Nieuwsblog
In dit blog staan onder elkaar de volledige teksten van de 25 meest recente nieuwsberichten die op noraonline.nl zijn verschenen, van nieuw naar oud gesorteerd. Zie alle nieuwsberichten voor een lijst met alleen de titels, waarvandaan je door kunt klikken naar het bericht van je keuze.
Programma NORA Open Huis van de Architectuur 11 maart bekend[bewerken]
10 februari 2025 - Dinsdag 11 maart a.s. organiseert NORA Beheer het 8e Open Huis van de Architectuur. Een dag waarop NORA de deur open zet voor architecten vanuit de gehele overheid om elkaar te ontmoeten, samen te werken en kennis uit te wisselen.
Het programma voor deze dag is nu bekend:
- in de ochtend (9-12 uur) kun je een ICTU-werkplek reserveren (wifi: govroam, public roam of via je eigen hotspot)
- 12.00 uur gezamenlijke lunch
- 13.30-15.30 kennissessie over het organiseren en besturen van (digitale) dienstverlening
- 15.30-17.00 uur gezamenlijke High Tea
Wat gaan we doen tijdens de kennissessie?
- Eric Brouwer geeft de aftrap en vertelt wat het basisconcept van DienstVerlening (bcDV) voor betekent voor NORA.
- Vervolgens geeft een 8-tal sprekers uit verschillende overheidsorganisaties antwoord op de vraag: Wat heeft het basisconcept van DienstVerlening van NORA hun opgeleverd? Deze praktijkvoorbeelden kun je gebruiken om de dienstverlening in je eigen organisatie beter te organiseren en/of besturen.
- Daarna leggen we uit wat de kracht is van: Intern op Orde (dit is eveneens een kaartenset met Tipkaarten, aanvulling op het Optimaal Digitaal spel). Dit kaartspel nemen we mee naar de high tea om te gebruiken in ons gesprek met elkaar.
- Tot slot tonen we de matrix, zodat men zich bewust is van de blinde vlek op dit gebied.
Deelname Open Huis
Wil jij erbij zijn? Meer informatie vind je op de pagina Open Huis van de Architectuur maart 2025. Hier kun je je ook opgeven voor deelname aan 1 of meerdere onderdelen van de dag. De kennissessie is zowel fysiek als online bij te wonen.
Graag tot dan!
Nieuwsbrief december 2024 online[bewerken]
19 december 2024 - De nieuwe NORA Familie Nieuwsbrief is uit! Met natuurlijk nieuws van familieleden, maar ook vanuit NORA hebben we genoeg te melden.
Zo was er een startsessie van de werkgroep metadata overheidsinformatie en koppelen we terug over bijeenkomsten over de uitwerking van het vijflaagsmodel en de onderzoeken naar het DNA van de NORA Familie. Ook kijken we terug op een geslaagde bijeenkomst van het Open Huis van de Architectuur en hebben we voor het eerst architecten gekoppeld aan architecten van een andere organisatie om een dag mee te kijken in elkaars keuken. Lees de nieuwsbrief [hier]. Of meld je aan op Nieuwsbrieven NORA om de volgende nieuwsbrief per mail te ontvangen.
Wat verstaan we precies onder een dienst? Vimeo filmpje beschikbaar (+/- 15 minuten)[bewerken]
13 november 2024 - Vanuit de Expertgroep Dienstverlening houden we een open sessie op maandag 2 december tussen 16:00 en 17:00.
Kijk nog even naar de recording van december, waar het verhaal van wat is een dienst in een korte video is samengevat. Vimeo: Wat is nu eigenlijk een dienst?
Agenda
- Korte introductie van Pieter over NORA Expertgroep Dienstverlening
- Het basisconcept dienstverlening heeft het over een dienst
- Wat verstaan we precies onder een dienst? Zie ook: De bouwblokken van de dienst
- 3 voorbeelden uit de praktijk
- Laatste kwartier: vraag en antwoord
Dinsdag avond 5 november: Waardegedreven ketendienstontwerp (reflecteren met broodje tussen 17:00 en 20:00 - Leidsche Rijn)[bewerken]
30 oktober 2024 - Vanuit de Expertgroep Dienstverlening is onlangs de werkgroep Waardegericht ketendienstontwerp opgestart. Zij komen op dinsdag avond 5 november tussen 17:00 - 20:00 samen (in het gebouw van Capgemini Leidsche Rijn, direct aan het NS-station) met "focusgroepmeeting Public Architecture".
We nodigen je uit voor deze Capgemini-focusgroep Public Architecture (en deze keer ook breder, zoals Business Analisten, en ook voor externen) Het doel is om te reflecteren op Waardegericht ketendienstontwerp. Er zal dan een eerste voorstel van de gelijknamige NORA-werkgroep op tafel liggen over wat er wel of niet in een methode daarvoor terecht zou moeten komen, dan wel wat er al bestaat.
Achtergrond: op 6 september 2024 is een NORA-werkgroep Waardegericht ketendienstontwerp als onderdeel van de NORA-expertgroep Dienstverlening van start gegaan, met Martin Op ´t Land als voorzitter. Inmiddels ligt er een voorstel wat de voorgenomen resultaten en verwachte toegevoegde waarde van deze werkgroep zou moeten zijn, en eerste vermoedens over wat al bij andere methoden / denkscholen bestaat. In deze meeting zou het dus zowel brengen als halen zijn; vertel maar welke kennis er volgens jou al is, en wat er volgens jou ontbreekt, en de interactie daarover kan dan verrassend zijn voor iedereen.
Praktisch: vanaf 17:00 is er inloop met broodjes; eventuele dieetwensen kun je bij aanmelding opgeven. Dan gaan we 17:30-20:00 samen de inhoud in. Aanmelden (gratis): Aanmelding voor deze 5 november dinsdag avond
Hartelijke groet, mede
- namens de dan op deze avond aanwezige mede-leden van de NORA-werkgroep, te weten Renzo Wouters (MinJenV) en Pieter Hoekstra (trekker van de NORA-Expertgroep Dienstverlening), en
- namens de andere leden van ons dienteam Public Architecture, Dennis Koëter en Stefan Kortekaas.
