Beschrijf de dienst nauwkeurig

Onderdeel van: Bindende Architectuurafspraken
Contact: NORA Gebruikersraad; nora@ictu.nl
Status: Actueel; In werking getreden op 1-1-2023, conform RFC 2022. (zie besluit)
ID: NAP09
Versie: resultaten review verwerkt
Realiseert Kwaliteitsdoelen: Begrijpelijk (Doel), Transparant (Doel), Verantwoord (Doel), Vindbaar (Doel)

Stelling

Beschrijf de dienst nauwkeurig en positioneer deze helder binnen het dienstenaanbod.

Rationale

Een heldere beschrijving van het wat, het doel en wettelijk kader inclusief interactiemomenten en positionering draagt bij aan het gebruik van de dienst. Het maakt diensten gemakkelijker vindbaar voor afnemers. Het draagt bij aan het begrip bij afnemers van wat de dienst wel en niet te bieden heeft, ten opzichte van andere verwante diensten.

Realiseert doel(-en)

Alle implicaties bij dit architectuurprincipe

ID	Implicatie	Laag
IMP001	Beschrijf informatieobjecten in een model	3
IMP009	Geef de afnemer inzage in rechten en voorwaarden en plichten	1 2
IMP042	Leg een Service Level Agreement vast bij de dienst	2
IMP041	Leg per dienst vast aan welke standaarden deze voldoet	2
IMP024	Maak heldere afspraken over aanbieden en afnemen van diensten	2
IMP003	Maak zoveel mogelijk data beschikbaar als open data	1 3
IMP018	Maak één organisatie verantwoordelijk voor de dienst	2
IMP043	Neem diensten op in een producten- en dienstencatalogus (PDC)	2 3
IMP040	Stel een duidelijke Quality of Service (QoS) vast voor de dienst	2
IMP039	Zorg voor open specificaties	1

Implicaties gerangschikt per laag van het Vijflaagsmodel

Laag 1: Grondslagenlaag

Laag 2: Organisatorische laag

ID	Implicatie	Beschrijving
IMP009	Geef de afnemer inzage in rechten en voorwaarden en plichten	De bij de dienst horende rechten, voorwaarden en plichten dienen op duidelijke en transparante wijze toegankelijk te worden gemaakt voor burgers en bedrijven die deze dienst af willen of moeten nemen.
IMP042	Leg een Service Level Agreement vast bij de dienst	Leg de inhoud van de dienst en het akkoord hierop schriftelijk vast, in de vorm van een Service Level Agreement (SLA), een Gegevens Leverings Overeenkomst (GLO), of in wet- en regelgeving. Dit is in elk geval noodzakelijk voor bedrijfskritische diensten of diensten met een zeer vertrouwelijk karakter. Hierbij is het akkoord en de inhoud daarvan schriftelijk vastgelegd. De dienstverlener geeft hierbij ook aan welk betrouwbaarheidsniveau geldt voor de identificatie van de afnemer.
IMP041	Leg per dienst vast aan welke standaarden deze voldoet	Leg per dienst vast aan welke normen en standaarden je moet of wilt voldoen. Deze normen en standaarden moeten op hun beurt voldoen aan wet- en regelgeving. De opzet van de dienst is in overeenstemming met deze normen en standaarden. Afwijkingen van deze norm worden geïdentificeerd.
IMP024	Maak heldere afspraken over aanbieden en afnemen van diensten	Maak heldere afspraken over aanbieden en afnemen van diensten, waaronder eventueel van toepassing zijnde vergoedingen (afbakening van verantwoordelijkheden). Doe dit zowel vooraf als bij het afsluiten. Maak duidelijke afspraken over de gegarandeerde levensduur van de aangeboden dienst. Stem de opzet van je diensten af met dienstverleners van verwante diensten om overlap en dubbel werk te voorkomen. Voordat je een eigen dienst maakt, bekijk eerst of er al iets soortgelijks aanwezig is. Vraag en aanbod van diensten vind plaats door bundeling op overheidsniveau.
IMP018	Maak één organisatie verantwoordelijk voor de dienst	Eén organisatie is verantwoordelijk en aanspreekbaar voor de geleverde dienst.
IMP043	Neem diensten op in een producten- en dienstencatalogus (PDC)	Beschrijf diensten in een producten- en dienstencatalogus (PDC) inclusief de daarbij behorende spelregels. Datasets worden beschreven in een datacatalogus (interne afnemers). Open data van de overheid biedt dit inzicht aan externe afnemers. Zie data.overheid.nl
IMP040	Stel een duidelijke Quality of Service (QoS) vast voor de dienst	De dienst heeft een duidelijk beschreven 'Quality of Service'. Niet alleen op het technisch koppelvlak, maar juist ook op die aspecten die door de afnemers begrepen worden. Bijvoorbeeld in termen van beschikbaarheid, performance, supportniveau, etc.

