Kennismodel Standaarden
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
- Onderdeel van
- Lijsten & Verwijzingen
- Contact
- Hans Laagland
- hans.laagland@forumstandaardisatie.nl
- Status
Er zijn drie elementtypen die gaan over standaarden in NORA:
- weergave van de registraties van open standaarden van de Lijst open standaarden van Forum Standaardisatie samen met NORA, volgens het Forum Standaardisatie Kennismodel.
- aan de standaarden op de lijst van het Forum Standaardisatie, zijn Externe bestanden gekoppeld. Deze bestanden zijn rapporten uit de toetsingsprocedure voor mutaties van standaarden op de Lijst Open Standaarden (bv. Intakeadviezen, Expertadviezen en Forumadviezen).
- daarnaast kent NORA haar eigen beschrijving van Standaarden. Daar staan ook standaarden bij die vanuit de onderwerpen van NORA aangedragen zijn en die niet op de Lijst Open Standaarden van Forum Standaardisatie staan.
De definitie van een FS-Standaard en Extern bestand Forum Standaardisatie staan beschreven in het FSKM: Forum Standaardisatie Kennismodel
Uitgangspunten: aansluiten bij vocabulaires en Linked Data[bewerken]
Bij NORA gelden algemene uitgangspunten bij het Kennismodel NORA. Daarnaast gaan we bij de registraties van standaarden van Forum Standaardisatie uit van linked data. Om de linked data herbruikbaar te maken, sluiten we net als in de rest van NORA aan op bestaande kennismodellen - bij linked data vaak in de vorm van ontologieën. Voor standaarden hebben we de onderstaande relevante ontologieën. Waar mogelijk sluiten we daarbij aan als de definitie volledig overeenkomt met hoe standaarden beschreven zijn in de lijst van het Forum Standaardisatie.
| Ontologie | Beschrijving | Relevantie |
| Creative Commons RDF | Licentie-gegevens. Geen echte ontologie maar een klein vocabulaire. | Omdat de dataset in Creative-Commons is beschreven, kan hiermee de licentie worden uitgedrukt. |
| Asset Description Metadata Schema (ADMS) | Door Europese Commissie beheerde ontologie om herbruikbare overheidsinformatie te delen. In feite een profiel op SKOS, FOAF en DCAT | Nuttig voor de metadata van de lijst, in aanvulling op DCAT, dat een aanbevolen standaard is |
| Standards-Specific Ontology (SSOS) | Voor het uitdrukken van standaarden, het gebruik ervan en hun levenscyclus. | Gemaakt door ANSI/NISO voor Amerikaanse informatiestandaarden maar prima in Europese context te gebruiken.
Nog in concept. |
| Industry 4.0 Knowledge Graph Ontology (Voorheen Standards Ontology) | Nu in de context van “Industry 4.0” maar bevat specifiek relaties en eigenschappen bedoeld voor het beschrijven van standaarden en de toepassing daarvan | Inhoudelijk goede overlap. Lijkt gedragen te worden in een industriële setting. |
| ArchiMate in RDF | Een taal voor uitdrukken van IT- en enterprise-architectuur.
Een nu nog informeel beheerde vertaling van het ArchiMate metamodel, zoals dat ook gecodeerd is in XML in de ArchiMate Exchange File Format, beheerd door The Open Group |
Omdat NORA en andere referentie-architecturen gebruik maken van ArchiMate is het nuttig om hierin gegevens uit te drukken. De taal voor Archimate bevat weinig wat specifiek relevant is voor standaarden. |
| Schema.org | Heeft als doel een soort universele ontologie voor zaken uit de werkelijkheid. | Heel generiek, maar veelgebruikt in linked data-toepassingen. |
Relaties met andere elementen in NORA[bewerken]
Een "FS-standaard" heeft enkel relaties met andere FS-standaarden, met bijlagen en met standaarden zoals ze in NORA beschreven zijn. De standaarden in NORA nemen geautomatiseerd gegevens over uit beschrijvingen van het Forum Standaardisatie waar van toepassing.
Een standaard in NORA kan een 'Realiseert' relatie hebben met een Architectuurprincipe, een Bouwsteen of een Implicatie. Mogelijk wordt dit uitgebreid met de 'Beïnvloedt"-relatie. Net als bij FS-standaarden, kan een standaard in NORA gerelateerd zijn aan een andere standaard, maar ook aan bronnen en generieke functies.
Daarnaast kan bij een standaard aangegeven worden dat het relevant is binnen een Domein, Thema of onderwerp.