Martin Op ’t Land
Iets anders dan een congres, wat gebeurt er op 28 november?[bewerken]
25 oktober 2024 - Vanuit de Expertgroep Dienstverlening een oproep aan alle architecten binnen NORA!
Wat krijg je, als op 28 november in Utrecht, een unieke groep mensen de discussie aangaat over de kloof tussen praktijk en architectuur?
Wil je meedoen aan dit initiatief van de NORA en Gebruiker Centraal? Wil je helpen om die brug te slaan?
Op 28 november benadert een groep van architecten, designers/UX/CX, ontwerpers en bestuurders de dienstverlening van de publieke sector zowel vanuit de leefwereld als vanuit de systeemwereld. Dat levert ongetwijfeld een boeiende confrontatie. Het is geen congres en het is geen éénrichtingsverkeer: en zijn twee sprekers met verschillende inzichten die niet direct alle vragen beantwoorden, maar juist ook vragen stellen. Er zijn ook twee dagvoorzitters, die vanuit verschillende perspectieven de dynamiek faciliteren. En wij gaan met ons allen aan de slag. Lees verder voor het hele programma.
Wat krijg jij als deelnemer? Inzicht, lunch, het kaartspel Optimaal Digital, plus een primeur... de uitbreidingsset INTERN OP ORDE en de mogelijkheid om een nieuw fundament met elkaar te maken voor die publieke dienstverlening.
Wat vragen wij? We vragen geen geld, wel een deel van je dag, je ervaring en zienswijze, maar ook je leergierigheid.
Slagen wij er met elkaar in om leefwereld en systeemwereld met elkaar te verbinden? We danken je alvast voor je belangstelling om een steentje bij te dragen aan de brug tussen deze werelden.
Inschrijven kan vanaf nu en sluit binnenkort bij 90 deelnemers. Volg deze link: registreer hier (gratis)
Kennissessie NORA Open Huis van de Architectuur over Open Source[bewerken]
25 oktober 2024 - Op 3 december organiseren we het 7e Open Huis van de Architectuur. Dit keer gaat de kennissessie over Open Source werken. Het bestaat uit 2 delen:
ProRail vertelt over digitale transformatie naar opensource GIS
Architect Sabine Geldermans en GIS-consultant Jelle Stuurman van ProRail vertellen over hun ervaringen met de recente digitale transformatie naar opensourcewerken bij ProRail. Zij vertellen hoe zij tot de keuze voor opensource GIS zijn gekomen en hoe dit past in hun GIS-architectuur. Ze willen graag van andere organisaties binnen en buiten Nederland leren en best practices uitwisselen.
Van theorie naar praktijk: waarom en hoe opensource?
Opensource beleidsmedewerker Maurice Hendriks van MinVWS en community manager Eva van Sloten van het platform Opensourcewerken.nl vertellen over de voordelen van opensourcewerken. Maurice vertelt vanuit zijn ervaringen bij VWS en met de Rijks Inkoop Enterprise Architectuur hoe architectuur opensource-compatibel kan worden gemaakt. Daarna gaan we onder leiding van Eva interactief aan de slag met stellingen, zoals of opensource momenteel voldoende geborgd wordt in inkoopvoorwaarden.
Programma van de gehele dag:
Tussen 9-12 uur bieden we je de mogelijkheid om een werkplek bij ICTU te gebruiken. Hier kun je je eigen werkzaamheden doen of vast bijpraten met architecten uit andere organisaties.
Om 12 uur kun je gebruik maken van een gezamenlijke lunch en
van 13.30-15.30 uur is er een (hybride) kennissessie.
We sluiten de dag af (15.30-17.00 uur) met een high tea om bij en na te praten.
Ben jij er geheel of deels bij? Geef je dan op via Open Huis van de Architectuur december 2024 of stuur een mail naar nora@ictu.nl. Graag tot dan!
Hoe hangen overheids referentiearchitecturen samen?[bewerken]
18 oktober 2024 - Op woensdag 20 november a.s. van 13.30 - 16.30 uur organiseert NORA Beheer een bijeenkomst die in het teken staat van de samenhang tussen overheidsarchitecturen. De bijeenkomst is zowel fysiek (bij ICTU, Den Haag) als online bij te wonen.
We gaan dieper in op het delen van DNA binnen de NORA Familie. Daarnaast zal Remco Overvelde (ArchiXL) zijn afstudeerscriptie van de UTwente presenteren over de mogelijkheden om de samenhang tussen referentiearchitecturen binnen de Nederlandse publieke sector te verbeteren.
Agenda:
- 13:30 - 14:00u: Inleiding Eric Brouwer met hoofdlijnen van de uitkomsten van de 2 DNA-onderzoeken (inclusief Q&A)
- 14:00 - 14:45u: Presentatie Remco Overvelde over het verbeteren van de samenhang tussen referentiearchitecturen (inclusief Q&A)
- 14:45 - 15:00u: Pauze
- 15:00 - 16:00u: Discussie over hoe de beheerders en gebruikers van de verschillende overheidsarchitecturen overerving, NORA Familie DNA en samenwerking zien. Met stellingen over ambities en (on)mogelijkheden.
- 16:00 - 16:30u: Afsluitende borrel
Meer informatie en deelname
Meer informatie over deze bijeenkomst en hoe je erbij kunt zijn, vind je hier.
Nieuwe uitwerkingen 5-laagsmodel[bewerken]
17 oktober 2024 - Na de eerdere uitwerking van de Informatielaag, is de uitwerking opgepakt van de Grondslagenlaag, Organisatorische laag, Applicatielaag en IT-infrastructuurlaag. NORA Beheer heeft hier de afgelopen maanden aan gewerkt, samen met enkele experts per laag.
Graag nodigen we je uit voor een online kennissessie op maandag 4 november, 11:00-12:00, locatie: online via MS Teams vergaderlink. We gaan daarbij in op het WAT en WAAROM van het model en geven daarnaast een toelichting op de recente uitwerkingen van de 5 architectuur-views. Ook nemen we jullie mee in onze verkenning naar de relatie daarvan met (architectuur van) overheidsdienstverlening.
