GDI-Architectuur (GA)
- Onderdeel van
- Lijsten & Verwijzingen
- Contact
- Tom Peelen
Bureau MIDO
Turfmarkt 147
2511 DP Den Haag
E Postbus.PGDI@minbzk.nl
W https://pgdi.nl/ga/
W https://pgdi.nl/
- Status
- Actueel
- Publicatiedatum
- 2022-04-26
- Beheerder
- Bureau MIDO
- Uitleg architecturen
- Zie NORA Familie
- GDI-Architectuur is een Thema
- Zie Thema's
Beschrijving
Architectuur voor de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI)
Toelichting
De GDI-Architectuur (GA) vormt de doelarchitectuur van de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) die het Meerjarenprogramma Infrastructuur Digitale Overheid (MIDO) helpt om te sturen op de ontwikkeling van de GDI. 1
Er is een begrippenlijst met begrippen die specifiek relevant zijn in de context van de GDI-Architectuur.
Wat is de GDI?
DigiD, MijnOverheid, Digipoort en gegevensuitwisseling met de basisregistraties zijn onmisbaar voor de digitale dienstverlening aan burgers en bedrijven. Samen met andere gezamenlijke oplossingen vormen zij de ruggengraat van de digitale overheid. Deze oplossingen (afspraken, standaarden en voorzieningen) ondersteunen dienstverleners met een publieke taak bij de inrichting van hun digitale dienstverlening aan burgers en bedrijven en waar nodig bij hun onderlinge digitale samenwerking. We noemen deze ruggengraat de “Generieke Digitale Infrastructuur” (GDI).
Hoe vindt sturing op de GDI plaats?
Voor gemeenschappelijke sturing op de digitale overheid heeft de staatssecretaris Koninkrijksrelaties en Digitalisering het Meerjarenprogramma Infrastructuur Digitale Overheid (MIDO) ingesteld2:
- Het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO) dat tot taak heeft de staatssecretaris van BZK te adviseren over het beleid voor de digitale overheid;
- De Programmeringsraad GDI (PGDI) die het OBDO adviseert over de gewenste prioritering en programmering van de doorontwikkeling van de afspraken, standaarden en voorzieningen van de GDI.
- De Programmeringstafels voor de domeinen Toegang, Interactie, Gegevensuitwisseling en Infrastructuur die de PGDI adviseren met betrekking tot de functionaliteiten in het domein.
- De Architectuurraad ter ondersteuning van OBDO, PGDI en programmeringstafels, die de hoeder is van de architectuur(producten) van de GDI en een toetsende en adviserende rol heeft binnen de vastgestelde architectuurkaders voor de GDI.
De vier GDI domeinen
De GDI kent vier domeinen:
- Domein: Toegang
Oplossingen om burgers en ondernemers toegang te geven tot digitale diensten, ook als zij een ander vertegenwoordigen. - Domein: Interactie
Oplossingen voor digitale informatie-uitwisseling met burgers en ondernemers. - Domein: Gegevensuitwisseling
Oplossingen voor uitwisseling van gegevens via de GDI tussen informatiesystemen van overheidsorganisaties onderling en met informatiesystemen van andere organisaties. - Domein: Infrastructuur
Oplossingen van algemeen belang voor de GDI die vaak een basis vormen voor oplossingen in de andere drie domeinen.
Wat is GA?
De GDI-Architectuur (GA) biedt, als ware het een bestemmingsplan, inzicht in de beoogde ontwikkeling van de GDI. Het doel daarvan is voor MIDO een referentie te hebben bij besluitvorming over programma’s en projecten en bij de bepaling van de impact op de GDI van nieuwe beleidsvoornemens. Aan beheerorganisaties van GDI-oplossingen (afspraken, standaarden en voorzieningen) geeft het richting bij het aanpassen of ontwikkelen van deze GDI-oplossingen. Uitvoeringsorganisaties e.a. die de GDI gebruiken, kunnen hun aansluitstrategie op de GDI ermee bepalen.