Hergebruik via linked data[bewerken]
Alle pagina's worden op verzoek gepubliceerd naar een linked data store (triple store). Deze is benaderbaar via een SPARQL endpoint (https://sparql.noraonline.nl/nora/sparql). Er is ook een query builder beschikbaar om door de gegevens te bladeren: https://data.noraonline.nl.
In het Forum Standaardisatie Kennismodel wordt gezegd van elke eigenschap hoe dit vertaald wordt in RDF, via de eigenschap 'imported from'. De meeste eigenschappen staan in het eigen vocabulaire. Dat is herkenbaar aan de prefix 'fskm' (Forum Standaardisatie Kennis-Model).
Eigenschappen van een FS-Standaard (Forum Standaardisatie Kennismodel)[bewerken]
FS-Standaard heeft de volgende eigenschappen (uitgezonderd relaties) volgens het Forum Standaardisatie Kennismodel (FSKM):
| Eigenschap | ElementeigenschapmeerderewaardenDeze speciale eigenschap maakt deel uit van SmartCore. Gebruik deze eigenschap niet voor andere doeleinden. | ElementeigenschaptoelichtingDeze speciale eigenschap maakt deel uit van SmartCore. Gebruik deze eigenschap niet voor andere doeleinden. | ElementeigenschaptypeDeze speciale eigenschap maakt deel uit van SmartCore. Gebruik deze eigenschap niet voor andere doeleinden. | ElementeigenschapverplichtveldDeze speciale eigenschap maakt deel uit van SmartCore. Gebruik deze eigenschap niet voor andere doeleinden. | ElementeigenschapweergaveDeze speciale eigenschap maakt deel uit van SmartCore. Gebruik deze eigenschap niet voor andere doeleinden. | KennismodelDeze speciale eigenschap maakt deel uit van SmartCore. Gebruik deze eigenschap niet voor andere doeleinden. | External formatter URI | Elementeigenschapgeldigewaarden | Imported from"Geïmporteerd uit <span style="font-size:small;">(Imported from)</span>" is a predefined property that describes a relation to an imported vocabulary and is provided by Semantic MediaWiki. |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aandachtspunten | onwaar | Beschrijf de eventuele aandachtspunten voor toepassing van de standaard. | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Aandachtspunten (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| Aanvullende verplichtingen | onwaar | Beschrijf eventuele aanvullende verplichtingen bij toepassing van deze standaard. | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Aanvullende_verplichtingen (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| Adoptieadviezen | onwaar | Adviezen vanuit het Forum Standaardisatie aan diverse betrokkenen om de adoptie van de standaard te bevorderen. | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Adoptieadviezen (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| Advies aan beheerder | onwaar | Advies van de expert die de opname begeleidde aan de beheerder van de standaard. | Tekst | onwaar | Tekstregel | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Advies_aan_beheerder (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| Beheerorganisatie | onwaar | Beheerorganisatie | String | onwaar | Tekstregel | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Beheerorganisatie (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| CPV-code | waar | categorie-code voor inkoop | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:CPV-code (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| Community | waar | Organisaties waar men terecht kan voor adoptieondersteuning, best practices, use cases en informatie over de standaard. | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Community (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| Concept-pagina FS | onwaar | als dit 'Ja' is, wordt de pagina niet gepubliceerd als RDF en wordt de pagina niet in bepaalde overzichten getoond. | Booleaans | waar | Radiobutton | Kennismodel Forum Standaardisatie | |||
| Conformiteitstest | onwaar | Hoe te controleren of een systeem/dienst voldoet aan de standaard | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Conformiteitstest (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| Datum van aanmelding lijst Forum Standaardisatie | onwaar | Datum waarop een organisatie de standaard heeft aangemeld voor opname op de lijst van aanbevolen of verplichte open standaarden. Als een standaard voldoet aan de criteria om in behandeling genomen te worden, vindt een toetsingsprocedure plaats. Deze duurt ongeveer een 6 maanden. | Datum | onwaar | Datum | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Datum_van_aanmelding (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| Datum van besluit lijst Forum Standaardisatie | onwaar | Datum | onwaar | Datum | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Datum_van_besluit (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | |||
| Domein Forum Standaardisatie | waar | Indeling in domeinen zoals gehanteerd door Forum Standaardisatie | String | onwaar | Tekstregel | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:domein_Forum_Standaardisatie (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| Functioneel toepassingsgebied | onwaar | Beschrijf in welk functioneel gebied deze standaard toegepast dient te worden. Let wel, wijzigen van functioneel toepassingsgebied vindt alleen plaats als uitkomst van een toetsingsprocedure | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Functioneel_toepassingsgebied (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| Implementatiehulpmiddelen | waar | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Implementatiehulpmiddelen (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | |||
| Indiener | String | onwaar | |||||||