Het is een korte sessie van 1 uur, waarin we in ca. 30 minuten de opzet presenteren en daarnaast ca. 30 minuten met elkaar in gesprek gaan op vragen die leven.
Voorbereiding
Het zou prettig zijn als je je vooraf inleest. Bij voorkeur deze 6 pagina’s:
- Dienstverlening
- Grondslagenlaag
- Organisatorische laag
- Informatielaag
- Applicatielaag
- IT-infrastructuurlaag
Vragen kan je al vooraf insturen via nora@ictu.nl.
Deelname
Voor deelname aan de bijeenkomst kan je deze link gebruiken: vergaderlink
Lukt dat niet? Mail dan even naar nora@ictu.nl
Je bent van harte welkom! Evenals jouw collega’s. Stuur deze uitnodiging daarom vooral door naar collega’s in jouw netwerk die hier mogelijk interesse in hebben.
Kijk en luister naar Dienstverlening en Architectuur[bewerken]
16 september 2024 - Vanuit de Expertgroep Dienstverlening aandacht voor een korte uitzending of broadcast op dinsdag 17 september 2024 van 15:00 tot 16:00. Het is een internationale live uitzending (in het Engels) waarin een panel vragen beantwoordt en je ook mee neemt in een logische opbouw van: wat is management? Wat is dienstverlening? Wat is architectuur? Om bij Service Management Architectuur uit te komen. In het panel zal je een aantal vertrouwde gezichten zien, (waaronder Eric Brouwer, Jan van Bon en ondergetekende) maar ook john Worthington uit de US en Mikko Horhonen uit Finland. Kijk naar de recording: Architecture and USM
Wat is het Basisconcept?
Basisconcept van Dienstverlening is gebaseerd op Universeel Service Management, daar wordt in de uitzending ook over gesproken. Het Basisconcept is begonnen als een poging om de Enterprise Architectuur van de overheid te bekijken vanuit het perspectief van de burger i.p.v. het (interne) organisatiebelang. Een architectuurslag voor dienstverlening en diensten. Want elke vorm van dienstverlening, en vooral ook het managen daarvan, heeft architectuur nodig. En toch hebben we geen managementarchitectuur voor diensten, terwijl het juist daar voor de burger niet lekker loopt, in de werkwijzen en in de uniformiteit (voorspelbaarheid).
Elke vorm van dienstverlening loopt in ketens. Dit gaat over systeemdenken; elk systeem binnen het grotere systeem (een keten; het geheel) is een eigen systeem en daarmee schakel in de keten. De manier waarop deze schakels samenwerken als 1 geheel bepaalt de uiteindelijke kracht van de totale keten. Samenwerking tussen de schakels is de sleutel tot control voor de levering van diensten. Voor levering vanuit behoefte van de klant/burger/afnemer, en de waarde die de leverancier kan leveren. In interactie met elkaar. Uniform en voorspelbaar.
Die managementarchitectuur bestaat uit dezelfde elementen als elke andere architectuur: een begrippenlijst, een set bouwblokken en een set regels voor de toepassing van die bouwblokken (principes).
CDO opleiding voor de overheid[bewerken]
4 september 2024 - Vanaf 30 september organiseert de Rijksacademie voor Financiën, Economie en Bedrijfsvoering (Rijksacademie) een opleiding voor chief data officers (CDO). De opleiding richt zich specifiek op de kennis die voor een CDO van een overheidsorganisatie noodzakelijk is. Misschien iets voor jou?
De opleiding is bedoeld voor CDO’s of overheidsmedewerkers in een vergelijkbare functie als de CDO die (nog) niet de titel CDO hebben. De opleiding bestaat uit 5 lesdagen met onderwerpen als data governance, gegevensmanagement, gegevensbeleid, IBDS, AI en algoritmes, EU wetgeving, ethiek, en nog veel meer. Naast de lesdagen wordt er vooraf een e-learning aangeboden om je voor te bereiden op de lesdagen.
De opleiding is te volgen vanaf oktober en wordt aangeboden door RAFEB. Aanmelden kan via de website van de Rijksacademie. Voor meer informatie over de opleiding kun je contact opnemen met Barbara Chalghaf (Rijksacademie).
Deze opleiding ondersteunt CDO’s bij de ontwikkeling van hun kennis en kunde voor een volledige en betrouwbare sturing op gegevens bij overheidsorganisaties. Zo wordt gegevensmanagement binnen de overheid verbeterd en worden de kansen van data beter benut en ethisch beheerd.
De expertgroep Gegevensmanagement van NORA heeft meegewerkt aan het curriculum en beveelt de opleiding van harte aan!
NORA Open Huis van de Architectuur 5 september - Ben jij erbij?[bewerken]
28 augustus 2024 - Het NORA Open Huis van de Architectuur op 5 september a.s. gaat dit keer over de transitie naar Quantumveilige cryptografie. Ben jij erbij?
Een krachtige quantumcomputer komt eraan en deze gaat een belangrijk fundament van onze beveiliging ontkrachten en verzwakken: cryptografie! Met cryptografie beschermen we bijvoorbeeld onze identiteitsgegevens, zoals paspoorten, en sturen we verkeerslichten en bruggen veilig aan. Cryptografie stelt ons ook in staat om veilig te betalen met onze telefoon en te mailen en appen zonder afluisteraars. Het helpt ons om vertrouwelijke informatie te versleutelen, zoals bedrijfsgeheimen of staatsgeheimen. Cryptografie zit eigenlijk overal in.
Het eerste uur kijken we naar wat precies de dreiging van quantum computers is, hoe gaan we deze dreiging aanpakken en welke rol ligt er voor architecten? Het team van QvC Rijk neemt ons tijdens deze thema-sessie mee in de uitdagingen van de transitie naar quantumveilig worden. In het tweede deel gaan we samen aan de slag om te ontdekken hoe we wendbaarheid in cryptografie vanuit architectuur kunnen organiseren (cryptoagility). Het belooft een actieve en inspirerende middag te worden!
Programma van de gehele dag:
Tussen 9-12 uur bieden we je de mogelijkheid om een werkplek bij ICTU te gebruiken. Hier kun je je eigen werkzaamheden doen of vast bijpraten met architecten uit andere organisaties.
