Op eigenschap zoeken

Deze pagina biedt een eenvoudige bladerinteractie voor het vinden van entiteiten met een eigenschap met een bepaalde waarde. Andere beschikbare zoekinteracties zijn de zoekpagina voor pagina-eigenschappen en de querybouwer.

Lijst van resultaten

22 januari Linked Data en Knowledge Graphs in Beeld en Geluid + (22 januari Linked Data en Knowledge Graphs in Beeld en Geluid)

7 November 2018 Congres Linked Data is FAIR voor Iedereen + (7 November 2018 Congres Linked Data is FAIR voor Iedereen)
Themasessie Review IAM - wat waren de reacties en hoe gaan we verder? + ( == Impressie en vervolgstappen … == Impressie en vervolgstappen ==: →[[media:Svz IAM per 29-11-2018.pdf|Presentatie "Review IAM" (PDF, 460 kB)]][[Afbeelding:panorama IAM geblurd en bijgesneden.jpg|right|thumb|350px|Foto van de zaal tijdens deze sessie|alt=Foto van een vergaderopstelling met zo'n 20 mensen die achter vergadertafels zitten. De gezichten zijn onscherp gemaakt in verband met de privacy.]][[Afbeelding:Eric en zaal geblurd.jpg|thumb|right|350px|Foto van Eric Brouwer, trekker van het thema IAM, tijdens de sessie.|alt=Foto van Eric Brouwer, staand in het midden van de foto, met naast hem een projectiescherm waarop een handafdruk, een mannetje met sleutel en slot en de tekst Access Management zichtbaar zijn. Boven in beeld, voor het scherm langs, hangt een sliert vlaggetjes in blauw, paars en wit, met NORA-gerelateerde afbeeldingen. Links en rechts onder het scherm zijn (onherkenbaar gemaakte) deelnemers aan de sessie te zien.]]Een viertal leden van de [[Expertgroep Digitale identificatie en authenticatie]] gaf een presentatie over de [[Review IAM|review]] die recentelijk is gehouden over het onderwerp Identity and Access Management. Eric Brouwer trapte af met een korte introductie hoe de Expertgroep is ontstaan en wat er het afgelopen jaar zoal is gebeurd. Vervolgens is voor elk van de vier deelonderwerpen de trekker aan het woord geweest om aan te geven hoeveel reacties er binnen zijn gekomen, wat voor reacties het waren en hoever ze zijn met het verwerken van de reacties tot nieuwe teksten en inzichten. Ook de openstaande vragen per onderwerp werden aangestipt, waarbij ook de komende maanden hard gewerkt wordt door de betrokkenen om antwoorden te vinden.Voor de [[Identity & Access Management|Kaders van IAM]] gaf Eric zelf de terugkoppeling: 119 opmerkingen zijn al verwerkt in de pagina's en nog zo'n 42 opmerkingen zullen dat de komende maanden alsnog worden. Vervolgens gaf Bob te Riele de stand van zaken wat betreft [[Identiteitenbeheer]], waarvoor ook al 48 van de 77 binnengekomen opmerkingen en aanvullingen zijn verwerkt. Voor het onderwerp [[Authenticatie in de praktijk]] stond Erwin Reinhout aan de lat, die inmiddels al 33 van de 46 opmerkingen in de pagina heeft verwerkt. Het onderwerp [[Impact eIDAS voor Nederland]] heeft 'slechts' 16 opmerkingen gekregen, die Menno Stigter toelichtte. De verwerking hiervan komt in 2019.Op de presentatie kwamen flink wat vragen, die mooie gesprekken en discussies opleverden. Er is duidelijk behoefte aan praktijkvoorbeelden en Eric Brouwer deed ter plekke de oproep aan iedereen om hun eigen voorbeelden vooral te delen met de expertgroep en de NORA Familie. De Expertgroep vertelde ook hoe het thema IAM het komende jaar verder ingevuld zal worden. Zo gaan ze bijvoorbeeld aan de slag met de twee volgende onderwerpen: [[Bevoegdhedenbeheer|Bevoegdhedenbeheer (inclusief machtigen)]] en [[Toegang verlenen]]. Maar ook voor de bestaande onderwerpen wordt in 2019 nog flink gewerkt aan de volgende verbeterslag. Eind december 2018 zijn alle ingebrachte opmerkingen en de manier waarop de Expertgroep ze wil oppakken [[Review IAM|gepubliceerd]] en teruggekoppeld naar de reviewers.Review IAM|gepubliceerd]] en teruggekoppeld naar de reviewers.)
I Reveal My Attributes - if and when I choose to + ( ==Identificeren met attributen … ==Identificeren met attributen in plaats van met persoonlijke data==[[Afbeelding:Presentatie IRMA Bob Kronenburg (2).jpg|thumb|rigth|350px|Presentatie I Reveal My Attributes-if and when I choose to|alt=Presentatie in vergaderzaal over het onderwerp I Reveal My Attributes-if and when I choose to”|link=I Reveal My Attributes-if and when I choose to]][[Afbeelding:Presentatie IRMA Bob Kronenburg NORA Gebruikersdag 19 november 2019 (3).jpg|thumb|rigth|350px|Presentatie I Reveal My Attributes-if and when I choose to|alt=Presentatie in vergaderzaal over het onderwerp I Reveal My Attributes-if and when I choose to”|link=I Reveal My Attributes-if and when I choose to]]Wie een fles sterke drank koopt, moet kunnen bewijzen dat hij ouder is dan 18. Maar die persoon hoeft weer niet te vertellen hoe hij heet. De persoonlijke eigenschap, ‘ouder dan 18’ is genoeg. Dit is wat IRMA - I Reveal My Attributes- doet. Gebruikers kunnen met IRMA via hun smartphone bepaalde attributen van zichzelf ''(is ouder dan 18)'', laten zien en andere attributen (''naam'') juist niet. En dat biedt kansen om burgers de regie over hun eigen gegevens terug te geven.===Privacy-by-design===Bob Kronenburg is bij IRMA betrokken vanuit het SIDN (de beheerder van het .nl domein). SIDN biedt de technische infrastructuur achter IRMA aan en werkt samen met de stichting IRMA. Hij vertelt: “We vinden het belangrijk dat er een Self Sovereign Identity of SSI geïntroduceerd wordt. Steeds meer digitale diensten vereisen makkelijke en voordelige identificatie. Publiek én privaat. Identificatie die ook bij iOT ontwikkelingen zekerheden – want zelfregie en controle - biedt."IRMA is een privacy-by-design en open source oplossing voor identificatie: IRMA doet dat met identiteitsattributen en niet met data. Gebruikers krijgen bijvoorbeeld een eigen BRP-attribuut. IRMA ondersteunt daarnaast al attributen uit het BIG-register (bevoegdheden zorg) en de AGB code (identificatiecode zorg). Kronenburg: “We zijn bezig met de Kamer van Koophandel. Er kan meer. Bijvoorbeeld Ziggo kan een attribuut geven waardoor je altijd makkelijk kunt inloggen.” ===Voorbeelden===* IRMA als machtigingsvoorzieningVerzekeraar VGZ had de vraag: hoe geeft een patiënt een bewindvoerder of mantelzorger toegang tot zijn/haar polis. Zonder dat hij zijn DigiD aan iemand anders hoeft te geven. DigiD machtigen is voor de verzekeraar een (te) dure oplossing. Machtigen kan ook door de mantelzorger of bewindvoerder een attribuut van IRMA te geven. De patiënt logt in met DigiD, stelt toestemming in. “Verifiëren via DigiD geeft vertrouwen”, aldus Kronenburg. De bewindvoerder of mantelzorger laadt die toestemming in zijn eigen IRMA-app en kan doen wat hij gemachtigd is om te doen. * IRMA als multi-party solutionBij het Utrechts werk -en inkomensloket duurde het proces van inchecken drie maanden. Het betrekken van de verschillende partijen is complex. In die tijd loopt de schuldenlast verder op; je wilt er zo snel mogelijk bij zijn. Kern van de aanpak met het huishoudboekje is dat de inkomsten van de deelnemers op een aparte rekening worden gestort waar de deelnemer zelf niet bij kan. Hij of zij geeft de gemeente Utrecht toestemming om de vaste lasten van die rekening te betalen. Klanten gaven toestemming via IRMA om alle betrokken partijen (schuldeisers) een stukje van de informatie te laten zien, zodat het rekeningnummer voor de betaling gewijzigd kon worden. De doorlooptijd is nu een kwartier. Dat betekent minder wettelijke trajecten, meer minnelijke trajecten en dus sneller uit de schulden. ===Kansen met IRMA===Waar zien de deelnemers kansen?* “IRMA overstijgt publiek en privaat domein.” * “De klant moet wel een keuze hebben; naast IRMA zijn er andere stelsels voor SSI kansrijk.” Daar is SIDN het mee eens. “Dat is afhankelijk van de governance”, stelt Kronenburg: “Als het een onafhankelijke stichting zonder belangen is, dus niet gelieerd aan KPN of Google.” * “Is er nog wel toekomst voor DigiD Machtigen” vraagt een deelnemer zich af? Kronenburg antwoordt: “Dat mag blijven bestaan, maar wij kiezen voor iets anders. DigiD Machtigen is een mooi middel, maar erg duur in het gebruik.” * Anderen zien het gebruik van DigiD zich verder ontwikkelen tot een federaal platform. Meer informatie over IRMA en het gedachtengoed daarachter:: → [https://privacybydesign.foundation/irma-uitleg/ privacybydesign.foundation/irma-uitleg]: → [[media:SSI & IRMA Hoe SSI helpt onze samenleving slimmer te organiseren.pdf|presentatie (PDF, 4,79 MB)]] slimmer te organiseren.pdf|presentatie (PDF, 4,79 MB)]])
Themasessie Handreiking Mobiele App 2.0 + ( ==Impressie en vervolgstappen== … ==Impressie en vervolgstappen==[[Afbeelding:Themasessie Mobiele App1.jpg|thumb|right|300px|Dennis Brocker (achterste aan de tafel) en Ronald Heukers (daar net voor), auteurs van de Handreiking tijdens de sessie.|alt=Ronald Heukers en Dennis Brocker, auteurs van de Handreiking tijdens de sessie. Links is een scherm te zien met deel van de presentatie, de auteurs zitten naast elkaar aan een lange tafel, andere deelnemer(s) zijn deels zichtbaar]]: → [[media:Presentatie Handreiking Mobiele App.pdf|Presentatie (PDF, 3,76 MB)]] door Ronald Heukers (DICTU) en Dennis Brocker (Dienst Justitiële Inrichtingen): → [[media:Handreiking Mobiele App 2.0.pdf|Handreiking Mobiele App 2.0 (PDF, 3,6 MB)]]: → [[media:Poster bij Handreiking Mobiele App 2.0.pdf|Poster bij Handreiking Mobiele App 2.0 (PDF, 411 kB)]]Ronald en Dennis gaven een uitgebreide toelichting op de herziene versie van de Handreiking. Daarbij gingen ze in op de toenemende behoefte bij overheidspartijen om zelf apps te ontwikkelen. Ze vertelden over de belangrijkste valkuilen en hoe je die kunt vermijden. Ook gingen ze in op relevante wet- en regelgeving en overige kaders. De deelnemers bespraken met elkaar hoe je eigen apps goed kunt promoten en het gebruik kunt testen. De deelnemers werd gevraagd om tips hoe de handreiking ook bij andere overheden bekend kan worden gemaakt. Verschillende deelnemers willen daar een rol in pakken.[[Afbeelding:Themasessie Mobiele App21.jpg|thumb|right|300px|Deelnemers en auteurs tijdens de sessie|alt=Foto van de sessie, in beeld zo'n acht personen aan een grote ovalen tafel, in gesprek met elkaar. De deelnemers zijn in verband met de privacy onherkenbaar gemaakt.]] De conclusie van de deelnemers was dat de handreiking 2.0 prettig leesbaar is en een goed overzicht biedt voor overheden die aan de slag willen met apps. De herziene uitgave bevat nieuwe informatie over bijvoorbeeld Augmented Reality, Virtual Reality etc. Vanwege de snelheid van ontwikkelingen denken de schrijvers al weer aan nieuwe updates. Vanuit de groep boden zich diverse vrijwilligers aan als reviewer. ===Vervolgstappen===* Op 27 juni geven de schrijvers van de Handreiking een [[Workshop Handreiking Mobiele App 2.0|workshop]] tijdens het [https://ibestuur.nl/mobility/ iBestuur Mobility Congres].* In het magazine iBestuur is op 29 juni 2018 ook een [[media:iBestuur 27 artikel Samenwerking zorgt voor betere apps.pdf|artikel (PDF, 79 kB)]] verschenen over de handreiking* In het kader van het [[Overheid Mobility Overleg]] wordt een nieuwe serie bijeenkomsten gepland, wil je deelnemen neem dan even contact op via [mailto:omo@ictu.nl?subject=aanmelding%20nieuwe%20serie%20OMO omo@ictu.nl]==Oorspronkelijke uitnodiging==In deze sessie nemen we je mee in de wereld van apps binnen de overheid. Technisch kan er al heel veel, de uitdaging zit in de inbedding in de juiste informatiearchitectuur. En vergeet de software-, integratie-, en infrastructuurarchitectuur niet. Dan is het fijn dat je terug kunt vallen op de [[media:Handreiking Mobiele App 2.0.pdf|Handreiking Mobiele App 2.0 (PDF, 3,6 MB)]]. De schrijvers van deze handreiking gaan met ons in gesprek over de architectuur van apps en lichten graag toe wat er vernieuwd is in versie 2.0 van de Handreiking.r vernieuwd is in versie 2.0 van de Handreiking.)
