NORA Gebruikersraad 2023-09-12
Bijeenkomst van NORA Gebruikersraad op dinsdag 12 september 2023, 15.00-17.30 uur, locatie: hybride (fysiek bij ICTU en online via MS Teams).
Doel: Besluit- en visievorming
Doelgroep: Leden van de NORA Gebruikersraad (architecturen & stakeholders) .
15.00 u. - Mededelingen[bewerken]
- Er zijn totaal 34 aanwezigen: 10 fysiek op locatie en 24 via de e-meeting
- De NORA RFC 2022 stond op de agenda van 6 juli van het OBDO maar is doorgeschoven naar 21 september (ivm kennismaking met de nieuwe voorzitter, Eva den Dunnen - Heijblom)
Naschrift: op 21 september 2023 heeft het OBDO de actualisatie van de NORA bekrachtigd !
- Op 28 augustus heeft de Architectuurraad Digitale Overheid het document ‘Architectuur Digitale Overheid 2030” vastgesteld. Het document is ter kennisname aangeboden aan de PGDI en zal op 21 september in het OBDO worden behandeld. Die versie zal z.s.m. in de NORA worden gepubliceerd. Een .pdf versie is reeds beschikbaar via het het Pleio-archief van bureau MIDO
- De review van de doel-architectuur Gegevensuitwisseling (GDI) liep tot 21 juli en momenteel worden de opmerkingen door Bureau MIDO verwerkt in de nieuwe versie, waarna de terugkoppeling plaatsvindt. Aandachtspunt is de vorm waarin die architectuur wordt gepubliceerd: .pdf dan wel .wiki
- Het nieuwe PSA Format en de PSA Handleiding zijn op 28 augustus voorgelegd aan de Architectuurraad GDI met het verzoek het gebruik door de achterban zo veel mogelijk te stimuleren. Deze documenten zijn in een webversie beschikbaar: PSA (Project Startarchitectuur)
- Op 27 september is de nieuwe Open Huis van Architectuur en staat ditmaal in het teken van het toepassen van een PSA
- Op 5 oktober is DADD 2023 - Digital Architecture Design Day: vanuit de NORA Familie c.q. Overheid worden 12 sessies georganiseerd !
- Het gebruik van de NORA is weer op het niveau van "voor Corona" en kent mooie ontwikkelingen, zie de analyse 1e halfjaar 2023
15.15-15.45 – Afstemming met Open op Orde[bewerken]
Vanuit het programma Open op Orde (OoO) is de Architectuurschets Duurzaam Toegankelijke Overheidsinformatie (PDF, 1,08 MB) opgesteld, naast drie andere (architectuur)producten. Steven Ham (NA) en Pieter Hörchner (IIR) hebben aan de hand van een
presentatie (PDF, 776 kB)
toegelicht wat de Architectuurschets is, wat het beoogde doel is en hoe deze zich verhoudt tot de NORA.
Daarbij ontstond een levendige discussie waarin onder meer is voorgesteld om het stuk aan te vullen met een aantal aspecten. Bijvoorbeeld een verdere uitwerking van het basisconcept van dienstverlening, en de wijze waarop het overheidsecosysteem in staat gesteld wordt om het geheel te managen.
Daarnaast werd ook een uitgangspunten bekeken. Zo viel op dat bij 3.4 Bronregistraties: Informatie wordt rechtstreeks opgehaald uit de bronregistratie van de informatieverantwoordelijke, met het (algemene) principe "eenmalige opslag, meervoudig gebruik van informatie", een aanvulling gewenst is. Dan wordt het "eenmalig inwinnen (en registreren in de authentieke bron), meervoudig gebruik van informatie" en op basis daarvan een andere ambitie voor de Duurzame Toegankelijkheid.
De discussie is afgerond met de oproep "dat alle feedback op de architectuurschets welkom is" en het Actiepunt 2023-09-12/A: NORA Beheer: Dit onderwerp nog eens afzonderlijk op de agenda te zetten.