Om 12 uur kun je gebruik maken van een gezamenlijke lunch en
van 13.30-15.30 uur is er een (hybride) kennissessie.
We sluiten de dag af (15.30-17.00 uur) met een high tea om bij en na te praten.
Ben jij er geheel of deels bij? Geef je dan op via Open Huis van de Architectuur september 2024 of stuur een mail naar nora@ictu.nl. Graag tot dan!
Themapagina Duurzame Toegankelijkheid geactualiseerd[bewerken]
9 augustus 2024 - De themapagina duurzame toegankelijkheid (DUTO) is herzien en in lijn gebracht met het nieuwe DUTO-raamwerk. Op deze themapagina kun je lezen: waarom overheidsinformatie duurzaam toegankelijk moet zijn, welke waarden het toevoegt en aan welke kenmerken moet worden voldaan. Ook kun je hier nu randvoorwaarden, processen en functies vinden waarmee DUTO gerealiseerd wordt.
Het DUTO-raamwerk is een kennisprodukt dat door het Nationaal Archief is ontwikkeld in co-creatie met informatieprofessionals die werkzaam zijn bij overheidsorganisaties. Op NORA zijn nu de hoofdlijnen te vinden van het DUTO-raamwerk, de complete versie is te vinden op de website van het Nationaal Archief.
Zie voor meer DUTO: Duurzame Toegankelijkheid
Forum Standaardisatie organiseert seminar Dag van de Interoperabiliteit[bewerken]
23 juli 2024 - Op 15 oktober 2024 organiseert Forum Standaardisatie het gratis seminar 'Dag van de Interoperabiliteit' in de Jaarbeurs in Utrecht. Dit evenement brengt professionals uit zowel de publieke als private sector samen om kennis en ervaringen te delen over domeinoverstijgende oplossingen voor data-uitwisseling.
Wat kun je verwachten?
Dit evenement verwelkomt professionals van beheerorganisaties van de standaarden op de ‘pas toe of leg uit’ lijst, de aanbevolen lijst en experts op het gebied van Linked Data. Het seminar biedt waardevolle kansen om je kennis te vergroten en je netwerk uit te breiden. Het evenement, georganiseerd door het Forum Standaardisatie, benadrukt het belang van open standaarden en de interoperabiliteit voor een soepel functionerende digitale overheid.
In het plenaire programma en meerdere deelsessies belichten gastsprekers dit onderwerp vanuit verschillende perspectieven. Zoals:
- Netwerk Digitaal Erfgoed
- GO FAIR en toepassing bij BZK en Nictiz
- Wet hergebruik van overheidsinformatie
- Interoperable Europe Act
- Federatief Datastelsel
- MIM en community
- Data Act – Data Governance Act – data-altruïstische organisaties
- Centre of Excellence for Data Sharing & Cloud
- eDelivery
Er is veel ruimte voor het gesprek en het uitwisselen van kennis en ervaring. Natuurlijk is er ook alle gelegenheid om elkaar te ontmoeten, bij te praten en nieuwe contacten te leggen tijdens de lunch, tussen de sessies in de pauzes en tijdens de borrel.
Meer informatie over het programma of aanmelden kan via de website van Forum Standaardisatie.
Open Huis van de Architectuur september 2024 over de Transitie naar Quantumveilige cryptografie[bewerken]
19 juli 2024 - Op 5 september is het zover: alweer de 6e keer dat we het Open Huis van de Architectuur organiseren. Ditmaal staat de kennissessie in het teken van beveiliging: Transitie naar Quantumveilige cryptografie.
Een krachtige quantumcomputer komt eraan en deze gaat een belangrijk fundament van onze beveiliging ontkrachten en verzwakken: cryptografie! Met cryptografie beschermen we bijvoorbeeld onze identiteitsgegevens, zoals paspoorten, en sturen we verkeerslichten en bruggen veilig aan. Cryptografie stelt ons ook in staat om veilig te betalen met onze telefoon en te mailen en appen zonder afluisteraars. Het helpt ons om vertrouwelijke informatie te versleutelen, zoals bedrijfsgeheimen of staatsgeheimen. Cryptografie zit eigenlijk overal in.
Het eerste uur kijken we naar wat precies de dreiging van quantum computers is, hoe gaan we deze dreiging aanpakken en welke rol ligt er voor architecten? Het team van QvC Rijk neemt ons tijdens deze thema-sessie mee in de uitdagingen van de transitie naar quantumveilig worden. In het tweede deel gaan we samen aan de slag om te ontdekken hoe we wendbaarheid in cryptografie vanuit architectuur kunnen organiseren (cryptoagility). Het belooft een actieve en inspirerende middag te worden!
Programma van de gehele dag:
Tussen 9-12 uur bieden we je de mogelijkheid om een werkplek bij ICTU te gebruiken. Hier kun je je eigen werkzaamheden doen of vast bijpraten met architecten uit andere organisaties.
Om 12 uur kun je gebruik maken van een gezamenlijke lunch en
van 13.30-15.30 uur is er een (hybride) kennissessie.
We sluiten de dag af (15.30-17.00 uur) met een high tea om bij en na te praten.
Ben jij er geheel of deels bij? Geef je dan op via Open Huis van de Architectuur september 2024 of stuur een mail naar nora@ictu.nl. Graag tot dan!
Het Basisconcept van Dienstverlening is verbeterd[bewerken]
28 juni 2024 - De Expertgroep Dienstverlening heeft de themapagina's van het Basisconcept van Dienstverlening onlangs behoorlijk gewijzigd. We nemen jullie graag mee door die wijzigingen. We zijn bovendien nog niet klaar met verbeteren en we hebben jullie hulp daar bij nodig: Wat zou een betere naam zijn voor het "Basisconcept van Dienstverlening?"
Wat verandert er?
De nieuwe versie is zowel inhoudelijk aangepast als in een andere structuur geplaatst en er is ook gewerkt aan de consistentie van termen. De belangrijkste inhoudelijke wijzigingen op een rijtje:
- De kernfiguur van het interactiemodel van USM is aangepast voor gebruik binnen NORA. Toevoeging in de figuur is dat de behoefte van de burger (ook) wordt vertegenwoordigd door diverse overheidsorganisaties;
- De plaatsing van teksten op de site is meer in lijn gebracht met de standaardlayout en opzet van NORA-themapagina's (zie Doel en uitleg themapagina).