Themasessie Het ABC voor Gegevenswoordenboeken + ( ==Impressie en vervolgstappen== … ==Impressie en vervolgstappen==[[Afbeelding:Henk Nijstad.jpg|thumb|right|300px|Henk Nijstad (Kennisnet), lid van de NORA expertgroep Gegevensmanagement en trekker van het onderwerp Gegevenswoordenboeken|alt=foto van Henk Nijstad (Kennisnet) voor een whiteboard met net leesbaar de tekst Begrippen, Hergebruik, Relaties leggen over en weer, verwijzingen persistent, pdf - url en onleesbaar nog meer tekst]][[Afbeelding:Themasessie Het ABC voor gegevenswoordenboeken.jpg|thumb|right|300px|Foto van de sessie|alt=foto van deel van de sessie in een workshopruimte, waarop ca 10 mensen in beeld zijn die zitten op barkrukken rond hoge tafels en kijken naar Henk Nijstad die een punt illustreert met een stift in de lucht]]: → [[media:Presentatie ABC voor gegevenswoordenboeken.pdf|Presentatie door Henk Nijstad (PDF, 783 kB)]]Dit was een levendige sessie, waar enorm veel kennis aanwezig bleek bij de deelnemers. Die rijkdom wil Henk in de komende maanden verder gaan aanboren, hij is al begonnen met het maken van een kleine enquete. Ook vanuit NORA Beheer zijn we begonnen met vervolgstappen, zo hebben we de informatie bij een aantal [[gegevenswoordenboeken]] geactualiseerd en zijn we in gesprek over de mogelijkheden om de semantische wiki noraonline te gebruiken als publicatieomgeving voor gegevenswoordenboeken en informatiemodellen. We zullen de mensen die zich ingeschreven hadden voor deze sessie op de hoogte houden van de vervolgstappen. Kon je niet aanwezig zijn, maar wil je wel op de hoogte blijven van dit onderwerp bij NORA of meewerken aan het vervolg? Geef dan even je naam door via [mailto:h.nijstad@kennisnet.nl?subject=interesse%20gegevenswoordenboeken&body=Beste%20Henk%20%26%20NORA%20Beheer%2C%0A%0AIk%20wil%20graag%20op%20de%20hoogte%20gehouden%20worden%20over%20het%20onderwerp%20Gegevenswoordenboeken%20in%20NORA.%20Je%20mag%20mij%20mailen%20op%20dit%20emailadres.&cc=nora@ictu.nl h.nijstad@kennisnet.nl]==Oorspronkelijke uitnodiging==In de [[Expertgroep Gegevensmanagement]] komt vaak de meerwaarde van gegevenswoordenboeken naar voren: het gebruik van gegevenswoordenboeken bevordert de samenwerking in ketens of domeinen, voorkomt dat je langs elkaar heen praat en kan je bovendien een hoop dubbel werk besparen. Maar het vinden en gebruiken van de woordenboeken is nog niet altijd even makkelijk. Zo heeft NORA een tijd geleden een lijst gemaakt met [[gegevenswoordenboeken]] inclusief contactpersonen, maar die lijst is een mix van rijp en groen, gegevenswoordenboeken en informatiemodellen, doorklikbare voorbeelden en dode links. En als je wel een gegevenswoordenboek vindt, hoe maak je er dan gebruik van?In deze sessie willen we een eerste aanzet doen om mensen beter wegwijs te maken in gegevenswoordenboeken. Daarvoor gaan we als gebruikers èn beheerders van gegevenswoordenboeken proberen de vragen te beantwoorden die bij ons op komen, zoals:* Hoe weet je of er een gegevenswoordenboek beschikbaar is voor de gegevens die jij wilt gebruiken / beschrijven?* Wat staat er in een goed gegevenswoordenboek?* En hoe gebruik je dat?* Wat is het verschil tussen een gegevenswoordenboek en een informatiemodel?* Hoe kun je je gegevenswoordenboek het beste ontsluiten zodat het gevonden en gebruikt wordt?* Welke informatie zou NORA moeten tonen over gegevenswoordenboeken?rmatie zou NORA moeten tonen over gegevenswoordenboeken?)
Themasessie Privacy in de Praktijk - ervaringen CBS + ( ==Impressie en vervolgstappen== … ==Impressie en vervolgstappen==[[Afbeelding:Privacy in de praktijk1.jpg|thumb|right|Max Booleman (Functionaris Gegevensbescherming CBS)|alt=Foto van de spreker tijdens de sessie.]] Max Booleman van CBSMax Booleman, de Functionaris Gegevensbescherming van het CBS [[media:AVG en het CBS.pdf|deelde (PDF, 425 kB)]] met ons hun aanpak van het privacyvraagstuk. Het CBS is een bijzondere organisatie die een eigen wet heeft, en daarmee uitgezonderd is van het inzage en correctierecht.[[Afbeelding:Privacy in de praktijk3.jpg|thumb|right|Max presenteerde in de grote zaal bij het CBS|alt=Foto van de zaal grote zaal bij CBS, gemaakt vanaf de zijkant van de zaal. In beeld de spreker, het grote scherm met daarop een presentatie, een tafel voorin die versierd is met vlaggetjes van de NORA Gebruikersdag, acht aanwezigen op de eerste rij en op de zijwand een grote lijntekening van een man.]]Desalniettemin is het CBS heel bewust bezig met privacy. Zowel op organisatorisch gebied als op medewerker niveau wordt structureel aandacht besteed aan privacy. Het is essentieel voor het functioneren van het CBS dat burgers en aanleverende partijen het CBS vertrouwen met de data die aan haar beschikbaar worden gesteld. De AVG levert in de praktijk problemen op voor het CBS om dat partijen soms, ten onrechte, bang zijn om informatie aan het CBS aan te leveren.[[Afbeelding:Privacy in de praktijk4.jpg|thumb|right|Een deel van de aanwezigen|alt=Foto van de zaal grote zaal bij CBS, gemaakt vanaf de voorkant van de zaal. In beeld een deel van de aanwezigen, gezeten op zwarte stoelen achter ronde witte tafels in een ruime college-opstelling. De 15 mensen in beeld zijn onherkenbaar gemaakt in verband met de privacy.]][[Afbeelding:Privacy in de praktijk2.jpg|thumb|none|NORA trekker voor het focuspunt Privacy by Design, Marc Gerrard (ICTU)|alt=Foto van Marc Gerrard (ICTU), namens NORA trekker van het focuspunt Privacy by Design, gezeten achter een tafel en gebarend met zijn handen]]===Vervolgstappen===Vanuit het NORA-team stelde Marc Gerrard, trekker van het focuspunt Privacy by Design, de vraag aan de zaal wat men over privacy graag zou willen terugvinden op noraonline en [[media:Privacy NORA Vervolg.pdf|presenteerde (PDF, 98 kB)]] de plannen voor het vervolg. Een van de ideeën is om het huidige thema [[Privacy]] te evalueren met gebruikers: een user test. Wil je daaraan mee doen, of wil je gewoon op de hoogte gehouden worden van de doorontwikkeling van Privacy by Design in NORA, meldt dat dan even via [mailto:marc.gerrard@ictu.nl?subject=Privacy%20by%20Design%20in%20NORA&body=Beste%20Marc%2C%0A%0AIk%20wil%20graag%20op%20de%20hoogte%20blijven%20van%20de%20verdere%20ontwikkelingen%20op%20het%20gebied%20van%20Privacy%20by%20Design%20in%20NORA.%20Je%20mag%20mij%20benaderen%20via%20het%20onderstaande%20mailadres.&cc=nora@ictu.nl marc.gerrard@ictu.nl]==Oorspronkelijke uitnodiging==Het Centraal Bureau voor de Statistiek is al 20 jaar structureel bezig met privacy. De implementatie van de AVG zorgde daardoor voor weinig zweetdruppels bij CBS. Wil je weten hoe ze dit voor elkaar gekregen hebben? Max Booleman, functionaris gegevensbescherming bij CBS laat jullie meekijken in de ‘privacykeuken’ van CBS.De casus is aanleiding om met de aanwezigen te kijken wat de NORA in het thema [[Privacy]] voor best practices, use cases et cetera toe kan voegen om het thema beter aan te laten sluiten bij jullie behoeften.t thema beter aan te laten sluiten bij jullie behoeften.)
Themasessie Van Procesgedreven naar Datacentrisch + ( ==Impressie en vervolgstappen== … ==Impressie en vervolgstappen==[[Afbeelding:Themasessie Van Procesgedreven naar Datacentrisch1.jpg|thumb|right|300px|Paul Grooten (CBS)|alt=Foto van Paul Grooten in een blauw jasje, staand naast de rechteronderhoek van een scherm waarop nog net het logo van het CBS zichtbaar is]]Paul Grooten, architect bij het Centraal Bureau voor de Statistiek, [[media:CBS NORA Themasessie Van procesgedreven naar datacentrisch publieksversie.pdf|presenteert (PDF, 2,05 MB)]] zijn ervaringen.[[Afbeelding:Themasessie Van Procesgedreven naar Datacentrisch2.jpg|thumb|right|300px|Sessie in de Tinbergenzaal bij CBS Den Haag|alt=Foto van de sessie, gemaakt van halverwege de zaal. De spreker is te zien naast een groot scherm, met in ovalen rijen om hem heen halfronde tafel waarachter zo'n achttien mensen zichtbaar zijn, grotendeels op de rug gezien. Boven in beeld hangt een reeks vlaggetjes van de NORA Gebruikersdag in blauw, lichtblauw, paars, lichtpaars en wit.]]Het CBS stelt zichzelf ten doel om enerzijds data makkelijker bruikbaar te maken voor onderzoekers, en anderzijds om de leveranciers van de data meer controle te geven. Het principe ‘breng de mensen naar de data, en niet de data naar de mensen’ werd ook in de privacy-sessie al aangehaald. Dit is de basis voor de inrichting van de nieuwe informatie-architectuur van het CBS, die een one-stop-shop voor data moet worden.==Oorspronkelijke uitnodiging==Het Centraal Bureau voor de Statistiek zou je kunnen beschouwen als een datafabriek, we verzamelen gegevens, bewerken en distribueren deze weer. De organisatie zit midden in een transitie van een procesgedreven aanpak naar een datacentrische benadering. De data architectuur moet gemoderniseerd worden, de rol van het CBS in het delen van informatie met andere organisaties is daarbij een groot punt van aandacht. De vraag naar informatie en data neemt enorme proporties aan, het CBS weet daar alles van af. Ook wij zijn, net als een groot aantal andere organisatie, bezig met de transitie van een procesgedreven naar een datacentrische aanpak. Dit betekent in de eerste plaats dat de data architectuur aan een stevige vernieuwing toe is. Ook de manier van data verkrijgen, gebruiken, hergebruiken en delen zal forse aanpassingen van de processen vergen. Daarbij spelen niet alleen inhoudelijke of technische overwegingen een rol maar ook culturele, juridische en politieke aspecten. Naast de interne organisatie rond datagebruik neemt de vraag van buiten om gezamenlijk data te gebruiken enorm toe. Zo zoeken steeds meer universiteiten contact met het CBS om bijvoorbeeld onderzoekdata en CBS data te delen en te combineren. Met de voortdurende focus op privacybescherming en statistische beveiliging is dat geen sinecure. In deze presentatie wordt ingegaan op de uitdagingen die het CBS ondervindt bij het datadelen in brede zin en wordt daarnaast getoond hoe ze denken deze uitdagingen het hoofd te bieden. In deze sessie wordt dit besproken vanuit het perspectief van de business aan de hand van een aantal praktijkvoorbeelden. Een van de onderwerpen die meer expliciet toegelicht zal worden is het gebruik van Data Virtualisatie technologie als mogelijke oplossing voor het meer en veilig kunnen delen en (her)gebruiken van data. In deze sessie komen de volgende onderwerpen aan bod:* Waarom zouden we data überhaupt willen of moeten delen* De uitdagingen die een kennisinstituut als het CBS ervaart* Welke oplossingen, zowel op architectuurgebied als technologisch, bieden zich aan?* Hoe wil het CBS Data Virtualisatie inzetten om dit mogelijk te maken?* Welke organisatorische uitdagingen komt men tegen?* Hoe ziet de business case voor een dergelijke oplossing er uit?iness case voor een dergelijke oplossing er uit?)
