Linked Data en NORA
Is een semantische wiki het zelfde als linked data? Hoe verbindt NORA met andere bronnen en hoe is informatie uit NORA te bevragen?
NORA gebruikt een Semantische wiki. De informatie op NORAonline.nl is een combinatie van 'vrije tekst’ en gestructureerde informatie.
Die gestructureerde informatie voldoet aan de criteria voor Linked Data:
- online publiek beschikbaar met URI’s. Daardoor kunnen er deep links vanuit andere systemen naar NORA worden gemaakt.
- ontsloten in verschillende open bestandsformaten, waaronder RDF – en via een API
- bevraagbaar met semantische bevragingen, waardoor een subset van de gegevens uit NORA op te halen is.
- verwijst naar andere bronnen met gebruik van URL's
NORAonline kan gegevens uit andere linked data-bronnen integreren, en ook uit andere bronnen.
Koppelen naar NORA[bewerken]
NORA Beheer helpt graag afnemers van de gegevens in NORA!
- Wij kunnen een semantische bevraging opstellen die eventueel op maat een set van gegevens uit NORA levert.
- Wij kunnen toelichtingen geven op de structuur.
- Wij kunnen afspraken maken om vooraf te overleggen wanneer de gegevens in NORA gaan veranderen.
- Wij kunnen gegevens opnemen in onze triplestore, zodat het via SPARQL te bevragen is.
We kunnen in ieder geval gegevens leveren in de formaten RDF, CSV/DSV en JSON. De gegevens zijn benaderbaar via de Semantic Mediawiki API’s Voor elke individuele pagina is ook eenvoudig de linked data van dat element op te vragen. Kies daarvoor op de pagina voor Tools (rechtsboven), Eigenschappen bekijken, en kies voor RDF.
Publicatie van NORA in een Linked Data-server (triplestore)[bewerken]
Op http://sparql.noraonline.nl/nora/ is inhoud van NORA te downloaden in het linked data-formaat Turtle.
- Subsets hiervan kunnen gemaakt worden via SPARQL, het endpoint daarvoor is:
http://sparql.noraonline.nl/nora/sparql.- SPARQL is de open standaard voor query’s op linked data. Je kunt het vergelijken met de query-taal van dit Semantic Mediawiki-platform (zie: Speciaal:Vragen).
- Eindgebruikers die zelf queries willen bouwen, kunnen de GUI gebruiken op https://data.noraonline.nl.
Op de linked data-server staat maar een subset van de gegevens uit NORA; periodiek worden die uit NORA gepubliceerd naar de LD-server. We beginnen met de Lijst open standaarden van Forum Standaardisatie. Alleen de eigenschappen die vertaald zijn naar een Linked Data-predicate worden gepubliceerd. Die vertaling wordt gedaan naar predicates uit LD-vocabulaires. De vertaling kun je vinden in Kennismodel Standaarden.
De niet-gestructureerde teksten, en andere eigenschappen, worden daarmee dus niet overgenomen.
Andere bronnen opnemen in NORA[bewerken]
Er zijn twee belangrijke manieren waarop NORA andere bronnen kan hergebruiken: importeren en een live koppeling.
Importeren door een kopie te maken in NORA heeft het voordeel dat er bewust een momentopname kan worden overgenomen – wat als nadeel kan hebben dat de informatie niet actueel is. De technische voordelen:
- het is onafhankelijk van de beschikbaarheid en snelheid van de bron
- er kan een grotere verscheidenheid aan bronnen worden geconverteerd naar NORA
In beide gevallen wordt in NORA geconfigureerd waar en op welke manier de gegevens weergegeven worden.
Importeren (schaduwkopie)[bewerken]
We converteren gegevens naar wiki-pagina’s. Soms gebeurt dit met veel handwerk.
- Meer of minder gestructureerde gegevens worden omgezet naar inleesbare gegevens
- We configureren NORA voor de structuur en taxonomie van de bron en passen aan waar conflicten zouden ontstaan.
- Waar van toepassing worden koppelingen gemaakt naar ID’s zoals in NORA bekend. Zo zorgen we voor het linked web binnen NORA – bij voorbeeld in een bouwsteen in NORA kan zo worden getoond welke geïmporteerde informatie ernaar verwijst, zoals de Monitor Open Standaardenbeleid.
- Er wordt gezorgd dat bestaande gegevens niet onterecht worden overschreven (naamgevingsconflicten)
Voorbeelden:
- De Monitor Open Standaarden is een jaarlijkse rapportage in tekstversie NORA beheer ontvangt een spreadsheet met de brongegevens en verwerkt deze tot gestructureerde data in de wiki
- De Sectorregistraties uit de voormalige Stelselwiki zijn eenmalig geëxporteerd uit die wiki en geïmporteerd in NORA
- De lijst met standaarden van het Forum Standaardisatie wordt periodiek overgenomen in NORA vanuit een CSV-bestand van hun website. Een toelichting staat op de pagina Koppeling standaarden van Forum Standaardisatie.
Automatische import[bewerken]
Gegevens die op internet ontsloten zijn in een gestructureerd formaat kunnen in NORA geautomatiseerd geïmporteerd worden, vergelijkbaar met bovenstaande import.
Directe koppeling (live)[bewerken]
NORA kan ook gegevens direct ophalen uit een bron die gestructureerd is ontsloten.
Hiervoor kan NORAonline koppelen naar een SPARQL endpoint (linked data server) maar ook naar een XML, CSV of JSON. Zulke gegevens kunnen live worden bevraagd of in NORA gecached worden.
Een voorbeeld hiervan kan je zien op: Overzicht principes GEMMA