- Verbeteren van starttekst (kort en bondig) en verbanden met de verdiepende pagina's. Voor de verdiepende pagina's is gekozen om de content en indeling van de USM-wiki te benutten en daar naar te verwijzen ((inhoud, verwijzing naar casussen, presentaties, workshops ….). Daarbij was het een kwestie van inkorten en het onder de juiste kopjes plaatsen;
- Verdere uitwerkingen van een aantal onderwerpen, zoals het plotten van het Basisconcept op het NORA Vijflaagsmodel van de NORA en een verdere uitwerking van de doelgroepen van het Basisconcept.
Basisconcept geplot op het vijflaagsmodel
Het Basisconcept specificeert Laag 2: Organisatorische laag (het NORA Vijflaagsmodel kent de grondslagenlaag, organisatielaag, informatielaag, applicatielaag, netwerklaag). Het gaat hier om de uitvoering van de kaders uit de Laag 1: Grondslagenlaag, aangevuld met de behoeften van de burger. De behoefte van de burger is vanuit de uitgangspounten van het Basisconcept en het Klant-Leverancier InteractieModel (KLIM) van USM een soort essentiële “grondslag” binnen het Basisconcept. Zonder de behoeften van een burger, en het kennen van die behoeften, weet je niet wat je aan essentiële waarde kunt / wilt / moet leveren.
Dat maakt dat bcDV uitdrukkelijk aangeeft dat je dat moet managen: behoefte en waarde, en wat daarvoor nodig is in de noodzakelijke interactie om de juiste dienstverlening te kunnen leveren en borgen.
Doelgroepen van het Basisconcept verder uitgewerkt
We onderkennen 4 doelgroepen die baat hebben bij het Basisconcept: architect, bestuurder, ambtenaar en burger. Hun belang is als volgt uitgewerkt:
- De architect die ook de architectuur van dienstverlening vanuit systeemdenken mee mag of moet nemen: Alles wat je levert is dienstverlening is en dit werkt in ketens en netwerken. Ongeacht de dienst die je levert. Dit ligt het dichtste bij enterprise architectuur, maar het mag nog wel wat beter worden uitgewerkt vanuit het perspectief van de burger. Wat we nodig hebben is een organisatie-brede besturing van geïntegreerde dienstverlening om de juiste waarde te kunnen leveren naar behoeft van die burger. Uniforme bouwblokken (proces, mens en technologie), o.b.v. een gedeeld begrippenkader en principes die richting geven aan het gehele voortbrengingsproces (van bouw/verwerving tot aan exploitatie en de wijzigingen daarbinnen).
- De bestuurder heeft verschillende perspectieven: Klantgericht, operationeel, tactisch, strategisch, financieel, innovatie, maatschappelijk, governance,(persoonlijk) leiderschap. Vanuit al deze perspectieven krijgt de bestuurder hulp vanuit het Basisconcept om de eigen efficiëntie en effectiviteit te verbeteren en daarmee ook de levering van waarde richting de burger. Uniform, integraal en voorspelbaar. Uniform uitgewerkte diensten, en uniforme werkwijzen daarbij.
- De ambtenaar heeft ook verschillende perspectieven. Hierbij gaat het vooral om hoe de burger goed tot zijn/haar recht komt, maar ook het optimaal kunnen uitvoeren en verbeteren van opgelegde taken en de verantwoording die ze daarover moeten afleggen. Ook hiervoor geldt dat heldere werkwijzen, diensten en afspraken die uniform, integraal en voorspelbaar worden ingericht de ambtenaar helpen in het werk. In het eigen werk en in de ketens met andere overheidsorganisaties.
- De burger kijkt naar wat hij/zij/hen krijgt, hoe, wanneer en waar het aan moet voldoen, als klant maar ook als opdrachtgever. Op dit moment is de beleving van overheidsdienstverlening er een van complexiteit. De burger wordt opgezadeld met onnodige complexiteit in wet-en regelgeving, woordgebruik, transparantie, loketten (teveel schakels in de keten die onvoldoende samenwerken) enzovoorts. En daarbij maken we ook nog eens onderscheid in burgers o.b.v. hun achtergrond. Kortom; we hebben een ontevreden klant, en terecht.
Het is cruciaal om te luisteren naar behoeften en naar wat waarde is voor elke burger. En om wat we daarbij leveren en over afspreken te vertellen in eenvoud en begrijpelijke taal. Het Basisconcept geeft daarvoor de juiste handvatten.
Status van het thema en de wijzigingen
De Expertgroep Dienstverlening is de afgelopen tijd bezig geweest met inwerken en bepalen van de eigen missie, visie en aanpak. Daarvoor hebben ze een aantal werkgroepen ingesteld, waarvan de Werkgroep Redactie Dienstverlening deze nieuwe versie heeft opgeleverd. De volledige expertgroep heeft de gelegenheid gehad de voorstellen te reviewen en met de livegang neemt de Expertgroep haar rol als beheerder en doorontwikkelaar van het thema dus volledig op zich en is de inwerktijd voorbij. Dat wil niet betekenen dat de huidige versie jaren zal blijven staan: met jullie feedback en de inspanningen van de andere werkgroepen zal de redactie blijven sleutelen aan het thema.
Op Toelichting bij 2024-versie Basisconcept van Dienstverlening vind je meer over de achtergronden van deze wijziging, zoals een tijdslijn van het Basisconcept en van het USM (Universal Service Management) bij NORA. En op Ontstaansgeschiedenis Basisconcept van Dienstverlening is de voorgeschiedenis vóór het aantreden van de huidige Expertgroep te lezen.
De basis van het thema blijft bestaan
Het lijken een hoop verandering, maar de belangrijkste onderdelen van het Basisconcept blijven gewoon bestaan.
Wat is het Basisconcept?