Gemeenschappelijke Overheidsarchitectuur GDI (introductie en overzicht) + ( ==Presentatie en sfeerimpressie … ==Presentatie en sfeerimpressie==De sessie was goed bezocht en het was duidelijk te merken dat de gastheren Tom Peelen & Luc Boss hun verhaal de laatste tijd regelmatig hebben gehouden in diverse organisaties en gremia. De [[media:Presentatie GO introductie en overzicht.pdf|presentatie (PDF, 1,99 MB)]] van deze eerste sessie gaf een goed basisbegrip van de Gemeenschappelijke Overheidsarchitectuur (GO) (PS: tegenwoordig [[GDI-Architectuur (GA)]]), maar de meeste deelnemers kwamen na de pauze terug om wat verder de diepte in te kunnen gaan. NB: De presentatie zoals die nu is gepubliceerd voldoet (nog) niet aan onze [[Documenten op noraonline en toegankelijkheid|toegankelijkheidseisen]] voor documenten. Ondervind je hier hinder van, neem dan even contact op via [mailto:nora@ictu.nl?subject=toegankelijke%20versie%20presentaties%20GO&cc=tom.peelen@rijksoverheid.nl nora@ictu.nl], dan zoeken we alsnog een oplossing.==Oorspronkelijke sesssiebeschrijving=====GO: architectuur voor de GDI van de toekomst===[[DigiD]], [[MijnOverheid]], [[Digipoort]] en gegevensuitwisseling met [[basisregistraties]] zijn belangrijk voor dienstverlening aan burgers en ondernemers. Maar wat is nodig in de toekomst? De digitale overheid is zich voortdurend aan het verbeteren en daarvoor is een betere Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) nodig. De Gemeenschappelijke Overheidsarchitectuur (GO) (PS: tegenwoordig [[GDI-Architectuur (GA)]]) is het bestemmingsplan van de GDI. De GO is ook een unieke en brede samenwerking van beleid, uitvoering en beheer. Architecten en bestuurders werken samen aan een nieuwe visie en kiezen welke afspraken, standaarden en voorzieningen daarvoor nodig zijn.Luc Boss en Tom Peelen (programmabureau PL) geven een overzicht van de GO. Ze presenteren niet alleen waar ze nu staan en wat de vervolgstappen zijn, maar zullen ook duiden hoe en waarom jullie in de toekomst te maken gaan krijgen met de GO. Voor wie dieper in de materie wil duiken is aansluitend aan deze sessie een meer interactieve [[Deep-Dive in de Gemeenschappelijke Overheidsarchitectuur (GO)|deep-dive in de GO]] van 60 minuten.===Vorm===Presentatie in Webex, waarbij de gelegenheid is om in de chat vragen te stellen die plenair of in de chat beantwoord worden. Na afloop wordt de presentatie gedeeld via noraonline.. Na afloop wordt de presentatie gedeeld via noraonline.)
Deep-Dive in de Gemeenschappelijke Overheidsarchitectuur (GO) + ( ==Presentatie en sfeerimpressie … ==Presentatie en sfeerimpressie==Een behoorlijk groepje deelnemers volgde Tom Peelen in zijn duik de diepte van de [[Gemeenschappelijke Overheidsarchitectuur GDI (introductie en overzicht)]] in. Naast de [[media:Presentatie Deepdive GO.pdf|presentatie (PDF, 3,12 MB)]] die Tom gaf zijn ook de resultaten van de Mentimeter-uitvraag beschikbaar. NB: De presentatie zoals die nu is gepubliceerd voldoet (nog) niet aan onze [[Documenten op noraonline en toegankelijkheid|toegankelijkheidseisen]] voor documenten. Ondervind je hier hinder van, neem dan even contact op via [mailto:nora@ictu.nl?subject=toegankelijke%20versie%20presentaties%20GO&cc=tom.peelen@rijksoverheid.nl nora@ictu.nl], dan zoeken we alsnog een oplossing.==GO: architectuur voor de GDI van de toekomst==Dit is een vervolg op de voorgaande sessie: [[Gemeenschappelijke Overheidsarchitectuur GDI (introductie en overzicht)]].Heeft de toekomstige digitale overheid voorzieningen zoals [[DigiD]], [[MijnOverheid]], [[Digipoort]] en gegevensuitwisseling met [[basisregistraties]] nodig? De [[Gemeenschappelijke Overheidsarchitectuur (GO)]] is het bestemmingsplan van de GDI dat hier antwoord op geeft.In deze interactieve sessie leer je wat de architectuurvisie van GO is en welke afspraken, standaarden en voorzieningen er nodig zijn om die te realiseren. Ook leer je hoe NORA en GO samenhangen en welke veranderingen hieruit zijn voortgekomen voor het kennismodel van NORA. Gezamenlijk bespreken we hoe GO bruikbaar is voor jouw organisatie en wat we leren van de manier waarop architecten en bestuurders samenwerken aan GO.Wil je meer weten over het doel, scope en governance van GO volg dan vooral ook de voorafgaande sessie [[Gemeenschappelijke Overheidsarchitectuur GDI (introductie en overzicht)]]. Daar krijg je ook een globaal overzicht van GO dat we in deze sessie verder verdiepen.==Vorm==Presentatie en discussie in Webex, aangevuld met het ophalen van reacties via Mentimeter.ngevuld met het ophalen van reacties via Mentimeter.)
Presentatie nieuwe versie Raamwerk Gegevenskwaliteit + ( ==Presentatie en vervolgstappen … ==Presentatie en vervolgstappen==De [[Expertgroep Gegevensmanagement]] presenteerde voor de deelnemers van de [[NORA Gebruikersweek 25 mei tot 4 juni 2021|NORA Gebruikersweek]] de nieuwe versie van het [[Kwaliteits-criteria en handreiking kwaliteit gegevensmanagement|Raamwerk Gegevenskwaliteit]] dat t/m 1 maart 2021 [[Review Raamwerk Gegevenskwaliteit t/m 1 maart 2021|in publieke review]] was. De [[media:Presentatie Raamwerk Gegevenskwaliteit Gebruikersweek.pdf|presentatie (PDF, 472 kB)]] lichtte het doel en de gewenste toepassing van het Raamwerk toe en nam de deelnemers mee door de inhoud. Het Raamwerk is nog niet af: nog in 2021 wil de kerngroep die er aan werkte een nieuwe versie afmaken, waarin ook meer voorbeelden uit de praktijk worden opgenomen. Daar kunnen ze jullie hulp goed bij gebruiken:* Hebben jullie voorbeelden die de genoemde kwaliteitscriteria verduidelijken?* Wat is er nog nodig om het Raamwerk te gaan gebruiken? Zijn er plaatsen of groepen waar we het verder onder de aandacht moeten brengen? * Waar loop jij tegen aan als je het Raamwerk in je eigen praktijk gaat toepassen?Stuur je feedback daarom gerust naar [mailto:nora@ictu.nl?subject=aanvullingen%20Raamwerk%20Gegevensmanagement&cc=w.stolk@berenschot.nl nora@ictu.nl].==Oorspronkelijke beschrijving sessie==Ook zal er ingegaan worden op de discussies die de review heeft opgeroepen en de keuzes die aan de hand daarvan gemaakt zijn om het Raamwerk te verbeteren. De presentatie is daardoor zowel interessant voor professionals die de eerste versie van het Raamwerk hebben bestudeerd als voor hen die het nog niet kennen.De nieuwe versie van het Raamwerk is naar alle verwachting nog niet de definitieve. De expertgroep wil het graag verder aanvullen en verrijken en het verder concretiseren op basis van ervaringen in de praktijk, zoals bij het Stelsel van Basisregistraties en in de gemeente Rotterdam.l van Basisregistraties en in de gemeente Rotterdam.)
Finale NORA Gebruikersweek mei 2021 + ( ==Sfeerimpressie & vervolg= … ==Sfeerimpressie & vervolg==Marieke Vos [[media:Presentatie Finale NORA Gebruikersweek 2021.pdf|presenteerde (PDF, 1,15 MB)]] niet alleen de wedstrijd Strijd om de Praatbokaal, maar maakte ook de prijswinnaar bekend van de competitie Kijkersvraag en ging met de deelnemers in gesprek over wat ze hebben opgehaald in de afgelopen Gebruikersweek.===Winnaar Kijkersvraag===[[Afbeelding:Michiel Nederlof met trofee Kijkersvraag.jpg|thumb|left|300px|Michiel Nederlof met zijn zelfgebouwde (Lego-)trofee van de NORA Kijkersvraag]][[Afbeelding:Trofee Kijkersvraag in elkaar gezet.jpg|right|150px|De trofee met verpakking, resterende stickers en thumbs-up|thumb]] Als architect is naast praten & luisteren ook observeren en analyseren heel belangrijk. En natuurlijk creatief nadenken! De winnaar van de [[Competities NORA Gebruikersweek|Kijkersvraag]], Michiel Nederlof van de provincie Gelderland, kan het als geen ander. [[Afbeelding:Trofee Kijkersvraag in stukjes.jpg|thumb|right|150px|Deel van de Legostukjes die samen de trofee van de Kijkersvraag zullen vormen]]In zijn winnende analyse van de mysterieuze lego-bouwwerken die de Kijkersvraag 2021 uitmaakten zag hij de eeuwige zoektocht naar de Steen der Wijzen, in het bijzonder in de Harry potter-reeks: Van architecten wordt verwacht dat ze iedereen als een allesweter telkens de goede weg wijzen en daarbij komt die Steen goed van pas. Hij was eerlijk genoeg om toe te geven dat hij hem zelf nog niet had gevonden..Geheel in stijl met de vraag ontving hij van ons een zelfbouw-Lego trofee. En hij bewees ons dat architecten niet alleen ontwerpen, maar ook best kunnen bouwen ;-)<div style="clear:left"> </div>===Winnaars & Opname Strijd om de Praatbokaal===[[Afbeelding:Strijd om de Praatbokaal.png|thumb|right|200px|Strijd om de Praatbokaal, zie [https://youtu.be/tVlF7K2BG-E youtube]|alt=Logo van de Strijd om de Praatbokaal, het NORA Gebruikersdag logo met een open mond er bij]]Er is een opname beschikbaar van de 'Strijd om de Praatbokaal.' Je vindt deze opname niet op deze pagina maar op Youtube, zodat voldaan kon worden aan toegankelijkheidseisen: [https://youtu.be/tVlF7K2BG-E youtube Strijd om de Praatbokaal].De Praatbokaal 2021 ging uiteindelijk met slechts een paar punten verschil naar Team @TIOH. Een eervolle vermelding gaat naar team Waterschapshuis, dat de tweede prijs behaalde van zowel jury als publiek. De winnaars hebben als het goed is inmiddels hun award ontvangen per post, voor de tweede prijs zoeken we nog iets passends om naar het kantoor van het Waterschapshuis te versturen.[[AFbeelding:Winnaars Praatbokaal 2021.png|thumb|left|400px|Winnaars van de Praatbokaal: Ellen van der Steen, Max Boes en Michel de Boorder!|alt=logo van de strijd om de praatbokaal met daaronder de namen van de winnaars]]De begrippen die uitgelegd zijn in de show: * Zero trust architecture* Self Sovereign Identity* Virtual vs Augmented Reality* Tijdreizen in je data* Bedrijfsfunctiemodel* Capabilities.In de finale gaven beide teams in slechts 2 minuten tijd overtuigend antwoord op de vraag: Hoe weet ik wanneer ik een architect nodig heb?<div style="clear:left"> </div>==Oorspronkelijke beschrijving sessie==In deze spetterende finale van de [[NORA Gebruikersweek 25 mei tot 4 juni 2021]] komen we nog 1 keer samen om terug- en vooruit te blikken en de drie prijzen uit te reiken: de Praatbokaal, het Luisterend Oor en de Kijkersvraag.Onderdeel van deze sessie is een spelshow waarin drie teams van architecten strijden om te bewijzen wie er het beste de vertaalslag kan maken naar de taal van bestuurders en projectleiders. Aan een driekoppige jury van bestuurder, afdelingshoofd en projectleider leggen zij in 60 seconden een aantal begrippen uit. Kan het jurylid iets met deze uitleg? Na drie rondes beantwoorden de teams vervolgens de hamvraag: hoe weet je dat je een architect nodig hebt?Uiteraard is er naast de juryprijs ook een publieksprijs, waar jullie allemaal ter plekke voor mogen meestemmen (via mentimeter). Vanaf x uur kan wie nog puf heeft napraten over de week in kleine groepen (in break-out rooms).==Beschrijving spelshow=====De Jury===* Voorzitter en vertegenwoordiger van de doelgroep bestuurders: Wiepke Maljers, Directeur Advies en Plaatsvervangend Algemeen Directeur van de Stichting ICTU ([https://www.linkedin.com/in/wiepke-maljers/ LinkedIn profiel]).* Vertegenwoordiger van de doelgroep Afdelingshoofden: Ilse Vegter, hoofd afdeling Communicatie & Marketing van de Stichting ICTU ([https://www.linkedin.com/in/ilsevegter/ LinkedIn profiel])* Vertegenwoordiger van de doelgroep Projectleiders: Alwin Bodo, project- & programmamanager bij de Stichting ICTU en Accessibility Officer ([https://www.linkedin.com/in/alwin-bodo/ LinkedIn profiel])===De teams===Twee teams deden mee:* Team Waterschapshuis. ([https://www.linkedin.com/company/het-waterschapshuis/ linkedin waterschapshuis] / [https://www.hetwaterschapshuis.nl/ website waterschapshuis]* Team @TIOH==De casus==Iedereen heeft het er over: als we straks van Corona af zijn blijven we hybride werken. Ook bij de Stichting ICTU is er een sterke behoefte om straks op straks samen te kunnen werken op met collega's en gasten in de juiste mix van thuiskantoor, kantoor en evenementen-locatie. Zoals gebruikelijk denkt iedereen in de organisatie mee en wordt in het voortraject gestrooid met goede adviezen, waarschuwingen en trends waar je 'als je toch bezig bent' ook gelijk rekening mee moet houden. In die context onze fictieve casus:Een directeur, afdelingshoofd of projectleider komt in uit een meeting en is om de oren geslagen met een paar nieuwe of althans minder bekende termen. Bij het koffiezetapparaat ziet hij/zij een architect en klampt die aan: "Ik moet zo weer terug, maar wat betekent in vredesnaam X? En moet ik daar nu echt wat mee in mijn rol?"De architectenteams krijgen telkens 60 seconden om die vraag te beantwoorden. Doen ze dat goed, dan is er daarna nog 2 minuten over om de belangrijke vervolgvraag van de jury te beantwoorden: "Hoe herken ik eigenlijk of ik een architect nodig heb?"vraag van de jury te beantwoorden: "Hoe herken ik eigenlijk of ik een architect nodig heb?")
