Sandbox:grote verhaal van NORA
Deze sandbox is bedoeld om de grote lijn, het grote verhaal van NORA vorm te geven.
Idealiter lukt het ooit om op 1 webpagina de samenhang van NORA aan te geven voor wie het nog niet kent, als een soort leeswijzer, samenvatting en infographic in 1.
Tot die tijd zijn dit pogingen...
Hoe draagt NORA bij aan de maatschappij?[bewerken]
NORA versterkt, samen met de NORA Familie, het vermogen van de overheid om goede diensten te ontwerpen, die aansluiten bij de behoeften van burgers en bedrijven.
NORA helpt bij het ontwerp van overheidsdiensten als oplossing voor maatschappelijke vraagstukken[bewerken]
Wij burgers willen en doen van alles tijdens ons leven. Daarbij krijgen we te maken met maatschappelijke vraagstukken die we niet zelf kunnen oplossen, maar alleen collectief kunnen aanpakken. We zien dan graag dat de overheid die vraagstukken oppakt in de vorm van diensten: van dijkbewaking tot een arbeidsongeschiktheidsuitkering en van rechtsvervolging tot rechtsbijstand.
Diensten ontstaan echter niet vanzelf en komen ook niet kant-en-klaar uit een wetgevingsproces rollen: een goede dienst ontwerp je bewust, op basis van de (ervarings-)kennis uit een heleboel vakgebieden.
Architectuur is het vermogen om te ontwerpen[bewerken]
Architectuur is het vakgebied dat die kennis opzoekt, samenbrengt en integreert in één ontwerp, waarin de grote lijnen de details bepalen en niet andersom.
Het is een ondersteunende discipline, die je net als bijvoorbeeld inkoop of HR op verschillende niveaus kunt toepassen, van strategisch- tot tactisch- en operationeel niveau. Elke organisatie heeft de rol van architect nodig, zoals in elke organisatie het inkopen van noodzakelijke voorraden belegd wordt en het aannemen van nieuwe medewerkers.
En net zoals de rol van inkopers en HR-medewerkers sterk verschilt per organisatie, heb je ook heel verschillende architecten voor verschillende organisaties en taken. De een maakt het eindontwerp voor een stukje software, de ander ontwerpt processen binnen de eigen organisatie, kijkt naar de integratie van het applicatielandschap, of stroomlijnt de samenwerking in een keten.
Het detailniveau is telkens anders, maar de grote lijnen moeten nog steeds op elkaar aansluiten.
Steeds vaker gaan overheidsdiensten over de grenzen van overheidsorganisaties heen en kijkt een goede architect dus ook over die grenzen heen, op zoek naar zaken die in het ontwerp niet kunnen ontbreken. Wil je in de toekomst bijvoorbeeld informatie uitwisselen met een bepaalde sectorregistratie, dan moet het systeem dat je nu aanschaft al wel de juiste standaarden ondersteunen.
Voor het goed ontwerpen van diensten is dus ook steeds vaker kennisdeling tussen architecten nodig, over organisaties heen en over de bestuurslagen heen.
NORA Familie versterkt overheidsarchitecten in hun dagelijks werk[bewerken]
Om al die verschillende architecten bij elkaar te brengen is er de NORA Familie. Niet slechts als vrijblijvende community en vakvereniging, maar als de inhoudelijk eigenaren van een set van Nationaal bindende architectuurafspraken, die we samen beheren en door-ontwikkelen. Die set van afspraken is verplicht voor iedereen die publieke diensten ontwerpt of het ontwerp aanpast: architecten passen de afspraken toe in hun eigen organisatie en op hun eigen detailniveau.
Het is daarmee het nationale afsprakenstelsel over hoe de dienstverlening van de overheid is geregeld: nu en in de toekomst.
De afspraken zijn opgesteld vanuit de jarenlange ervaringen van architecten uit de hele publieke sector en gevoed door de kennis van specialisten op talloze onderwerpen. Zo profiteert de hele publieke sector van investeringen die elders met publiek geld zijn gedaan en de kennis die daar is opgebouwd. En zo hoeft het wiel niet telkens opnieuw uitgevonden te worden. NORA versterkt daarmee de kwaliteit en de slagkracht van architecten.
De afspraken zijn ook stevig gegrond in onze democratische rechtsstaat. Zo helpt NORA de architecten in hun dagelijkse werk focus te laten houden op de behoeften van burgers.