Basisconcept van Dienstverlening Het is begonnen als een poging om de Enterprise Architectuur van de overheid te bekijken vanuit het perspectief van de burger i.p.v. het (interne) organisatiebelang. Een architectuurslag voor dienstverlening en diensten. Want elke vorm van dienstverlening, en vooral ook het managen daarvan, heeft architectuur nodig. En toch hebben we geen managementarchitectuur voor diensten, terwijl het juist daar voor de burger niet lekker loopt, in de werkwijzen en in de uniformiteit (voorspelbaarheid).
Elke vorm van dienstverlening loopt in ketens. Dit gaat over systeemdenken; elk systeem binnen het grotere systeem (een keten; het geheel) is een eigen systeem en daarmee schakel in de keten. De manier waarop deze schakels samenwerken als 1 geheel bepaalt de uiteindelijke kracht van de totale keten. Samenwerking tussen de schakels is de sleutel tot control voor de levering van diensten. Voor levering vanuit behoefte van de klant/burger/afnemer, en de waarde die de leverancier kan leveren. In interactie met elkaar. Uniform en voorspelbaar.
Die managementarchitectuur bestaat uit dezelfde elementen als elke andere architectuur: een begrippenlijst, een set bouwblokken en een set regels voor de toepassing van die bouwblokken (principes).
De drie uitgangspunten
Drie uitgangspunten als funderingspalen van passende overheidsdienstverlening:
- Diensten bestaan voor de burgers
- De burger is volwaardig gesprekspartner, geen dataset
- Diensten voldoen aan de waarden van onze rechtsstaat
Vijf processen moeten leiden tot generieke functies / capabilities
Het Basisconcept kende en kent vijf hoofdprocessen:
- Afspreken van Dienstverlening
- Uitvoeren van Dienstverlening
- Herstellen van fouten in Dienstverlening
- Wijzigen en aanvullen van Dienstenaanbod
- Dienstverlening blijven verbeteren
Die kun je, met de drie uitgangspunten van het Basisconcept van Dienstverlening in gedachten, uitwerken tot Generieke functies (capabilities): iets wat meerdere overheidsorganisaties moeten kunnen voor het uitvoeren van hun taken.
Op dit moment is er in opdracht van de NORA Gebruikersraad een onderzoek en discussie bezig naar wat Capabilities in de context van NORA zouden moeten betekenen en hoe je ze uitwerkt. Aan die discussie doen we vanuit de Expertgroep Dienstverlening mee en we wachten de uitkomsten even af voordat we hier aan verder werken binnen ons thema.
Oproep:Denk mee over een passende naam
Wat is een goede naam voor wat we nu nog het Basisconcept van Dienstverlening noemen, dat:
- meer zegt dan de huidige naam
- recht doet aan de keuze van de expertgroep om management architectuur (sturen op de diensten) als een speerpunt te nemen
- aansprekend is en de juiste (positieve) associaties en annotaties oproept bij ambtenaren, burgers, bestuurders en architecten
- ruimte genoeg biedt om aan te sluiten bij bredere bewegingen voor betere dienstverlening
- ruimte genoeg biedt om het thema Dienstverlening breder in te vullen dan als Management Architectuur
Het voorstel dat er nu ligt is Managementarchitectuur voor Dienstverlening, maar dat heeft niet voor iedereen de juiste associaties / annotaties, dus we staan open voor suggesties.
Nieuwe pagina Hoofdlijnen van de EU-Architectuur[bewerken]
28 juni 2024 - Er zijn veel afspraken en ontwikkelingen in Europa die relevant zijn voor de Nederlandse dienstverlening. Om deze beter inzichtelijk te maken, is er nu de nieuwe pagina Hoofdlijnen van de EU-Architectuur. Hier schetsen we aan de hand van het NORA Vijflaagsmodel een beeld op hoofdlijnen van de aspecten die relevant zijn voor de architectuur.
We gebruiken de werktitel EU Architectuur. Er is EU-breed nog geen EU-Architectuur vastgesteld, maar dit is ons actuele beeld. Hiermee proberen we de overeenkomsten en verschillen met de Nederlandse overheidsarchitecturen te duiden.
Brainstorms voor NORA Redesign[bewerken]
25 juni 2024 - Bij het Redesign van NORA Online willen wij de gebruikers ervan zoveel mogelijk betrekken. Daarom organiseren we demodagen, waar we de stand van zaken laten zien en feedback ophalen bij de gebruikers. Daarnaast organiseren we ook een aantal brainstormsessies waar we geïdentificeerde dilemma's willen bespreken.
Er zijn inmiddels 3 brainstormsessies ingepland:
- Dilemma 2: Zelfde onderwerp, verschillend doel.
Hoe zorgen we er voor dat de landingspagina van een onderwerp de juiste vragen beantwoord voor mensen met verschillende doelen?
Doelgroepen: Hier kunnen alle gebruikers van NORA Online over mee denken.
Datum: donderdag 18 juli, 13-14.00 uur
Aanmelden: niet nodig, link staat open voor iedereen.
- Dilemma 5 - uitwerking: Tijdreizen & archief.
Hier komen de keuzes aan bod wat je doet met ‘oude’ informatie: weg gooien, bewaren, archiveren en hoe dan?
Doelgroep: We nodigen iedereen uit die wel eens oude documenten, gearchiveerde pagina’s of eerdere versies van pagina’s / bestanden raadpleegt op NORA Online. Bijvoorbeeld bij doorontwikkeling van (oude) architecturen, om te kijken wat er veranderd is, omdat een oude link gevolgd wordt.
Daarnaast zoeken we ook mensen die juist liever geen oude of verouderde informatie willen tegenkomen op NORA Online.
Aanmelden: hiervoor is een datumprikker rondgestuurd. Niet ontvangen, toch meedoen? Check even via de link hiernaast of de datum al geprikt is. Zo nee vul je de datum prikker in, zo ja stuur je een mailtje naar nora@ictu.nl om alsnog aan te sluiten.
- Brainstorm Communityplatform
Als NORA naast kennisplatform ook communityplatform is, hoe voegt deze dan het beste waarde toe aan de community? Wanneer heeft het voor jou waarde om een account aan te maken? Wat moet je er kunnen vinden over de community en de leden? We hebben al wat ideeën die we voor kunnen leggen, maar staan open voor suggesties.