Het Nederlandse Dienstverleningsconcept + ( ==Sfeerimpressie & vervolg= … ==Sfeerimpressie & vervolg==Na de opening van de bijzondere [[NORA Gebruikersweek 25 mei tot 4 juni 2021|NORA Gebruikersweek]], [[media:NORA Gebruikersweek - Het Nederlandse Dienstverleningsconcept 25mei21.pdf|presenteerde (PDF, 3,5 MB)]] Eric Brouwer als eerste het Dienstverleningsconcept dat enthousiast werd aangevuld met suggesties die via het [https://miro.com/app/board/o9J_lFpk27A=/ MIRO-bord Dienstverleningsconcept] konden worden toegevoegd.Met alle ideeën die hieruit zijn voortgekomen wordt er vanuit de NORA verder gewerkt aan dit concept.NB: De presentatie zoals die nu is gepubliceerd voldoet (nog) niet aan onze toegankelijkheidseisen voor documenten. Ondervind je hier hinder van, neem dan even contact op via [mailto:nora@ictu.nl?subject=niet%20toegankelijke%20presentatie%20Dienstverleningsconcept nora@ictu.nl], dan zoeken we alsnog een oplossing. Of bel/sms naar [[NORA Beheer]] als dat handiger is.==Oorspronkelijke informatie sessie=====Overzicht voor inzicht===Een belangrijk deel van de meerwaarde van een architect ligt in diens vermogen om in- of uit te zoomen en een vraagstuk op die manier in een ander perspectief te zetten. Als het gaat om de dienstverlening aan burgers en wat daar zoal fout bij is gegaan de laatste jaren, ligt de focus van de media en politiek op het detailniveau: wat is er misgegaan met deze burger, die deze dienst aanvroeg? In deze sessie willen we architectuur inzetten om juist uit te zoomen naar het ontwerp van dienstverlening: Is er überhaupt al zo'n ontwerp? Zijn er structuurfouten die rechtgezet moeten worden? Waar willen we naar toe?===Het Dienstverleningsconcept===Weet jij hoe we in Nederland de dienstverlening van de overheid aan burgers en bedrijven hebben geregeld? Welke mechanismen en structuren achter de dienstverlening schuilgaan? En hoe je als burger daar invloed op kunt uitoefenen? Hoewel we dagelijks te maken hebben met die dienstverlening, lijkt het alsof niemand goed antwoord hierop kan geven. En we hebben er vrijwel geen publicaties over gevonden. Vandaar dat we vanuit de NORA community een eerste antwoord op deze vragen hebben opgesteld.In deze interactieve sessie presenteren we het dienstverleningsconcept: de architectuur van de dienstverlening van de overheid op het hoogste abstractie-niveau.Deze architectuur geeft aan hoe het -naar onze mening- zou horen te zijn en te werken.We dagen jullie uit om je reflectie hierop te geven: wat je goed vindt, wat je anders ziet, wat je mist.Als je je vooraf wilt inlezen, dan kan je het [[Dienstverleningsconcept]] alvast bekijken of een pdf ervan opvragen bij eric.brouwer@ictu.nl ===De vorm===Dat doen we eerst in een MIRO-bord, door sticky notes met opmerkingen te plaatsen bij de onderdelen van het dienstverleningsconcept.En daarna gaan we jullie reflecties bespreken in een e-meeting en met de chat (via MS teams).Na deze sessie passen we het Dienstverleningsconcept aan en publiceren we het in de NORA.We gaan daar Nationaal ruchtbaarheid aan geven, zodat het de basis wordt voor een beter ontwerp van de diensten van de overheid.dt voor een beter ontwerp van de diensten van de overheid.)
Themasessie Hoe kunnen we onze gegevens vertrouwen? + ( ==Sfeerimpressie en vervolgstap … ==Sfeerimpressie en vervolgstappen==[[Afbeelding:sessie vertrouwen gegevens1.jpg|300px|thumb|right|Veel inbreng vanuit de zaal|alt=Foto van de themasessie. Zichtbaar zijn ca 16 mensen die in verschillende luisterhoudingen in stoelen zitten, met daarvoor Gijsbert Kruithof, de trekker van deze sessie. Om privacyredenen zijn de gezichten onherkenbaar gemaakt. Op de achtergrond hangen vlaggetjes van de NORA Gebruikersdag.]]: → [[media:Presentatie bij themasessie Hoe kunnen we onze gegevens vertrouwen.pdf|Presentatie (PDF, 889 kB)]]In een rondje onder de aanwezigen werd duidelijk waarom het steeds belangrijker is om goed te weten wat de kwaliteit is van je gegevens:* Meer en meer besluiten worden automatisch genomen op basis van de beschikbare data. En ook waar dat niet zo is bepaalt de kwaliteit van de data steeds meer de kwaliteit van je proces, denk bijvoorbeeld aan het internationaal uitwisselen van patiëntgegevens. * Gegevens uitwisselen wordt de norm, waarbij voorspelbare ketens veranderen in dynamische ecosystemen: een partij waar je vorige week nog nooit van gehoord had kan volgende week afhankelijk zijn van jouw gegevens om een publieke taak uit te voeren. Voor de gebruiker van de data is duidelijkheid over de kwaliteit vaak nog belangrijker dan de hoogte er van: als je weet hoe betrouwbaar het is bepaal je zelf of dat voor jouw doel genoeg is.De expertgroep Gegevensmanagement probeert de komende maanden een handvat te bieden om die te duiden en daarover te communiceren. Een goed begin is het framework dat het Digitaal Stelsel Omgevingswet gebruikt. Dit wordt door de aanwezigen met interesse ontvangen.[[Afbeelding:sessie vertrouwen gegevens2.jpg|300px|thumb|right|Gijsbert Kruithof, lid van de expertgroep Gegevensmanagement en trekker van deze sessie luistert naar de inbreng van een deelnemer.|alt=Foto van Gijsbert Kruithof, de trekker van deze sessie, die serieus kijkt en staat voor een whiteboard en vlaggetjes van de NORA Gebruikersdag.]]De vervolgvraag is nog op welke onderdelen van dit framework NORA iets zou moeten zeggen, en welke onderdelen je als domein, keten of organisatie zelf in vult. Is er bijvoorbeeld zoals bij beveiliging een soort Baseline van kwaliteit aan te geven, waar je niet onder moet zakken, of is het uiteindelijk aan de gebruiker of die Het is bijvoorbeeld denkbaar dat NORA een framework adopteert en stelt dat je over alle onderdelen in ieder geval iets zinnigs moet zeggen, maar niet precies voorschrijft wàt je dan moet zeggen.Wel duidelijk is dat je als eigenaar van gegevens onmogelijk het perspectief van alle mogelijke (her-)gebruikers van je gegevens kunt meenemen. Maar je kunt wel inzichtelijk maken vanuit welk perspectief jij het zelf verzamelt hebt. Het is dus zaak om helder weer te geven wat je verzamelt en met welk doel, hoe je het verzamelt (meet je iemands lengte bijvoorbeeld of vraag je er alleen naar?) en hoe je die gegevens ontsluit. Via LinkedData kun je bijvoorbeeld een flink deel van de semantische problemen omzeilen omdat je de context van de data ook aangeeft. ===Vervolgstappen===Op [[Kwaliteits-criteria en handreiking kwaliteit gegevensmanagement]] komen de NORA-versie van het framework, best practices, tips en wat we nog meer kunnen vinden te staan over dit onderwerp. Zodra we een concept hebben vragen we jullie om feedback, zodat we het direct kunnen verbeteren.==Oorspronkelijke uitnodiging==In deze sessie willen we vanuit de [[Expertgroep Gegevensmanagement]] een eerste voorstel doen voor kwaliteitscriteria voor gegevens. Graag nodigen we je uit om mee te denken en input te leveren. * Wat zijn de kwaliteitscriteria binnen gegevensmanagement? * Hoe zorgen we dat onze overheidsgegevens te vertrouwen zijn? * En wat zijn de aspecten waar we op moeten letten?Deze sessie is een werksessie, waarin we een eerste conceptset aan kwaliteitscriteria zullen reviewen en verder uitwerken.itscriteria zullen reviewen en verder uitwerken.)
Meetup Architecten met de voeten in de klei + ( ==Sfeerimpressie== Een meetup m … ==Sfeerimpressie==Een meetup met weinig mensen, maar wel goede gesprekken. We namen een voorschot op de [[Meetup Leerlingen en gezellen]] en praten over het verschil om als enige architect in een kleine organisatie te werken versus organisaties waarin hele teams van architecten elkaar steunen. Specialisatie versus generalisatie, de diepte in of slim leren jatten.==Oorspronkelijke beschrijving==Even uit lunchen met een oud-collega of iemand van je studie - wie mist het niet? NORA organiseert in de NORA Gebruikersweek een aantal digitale meetups rond lunchtijd, om kort even bij te praten of juist nieuwe mensen te ontmoeten.===Architecten met de voeten in de klei===Architecten komen in alle soorten en maten, met functietitels waarin het woord architect soms niet eens voorkomt. Deze meetup is bedoeld voor iedereen die zich architect voelt en mee helpt bouwen aan de digitale overheid in concrete projecten.Omdat architectuur in de (al dan niet Agile) praktijk nu eenmaal weerbarstiger is dan een referentiearchitectuur. Omdat het altijd leuk is om te praten met iemand die weet waar je het over hebt. En omdat je misschien wel tegen dezelfde vragen en problemen oploopt.===Opzet meetups===Bij elke meetup kom je binnen in een centrale MS Teams meeting. Na een korte inleiding gaan we zo snel mogelijk in kleine groepjes uiteen (daar hoef je als deelnemers niets voor te doen). In de kleine groep staat het je vrij om overal over te praten, net als in een gewone netwerkbijeenkomst. Begin wel even met het uitwisselen van je (LinkedIn-) gegevens zodat je elkaar eventueel later terug kunt vinden om het gesprek voort te zetten!Ongeveer halverwege de meetup sluiten de kleine groepjes en kom je automatisch weer terug in de grote bijeenkomst. Daar blijven we niet lang: als het goed is wordt je al snel in een nieuw willekeurig groepje geplaatst voor een nieuw gesprek.===Na de meetup: wat was te mooi of te belangrijk om in de kleine groep te blijven?===Soms hoor je in een netwerkgesprek iets dat te waardevol is om voor jezelf te houden: relevante informatie, een metafoor die je in je werk kunt gebruiken, een succesverhaal of juist een horrorverhaal waar ook anderen van kunnen leren.Overkomt je dat in deze meetup, geef het dan terug aan onze architectuurcommunity! Dat kan op drie manieren: Mondeling, in de chat of via Miro. Aan het einde van de sessie blijft de centrale meeting nog even open en blijft Marieke als community manager nog even beschikbaar voor vragen en opmerkingen in de chat. Daarnaast is er een gedeeld Mirobord voor de meetup, waar je de hele Gebruikersweek suggesties kunt plaatsen.de hele Gebruikersweek suggesties kunt plaatsen.)
Meetup van de werkvloer tot de boardroom - hoe laat je je architectuur landen? + ( ==Sfeerimpressie== In deze sess … ==Sfeerimpressie==In deze sessie begon het gesprek direct goed, zo goed zelfs dat niemand zin had om op te splitsen in kleinere groepjes. De deelnemers wisselden contactgegevens uit en bespraken onder andere:* Visualisatie als middel om gehoord te worden in de boardroom* Is een project de route van werkvloer naar boardroom?* Wat noem je architectuur en wanneer wordt het wat anders? Je kunt op zoveel verschillende niveaus aan het werk zijn..* In een grote organisatie specialiseer je eerder, heb je verschillende typen architecten en aanpalende beroepen die elk hun eigen rol hebben. In een kleinere organisatie komen die rollen bij elkaar in 'schapen met vijfhonderd poten.' Dat heeft nadelen, maar leert je wel de verbanden zien en slim hergebruiken van bestaande kennis en producten.==Oorspronkelijke beschrijving==Even uit lunchen met een oud-collega of iemand van je studie - wie mist het niet? NORA organiseert in de NORA Gebruikersweek een aantal digitale meetups rond lunchtijd, om kort even bij te praten of juist nieuwe mensen te ontmoeten.===Van de werkvloer tot de boardroom===Architecten komen in alle soorten en maten, met functietitels waarin het woord architect soms niet eens voorkomt. Deze meetup is bedoeld voor iedereen die zich architect voelt en zich dagelijks inspant om architectuur uit te dragen binnen organisaties die daar wellicht nog niet helemaal mee doordrenkt zijn.Omdat je na alle vertaalslagen naar bestuurders, staffuncties en werkvloer wel eens in je 'eigen' taal wilt praten over je werk. Omdat je je wel eens een roepende in de woestijn voelt. En omdat de ander misschien wel wat kan leren van wat er bij jou goed gaat.===Opzet meetups===Bij elke meetup kom je binnen in een centrale MS Teams meeting. Na een korte inleiding gaan we zo snel mogelijk in kleine groepjes uiteen (daar hoef je als deelnemers niets voor te doen). In de kleine groep staat het je vrij om overal over te praten, net als in een gewone netwerkbijeenkomst. Begin wel even met het uitwisselen van je (LinkedIn-) gegevens zodat je elkaar eventueel later terug kunt vinden om het gesprek voort te zetten!Ongeveer halverwege de meetup sluiten de kleine groepjes en kom je automatisch weer terug in de grote bijeenkomst. Daar blijven we niet lang: als het goed is wordt je al snel in een nieuw willekeurig groepje geplaatst voor een nieuw gesprek.===Na de meetup: wat was te mooi of te belangrijk om in de kleine groep te blijven?===Soms hoor je in een netwerkgesprek iets dat te waardevol is om voor jezelf te houden: relevante informatie, een metafoor die je in je werk kunt gebruiken, een succesverhaal of juist een horrorverhaal waar ook anderen van kunnen leren.Overkomt je dat in deze meetup, geef het dan terug aan onze architectuurcommunity! Dat kan op drie manieren: Mondeling, in de chat of via Miro. Aan het einde van de sessie blijft de centrale meeting nog even open en blijft Marieke als community manager nog even beschikbaar voor vragen en opmerkingen in de chat. Daarnaast is er een gedeeld Mirobord voor de meetup, waar je de hele Gebruikersweek suggesties kunt plaatsen.de hele Gebruikersweek suggesties kunt plaatsen.)
