De Privacy Baseline/Aanvullende informatie
|
Werken met persoonsgegevens[bewerken]
De AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming) beschrijft de beginselen van de verwerking van persoonsgegevens (Avg art. 5 lid 11). Wij beperken ons hier tot de beschrijving van enkele kenmerkende begrippen:
- → Verwerking van persoonsgegevens
- → Zelf persoonsgegevens verwerken of uitbesteden
- → Verwerkingsverantwoordelijke en verwerker
- → Verwerkersovereenkomst
- → Persoonsgegevens en bijzondere persoonsgegevens
De ACT doelen van privacybescherming[bewerken]
Er zijn verschillende soorten privacy te onderscheiden. Het recht op bescherming van persoonsgegevens wordt Informationele privacy genoemd. Het beschermen van de informationele privacy kan worden uitgedrukt in ACT doelen: Afscherming, Corrigeerbaarheid en Transparantie.
In AVG art. 5 wordt overigens geschreven over: rechtmatig, behoorlijk en transparant. Vergeleken bij ACT is dat te beschouwen als een 'juridische doelstelling'; ACT is een 'functionele doelstelling' - overigens ook handig als richtlijn bij Privacy by Design. In de (functionele) kern zijn het naar onze mening geen verschillende uitgangspunten c.q. doelstellingen. Het gaat per saldo niet om compliancy aan de wet, maar om deugdelijke privacybescherming.
De ACT doelen zijn als volgt gedefinieerd:
Afscherming houdt in dat persoonsgegevens worden afgeschermd voor het gebruik voor andere doelen dan de doelen waarvoor ze mogen worden gebruikt.
Corrigeerbaarheid: ten aanzien van elke verwerking van persoonsgegevens is het mogelijk om de persoonsgegevens aan te passen of te vernietigen, indien de verwerking niet voldoet aan de eisen; bijvoorbeeld in geval van onjuiste informatie of als er geen noodzaak meer is om de informatie te bewaren.
Transparantie: ten aanzien van elke verwerking van persoonsgegevens is de volgende informatie beschikbaar: de verantwoordelijken, de categorieën van persoonsgegevens, categorieën van betrokkenen, categorieën van ontvangers, doelbinding, de wettelijke grondslag, de bewaartermijnen, de beveiligingsmaatregelen en de organisatorische en technische inrichting van verwerking van de persoonsgegevens.
Deze doelen zijn gebaseerd op de privacywetgeving en geven daarnaast invulling aan de actuele privacy principes, zoals beschreven door de Organisation for Economic Cooperation and Development (OECD; zie http://oecdprivacy.org/. In de onderstaande tabellen staan per ACT-doel de privacy principes beschreven. Per privacy principe wordt aangegeven welke criteria leidend zijn om aan het privacy principe te kunnen voldoen. De ondersteunende criteria zijn randvoorwaardelijk voor een effectieve invulling van de leidende criteria.
Risico's bij niet voldoen aan de Avg[bewerken]
Hoewel we vanaf deze plaats niet mogen garanderen dat je voldoet aan de AVG als je voldoet aan de Baseline, kan toch redelijkerwijs worden gesteld dat voldoen aan de Baseline betekent dat een organisatie de beginselen van de AVG goed naleeft.
Het niet naleven van de Avg kan verregaande (negatieve) consequenties hebben.
Voorbeelden van risico's voor de betrokkene:
- De mogelijkheid om anoniem gebruik te maken van bepaalde diensten wordt gefrustreerd.
- Persoonsgegevens worden op onrechtmatige wijze gedeeld of gebruikt.
- Persoonsgegevens worden gebruikt voor doeleinden waar de betrokkenen niet van op de hoogte zijn.
- Het koppelen van systemen kan ertoe leiden dat meer persoonsgegevens worden gebruikt dan noodzakelijk is en er mogelijk nieuwe en niet gecontroleerde gegevensprofielen ontstaan uit combinaties van op zichzelf staande brongegevens, waardoor onverenigbaarheid ontstaat met de wettelijke grondslag en/of doelbinding.
- Personen in kwetsbare groepen lopen een groter risico op nadelige gevolgen , zoals uitsluiting, discriminatie of stigmatisering, wanneer zij het slachtoffer zijn geworden van oneigenlijk gebruik van hun persoonsgegevens.