Laag 3: Informatielaag

ID

Implicatie

Beschrijving

IMP001

Beschrijf informatieobjecten in een model

Voor een optimale dienstverlening aan burgers en bedrijven en voor effectieve en efficiënte samenwerking in het leveren van diensten tussen en binnen overheidsorganisaties, is het belangrijk om een gezamenlijk beeld te hebben van de informatie die hierbinnen worden gebruikt en nodig zijn.

Dit is alleen mogelijk door informatieobjecten voor een dienst, systematisch te beschrijven met behulp van een informatiemodel dat de semantiek en syntax van de gegevens vastlegt. Zo kunnen de betrokken gebruikers de relevante informatieobjecten vinden, toepassen, (her)gebruiken en archiveren.

Dit betekent dat een informatiemodel minimaal bevat:

Informatietypen (entiteiten) (een ordening van informatieobjecten in zogenaamde informatietypen, ook wel de hoofdstructuur (entiteiten) van het informatiemodel met hun onderlinge relaties.
Attributen (een ordening elementen die binnen de entiteiten zijn of worden opgenomen met de beschrijving daarvan).
Regels (een opsomming van eisen waar de entiteiten en attributen aan moeten voldoen).

Maak het informatiemodel bekend in een datacatalogus die inzicht geeft in de beschikbaarheid van data. En benut visualistatiemiddelen om het model en de samenhang/relaties tussen de objecten visueel inzichtelijk te maken.

IMP003

Maak zoveel mogelijk data beschikbaar als open data

Stel overheidsdata actief beschikbaar voor hergebruik door derden, bijvoorbeeld in de vorm van open data. Beschouw dit aanbod als een dienst. De enige uitzondering zijn overheidsdata waarvoor wet- en regelgeving expliciet beperkingen oplegt, die stel je niet actief beschikbaar.

Vanuit o.a. de WOO richt de overheid zich op transparantie. Daarbij hoort het actief beschikbaar stellen dan wel delen van data. Wel met inachtneming van de beperkingen die daarbij gelden (bijv. vanuit de AVG).

Er zijn meerdere redenen om data actief beschikbaar te stellen. Zo kan het meer transparantie en inzicht geven in het overheidshandelen en zo de accountability vergroten. Bijvoorbeeld door begrotingen of inkoopgegevens als open data beschikbaar te stellen.

Het kan ook economische en maatschappelijke innovatie stimuleren, zoals de ontwikkeling van apps en informatiediensten op basis van overheidsdata.

IMP043

Neem diensten op in een producten- en dienstencatalogus (PDC)

Beschrijf diensten in een producten- en dienstencatalogus (PDC) inclusief de daarbij behorende spelregels. Datasets worden beschreven in een datacatalogus (interne afnemers). Open data van de overheid biedt dit inzicht aan externe afnemers. Zie data.overheid.nl

Laag 4: Applicatielaag

Dit architectuurprincipe heeft (nog) geen implicaties in Laag 4.

Laag 5: IT-Infrastructuurlaag

Dit architectuurprincipe heeft (nog) geen implicaties in Laag 5.