Het zelf-likkende ijsje en andere metaforen die je niet meer uit je hoofd krijgt + ( ==Sfeerimpressie== Lees het ess … ==Sfeerimpressie==Lees het essay dat Michiel speciaal voor de NORA Gebruikersweek schreef: [[Inzichten op het snijvlak van Architectuur en beleid - over onderhoudshandleidingen, zelf-likkende ijsjes en andere metaforen]].Er ontspon zich een levendig en humorvol gesprek over Michiels ervaringen in het verleden, de huidige ervaringen van de deelnemers en de hoop en verwachtingen voor de toekomst. Hoe je het gesprek tussen architectuur en beleidsmedewerkers en bestuurders goed aangaat blijft een terugkerend vraagstuk. Deels is dat het vinden van het juiste vocabulaire, het in heldere taal uitleggen van abstracte begrippen zoals Gerdine Keijzer-Baldé al aangaf in haar [[Start NORA Gebruikersweek mei 2021|openingstoespraak]]. En we in de [[Finale NORA Gebruikersweek mei 2021|strijd om de Praatbokaal]] oefenden.Daaronder ligt de gezamenlijke zoektocht wie nu waar over moet en wil gaan: is architectuur een actief stuurinstrument dat de bestuurder moet kunnen hanteren? Zo ja, dan moet die er ook mee kunnen werken. Is het slechts een 'vertaling' van beleid in concrete principes en keuzes? Dan zal de bestuurder achteruit leunen, terwijl de architect wel aangehaakt moet blijven om die 'vertalingsslag' te maken en actueel te houden.Praat je naar bestuurders op kleuterniveau, verwacht dan ook geen volwassen keuzes: kun je iets dat ingewikkeld is aansturen op versimpelde wijze? En van de andere kant, kun je een goede schets van de toekomst geven op niveau van maatschappelijke meerwaarde als de visie van je organisatie niet helder is?Ten slotte nog één metafoor uit het publiek: de T-shaped architect. Een architect moet als verbinder een brede kennis en interesse hebben, zodat hij aansluit bij de werkvloer en de boardroom, de IT en de business, de inhoud en het proces. En op het eigen vak moet de architect juist de diepte ingaan, de contexten niet alleen verbinden maar ook inhoud en inzicht toevoegen.==Oorspronkelijke beschrijving sessie==In 15 jaar NORA is één ding nooit veranderd: architectuur kan niet succesvol zijn zonder een goede samenwerking met beleid en bestuur. En dat betekent op zoek gaan naar manieren om te verbinden en te vertalen. Michiel Schoo, voormalig dossierhouder van NORA bij het ministerie van Binnenlandse Zaken, gunt ons een inkijkje in zijn eigen herinneringen aan de begintijd van NORA: wat droeg er bij aan succes, wat stond er in de weg, welke metaforen bleken van toepassing? En hij geeft aan hoe hij nu tegen de dynamiek tussen architectuur en bestuur aankijkt.ynamiek tussen architectuur en bestuur aankijkt.)
Verhalen vertellen bij het kampvuur (startsessie) + ( ==Verslag & vervolg== De st … ==Verslag & vervolg==De story telling workshop was niet druk bezocht, maar daarom niet minder waardevol voor de deelnemers. Door elkaar goed te bevragen en steeds aan de verhalenverteller terug te geven wat het verhaal met de luisteraar deed hielpen we elkaar op weg naar een succesvol verhaal. Een metafoor kan voor ons goed herkenbaar zijn, maar sluit het ook aan bij de leefwereld van de doelgroep? Werden we direct het verhaal ingezogen, of duurde dat even? Waarom? Tussen de sessies in zijn de verhalen herschreven. Wendy schreef bovendien voor elke deelnemer ook een verhaal op basis van de doelen en boodschap die in de eerste sessie waren bepaald. Dat bleek goed te helpen om het eigen verhaal helderder te krijgen en het vanuit een ander perspectief te bekijken. Omdat de behoefte aan goede storytelling bij architecten wel aanwezig lijkt beschouwen we deze sessie als pilot: later dit jaar of volgend jaar willen we opnieuw een workshop organiseren, waarbij we de datum en tijd met een datumprikker bepalen. Hopelijk kunnen zo meer architecten deelnemen.De NORA community managers hebben tijdens de sessies bovendien ook zelf een verhaal geschreven om mensen op te roepen actief deel te nemen aan de communities (in twee versies), dat we ergens het komende jaar gaan inzetten. Wordt vervolgd kortom!==Oorspronkelijke info sessie=='''N.B.''' Deze workshop heeft twee delen, het tweede deel is op [[Verhalen vertellen bij het kampvuur (slotsessie)|3 juni]]!==Het verhaal als gereedschap voor de architect==Als je wilt dat mensen hun gedrag aanpassen kan een krachtig verhaal een vlijmscherp gereedschap zijn:* Een horrorverhaal van wat er bij anderen is fout gegaan zet je op scherp om dat bij jullie niet te laten gebeuren (daarom moest ik dus altijd mijn papieren in een ondoorzichtig mapje stoppen);* Een belangrijke les of voornemen wordt concreet in een makkelijk te onthouden voorbeeld (denk aan de paarse krokodil);* Een succesverhaal kan je over de drempel trekken om iets nieuws te proberen (het kan dus echt!);* Een persoonlijke anekdote kan de ander over zijn wantrouwen heen helpen omdat hij je als mens leert kennen;* Een gedeeld verhaal kan het begin zijn van een gedeelde visie en toekomst.We kennen allemaal wel mensen die meesters zijn in het vertellen van verhalen. En daar scharen we onszelf niet altijd onder. ==Je verhaal bewust verbeteren en gericht inzetten==Maar je hoeft geen meester te zijn om te beginnen met storytelling: als je er goed op let, zul je merken dat je in gesprekken met anderen continu verhalen vertelt of naar verhalen luistert. Dat doen we onbewust, vanuit onze eigen menselijke behoefte om contact te leggen, te delen wat ons overkomt en elkaar te vermaken.Maar je kunt het ook bewust doen, met een concreet (professioneel) doel voor ogen. Zoals je een belangrijk gesprek niet helemaal spontaan voert, maar het eerst goed voorbereidt, verdient ook een belangrijk verhaal een goede voorbereiding. Zodat je geen meesterverteller hoeft te zijn om mensen te raken met je boodschap.==Wat gaan we deze sessies doen?==Onder begeleiding van Wendy Pragt, naast community manager bij NORA ook schrijfster van andermans levensverhaal, gaan we samen aan de slag met onze eigen verhalen. Met tips & tricks, maar vooral door goed te leren luisteren en elkaar terug te geven wat een verhaal (nog niet) met ons doet. Vóór de eerste sessie bepaal je welk verhaal je wilt vertellen: wat is je doel, je doelgroep(en), wat gebeurt er in het verhaal? In de eerste sessie vertel je je verhaal en haalt feedback op voor een verbeterde versie. Tussen de sessies in kun je de feedback verwerken en in de laatste sessie brengen we het nog een keer naar een hoger plan.==Wat voor verhalen zijn geschikt voor deze sessie?==Alle verhalen die:* in ca 5 minuten te vertellen zijn (geen hele levensverhalen);* je wilt inzetten in je werk als architect.==Inschrijven en aanleveren van verhalen==Deze workshop werkt het beste met 6 à 8 deelnemers, dus [mailto:nora@ictu.nl?subject=Verhalen%20vertellen%20bij%20het%20kampvuur&body=Beste%20mensen%20van%20NORA%2C%0A%0AIk%20doe%20graag%20mee%20aan%20de%20interactieve%20workshop%20Verhalen%20vertellen%20bij%20het%20kampvuur%20op%20woensdag%2026%20mei%20en%20donderdag%203%20juni%202021.%0A%0AIk%20heb%20voor%20deze%20sessie%20een%20verhaal%20in%20gedachten%20over%3A%20%28onderwerp%29%0A%0AIk%20wil%20mijn%20verhaal%20vertellen%20aan%3A%20%28doelgroep%2Fdoelgroepen%29%20%0A%0AIn%205%20steekwoorden%20is%20mijn%20verhaal%3A%20...%20...%20...%20...%20...%0A%0AMijn%20naam%20en%20functie%2Frol%3A%20%0AMijn%20organisatie%3A%0AMijn%20telefoonnummer%3A%0A%0AHopelijk%20is%20het%20maximaal%20aantal%20inschrijvingen%20nog%20niet%20bereikt%2C%0A%0AMet%20vriendelijke%20groeten%2C&cc=wendy.pragt@ictu.nl schrijf je z.s.m. in] als je wilt meedoen. We vragen je om bij je inschrijving vast de belangrijkste elementen van je verhaal toe te voegen, zodat Wendy de sessie goed kan voorbereiden.haal toe te voegen, zodat Wendy de sessie goed kan voorbereiden.)
Verhalen vertellen bij het kampvuur (slotsessie) + ( ==Verslag & vervolg== De st … ==Verslag & vervolg==De storytelling-workshop werd niet druk bezocht, maar was daarom niet minder waardevol voor de deelnemers. Door elkaar goed te bevragen en steeds aan de verhalenverteller terug te geven wat het verhaal met de luisteraar deed, hielpen we elkaar op weg naar een succesvol verhaal. Een metafoor kan voor ons goed herkenbaar zijn, maar sluit het ook aan bij de leefwereld van de doelgroep? Werden we direct het verhaal ingezogen, of duurde dat even? Waarom? Tussen de sessies in zijn de verhalen herschreven. Wendy schreef bovendien voor elke deelnemer ook een verhaal op basis van de doelen en boodschap die in de eerste sessie waren bepaald. Dat bleek goed te helpen om het eigen verhaal helderder te krijgen en het vanuit een ander perspectief te bekijken. Omdat de behoefte aan goede storytelling bij architecten wel aanwezig lijkt, beschouwen we deze sessie als pilot: later dit jaar of volgend jaar willen we opnieuw een workshop organiseren, waarbij we de datum en tijd met een datumprikker bepalen. Hopelijk kunnen zo meer architecten deelnemen.De NORA community managers hebben tijdens de sessies bovendien ook zelf een verhaal geschreven om mensen op te roepen actief deel te nemen aan de communities (in twee versies), dat we ergens het komende jaar gaan inzetten. Wordt vervolgd kortom![[Categorie:NORA Gebruikersweek mei 2021]][[Categorie:Samen werken]][[Categorie:Samen werken]])