| Introductie | onwaar | Samenvatting die bovenaan de pagina staat | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel Forum Standaardisatie | dct:abstract (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://purl.org/dc/terms/">dct</a> | ) | ||
| Leveranciers | onwaar | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Nut (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | |||
| Melding bovenaan pagina | waar | Tekst | onwaar | Systeemgekozen waarde | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:melding_bovenaan_pagina (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | |||
| Nut | onwaar | Bijdrage aan interoperabiliteit | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Nut (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| Omschrijving | onwaar | Beschrijving in één regel waar iets voor dient | Tekst | onwaar | Tekstregel | Kennismodel Forum Standaardisatie | dcat:theme (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.w3.org/ns/dcat#">dcat</a> | ) | ||
| Opgenomen op Europese lijst MSP | onwaar | Booleaans | waar | Radiobutton | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Opgenomen_op_Europese_lijst_MSP (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | |||
| Organisatorisch werkingsgebied | onwaar | Het organisatorische terrein waarbinnen de standaard van werking is. Let wel, wijzigen van functioneel toepassingsgebied vindt alleen plaats als uitkomst van een toetsingsprocedure | Tekst | onwaar | Tekstregel | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Organisatorisch_werkingsgebied (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| Praktijkvoorbeelden | waar | Tijdelijk veld totdat er 'Praktijkvoorbeelden' als proxy-element zijn die praktijkvoorbeelden koppelen met meerdere standaarden | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Praktijkvoorbeelden (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| Sjabloon-bestektekst | onwaar | Voorbeeld bestektekst om de standaard te eisen bij inkoop | Tekst | onwaar | Tekstregel | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Sjabloon-bestektekst (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| Specificatiedocument | waar | Links naar de specificatiedocument(en) van deze versie van de standaard | URL | onwaar | Tekstregel | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Specificatiedocument (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| Status historie | waar | per bulletpoint (regel beginnend met spatie) op welke datum, welke beheer-handeling is begonnen. met eventueel daarachter een toelichting. | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel Forum Standaardisatie | NORAkm:Status_historie (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">NORAkm</a> | ) | ||
| Status lijst Forum Standaardisatie | onwaar | String | onwaar | Dropdown | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Status_lijst_Forum_Standaardisatie (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | |||
| Status toelichting | onwaar | Leg hier uit waarom de pagina niet 'actueel' is, bijvoorbeeld waar het door is vervangen of wanneer het is vervallen. Leg ook links naar RFC's et cetera. | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel NORA | |||
| Titel | onwaar | Wordt weergegeven titel van de pagina (zo lang de pagina in de standaard naamruimte staat). Bijzondere eigenschap, wordt gebruikt door de extensie "Semantic Title" | Tekst | onwaar | Tekstregel | Kennismodel NORA | dct:title (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://purl.org/dc/terms/">dct</a> | ) | ||
| Toelichting bij opname lijst Forum Standaardisatie | onwaar | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Toelichting_bij_opname_lijst_Forum_Standaardisatie (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | |||
| Toelichting relatie met andere FS-standaarden | onwaar | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Toelichting_relatie_met_andere_FS-standaarden (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | |||
| Trefwoorden Forum Standaardisatie | waar | Externe identificator | onwaar | Tokens | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Trefwoord (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | |||
| Uitstekend beheer | onwaar | Indicatie of het beheer voldoet aan de door het Forum Standaardisatie gestelde normen voor uitstekend beheer | Tekst | onwaar | Radiobutton | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Uitstekend_beheer (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| Versie | waar | Versie van de standaard(en) die door het Bureau Forum Standaardisatie is opgenomen | Tekst | onwaar | Tekstregel | Kennismodel Forum Standaardisatie | NORAkm:Versie (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">NORAkm</a> | ) | ||
| Video | waar | Informatie over de video | Tekst | onwaar | Systeemgekozen waarde | Kennismodel Forum Standaardisatie | schema:video (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://schema.org/">schema</a> | ) | ||
| Volledige naam | onwaar | De volledige naam (afkortingen uitgeschreven) | Tekst | onwaar | Tekstregel | Kennismodel Forum Standaardisatie | ssos:Full_Title (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://groups.niso.org/higherlogic/ws/public/download/26422/SSOS01.owl#">ssos</a> | ) | ||
| Waarvoor geldt de verplichting | onwaar | Uitleg voor welke groepen of organisaties de verplichting wel en niet geldt | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Waarvoor_geldt_de_verplichting (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) | ||
| Werking | onwaar | Werking van de standaard: wat doet het? | Tekst | onwaar | Tekstvak | Kennismodel Forum Standaardisatie | fskm:Werking (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noraonline.nl/wiki/Eigenschap:">fskm</a> | ) |