Wat is daarbij de rol van het Basisconcept van Dienstverlening?[bewerken]
|
Lees verder: |
Het Basisconcept van Dienstverlening verankert de kwaliteit van overheidsdienstverlening door in het ontwerp 5 processen op te nemen waarmee de diensten tot op het hoogste ambtelijke niveau kunnen worden gemanaged, en het helpt de architecten breder te denken dan de grenzen van de eigen organisatie, een domein of een dienst.
Ontwerp om de kwaliteit van dienstverlening te borgen en te verbeteren[bewerken]
De kwaliteit van een overheidsdienst zit niet alleen in de dienst of het geleverde product zelf, maar ook in de dienstverlening er om heen. Natuurlijk moet een gemeente het juiste paspoort verstrekken. Maar of je als burger tevreden bent, hangt af van meer dan het paspoort alleen: Was het gemakkelijk (online) aan te vragen? Hoe werd je te woord gestaan bij de balie? Hoe reageerden ze toen er iets mis ging? Hebben ze naar je geluisterd? Ben je later gevraagd een reflectie te geven op de dienstverlening?
In het Basisconcept van Dienstverlening is de kwaliteit van dienstverlening daarom rechtstreeks verbonden met de ervaring van de burgers: Sluiten overheidsdiensten goed aan op de behoeften van de burgers? Is de burger als serieuze gesprekspartner betrokken in het hele proces? Voldoet de dienstverlening wel aan de waarden en rechten van onze democratische rechtsstaat, zoals we die als burgers hebben afgesproken?
Dit gaat dus veel verder dan een losse dienst, een overheidsorganisatie of zelfs een keten, bijvoorbeeld wanneer:
- verschillende diensten gevolgen hebben voor dezelfde burger;
- bij één enkele dienst verschillende organisaties betrokken zijn;
- bij een bedrijf of een gezin enkele ketendiensten uit verschillende domeinen bij elkaar komen.
Dat betekent dat architectuur een belangrijke bijdrage kan leveren aan het verbeteren van de kwaliteit: een goed ontwerp doet recht aan de noodzakelijke samenhang, maar laat ook genoeg ruimte over om in te spelen op de unieke omstandigheden van een dienst, een domein of een organisatie.
Binnen de NORA Familie bespreken architecten die samenhang en wat ze kunnen doen om die te bevorderen. Hun gedeelde kennis en ervaring heeft in 2021 geleid tot het Basisconcept van Dienstverlening, dat vanuit een helikoptervisie beschrijft hoe goede overheidsdienstverlening er uit ziet en wat we op verschillende overheidsniveaus moeten inrichten en regelen om dat mogelijk te maken.
Samenhang Dienst - Dienstverlening - Organisatie[bewerken]
Het werk van de meeste architecten concentreert zich doorgaans op één van de drie invalshoeken Dienst, Dienstverlening of Organisatie. Het Basisconcept van Dienstverlening geeft hen handvatten om alle drie de invalshoeken te beschouwen: een manier van denken die gericht is op het verbeteren van de kwaliteit voor burgers (dienst), voor ambtenaren (organisatie) en voor onze samenleving als geheel (dienstverlening).
Natuurlijk zijn er raakvlakken tussen die drie invalshoeken, waarbij de keuzes vanuit de ene invalshoek invloed hebben op de keuzeruimte van de andere invalshoek. Een goede architect zoomt daarom van tijd tot tijd uit en kijkt over de grenzen van het eigen vakgebied. De Helikopterview van het Basisconcept helpt ze daarbij.
En hoe goed een architect ook is, het zal dus altijd een samenspel zijn van de architect(en) die op basis van de afspraken en gemaakte keuzes een ontwerp maakt en de stakeholders die vanuit hun eigen disciplines en vakgebieden hun inbreng bij de te maken keuzes hebben !