Aanmelden: hiervoor is een datumprikker rondgestuurd. Niet ontvangen, toch meedoen? Check even via de link hiernaast of de datum al geprikt is. Zo nee vul je de datum prikker in, zo ja stuur je een mailtje naar nora@ictu.nl
Meer weten over Redesign NORA?
De pagina Alles wat je wilt weten over de Redesign 2024 wordt steeds aangevuld met de laatste updates.
Openbare consultaties Forum Standaardisatie: bouwstandaard NLRS en onderwijsstandaard NL LOM[bewerken]
21 juni 2024 - Forum Standaardisatie houdt twee openbare consultaties tot en met 15 juli 2024. De openbare consultaties gaan over het advies van experts om bouwstandaard NLRS te blijven aanbevelen aan de overheid in de nieuwe versie. Daarnaast adviseren experts om onderwijsstandaard NL LOM niet meer te verplichten maar aan te bevelen aan de overheid.
Achtergrondinformatie
Forum Standaardisatie toetst aanpassingen van de lijst open standaarden. Via internetconsultatie.nl kan een ieder het volledige voorstel lezen en erover meepraten. Bouwstandaard NLRS is een standaard voor uitwisselen van bouwinformatie voor gebruikers van het softwarepakket Autodesk Revit waarin afspraken zijn vastgelegd over naamgeving, modelstructuur en gebruik van parameters. Onderwijsstandaard NL LOM is een standaard voor het beschrijven van onderwijsmaterialen. Zo blijven onderwijsmaterialen zowel nationaal als internationaal vindbaar en onderling vergelijkbaar.
Voor vragen of opmerkingen over de consultatie kun je contact opnemen met Joram Verspaget of Hans Laagland van Forum Standaardisatie.
Meer informatie en reageren
Wil je meer weten?
Het Forum nodigt alle belanghebbenden uit om vóór 15 juli commentaar te leveren via:
Programma tweede demodag NORA Redesign bekend[bewerken]
21 juni 2024 - Het redesign van de website NORA Online doen we graag samen met jou! Daarom organiseren we in de maanden mei, juni, juli en augustus een viertal demodagen waarop we laten zien waar we mee bezig zijn en naar jouw mening vragen. Op 25 juni is de tweede en het programma hiervoor is nu bekend:
- Welkom & voorstellen
- Recap & vooruitblik redesign: waar staan we nu?
- Data & datumprikkers eerste 2 brainstorms (Eigen korte termijn doel versus breder belang lange termijn & Volledigheid versus eenvoud)
- Opzet UX Design
- Inhoudelijke indelingen
- Mini-brainstorm verplichte metadata (gerelateerd aan punt 5)
- Ter info: links naar alle huidige informatie
Ben jij erbij? Geef je dan op via nora@ictu.nl. Graag tot dan!
Review domeinarchitectuur Toegang, Digitale Overheid 2030 (MIDO)[bewerken]
18 juni 2024 - De afgelopen periode is de ‘Architectuur Digitale Overheid 2030’ uitgewerkt. Dit is een document voor deels bestuurders en deels architecten. Bureau MIDO en architecten van een brede groep overheidsorganisaties concretiseren dit per domein (Toegang, Interactie, Gegevensuitwisseling en Infrastructuur). Het domein Toegang is nu uitgewerkt in een document “Domeinarchitectuur Toegang 0.9.pdf”.
Wil jij meehelpen met een review van het document over het domein Toegang? Neem dan contact op met bureau MIDO. De deadline voor de review is op 8 juli a.s.
Vervolg
Het domein Toegang is het product van bijdragen van een groep betrokkenen uit verschillende overheidsorganisaties. Bureau MIDO voert de eindredactie uit. De verwerking van de reviewopmerkingen moet leiden tot een nieuwe versie van de domeinarchitectuur die aan de Architectuurraad wordt voorgelegd.
Dit is ook een begin voor een op architectuur gebaseerde programmering van de ontwikkelingen in de digitale overheid. De bedoeling is periodiek het document te actualiseren waarbij nieuwe versies van de Architectuur Digitale Overheid, de inzichten van de architectuurwerkgroepen en andere ontwikkelingen worden verwerkt. Nieuwe inzichten in dit document zullen omgekeerd in de Architectuur Digitale Overheid worden verwerkt.
Open Huis van de Architectuur juni 2024 over Toegang en de EDI[bewerken]
30 mei 2024 - Woensdag 5 juni a.s. organiseert NORA Beheer voor de 5e keer een Open Huis van de Architectuur. Een dag waarop NORA de deur open zet voor architecten vanuit de gehele overheid om elkaar te ontmoeten, samen te werken en kennis uit te wisselen.
Tussen 9-12 uur bieden we je de mogelijkheid om een werkplek bij ICTU te gebruiken. Hier kun je je eigen werkzaamheden doen of vast bijpraten met architecten uit andere organisaties.
Om 12 uur kun je gebruik maken van een gezamenlijke lunch en
van 13.30-15.30 uur is er een (hybride) kennissessie. Dit keer staat die helemaal in het teken van Toegang en de Nederlandse invulling van de Europese Digital Identity Wallets, waarmee je als burger straks niet alleen bij overheden maar ook bij private dienstverleners zoals bol.com of je bank terecht kan.
Danny Greefhorst neemt ons mee door de concept Domeinarchitectuur Toegang waar hij samen met de interbestuurlijke GDI Werkgroep Toegang aan werkt. Ook legt hij de principes aan ons voor om feedback op te halen.
Sheila Ghosh (ICTU/BZK) en Michel de Winter (RvIG) vertellen vanuit het Programma EDI Stelsel over de ontwikkeling van het Nederlandse EDI Stelsel en de publieke ID-Wallet. (Lees actuele ontwikkelingen op de website). Zij staan kort stil bij wat dit inhoudt voor publieke en private partijen. In het werkdeel gaan wij het hebben over hoe wij onze rol als architecten kunnen inzetten om deze ontwikkelingen verder te brengen. Ze vragen ons ook om mee te denken over de afspraken, standaarden en voorzieningen die nodig zijn om de ID-Wallet te implementeren. Ook staan we specifiek stil bij het Relying Party Register dat nodig is.