15.45-16.30 – Standaarden voor gegevensbeschrijvingen en -modellen[bewerken]
Arjen Santema (Kadaster) en Andre van Brussel (ICTU) laten ons aan de hand van een
presentatie (PDF, 288 kB)
zien hoe we vanuit ons vakgebied architectuur bepaalde gegevensvraagstukken die spelen bij (de architecturen van) Open op Orde (OoO), Regie op Gegevens (RoG), het Federatief Data Stelsel (FDS) en GDI/Gegevensuitwisseling, op een structurele manier kunnen helpen oplossen. Kern daarbij is semantiek: het beschrijven en modelleren van gegevens, volgens de Nederlandse standaard voor het beschrijven van begrippen, MIM, de standaard voor het modelleren van gegevens en DCAT, de standaard voor het beschrijven van data sets. Door het consequent gaan toepassen van deze 3 standaarden in de diverse overheidsarchitecturen kan het gedachtegoed van het Nationaal Semantisch Vlak daadwerkelijk worden gerealiseerd.
Het voornemen is daarom de komende jaren het geschetste pad naar het NSV verder vorm te gaan geven, e.e.a. in lijn met de ambities terzake in de Werkagenda Waardengedreven digitaliseren.
Actiepunt 2023-09-12/B: Leden van NORA GR: Inventariseren van de standaarden die nu worden toegepast voor gegevensbeschrijving en -modellering bij de eigen architectuur
16.30-16.40 Pauze[bewerken]
16.40-17.00 Betrekken van de business bij het beheer van het DNA van de NORA Familie[bewerken]
We denken daarbij bijvoorbeeld aan:
- BZK beleidsmedewerkers voor Beleidskaders
- CISO's voor Beveiliging
- Privacy-functionarissen voor Privacy
- Uitvoeringsorganisaties voor Levensgebeurtenissen (zie Rijksoverheid.nl en Overheid.nl)
Patrick Knoester van BZK deelt aan de hand van een presentatie (PDF, 432 kB) zijn visie en mening over de Beleidskaders. Beleidsmedewerkers van BZK zullen worden benaderd met de vraag of ze in het prille stadium van de 1e opzet van het nieuwe beleid van gedachten willen wisselen met architecten die de impact van dat beleid op de overheidsarchitecturen kunnen inschatten. Daarmee krijgen we meer zicht op de Beleidskaders die momenteel prioriteit hebben bij BZK en op de ontwikkelingen van de Werkagenda Waardengedreven Digitaliseren. De analyse van beleidsstukken door architecten zien we als een tussenstap naar beleidsvorming door multidisciplinaire teams, waarin beleidsmedewerkers regie voeren en structureel expertise aan tafel hebben als wetgevingsjuristen en architecten. We zoeken daarom architecten die zich gaan aanmelden om op een oproeplijst te staan en zodra er een beleidsstuk te analyseren is, worden telkens 2 of 3 van hen gevraagd daarbij te helpen.
Actiepunt 2023-09-12/C: Leden NORA GR: Verzoek aan de leden om zichzelf -of anderen uit hun achterban- aan te melden als lid van een groepje architecten om een nieuw concept beleidsstuk te analyseren.
17.00-17.30 - Vaststellen van enkele nieuwe architectuur-begrippen[bewerken]
Volgens plan zijn weer diverse architectuur-begrippen in de NORA aangevuld vanuit de begrippenlijsten van bestuurlijke dochters. Hiermee kunnen meer architectuur-begrippen worden her-gebruikt binnen de NORA Familie, of kan worden verwezen naar de NORA. Zie bijvoorbeeld de verwijzingen vanuit het GEMMA Begrippenkader.
Dit onderwerp maakt veel los bij de leden van de Gebruikersraad. Er wordt opgemerkt dat bij veel NORA-begrippen geen definities zijn opgenomen maar beschrijvingen, terwijl de integratie over meerdere domeinen heen gebaat zou zijn bij het komen tot definities. En het gebruik van standaarden voor die beschrijvingen, die eerder zijn genoemd in deze vergadering, is niet duidelijk. Ook wordt gesteld, dat het de voorkeur verdient om in eerste instantie aansluiting te zoeken bij internationale architectuur-begrippen (Togaf, ArchiMate), als die er zijn (en daarbij blijft het belangrijk om te beseffen dat vertaalproblemen zich ook dan nog steeds zullen voordoen).