De GA is niet een vast gegeven, maar wordt continu onderhouden en aangepast op nieuwe ontwikkelingen.
Hoe komt GA tot stand en wordt GA geïmplementeerd?
De GDI-Architectuur (GA) wordt binnen MIDO continu onderhouden zodat de architectuur blijft aansluiten bij ontwikkelingen in de maatschappij en de (digitale) overheid. De uitwerkingen baseren zich daarbij zowel op (wettelijke) kaders, beleidskaders en architectuurprincipes van NORA als op de visie en architectuurprincipes van GA zelf. GA heeft een architectuur-backlog waaruit uitbreidingen en verandering op prioriteit worden opgepakt. De Architectuurraad is verantwoordelijk voor ontwikkeling en onderhoud van de GA en wordt daarin ondersteund door werkgroepen met architecten, een klankbordgroep en het bureau MIDO. De Architectuurraad en haar taken en verantwoordelijkheden in de totstandkoming van GA wordt beschreven in de architectuurparagraaf van het MIDO-kader3. De werkwijze van de Architectuurraad, werkgroepen, klankbordgroep e.a. is beschreven in het Architectuurproces GDI (PDF, 1,04 MB).
De GA is een bestemmingsplan dat de op lange termijn beoogde ‘doelarchitectuur’ van de GDI beschrijft. Om de benodigde transitie naar de doelarchitectuur in goede banen te leiden, kent MIDO een Programmeringsplan GDI. Om dit tot stand te brengen moet een roadmap opgesteld worden met belanghebbenden waarin vanuit de huidige architectuur in stappen naar de doelarchitectuur toegewerkt wordt. Het programmeringsplan GDI weegt belangen van burgers, bedrijven, overheidsbeleid, uitvoering, beheer e.a. om tot een juiste planning te komen. Dit programmeringsplan maakt geen deel uit van GA.
Het programmeringsplan GDI is input voor beheerders die GDI-oplossingen realiseren en voor gebruikers die GDI-oplossingen toepassen. Op basis van de roadmap worden plannen voor ontwikkeling respectievelijk aansluiting uitgewerkt om de binnen MIDO gemaakte afspraken in te vullen.
Centraal in de werkwijze van GA staat het werken met (generieke) functies. Ervaringen leren dat het belangrijk is om vanuit architectuur een gemeenschappelijke taal te vinden met bestuurders en beleidsmakers. Het begrip generieke functie maakt dit mogelijk. Voor architecten is deze werkwijze beschreven in het kennismodel van GA.
GA en NORA
In het verslag van de Gebruikersraad 14 november 2019 en in de presentatie van het GO traject (PDF, 277 kB) door Tom Peelen van het programmabureau PL is meer informatie te vinden over de voorloper van GA. Een update is opgenomen in het verslag van de Gebruikersraad 11 december 2020 en in de presentatie van de update (PDF, 949 kB) door Tom Peelen van het programmabureau PL. GA blijft de samenwerking met NORA voortzetten.
De werkwijze van GA met generieke functies is door NORA overgenomen in het kennismodel NORA voor hergebruik in andere domeinen.
Documentatie
Klikken op het betreffende blokje leidt naar het document (donkerblauw/lichtblauw blokje) of een lijst met documenten (wit blokje). Alle documenten zijn ook verzameld op de pagina met GA Documentatie.
Generieke Functies
De volgende generieke functies maken deel uit van GA:
- Interactie
- Gegevensuitwisseling (Generieke Functie) [uitklappen]
- Toegang [uitklappen]
- Identificatie en authenticatie [uitklappen]
- Machtigen en vertegenwoordigen [uitklappen]
- Infrastructuur [uitklappen]
Deze generieke functies hebben nog niet een consistente uitwerking. Een deel is op basis van de pressurecooker opgenomen en zal GA verder concretiseren en harmoniseren.