De handvatten voor architecten om hun dagelijks werk in perspectief te plaatsen[bewerken]
|
Lees verder: |
Strategisch adviseurs, programma- en ketenarchitecten beschouwen het hele dienstenportfolio van de overheid om de kwaliteit te verhogen en meer te kunnen doen met dezelfde middelen. Ze kijken naar de maatschappelijke context van diensten en organisaties. Ze leggen de kaders voor Dienstverlening vast binnen hun eigen domein- of keten-architectuur, waarbinnen keuzes voor specifieke diensten moeten passen. Die kaders halen ze uit de analyse van wetgeving, beleid, doelen en thema's die relevant zijn binnen die ketens en domeinen. Ze helpen de Generieke Functies van het Basisconcept van dienstverlening in te vullen met afspraken, standaarden en voorzieningen. Het zou bijvoorbeeld niet efficiënt zijn als elke digitale dienst zijn eigen functie voor het identificeren en authenticeren moest (blijven) regelen: de burger moet zich telkens op een andere manier identificeren en inloggen en de dienstverleners zijn onnodig veel middelen kwijt aan het ontwikkelen van een veilig systeem. Een Generieke Functie Identificatie en Authenticatie helpt dan iedereen aan een win-win-win situatie.
Projectarchitecten en solution architecten komen in actie bij het (her-)ontwerp van een specifieke (digitale) Dienst, of een deel van die dienst. De projectarchitect gebruikt het NORA Vijflaagsmodel voor de analyse van de bestaande dienst en/of voor een beschrijving van de dienst in de toekomst. Die analyse leidt tot een Project Start Architectuur, waarin toepassing van de Architectuurprincipes en hun Implicaties duidelijk maken welke keuzes onvermijdelijk zijn en waar nog keuzeruimte over blijft. Die keuzeruimte staat vervolgens ter beschikking van de solution architect, die de grote lijn uit het PSA gebruikt om de verdere details in te vullen. Project- en solution architecten die een dienst (her-)ontwerpen hoeven niet meer bij nul te beginnen, maar vullen het Basisconcept van dienstverlening verder in op een manier die past bij de eigen unieke dienst.
Enterprise en business architecten houden zich bezig met keuzes binnen de eigen Organisatie, waarin (delen van) diensten worden uitgevoerd. Zij maken de vertaalslag van de eigen wettelijke mandaten en taken tot het inrichten van processen en het integreren van de uitvoering van diensten in het eigen applicatielandschap en dat van het domein of keten. Zij zorgen er voor dat de processen van de eigen organisaties een nadere invulling zijn van de vijf processen van het Basisconcept van Dienstverlening, zodat ze goed aansluiten bij elke dienst waar ze bij betrokken zijn.
Hoe werkt de NORA Familie?[bewerken]
Lees verder:
|
De NORA Familie is de kennis-community van architecten en architecturen in de publieke sector. De leden zijn gezamenlijk eigenaar van de set van bindende architectuurafspraken, ontwikkelen het vak van overheidsarchitect en delen relevante kennis, bronnen en ideeën met elkaar.
Bindende architectuurafspraken: het DNA van de NORA Familie[bewerken]
Alle architecten en architecturen binnen de publieke sector moeten de bindende architectuurafspraken van de NORA toepassen: Kernwaarden van Dienstverlening en Kwaliteitsdoelen, uitgewerkt in Architectuurprincipes en Implicaties van Architectuurprincipes. Dit is het gedeelde DNA van alle familieleden.
Architecten en architecturen zijn echter geen klonen van elkaar: elk ontstaat in een mix van het gemeenschappelijke met de eigen context van inhoudelijk domein, organisatie en samenwerkingspartners. Die context voegt eigen uniek DNA toe (afspraken die context-specifiek zijn) en vormt ook de voedingsbodem waarin architect en architectuur groeien.
Het is dan ook logisch dat wijzigingen in de bindende NORA architectuurafspraken niet overal direct geïmplementeerd worden, maar meegaan in de cyclus van verandering van de eigen praktijk. Net zoals het logisch is dat een enterprise architect zich concentreert op een ander deel van de afspraken dan een solution architect.
Maar voor alle architecten en architecturen zullen wijzigingen uiteindelijk ingrijpen op hun eigen praktijk.
Iedereen mag dan ook meedenken, voorstellen doen en feedback geven op voorstellen van anderen. Een wijzigingsvoorstel wordt ingediend bij de NORA Gebruikersraad als besluitvormend orgaan van de NORA Familie. Die zal pas over het voorstel besluiten als genoeg discussie is geweest in de bredere community. Als de Gebruikersraad akkoord is, wordt het besluit en het voorstel openbaar gepubliceerd op NORAonline.nl
Kleine wijzigingen in de bindende afspraken worden op deze manier in de praktijk afgehandeld.