De eIDAS Verordening bevat wettelijke verplichtingen maar biedt ook kansen en dan is het wel zo fijn als we daar als architecten op voorbereid zijn en het meeste weten te maken van 'onze' Nederlandse publieke ID-Wallet en het EDI Stelsel dat de verschillende partijen ondersteunt.
Sheila's collega Jaap van der Marel neemt een aantal demo-telefoons mee, waar de huidige versie van de Wallet op draait. Het is nog even de vraag hoeveel we ook online kunnen laten zien, maar een tipje van de sluier kunnen we in ieder geval oplichten: desnoods richten we een camera op het device.
We sluiten de dag af (15.30-17.00 uur) met een high tea om bij en na te praten.
Ben jij erbij? Geef je dan op via nora@ictu.nl. Graag tot dan!
Ben jij erbij op de eerst demodag NORA Redesign 28 mei 2024?[bewerken]
27 mei 2024 - Dinsdag 28 mei van 14.00-14.45 uur hebben we de eerste 'demodag' in onze redesign van noraonline. Op het programma staan o.a. een demonstratie van SmartComments, dat we overwegen te installeren in de nieuwe wiki. Het is een andere manier waarop ingelogde gebruikers commentaar kunnen geven op teksten en wijzigingen voor kunnen stellen, als vervanging of aanvulling op de huidige manieren (direct bewerken en overlegpagina). Deze module moeten we de komende tijd goed testen met een groep die echt samenwerkt aan nieuwe versies of reviews, zodat we een goed beeld hebben in hoeverre het de behoeften afdekt.
We gaan ook even in op de getoetste behoefteninventarisatie en de dilemma's die we daaruit naar voren zien komen. Een aantal van die dilemma's willen we in een brainstorm voorleggen om oplossingsrichtingen te vinden die onze UX-designer kan uitwerken voor demodag 2, 3 of 4. De analyse is nog in volle gang, maar dinsdag presenteren we een lijstje en kun je meepraten.
Meer informatie en/of meedoen
Doe jij mee? Kijk voor meer informatie over de demodag van mei en/of de Teams-link voor deelname op Demodag NORA Redesign mei 2024. We zien je dan graag!
Review domeinarchitectuur Gegevensuitwisseling Digitale Overheid 2030 (MIDO)[bewerken]
27 mei 2024 - De afgelopen periode is de ‘Architectuur Digitale Overheid 2030’ uitgewerkt. Dit is een document voor deels bestuurders en deels architecten. Bureau MIDO en architecten van een brede groep overheidsorganisaties concretiseren dit per domein (Toegang, Interactie, Gegevensuitwisseling en Infrastructuur). Het domein Gegevensuitwisseling is nu uitgewerkt in een document “Domeinarchitectuur Gegevensuitwisseling 1.9.pdf”. Op dinsdag 28 mei van 09:00 uur tot 10.30 uur wordt dit document in een online presentatie toegelicht.
Wil jij meehelpen met een review van het document over het domein Gegevensuitwisseling? Of de online presentatie bijwonen? Neem dan contact op met bureau MIDO. De deadline voor de review is op 17 juni a.s.
Vervolg
Het domein Gegevensuitwisseling is het product van bijdragen van een groep betrokkenen uit verschillende overheidsorganisaties. Bureau MIDO voert de eindredactie uit. De verwerking van de reviewopmerkingen moet leiden tot een nieuwe versie van de domeinarchitectuur die aan de Architectuurraad voorgelegd wordt.
Dit is ook een begin voor een op architectuur gebaseerde programmering van de ontwikkelingen in de digitale overheid. De bedoeling is periodiek het document te actualiseren waarbij nieuwe versies van de Architectuur Digitale Overheid, de inzichten van de architectuurwerkgroepen en andere ontwikkelingen verwerkt worden. Nieuwe inzichten in dit document zullen omgekeerd in de Architectuur Digitale Overheid verwerkt worden.
Eerste aanmelding NORA Meeloopdagen binnen[bewerken]
8 mei 2024 - Vandaag ontvingen wij de eerste aanmelding voor de Meeloopdagen NORA Familie. Twee architecten van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) vinden het leuk om een collega uit een andere sector bij de NZa te verwelkomen. Omgekeerd willen zij ook graag eens een kijkje nemen in de keuken van een andere organisatie. Die van jou?
Geef jezelf en jouw organisatie op. Wissel ervaringen uit en doe inspiratie op!
Review architectuur-uitwerking Interactie Digitale Overheid 2030 (MIDO)[bewerken]
3 mei 2024 - De afgelopen periode is de ‘Architectuur Digitale Overheid 2030’ uitgewerkt. Dit is een document voor deels bestuurders en deels architecten. Bureau MIDO en architecten van een brede groep overheidsorganisaties concretiseren dit per domein (Toegang, Interactie, Gegevensuitwisseling en Infrastructuur). Het domein Interactie is nu uitgewerkt in een document “20240501 Uitwerking Architectuur Interactie v0.5.pdf”. Op maandag 13 mei van 15:00 uur tot 16.30 uur wordt dit document in een online presentatie toegelicht.
Wil jij meehelpen met een review van het document over het domein Interactie? Of de online presentatie bijwonen? Neem dan contact op met bureau MIDO. De deadline voor de review is op 21 mei a.s.
Vervolg
De verwerking van de reviewopmerkingen moet leiden tot de eerste versie van de domeinarchitectuur die exclusief de laatste twee hoofdstukken aan de Architectuurraad wordt voorgelegd. De uitwerking van de laatste twee hoofdstukken zal in een volgende versie opnieuw ter review worden aangeboden.
Dit is ook een begin voor een op architectuur gebaseerde programmering van de ontwikkelingen in de digitale overheid. De bedoeling is het document periodiek te actualiseren waarbij nieuwe versies van de Architectuur Digitale Overheid, de inzichten van de architectuurwerkgroepen en andere ontwikkelingen worden verwerkt. Nieuwe inzichten in het document zullen omgekeerd in de Architectuur Digitale Overheid worden verwerkt.
28 maart 2023 12:41:35
12 mei 2025 13:41:51
2
Informatief
12 mei 2025