Kaders
Bij uitwerking van de GDI-Architectuur worden wetgeving, regelgeving en beleidskaders toegepast. Deze zijn ook relevant voor partijen die gebruikmaken van de GDI.
Pressurecooker
In het zogenaamde Pressurecooker traject is in opdracht van dg Overheidsorganisatie gewerkt aan architectuurprincipes die de I-strategie voor de Digitale Overheid verder brengen (zie aanbiedingsbrief (PDF, 118 kB) ). De resulterende visies zijn voorzover actueel opgenomen in de GA_Documentatie.
GA zal deze resultaten verder gebruiken:
- Identificatie en authenticatie, Machtigen en Infrastructuur: concretiseren van de visie zodat hierover besluitvorming kan plaatsvinden in de PGDI.
- Interactie: afstemmen van deze visie met de beleidsomgeving en concretisering van de visie voor besluitvorming door de PGDI.
- Gegevensuitwisseling: voorstel aan PGDI voor beproeving van harmonisatie in een specifiek domein en uitwerking van het domein binnen de GDI-context.
GA backlog
De onderhanden activiteiten van GA staan op hoofdlijnen beschreven in het Jaarplan GA 2022 (PDF, 1,06 MB). Een volledig overzicht van onderhanden en geplande activiteit wordt bijgehouden in de GA backlog op pleio.nl.
GA Architectuurtoetsen
Naar behoefte van het OBDO, de PGDI en de programmeringstafels voert GA architectuurtoetsen uit van inhoudelijke onderwerpen op de agenda's. Deze zijn te vinden in de oplegger van het OBDO (niet gepubliceerd), https://pgdi.nl/groups/view/fa975d80-05e2-4f9e-89d6-6a053295c97b/programmeringsraad-gdi vergaderstukken voor de PGDI] en vergaderstukken van de programmeringstafels.
vergaderstukken
Vergaderstukken van de kerngroep GO en de sponsorgroep GO vindt u op de website van GA. Vergaderstukken van de Programmeringsraad GDI (PGDI) vindt u op de website van de PGDI. Er hebben nog geen vergaderingen van de Architectuurraad plaatsgevonden.
Oproep tot deelname architectuurwerkgroep
De GDI-Architectuur wordt onder aansturing van de Architectuurraad uitgewerkt door werkgroepen met architecten. Per thema worden verschillende werkgroepen gestart waar deelname door overheidsorganisaties bij gewenst is. De meest recent gestarte werkgroep is Interactie.
Contact
Tom Peelen
Bureau MIDO
Turfmarkt 147
2511 DP Den Haag
E Postbus.PGDI@minbzk.nl
W https://pgdi.nl/ga/
W https://pgdi.nl/
Afbakening en raakvlakken
Gerelateerd aan:
Afspraak (begrip), Afspraken voor standaarden voor generieke voorzieningen, Besluit Sturing Digitale Overheid 2022, Bestuursorgaan, Bouwsteen (Begrip), Burgers en bedrijven, Datadienst, Decentrale stelselvoorziening, Denken vanuit behoeften van burgers en bedrijven, Dienst, Dienstafnemer, Dienstencatalogus, Dienstverlener, Domein (Begrip), GA Basisprincipes, GA Gegevensuitwisseling, GA Identificatie en Authenticatie, GA Infrastructuur, GA Interactie, GA Machtigen... meer resultaten
- ↑ De GDI-Architectuur (GA) werd voorheen Gemeenschappelijke Overheidsarchitectuur (GO) genoemd. Een uitgebreidere beschrijving daarvan is te vinden in de historische pagina van NORA over GO (zie versie 4-2-2022).
- ↑ Besluit Sturing Digitale Overheid 2022
- ↑ Zie conceptuitwerking behandeld in de PGDI van 25-11-2021: https://pgdi.nl/architectuurboard