Erven bij leven - de NORA Familie deelt haar mooiste meubilair + ( ==Verslag & vervolg== Marie … ==Verslag & vervolg==Marieke Vos en Joris Dirks gaven namens NORA kort aan hoe je content op noraonline.nl kunt toevoegen. Belangrijkste boodschap: Gewoon doen! Alleen voor de [[principes]] geldt een relatief zware wijzigingsprocedure, voor alle andere content is een kort overleg met de inhoudelijk eigenaar en/of NORA Beheer meestal genoeg om direct aan te slag te mogen. Zie ook het [[Wijzigingsproces NORA]]. Peter Makkes en André Plat van de [[GEMMA (Gemeentelijke ModelArchitectuur)]] gingen de deelnemers vervolgens voor in een Miro-bord, om kennis met elkaar te maken en vooral ook om aan te dragen welke content en architectuurkennis van de verschillende architecturen in de publieke sector zo waardevol is dat het de moeite waard is om ze verder te delen: via noraonline.nl of in de eigen architectuur. Op die manier vullen NORA en haar dochters - en de dochters onderling - elkaar straks nóg meer aan. En is de juiste info op de juiste plek(ken) te vinden.We sloten de sessie af met concrete afspraken: wie gaat waarmee aan de slag? Er is voor de volgende onderwerpen afgesproken vervolgstappen te zetten:* [[Zaakgericht Werken]]: meer samenhang en verwijzingen tussen GEMMA en NORA* [[Duurzame Toegankelijkheid]]: Architecten vanuit de GEMMA gaan met de nieuwe architect van het Nationaal Archief aan de slag om dit thema in NORA te verbeteren* Common Ground / NLX: dit onderwerp moet vanuit GEMMA ook op noraonline.nl een plekje krijgen* De aanpak van de CORA rond [https://cora.wikixl.nl/index.php/CORA_Prestatie-indicatoren Prestatie-indicatoren] verdient bredere aandacht, op noraonline.nl of via een kennissessie* Het concept-thema [[Cloud]] in de NORA kan worden aangevuld vanuit de [[HORA (Hoger Onderwijs Referentie Architectuur)]]: [https://hora.surf.nl/index.php/De_inzet_van_cloud_computing hora.surf.nl/inzet cloud computing]===Presentatie & export Miro-bord===* [[media:export Miro-bord Erven bij Leven.pdf|export Miro-bord (PDF, 472 kB)]]* [[media:Presentatie Hoe krijg ik content op noraonline?.pdf|Presentatie Hoe krijg ik content op noraonline.nl? (PDF, 569 kB)]]==Oorspronkelijke info sessie==Krankzinnigheid is erfelijk, zo gaat de tegelwijsheid: je krijgt het van je kinderen. Gelukkig worden er in families ook veel positieve dingen juist al bij leven geërfd: dat schilderij waar geen ruimte meer voor is, de babykleren die telkens een deurtje verder gaan, die comfortabele stoel die al drie studentenkamers heeft opgevrolijkt - pareltjes die de oorspronkelijke eigenaar zonder pijn in het hart kan missen.Als familie van architecturen hebben we elk ook zo onze pareltjes van kennis verzameld door de jaren heen: zelf opgebouwd, slim ingekocht, of uit andere bron overgenomen en op maat gemaakt voor de eigen context. Soms zien we de waarde zelf niet meer zo, omdat we er aan gewend zijn. Soms, maar lang niet zo vaak als we zouden willen, komt er toevallig een familielid op bezoek die haar waardering er over uit spreekt. En heel soms kijken we er naar en denken: dat zou een stuk meer tot z'n recht komen in een ander huis.Deze sessie is bedoeld om te kijken wat de 'dochter' architecturen in huis hebben dat ook, of misschien zelfs beter, tot z'n recht zou komen bij NORA of bij een andere dochter. De deelnemers dragen vanuit hun eigen kennis kandidaten aan en vanuit NORA kijken we wat de snelste route kan zijn om de 'overerving' naar NORA te realiseren.Denk je met ons mee?===Opzet sessie===* presentatie hoe krijg ik iets in NORA* inventariserende & oriënterende bijeenkomst waarin je je pareltjes inbrengt via Miro* we bekijken elkaars inbreng en melden ons aan om bij te dragen aan initiatieven waar we achter staan* laatste kwartier afspraken maken met de inbrenger over een vervolgtraject op maat inclusief tijdspadinbrenger over een vervolgtraject op maat inclusief tijdspad)
Stand van zaken vernieuwing NORA architectuurprincipes + ( ==Verslag en vervolg== De [[Werkgroep NORA Architectuur Principes]] … ==Verslag en vervolg==De [[Werkgroep NORA Architectuur Principes]] nam ons mee in hun traject om de architectuurprincipes van de NORA te vernieuwen en in lijn te brengen met de [[Kernwaarden van dienstverlening]]. Eerst was er een korte inhoudelijke [[media:Stand van zaken vernieuwing NORA Architectuurprincipes Gebruikersweek mei 2021.pdf|presentatie (PDF, 514 kB)]] over de huidige stand van zaken. Vervolgens was er gelegenheid vragen te stellen en feedback te geven. Vragen en opmerkingen die niet ter plekke behandeld konden worden komen aan bod in de verdere workshops van de werkgroep - uiteraard krijgt de indiener daar nog een terugkoppeling over.==Oorspronkelijke beschrijving sessie=====Achtergrond: Kernwaarden van Dienstverlening===Op de [[NORA Gebruikersdag 10 november 2020]] werden Kernwaarden van Dienstverlening gepresenteerd. De Gebruikersraad is inmiddels akkoord gegaan om deze kernwaarden toe te voegen aan het kennismodel van NORA en de [[Principes|architectuurprincipes]] van NORA hiermee in lijn te brengen. De werkgroep NORA Architectuur Principes is in het leven geroepen om richting en vorm te geven aan dit laatste proces: Welk principe draagt bij aan welk NORA [[Doel]] en [[Kernwaarde]]? Welke AP's missen we nog, aangezien de kernwaarde [[Toekomstbestendig]] en de bijbehorende doelen [[Wendbaar (Doel)]], [[Innovatief (Doel)]] en [[Duurzaam (Doel)]] nog helemaal nieuw zijn voor NORA? Hoe zijn de (oude en nieuwe) principes vervolgens verbonden met de vijf architectuurlagen van het NORA [[Vijflaagsmodel]]?===Besluitvorming NORA Gebruikersraad===Zie voor de voorstellen en plannen die aan dit traject ten grondslag liggen de besluitvorming in de [[NORA Gebruikersraad]]:* [[NORA Gebruikersraad/2020-11-12#15.15 uur Kernwaarden van dienstverlening (Robert van Wessel, ter besluitvorming)|12 december 2020]] * [[NORA Gebruikersraad/2021-02-02#Kernwaarden van dienstverlening / NORA AP’s (Athena Wijsman, ter besluitvorming)|2 februari 2021]] * [[NORA Gebruikersraad/2021-04-06#Kernwaarden voor dienstverlening (Ter informatie, Robert van Wessel)|6 april 2021]]NORA Gebruikersraad/2021-04-06#Kernwaarden voor dienstverlening (Ter informatie, Robert van Wessel)|6 april 2021]])
Bring Your Own PSA (sessie 1) + ( ==Verslag sessie== Meer informa … ==Verslag sessie==Meer informatie:* [[NORA review]]* [[NORA review kwaliteitskader]]In deze sessie waren van te voren geen PSA's ingebracht. Met een groep van een man of 14 bekeken Eric Brouwer, Peter Bergman en Robert van Wessel daarom de referentiearchitectuur van Regie op Gegevens, die waarschijnlijk in het najaar in een nieuwere versie in openbare review zal gaan via noraonline.nl.Dit leidde tot discussies over onder andere:* Is het verschil tussen een PSA en een referentiearchitectuur altijd duidelijk? Zou een PSA bijvoorbeeld actionable moeten zijn?* Horen beleidsbrieven bij het juridisch kader, of hoort daar alleen wet- en regelgeving?* Beoordeel je in een NORA review of het voldoet aan NORA, of het een goede architectuur is, of allebei? Beide, tot op zeker hoogte ;-)* Moet er (altijd) een IST en SOLL transitie in een PSA voorkomen?* Hoeveel ruimte moet de huidige situatie in beslag nemen in een PSA?* Zou op noraonline naast het begrip [[PSA (Project Startarchitectuur)]] niet ook referentiearchitectuur en bijv. productarchitectuur gedefinieerd moeten worden?* Is de architectuurscope niet vaak groter dan de projectscope?* De samenhang met andere projecten / programma's hoort ook in een PSA thuis* Hoe dik of dun je PSA kan zijn is afhankelijk van wat er al als (enterprise) architectuur is beschreven. Idealiter trek je zaken die je in PSA's goed beschrijft naar je enterprise architectuur toe en maakt zo een serie van 'bouwblokken' die je in andere PSA's kunt gebruiken - of er naar verwijzen. Dan heb je uiteindelijk een veel dunner document nodig.==Oorspronkelijke sessiebeschrijving=====Hoe NORA-proof is mijn PSA?===Steeds meer opdrachtgevers weten het al: bij je verandertraject in de eigen organisatie of digitale dienst aan de burger neem je een projectleider in de hand EN een onafhankelijk architect. De projectleider zorgt dat je inderdaad van A naar Beter komt binnen tijd en budget, de architect zorgt dat het eindresultaat ook inderdaad Beter is: ontworpen volgens de laatste inzichten, aansluitend op de omgeving en conform alle relevante wettelijke en kwaliteits-kaders. Het middel daarvoor is de [[PSA (Project Startarchitectuur)]]. Maar hoe zorg je dat dat PSA niet alleen de eigen directe context meeneemt, maar ook de kennis en afspraken op nationaal niveau in de NORA? We laten zien hoe je dat al in 1 uur kunt laten checken.===Zo stellen we dat vast voor een willekeurige PSA!===In deze sessie laat een NORA-expert ter plekke zien hoe hij een nog niet eerder door hem bekeken PSA analyseert en waardeert aan de hand van de PSA-instrumenten die de NORA biedt. Denk daarbij aan de [https://www.noraonline.nl/images/noraonline/6/64/ICTU_Handleiding_voor_het_maken_van_een_PSA.pdf PSA handleiding], de [[Principes|Architectuur Principes]], het [[Vijflaagsmodel]] en [[Thema's]].Een hiertoe aangeleverde PSA wordt van commentaar en adviezen voorzien. Zo concreet, dat je daar in het project direct mee aan de slag kunt!==Opzet van de sessie==We beginnen met een korte beschrijving van de ingebrachte PSA's, waarna de aanwezigen ter plekke kiezen welke PSA in deze sessie behandeld gaat worden.De gekozen PSA brengen we integraal in beeld, waarbij we de expert volgen die het document doorloopt. Hij denkt hardop en geeft zo een kijkje in de keuken van de NORA peer-review. Natuurlijk is er gelegenheid om in de chat vragen te stellen over het hoe en waarom, al zullen die om wille van de tijd mogelijk deels pas na afloop van de sessie kunnen worden beantwoord.Na de sessie delen we alle commentaren en bevindingen met degene die de PSA heeft aangeleverd. Vragen en aanvullingen over de methodiek van de NORA review bundelen we en publiceren we na afloop van de NORA Gebruikersweek voor alle deelnemers op noraonline.nl.===OPROEP - breng zelf een PSA in voor de peer-review===We dagen jullie uit om zelf een PSA in te brengen, die publiekelijk mag worden gedeeld. Het zou mooi zijn als het gaat om een nog lopend project, zodat de feedback ook echt kan worden gebruikt door de eigen architect om het op een hoger plan te brengen. Maar misschien zijn er andere redenen om een PSA te willen reviewen, bijvoorbeeld wanneer na afloop bleek dat er het een en ander over het hoofd gezien is: had een NORA review dat kunnen voorkomen?PSA's die niet besproken worden kunnen na afloop van de Gebruikersweek alsnog voor een NORA review worden aangemeld. Maar misschien heeft deelname aan de sessie je belangrijkste vragen al beantwoord - we horen het graag.Lever je PSA in pdf-format aan via [mailto:nora@ictu.nl?subject=PSA%20voor%20Bring%20Your%20Own%20PSA%20Gebruikersweek&body=Beste%20mensen%20van%20NORA%2C%0AHierbij%20lever%20ik%20een%20PSA%20om%20te%20bespreken%20in%20de%20sessie%20Bring%20Your%20Own%20PSA.%20Ik%20zal%20aanwezig%20zijn%20bij%20de%20sessie%20op%20donderdag%2027%20mei%20%28sessie%201%29%20%2F%20dinsdag%201%20juni%20%2F%20allebei.%0A%0AHet%20PSA%20is%20van%20het%20project%20of%20programma%20.....%2C%20dat%20nog%20van%20start%20gaat%20%2F%20al%20loopt%20%2F%20al%20is%20afgerond.%0AOnze%20belangrijkste%20vragen%20bij%20het%20PSA%20zijn%3A%20%0A%0A%0AMet%20vriendelijke%20groeten%2C%0ANaam%2C%20rol%20t.o.v.%20PSA%2C%20organisatie. nora@ictu.nl], inclusief een korte beschrijving van het project/programma en de belangrijkste vragen die jullie hebben.NB: Kun je niet deze sessie, maar wil je wel graag meedoen? Deze sessie wordt twee keer aangeboden in de NORA Gebruikersweek, op [[Bring Your Own PSA (sessie 1)|donderdag 27 mei]] en [[Bring Your Own PSA (sessie 2)|dinsdag 1 juni]].[[Bring Your Own PSA (sessie 2)|dinsdag 1 juni]].)