NB. Terloops wordt nog opgemerkt dat management-standaarden buiten de scope vallen van Forum standaardisatie: zij kijken echter wel naar andere standaarden op de lijst, dan alleen de standaarden voor gegevens(beschrijvingen).
Toegezegd wordt dat nog een slag gemaakt zal worden met het verbeteren van de huidige begrippen in de NORA, ook voor de reeds vastgestelde begrippen. De Nederlandse standaard voor het beschrijven van gegevens zal daartoe worden gebruikt. Parallel daaraan worden voorbereidingen getroffen om deze in LinkedData te beschrijven. Toine Schijvenaars is contactpersoon voor wat betreft de architectuur-begrippen in de NORA en zal initiatief nemen om dit op te pakken met enkele leden.
De aanwezigen zijn het over een ding duidelijk eens: Mooi dat het begrippenkader wordt uitgebreid!
De NORA Gebruikersraad stemt in -op 3 begrippen na waarvan Rogier van Dam aangeeft dat die een afwijking hebben met begrippen van de GDI, te weten Authenticatiemiddel, Machtiging en Bevoegdheid- met de overige 23 begrippen die worden getoond op de pagina Begrippenkader/voorstellen
Stand van zaken Actiepunten[bewerken]
Dit punt is niet meer behandeld tijdens het overleg.
De voortgang van de actiepunten is echter wel geactualiseerd.
Vragen hierover kunnen de volgende bijeenkomst worden gesteld: indien die kort te beantwoorden zijn behandelen we ze meteen plenair en anders bereiden we meer uitgebreid het antwoord voor en publiceren we dat bij het concept-verslag.
- Actiepunt 2022-11-15/C: Leden van de GR: Aanmelden voor het voorbereiden van een voorstel voor het her-noemen van de Netwerklaag
- Actiepunt 2023-02-07/F: Eric Brouwer: Het draagvlak voor het Dienstverleningsconcept (DVc) vergroten door het organiseren van kennis- en ervaringsdelingsbijeenkomsten voor architecten en andere geïnteresseerden van de betrokken organisaties.
- Actiepunt 2023-02-07/C: Leden van de GR: Geef door hoe je meehelpt met het beheer van DNA van de NORA Familie.
- Actiepunt 2022-04-05/C: Elk lid: Uitvoeren impactanalyse bij zijn (referentie-)architectuur
- Actiepunt 2023-06-06/A: Rene Luyten en NORA Beheer: Voorbespreken en zo mogelijk organiseren van een bijeenkomst over het gebruik van de PSA
- Actiepunt 2023-06-06/B: NORA Beheer in samenwerking met Vakgroep Europa van ICTU: Vragen voorleggen aan de leden van de NORA Gebruikersraad voor verbetering van de invulling van de EIF aanbevelingen (met name voor de genoemde lagen 3 en 4)
Voor het volledige overzicht van actiepunten, zie de tabel: Actiepunten
Voorraadagenda[bewerken]
Dit punt is niet meer behandeld tijdens het overleg.
Aangezien het van belang is zicht te krijgen op de onderwerpen die de komende periode (2024 en verder) de aandacht nodig hebben van de NORA Gebruikersraad, willen we de periode tussen 12 september en 14 november (de volgende Gebruikersraad) gebruiken om die onderwerpen te inventariseren.
De uitkomsten kunnen we de volgende bijeenkomst prioriteren en opnemen in de Jaarplannen 2024 en verder.
VERZOEK - stuur onderwerpen die voor jouw Familielid van belang zijn z.s.m. in naar nora@ictu.nl
Onderwerpen die nog op de voorraadagenda staan zijn:
- Verbinding I-strategie Rijk / RORA en NORA;
- Verbinding Common Ground / Public Ground en NORA;
- Verdere aansluiting op (de architectuur van) Werken aan Uitvoering (WaU);
17.30 - Afsluiting met borrel[bewerken]
We nemen met elkaar nog de tijd om allerlei zaken na te bespreken. En het blijft hybride :-)