- persoonsgegevens worden niet of onjuist beheerd, waardoor een wildgroei aan bestanden met persoonsgegevens ontstaat met stijgende veiligheidsrisico's tot gevolg.
Voorbeelden van risico's voor de organisatie:
- Negatieve publiciteit en imagoschade.
- Dwangmaatregelen of boetes opgelegd door de toezichthouder wegens het niet naleven van de wetgeving.
- Schadeclaims door betrokkenen.
- Hogere kosten bij het achteraf nemen van privacymaatregelen.
- Slechte datakwaliteit leidt tot slechtere performance van de business c.q. de keten.
- Datalekken leiden tot wantrouwen.
Voorbeelden van juridische risico's:
- Niet naleven van privacy regelgeving.
- Niet naleven van sectorale regelgeving.
- Niet naleven van mensenrechten.
Ten slotte: elke eis die de privacywetgeving stelt brengt een eigen risico met zich mee wanneer je er niet aan voldoet. In de Baseline zijn de wettelijke eisen vertaald naar concrete normen en is per norm aangegeven welke (niet-juridische) risico's het niet-voldoen aan de norm met zich meebrengt.
Grip op privacy[bewerken]
De Privacy Baseline is onderdeel van een set van samenhangende documenten onder de noemer 'Grip op privacy'. Naast deze Baseline heeft het CIP nog de volgende vier daarop geënte documenten gepubliceerd:
- Privacy by Design
- Privacy Governance ('Borging van privacy in organisaties')
- het Privacy Volwassenheidsmodel
- het Privacy Self Assessment
De eerste twee documenten zijn handreikingen voor het toepassen van de juiste maatregelen en het inrichten van de organisatie waarmee grip op privacy op de meest efficiënte en effectieve wijze kan worden bereikt. Het zijn toelichtende verhandelingen over:
- Hoe je kunt bewerkstelligen dat het aspect privacy niet achteraf nog eens moet worden 'bijgeplakt', maar van begin af aan in de ontwikkeling van programmatuur wordt meegenomen (privacy by design).
- Hoe je privacy in alle relevante bedrijfsprocessen implementeert, borgt, kunt onderhouden en verbeteren (governance).
Privacyvolwassenheid[bewerken]
Bij deze Baseline hoort een speciaal daarop gebaseerd volwassenheidsmodel. Door privacy actief te hanteren als kwaliteitselement in de bedrijfsvoering kunnen organisaties naar een hoger niveau van volwassenheid groeien en privacy benutten om de dienstverlening aan klanten op een hoger peil te brengen. Dit aspect wordt ter hand genomen in het document 'Privacyvolwassenheidsmodel', een praktische handleiding voor het vaststellen en vergroten van de organisatievolwassenheid in relatie tot de omgang met persoonsgegevens. Het model is afgeleid van gangbare 5-laagse volwassenheidsmodellen. Op basis van de mate waarin voldaan wordt aan de dertien criteria van de Privacy Baseline specificeert het model 5 niveaus op het aspect van privacy.
Hoe volwassen gaat de organisatie met privacy om? Welk niveau wil de organisatie nastreven en wat is daarvoor nodig? Op deze vragen geeft het Privacy Self assessment (PriSa) antwoorden. Het assessmentrapport geeft aan wat nog te doen staat om het (zelf te kiezen) beoogde volwassenheidsniveau te bereiken. Op de website van het CIP (www.cip-overheid.nl) lees je er meer over. Daar vind je ook de overige hier aangehaalde Grip-op-privacy documenten.
Grip op privacy biedt concrete handvatten om de juiste omgang met persoonsgegevens te bewerkstelligen, te waarborgen en het privacybeleid passend, effectief en efficiënt in te passen in de bedrijfsvoering. Het gaat niet om de normen. Het gaat erom de ACT principes: Afscherming, Corrigeerbaarheid en Transparantie te realiseren en daarmee de betrokkene maximaal te respecteren in zijn privacy.
Draagvlak door brede inbreng uit het CIP-netwerk[bewerken]
De methode 'Grip op Privacy' en de afzonderlijke documenten ervan zijn tot stand gekomen in en vanuit de CIP-community. Het brede palet van organisaties dat daarbij betrokken is geweest geeft de auteurs het vertrouwen dat de methode 'Grip op privacy' draagvlak heeft voor een brede toepassing en verdere ontwikkeling.