Bring Your Own PSA (sessie 2) + ( ==Verslag sessie== Meer informa … ==Verslag sessie==Meer informatie:* [[NORA review]]* [[NORA review kwaliteitskader]]In deze intieme sessie konden alle deelnemers (delen van) een eigen PSA laten zien en bespreken. Een aantal inzichten die uit de sessie kwam:* In een PSA moet veel meer staan als de context nog niet in bijvoorbeeld een enterprise architectuur staat beschreven.* De betrokkenheid van stakeholders in een PSA is heel belangrijk - niet alleen voor de architect maar als het goed is juist voor de stakeholders zelf.* PSA's schrijven is een kunst die je door oefenen en reviewen steeds beter onder de knie krijgt. Verschillende reviewers halen verschillende elementen uit een PSA naar voren, waardoor uiteindelijk een completer beeld en document ontstaat.==Oorspronkelijke sessiebeschrijving=====Hoe NORA-proof is mijn PSA?===Steeds meer opdrachtgevers weten het al: bij je verandertraject in de eigen organisatie of digitale dienst aan de burger neem je een projectleider in de hand EN een onafhankelijk architect. De projectleider zorgt dat je inderdaad van A naar Beter komt binnen tijd en budget, de architect zorgt dat het eindresultaat ook inderdaad Beter is: ontworpen volgens de laatste inzichten, aansluitend op de omgeving en conform alle relevante wettelijke en kwaliteits-kaders. Het middel daarvoor is de [[PSA (Project Startarchitectuur)]]. Maar hoe zorg je dat dat PSA niet alleen de eigen directe context meeneemt, maar ook de kennis en afspraken op nationaal niveau in de NORA? We laten zien hoe je dat al in 1 uur kunt laten checken.===Zo stellen we dat vast voor een willekeurige PSA!===In deze sessie laat een NORA-expert ter plekke zien hoe hij een nog niet eerder door hem bekeken PSA analyseert en waardeert aan de hand van de PSA-instrumenten die de NORA biedt. Denk daarbij aan de [https://www.noraonline.nl/images/noraonline/6/64/ICTU_Handleiding_voor_het_maken_van_een_PSA.pdf PSA handleiding], de [[Principes|Architectuur Principes]], het [[Vijflaagsmodel]] en [[Thema's]].Een hiertoe aangeleverde PSA wordt van commentaar en adviezen voorzien. Zo concreet, dat je daar in het project direct mee aan de slag kunt!===Opzet van de sessie===We beginnen met een korte beschrijving van de ingebrachte PSA's, waarna de aanwezigen ter plekke kiezen welke PSA in deze sessie behandeld gaat worden.De gekozen PSA brengen we integraal in beeld, waarbij we de expert volgen die het document doorloopt. Hij denkt hardop en geeft zo een kijkje in de keuken van de NORA peer-review. Natuurlijk is er gelegenheid om in de chat vragen te stellen over het hoe en waarom, al zullen die om wille van de tijd mogelijk deels pas na afloop van de sessie kunnen worden beantwoord.Na de sessie delen we alle commentaren en bevindingen met degene die de PSA heeft aangeleverd. Vragen en aanvullingen over de methodiek van de NORA review bundelen we en publiceren we na afloop van de NORA Gebruikersweek voor alle deelnemers op noraonline.nl.===OPROEP - breng zelf een PSA in voor de peer-review===We dagen jullie uit om zelf een PSA in te brengen, die publiekelijk mag worden gedeeld. Het zou mooi zijn als het gaat om een nog lopend project, zodat de feedback ook echt kan worden gebruikt door de eigen architect om het op een hoger plan te brengen. Maar misschien zijn er andere redenen om een PSA te willen reviewen, bijvoorbeeld wanneer na afloop bleek dat er het een en ander over het hoofd gezien is: had een NORA review dat kunnen voorkomen?PSA's die niet besproken worden kunnen na afloop van de Gebruikersweek alsnog voor een NORA review worden aangemeld. Maar misschien heeft deelname aan de sessie je belangrijkste vragen al beantwoord - we horen het graag.Lever je PSA in pdf-format aan via [mailto:nora@ictu.nl?subject=PSA%20voor%20Bring%20Your%20Own%20PSA%20Gebruikersweek&body=Beste%20mensen%20van%20NORA%2C%0AHierbij%20lever%20ik%20een%20PSA%20om%20te%20bespreken%20in%20de%20sessie%20Bring%20Your%20Own%20PSA.%20Ik%20zal%20aanwezig%20zijn%20bij%20de%20sessie%20op%20donderdag%2027%20mei%20%28sessie%201%29%20%2F%20dinsdag%201%20juni%20%2F%20allebei.%0A%0AHet%20PSA%20is%20van%20het%20project%20of%20programma%20.....%2C%20dat%20nog%20van%20start%20gaat%20%2F%20al%20loopt%20%2F%20al%20is%20afgerond.%0AOnze%20belangrijkste%20vragen%20bij%20het%20PSA%20zijn%3A%20%0A%0A%0AMet%20vriendelijke%20groeten%2C%0ANaam%2C%20rol%20t.o.v.%20PSA%2C%20organisatie. nora@ictu.nl], inclusief een korte beschrijving van het project/programma en de belangrijkste vragen die jullie hebben.NB: Kun je niet deze sessie, maar wil je wel graag meedoen? Deze sessie wordt twee keer aangeboden in de NORA Gebruikersweek, op [[Bring Your Own PSA (sessie 1)|donderdag 27 mei]] en [[Bring Your Own PSA (sessie 2)|dinsdag 1 juni]].[[Bring Your Own PSA (sessie 2)|dinsdag 1 juni]].)
Meetup Leerlingen en gezellen + ( ==Vervolg== In overleg tussen N … ==Vervolg==In overleg tussen NORA en [[GEMMA (Gemeentelijke ModelArchitectuur)]] hebben we besloten om deze meetup een vervolg te geven: we starten met een community voor beginnend overheidsarchitecten. Inmiddels hebben we al een behoorlijk lijstje aan geïnteresseerden bij elkaar, maar je kunt je altijd blijven aanmelden via [mailto:nora@ictu.nl?subject=aanmelding%20community%20van%20beginnend%20overheidsarchitecten&cc=gemmaonline@VNG.NL nora@ictu.nl]. In juli of augustus is de eerste inventariserende sessie: wat hopen de deelnemers te vinden in een community, sluiten die verschillende behoeften genoeg bij elkaar om met een community te starten en zo ja wat zijn de eerste vervolgstappen? Oproep aan ervaren architecten: Een aantal deelnemers heeft al laten weten prijs te stellen op contacten met meer ervaren architecten, dus we zoeken ook mensen die het leuk vinden om hun nieuwe collega's een handje te helpen. Stuur even een mailtje naar [mailto:nora@ictu.nl?subject=ik%20help%20graag%20beginnend%20architecten%20een%20handje&body=Beste%20community%20managers%20van%20NORA%20%26%20GEMMA%2C%20%0A%0AVanuit%20mijn%20ervaring%20help%20ik%20graag%20beginnend%20architecten%20uit%20de%20nieuwe%20community%20een%20handje%20als%20ze%20dat%20nodig%20hebben.%20Je%20mag%20mij%20bijvoorbeeld%20benaderen%20voor%3A%20...%0A%0A%0AIk%20heb%20ervaring%20binnen%20deze%20type%28n%29%20organisaties%3A...%20%20%20%2F%20als%20dit%20type%28n%29%20architect%3A%20...%20%20%0A%0A%0AIk%20vind%20het%20het%20prettigst%20om%20%C3%A9%C3%A9n%20op%20%C3%A9%C3%A9n%20met%20een%20collega%20te%20werken%20%2F%20een%20klein%20groepje%20te%20begeleiden%20%2F%20een%20presentatie%20te%20geven%20voor%20een%20groep%20%2F%20anders%20.%0A%0AMet%20vriendelijke%20groeten%2C&cc=gemmaonline@VNG.NL nora@ictu.nl] als we je mogen benaderen, bijvoorbeeld voor mentoraat, een presentatie over een bepaald onderwerp, een peer-review van een type architectuurproduct, als hulplijn bij een concrete hulpvraag of om te vertellen hoe jij je eigen ontwikkeling als architect vorm geeft en gaf.==Oorspronkelijke beschrijving sessie==Even uit lunchen met een oud-collega of iemand van je studie - wie mist het niet? NORA organiseert in de NORA Gebruikersweek een aantal digitale meetups rond lunchtijd, om kort even bij te praten of juist nieuwe mensen te ontmoeten.===Leerlingen en gezellen===Als architectuur een vak is en overheidsarchitectuur een specialisme, hoe leer je dat vak dan? Als je met architecten praat merk je dat ze zelden een rechte lijn hebben gevolgd in hun carrière, maar 'er in zijn gerold.' Soms vanuit de techniek, soms vanuit de business, regelmatig vanuit een studie die niets met het vakgebied te maken lijkt te hebben. Vraag je hen naar hun leerproces dan is het vooral veel 'gewoon proberen' geweest en veel ervaring opbouwen door de jaren heen.Leuk voor hen, maar je kunt er als beginnend architect zo weinig mee. Deze meetup is bedoeld om mensen die nieuw zijn in het vak van architect en/of nieuw in overheidsland bij elkaar te brengen en te laten sparren over hun leerproces:* Zie jij jezelf als leerling, als gezel, of als meester in je eigen specialisme?* Geef je zelf vorm aan je leerproces, of overkomt het je?* Wat heeft jou geholpen, dat anderen misschien ook kunnen proberen?* Wat zoek jij, waar een ander je misschien in kan helpen?* Wat vind je moeilijk en waarom?* Hebben jullie behoefte aan hulp of faciliteiten vanuit de NORA Familie en zo ja wat dan?Deze meetup is bewust langer dan de andere twee, zodat de gesprekken iets meer de diepte in kunnen gaan. We hopen als community managers dat uit deze groep een nieuwe deelcommunity voor NORA kan groeien, die elkaar weet te vinden en verder helpt. Ideeën voor die community kunnen vóór, tijdens en na de sessie verzameld worden in een Mirobord.==Opzet meetups==Bij elke meetup kom je binnen in een centrale MS Teams meeting. Na een korte inleiding gaan we zo snel mogelijk in kleine groepjes uiteen (daar hoef je als deelnemers niets voor te doen). In de kleine groep staat het je vrij om overal over te praten, net als in een gewone netwerkbijeenkomst. Begin wel even met het uitwisselen van je (LinkedIn-) gegevens zodat je elkaar eventueel later terug kunt vinden om het gesprek voort te zetten!Ongeveer halverwege de meetup sluiten de kleine groepjes en kom je automatisch weer terug in de grote bijeenkomst. Daar blijven we niet lang: als het goed is wordt je al snel in een nieuw willekeurig groepje geplaatst voor een nieuw gesprek.==Na de meetup: wat was te mooi of te belangrijk om in de kleine groep te blijven?==Soms hoor je in een netwerkgesprek iets dat te waardevol is om voor jezelf te houden: relevante informatie, een metafoor die je in je werk kunt gebruiken, een succesverhaal of juist een horrorverhaal waar ook anderen van kunnen leren.Overkomt je dat in deze meetup, geef het dan terug aan onze architectuurcommunity! Dat kan op drie manieren: Mondeling, in de chat of via Miro. Aan het einde van de sessie blijft de centrale meeting nog even open en blijft Marieke als community manager nog even beschikbaar voor vragen en opmerkingen in de chat. Daarnaast is er een gedeeld Mirobord voor de meetup, waar je de hele Gebruikersweek suggesties kunt plaatsen.up, waar je de hele Gebruikersweek suggesties kunt plaatsen.)
Themasessie Doop van de DERA, de jongste dochter van NORA + ( Norbert Jansen, projectleider N … Norbert Jansen, projectleider NORA, heet de DERA welkom in de NORA Familie. Voor alle aanwezigen is er een papieren geboortekaartje, dat uiteraard ook [http://www.mmvos.nl/dera digitaal] ontsloten is. Vervolgens gaf Bram Gaakeer (min. OCW) een uitgebreide [[media:Presentatie Lancering DERA 2.pdf|presentatie (PDF, 389 kB)]] over de totstandkoming en de inhoud van de [[DERA (Digitale Erfgoed Referentie Architectuur)]]. Dat leverde een geanimeerde discussie op met de aanwezigen over zaken als vindbaarheid, eigenaarschap en auteursrecht.Na een inhoudelijk rijk uurtje met de nodige vragen gingen we naadloos over in de netwerkborrel voor alle deelnemers aan de Gebruikersdag. De gesprekken waren goed, de drankjes vloeibaar en de hapjes gingen snel... [[Afbeelding:Gasten borrel.jpg|thumb|right|300px|De gesprekken waren goed|alt=Foto van enkele aanwezigen bij de borrel, onherkenbaar in beeld, die met elkaar staan te praten bij sta-tafels.]][[Afbeelding:borrel.jpg|left|thumb|350px|De drankjes waren vloeibaar en de hapjes gingen snel...|alt=Foto van half opgegeten hapjes op borreltafel]][[Afbeelding:borrel.jpg|left|thumb|350px|De drankjes waren vloeibaar en de hapjes gingen snel...|alt=Foto van half opgegeten hapjes op borreltafel]])
Themasessie Single Digital Gateway - wat komt er op ons af vanuit Europa? + ( [[Afbeelding:Angela en Caroliene (publiek geblurd).jpg|right|300px|thumb|Angela Imhof en Caroliene Steltenpool (sprekers)|alt=foto van Angela Imhof en Caroliene Steltenpool bij een spreekgestoelte, met daarvoor deel van het publiek tijdens de sessie (onscherp gemaakt ivm de privacy).]] … [[Afbeelding:Angela en Caroliene (publiek geblurd).jpg|right|300px|thumb|Angela Imhof en Caroliene Steltenpool (sprekers)|alt=foto van Angela Imhof en Caroliene Steltenpool bij een spreekgestoelte, met daarvoor deel van het publiek tijdens de sessie (onscherp gemaakt ivm de privacy).]]Door omstandigheden werd deze workshop niet gegeven door Menno Gmelig Meijling en Xander van der Linde, maar door hun ICTU-collega's Jeroen Neerincx (architect), Angela Imhof (projectcoordinator) en Caroliene Steltenpool (business analist). In een korte [[media:Presentatie Single Digitale Gateway.pdf|presentatie (PDF, 2,64 MB)]] gaven zij een interactieve sessie voor zo'n 25 aanwezigen. Een spoedcursus wat er speelt in Europa, met de grootste nadruk op de Single Digital Gateway. Nadat ze in de presentatie duidelijk maakten dat deze op wel heel veel overheidsdiensten van toepassing is - met een behoorlijke impact op ons werk - gingen we in drie groepjes uiteen. [[Afbeelding:Jeroen (publiek geblurd).jpg|300px|thumb|left|Jeroen Neerincx (spreker)|alt=foto van Jeroen Neerincx bij een spreekgestoelte en een deel van het publiek tijdens de sessie (onscherp gemaakt ivm de privacy)]]De opdracht voor elke groep was om hun behoefte rond de Europese bouwstenen te formuleren richting NORA: Wat heb je in je werk nodig, bijvoorbeeld aan kennis en contacten? En wat kunnen we samen doen, in het kader van NORA en EIRA?De resultaten van de groepjes zijn verzameld en dienen als input voor het werk van de sprekers en Menno en Xander de komende maanden, zoals in advies over de impact van de Single Digital Gateway voor Nederland. Menno Gmelig Meijling gaat de resultaten ook gebruiken bij het terugvoeden van de kennis uit zijn Europese projecten naar het thema [[Architectuur internationaal]] in NORA.[[Architectuur internationaal]] in NORA.)