Indien de wijzigingen een grote impact zullen hebben bij de Familieleden, dan wordt aanvullend bekrachtiging op hoog-ambtelijk c.q. bestuurlijk niveau gezocht. Zoals voorheen bij de Bestuurlijke Regiegroep (BRG), de NORA Architectuurboard of de Regieraad Infrastructuur van de Digicommissaris. Gezien de huidige (financiële) aansturing van de NORA vanuit BZK / Directie Digitale Samenleving, ligt momenteel bekrachtiging door het OBDO voor de hand.
| Direct door naar: |
Het vak van overheidsarchitect: de cultuur binnen de NORA Familie[bewerken]
In de praktijk gaat het woord familie over veel meer dan DNA, genen. Familie gaat over het delen van ervaringen, het overdragen van waarden, voeden en opvoeden, elkaar steunen en samenleven. Het heeft te maken met leren, groeien, volwassen worden en je verantwoordelijkheid nemen, waarbij het leren absoluut niet alleen door de 'kinderen' gebeurt.
In de NORA Familie leren we van elkaar wat het betekent om een goed architect te zijn binnen de Nederlandse overheid, of dat nu als ambtenaar is of als ingehuurde voor een opdracht.
Door met elkaar te praten over ons vakgebied en werk ontstaat een gedeelde taal, die over de grenzen van organisaties en systemen heen gaat en zo hergebruik en samenwerking mogelijk maakt. En door modellen te delen, werkwijzen van elkaar af te kijken en regelmatig feedback te vragen op onze architectuurproducten, verbeteren we de kwaliteit van elkaars werk. {{Lees verder|Direct door naar:
- Agenda
- Nieuwsberichten
- Op de hoogte blijven
- Manieren om deel te nemen aan de NORA Familie
- [[Opleidingen]
}}
Kennis, bronnen en ideeën: het gedeelde eigendom van de NORA Familie[bewerken]
Het bezit van de NORA Familie is vrijwel geheel digitaal en mag door iedereen binnen en buiten de familie gebruikt worden. De openbare website noraonline.nl is het kennisplatform voor alles dat publiek gedeeld mag worden.
Voor gebruikers die meer vertrouwelijk informatie willen delen, hebben we ook een beschermde pleio deelsite.
Kennis of informatie komt integraal op noraonline.nl te staan wanneer:
- Het binnen de NORA Familie is ontstaan of samengebracht
- Het relevant is voor architecten in hun werk, of raakt aan architectuur
- Er (nog) geen andere plek is waar het publiek gedeeld wordt
- Iemand bereid is inhoudelijk eigenaar van de pagina te worden
Is de informatie wel relevant, maar elders al beschikbaar, dan nemen we een verwijzing op.
Wat is de rol van het team NORA Beheer en Doorontwikkeling binnen de NORA Familie?[bewerken]
Om resultaatgericht en effectief te zijn, moet de NORA Familie een veilige plek zijn om te leren, te experimenteren en te groeien als overheidsarchitect. Een plek waar je niet alleen komt halen, maar ook brengen. Waar je constructief met elkaar meedenkt en discussies niet gaan om het gelijk halen, maar om het begrijpen van elkaar en het verder verbeteren van ideeën. Een ware kennis-community dus, waar je graag deel van uit maakt.
Het opbouwen en versterken van die community is de taak van de community managers van het vaste NORA team. Zij brengen mensen met elkaar in contact, organiseren en faciliteren bijeenkomsten, zetten de toon en vertalen waar nodig tussen verschillende contexten. Ook zorgen ze dat er verbinding ontstaat tussen verschillende gebruikersgroepen en onderwerpen, en tussen de actuele thema's en architectuurafspraken.
Binnen het NORA team is ook het beheer van de website noraonline.nl belegd. Het doel is hier om de kennis die gedeeld wordt leesbaar en begrijpelijk te maken, structuur aan te brengen en dit alles ook bruikbaar te houden met het verstrijken van de tijd. En die website is niet alleen leesbaar voor mensen, maar ook voor machines !
En tenslotte is het vaste team ook betrokken bij de doorontwikkeling van NORA. Over het algemeen is dat faciliterend, omdat een groep architecten uit de Familie altijd het voortouw neemt. Slechts af en toe is het nodig om, op verzoek van de NORA Gebruikersraad, een meer actieve rol te spelen in het ontwikkelen van een nieuw kennisgebied.