderdeel van de arbeidsvoorwaarden is een verplichte verklaring van gebruikers waarin zij verklaren persoonlijke geheime authenticatie-informatie geheim te houden.	Geheime authenticatie-informatie	Verplichte geheimhoudingsverklaring is een onderdeel van de arbeidsvoorwaarden
TBV_U.08.04	Geheime authenticatie-informatie is uniek toegekend aan een persoon en voldoet aan een specifieke (niet gemakkelijk te raden) samenstelling van tekens.	Geheime authenticatie-informatie	Authenticatie-informatie is uniek toegekend aan één persoon en voldoet aan specifieke samenstelling van tekens
TBV_U.09.01	Gebruikers kunnen alleen die informatie met specifiek belang inzien en verwerken die ze nodig hebben voor de uitoefening van hun taak.	Autorisatie	Gebruikers kunnen alleen voor de uitoefening van hun taak benodigde informatie verwerken
TBV_U.09.02	Beheer(ders)functies in toepassingen hebben extra bescherming, waarmee misbruik van rechten wordt voorkomen.	Autorisatie	Beheerfuncties in toepassingen hebben extra bescherming waarmee misbruik van rechten wordt voorkomen
TBV_U.09.03	Het toegangsbeveiligingsbeleid geeft onder andere aan dat toegang tot informatie en tot functies van toepassingssystemen wordt beperkt op basis van juiste rollen en verantwoordelijkheden.	Autorisatie	Toegang tot informatie en tot systeemfuncties wordt beperkt op basis van juiste rollen en verantwoordelijkheden
TBV_U.09.04	Toegangsbeperking is in overeenstemming met het toegangsbeveiligingsbeleid van de organisatie.	Autorisatie	Toegangsbeperking is in overeenstemming met het toegangsbeveiliging beleid van de organisatie
TBV_U.10.01	Door een verantwoordelijke is formeel vastgesteld welke ondersteunende middelen worden ingezet binnen het autorisatiebeheer.	Autorisatievoorzieningen	Formeel is vastgesteld welke ondersteunende middelen binnen het autorisatiebeheer proces worden ingezet
TBV_U.10.02	Alle interne en externe gebruikers worden vóór de toegangsverlening tot de applicatieomgeving opgenomen in het personeelsinformatiesysteem.	Autorisatievoorzieningen	Alle gebruikers worden nog vóór de toegang tot de applicatieomgeving in het personeelsinformatiesysteem opgenomen
TBV_U.10.03	Alle natuurlijke personen die gebruik maken van applicaties worden geregistreerd.	Autorisatievoorzieningen	Alle natuurlijke personen die gebruik maken van applicaties worden geregistreerd
TBV_U.10.04	Iedere applicatie die valt onder het autorisatiebeheerproces heeft functionaliteiten om autorisaties toe te kennen, in te zien en te beheren.	Autorisatievoorzieningen	Onder autorisatiebeheer vallende applicaties hebben functionaliteit voor toekennen, inzien en beheren van autorisaties
TBV_U.11.01	Toegang tot beveiligingszones (terreinen, gebouwen en ruimten) waar zich resources bevinden, is slechts toegankelijk voor personen die hiervoor geautoriseerd zijn.	Fysieke toegangsbeveiliging	Toegang tot beveiligingszones of gebouwen voor geautoriseerde personen
TBV_U.11.02	Aankomst- en vertrektijden van bezoekers worden geregistreerd.	Fysieke toegangsbeveiliging	Aankomst- en vertrektijden van bezoekers worden geregistreerd
TBV_U.11.03	Medewerkers, contractanten en externen dragen zichtbare identificatieHet bekend maken van de identiteit van personen, organisaties of IT-voorzieningen..	Fysieke toegangsbeveiliging	Medewerkers en contractanten en externen dragen zichtbare identificatie
TBV_U.11.04	Personeel van externe partijen die ondersteunende diensten verlenen, behoort alleen indien noodzakelijk beperkte toegang tot beveiligde gebieden of faciliteiten die vertrouwelijke informatie verwerken te worden verleend; deze toegang behoort te worden goedgekeurd en gemonitord.	Fysieke toegangsbeveiliging	Toegang van personeel van externe partijen tot beveiligde gebieden en faciliteiten