Themasessie Zaakgericht Werken aan één overheid + ( [[Afbeelding:Ellen van der Steen Gebruikersdag 29 november.jpg|thumb|right|200px|alt=foto van de spreker, Ellen van der Steen, tijdens de sessie|Ellen van der Steen, (gemeente Apeldoorn)contactpersoon NORA Zaakgericht Werken]] … [[Afbeelding:Ellen van der Steen Gebruikersdag 29 november.jpg|thumb|right|200px|alt=foto van de spreker, Ellen van der Steen, tijdens de sessie|Ellen van der Steen, (gemeente Apeldoorn)contactpersoon NORA Zaakgericht Werken]] Ellen van der Steen (NORA contactpersoon Zaakgericht werken, gemeente Apeldoorn) geeft een korte [[media:Zaakgericht werken aan 1 overheid.pdf|presentatie (PDF, 1,19 MB)]], waaruit al direct een levendige discussie ontstaat over wat zaakgericht werken in ketens is, wat het zou moeten zijn en waar vaak spraakverwarring ontstaat. Het belang van zaakgericht samenwerken ligt voor gemeenten in de vele actuele vraagstukken die op hun bordje liggen, waar gemeenten alleen nooit een antwoord op kunnen geven: van loverboys tot klimaatverandering, er is samenwerking nodig om het in beeld te krijgen en aan te pakken. Zaakgericht werken goed inregelen is voor hen een manier om zeker te zijn dat de belangrijkste gesprekken gevoerd zijn met de partners: wat betekent dit bij jou en bij mij, hoe delen we veilig informatie, hoe kan ik bij een vervolgvraag bij de oorspronkelijke informatie en hoe koppelen we terug naar de melder? Het betekent dus meer dan het aan elkaar koppelen van systemen: je moet ook de mensen meenemen. Dat doen ze door mensen letterlijk bij elkaar te zetten en ze elkaar mee te laten nemen in de user journey van een zaak: als ik dit doe bij mij, wat heeft dat dan voor effect bij jou?Wat een zaak is en hoe je zaakgericht (samen-)werkt blijkt in de praktijk per organisatie te verschillen en beïnvloed te worden door de techniek (welke generatie zaaksysteem heb je) en je eigen primaire proces. Om samen te werken met andere organisaties, of informatie her te gebruiken uit andere bronnen is het echter nodig om afspraken te maken die breder zijn dan je eigen context. NORA zou een plek kunnen zijn waar de absolute basis van die afspraken te vinden is, zodat we elkaar in verschillende ketens niet tegenspreken. [[Afbeelding:Zaakgericht rechterdeel zaal geanonimiseerd.jpg|thumb|left|250px|alt=Foto van het rechterdeel van de zaal tijdens de sessie, waarbij de gezichten vand e deelnemers onherkenbaar zijn gemaakt|Rechterkant van de zaal tijdens het inleidende deel van de sessie]]Na de inleiding denken we in groepjes na over vier aspecten van de hoofdvraag: wat zouden we in NORA moeten opnemen over Zaakgericht Werken, aan kennis en afspraken? Ook hier zijn de discussies levendig en de opbrengst is dan ook rijk. Doordat de groepjes doorwisselden naar andere onderwerpen blijkt ook al wat overeenkomst te zijn ontstaan tussen de antwoorden op verschillende deelvragen: er is collectief behoefte aan een gemeenschappelijke taal om het over ZGW te hebben (inclusief definitie wat een zaak is) en een expertisecentrum of expertgroep die verschillende ketens kan helpen om zaakgericht samen te werken. Ook is er behoefte om Zaakgericht Werken meer te benaderen vanuit het perspectief van meerwaarde voor de burger: dienstgericht werken en dienstbaar zijn. Het op een goed manier verantwoorden en terugkoppelen van wat we doen aan de burger, bedrijf of mede-overheid komt dan centraal te staan in plaats van de technische processen.De resultaten van de verschillende groepjes zullen de komende maanden worden uitgewerkt in vervolgstappen, voor zover deze haalbaar zijn. De flipovers:==Vraag 1, Welke aanvullingen zijn nodig in ZGW (NORA) om te werken als één overheid?==[[Afbeelding:ZGW vraag 1.jpg|thumb|700px|none|alt=Foto van een flipover-vel met de vraag "Welke aanvullingen zijn nodig in ZGW (NORA) om te werken als één overheid? Hieronder 7 memo-velletjes met als teksten: één taal; hoe organiseren we deze keten?; wat zijn de domeinen?; en wie is regisseur? Rollen in de keten benoemen; Story telling; Use cases."]]Samenvatting centrale terugkoppeling: Waar is behoefte aan? Één taal: geef een referentiekader. Wat zijn de ketens, wat zijn de rollen in de ketens, wie is er de regisseur in de keten? Als de rollen ongeveer hetzelfde zijn kun je mensen opleiden voor een bepaalde rol. Zij kunnen dan sneller aan de slag, ook over ketens heen. Er is een centraal orgaan nodig waar de kennis bij elkaar komt, een expertisecentrum ZGW zoals dat bij King (nu VNG Realisatie) een tijdje het geval was. Nu hebben dit soort initiatieven vaak een tijdelijk karakter. Procesarchitectuur hoort hier bij, maar ook een gedeelde bedrijfs-taal voor de overheid, met een verhaal dat je kunt snappen. Niet alleen architectuur, maar een visie. Nu is samenwerking nog erg pragmatisch: je moet samen werken, dus je gaat er wat mee doen. Het zou meer voort moeten komen uit je eigen passie en drive om dienstgericht te werken, dienstbaar te zijn. Eigenlijk is dienstgericht werken een mooiere term dan zaakgericht, meer verbonden aan de burger waar je het voor doet. We zoeken een enthousiast verhaal.==Vraag 2, Welke principes ontbreken nu in NORA voor ZGW aan één overheid?==[[Afbeelding:ZGW vraag 2.jpg|700px|thumb|none|alt=Foto van een flipover-vel met de vraag: "Welke principes ontbreken nu in NORA voor ZGW aan één overheid?" Hieronder staat een opsomming van NORA-principes zoals ook vermeld op [[Principes Zaakgericht Werken]], waarbij in groen zijn gemarkeerd: AP5, 21, 25, 26, 27 en 28. In rood gemarkeerd zijn AP3, 6, 14 en 30, 32 en 33. Ook staat er in steekwoorden het [[Vijflaagsmodel]] weergegeven, met op de grondslaglaag de tekst 'inspirerend doel', op de organisatielaag 'governance, rollen, relatie/cultuur" met een stippellijn er onder, op de informatielaag niets, op de systeemlaag "zaak" en op de netwerklaag "zaak- / producten en dienstencatalogus!". Onder de lijst hangen vijf memovelletjes met de teksten: zoek een bruikbare metafoor; keep it simple; te ontsluiten systemen; stap voor stap; gesprek per keten.]]Samenvatting centrale terugkoppeling:Er lag een [[Principes Zaakgericht Werken|lijstje met principes]] van NORA die gerelateerd waren aan ZGW. Die zijn overgenomen op de flipover en in groen zijn degenen gemarkeerd die ZGW echt stimuleren. De in rood gemarkeerde kunnen weg zonder dat dit afdoet aan de drive om of de kwaliteit van Zaakgericht werken.==Vraag 3, Welke nieuwe ontwikkelingen zou NORA voor ZGW zeker moeten ondersteunen?==[[Afbeelding:ZGW vraag 3.jpg|thumb|700px|none|alt=Foto van een flipover-vel met bovenaan de vraag: "Welke nieuwe ontwikkelingen zou NORA voor ZGW zeker moeten ondersteunen?" Onder de vraag hangen drie blauwe en vijf gele memo-velletjes, het middelste gele velletje is met pen in verband gebracht met enkele andere. Op de blauwe (losse) velletjes staan de teksten: System of engagement; System of records; Blockchain. Een los geel velletje heeft de tekst Automatische Besluiten. Op het centrale gele velletje staat de tekst Definities zaak, statussen, gegevens dossier. Dit vel is omcirkeld met als tekst: Spraakverwarring voorkomen. Een pijl loopt heen en weer naar een velletje 'Klant centraal zetten', met als tekst 'eenduidig richting burger/bedrijf.' Een tweede pijl gaat heen en weer naar een vel met de tekst Regie op gegevens. Hierbij staat geschreven: standaardafspraken (voorbeeld of pas-toe-of-leg-uit).]]Samenvatting centrale terugkoppeling: Als je data maakt dan moet je het ook ontsluiten naar user interface of API’s. Hoe je het zelf intern doet is daarbij irrelevant, je moet afspraken maken over hoe je het ontsluit inclusief metadata en archief. Het gaat hier ook over dienstgericht werken, ten behoeve van de burger/bedrijven. Zij hebben ook baat bij eenduidige afspraken/definities, die bovendien spraakverwarring kunnen voorkomen.==Vraag 4,Welke bouwstenen en standaarden zijn voor ZGW als 1 overheid absoluut noodzakelijk?==De onderstaande afbeeldingen tonen de flip-over met daarop de vraag: "Welke bouwstenen en standaarden zijn voor ZGW als 1 overheid absoluut noodzakelijk?" en de memo-velletjes die de bijbehorende brainstorm tonen.[[Afbeelding:ZGW vraag 4.1.jpg|thumb|left|450px|alt=Foto van een flipover-vel met bovenaan de vraag: "Welke bouwstenen en standaarden zijn voor ZGW als 1 overheid absoluut noodzakelijk?" (niet helemaal leesbaar). Onder de vraag zijn twee memo-velletjes te zien met: vraagbaak/kenniscentrum ZGW+context; herkenbare elementen huisstijl]][[Afbeelding:ZGW vraag 4.2.jpg|thumb|center|450px|alt=Foto van een flipover-vel met memo's. De memo's beantwoorden de (niet-zichtbare) vraag "Welke bouwstenen en standaarden zijn voor ZGW als 1 overheid absoluut noodzakelijk?" Op de memo-velletjes staat (zover leesbaar): definitie, data dictionary, gegevens uitwisselen - netwerk + IAM + discussie..]][[Afbeelding:ZGW vraag 4.3.jpg|thumb|left|300px|alt=Foto van een flipover-vel met bovenaan de vraag: "Welke bouwstenen en standaarden zijn voor ZGW als 1 overheid absoluut noodzakelijk?" (niet helemaal leesbaar). Onder de vraag zijn twee memo-velletjes te zien met (zover leesbaar): ... UX-bouwstenen en notificaties]][[Afbeelding:ZGW vraag 4.4.jpg|thumb|center|300px|alt=Foto van een flipover-vel met bovenaan de vraag (niet leesbaar op deze foto): "Welke bouwstenen en standaarden zijn voor ZGW als 1 overheid absoluut noodzakelijk?" (niet helemaal leesbaar). Onder de vraag zijn memo's te zien waarop staat: veilige opslag autorisatie, TVS authenticatie, E-Depot Archief, referenties]] Samenvatting centrale terugkoppeling (krap i.v.m. tijdsnood):Berichtendienst (xml), veilig uitwisselen, veilig opslaan/archiveren (edepots). Mogelijkheid om notificaties te krijgen / verzenden , berichtendienst.caties te krijgen / verzenden , berichtendienst.)
Expertgroep Digitale identificatie en authenticatie/2018-07-17 + (<div style="border: 1px solid rgb(148,2 … <div style="border: 1px solid rgb(148,210,230); background-color: rgb(231,245,249); padding: 4px;max-width: max-content;}">NB: Deze bijeenkomst is geannuleerd. De eerstvolgende bijeenkomst is op [[Expertgroep Digitale identificatie en authenticatie/2018-08-21|21 augustus]]</div>[[Expertgroep Digitale identificatie en authenticatie/2018-08-21|21 augustus]]</div>)
BIO Thema Communicatievoorzieningen - Definitie van objecten + (<table class="wikitable"> <tr> … <table class="wikitable"> <tr> <th> ID </th> <th> Betekenis van de objecten in relatie tot het thema </th> <th> Vertaling naar Thema: Serverplatform </th> </tr> <tr> <td> B.01 </td> <td> Beleid en procedures informatietransport </td> <td> De waarborging van de bescherming van informatie in netwerken, door inzet van beheerprocedures voor informatietransport en het hanteren van procedures voor bewaking van netwerken. </td> </tr> <tr> <td> B.02 </td> <td> Overeenkomsten informatietransport </td> <td> Contracten en afspraken, waarin het dienstverleningsniveau, beveiligingsmechanismen en beheersingseisen voor netwerkdiensten zijn vastgelegd, zowel voor intern geleverde diensten als voor uitbestede diensten. </td> </tr> <tr> <td> B.03 </td> <td> Cryptografiebeleid </td> <td> Beleid en afspraken, specifiek gericht op de toepassing van cryptografie binnen netwerken en communicatieservices. </td> </tr> <tr> <td> B.04 </td> <td> Organisatiestructuur netwerkbeheer </td> <td> Opzet van de administratieve organisatie van netwerk en communicatiebeheer. </td> </tr> <tr> <td> U.01 </td> <td> Richtlijnen netwerkbeveiliging </td> <td> Algemene, operationele beveiligingsrichtlijnen voor ontwerp, implementatie en beheer van communicatievoorzieningen. </td> </tr> <tr> <td> U.02 </td> <td> Beveiligde inlogprocedures </td> <td> Is gerelateerd aan twee aspecten: Aanmelden en Procedure. · Aanmelden (inloggen) behelst het leggen van een verbinding- via authenticatie middelen. · De procedure is de samenhangende beschrijving van welke activiteiten moeten plaatsvinden. </td> </tr> <tr> <td> U.03 </td> <td> Netwerk beveiligingsbeheer </td> <td> Het beheer van beveiligingsprocedures en -mechanismen. </td> </tr> <tr> <td> U.04 </td> <td> Vertrouwelijkheid- geheimhoudingsovereenkomst </td> <td> De eisen die aan dienstverleners en partners gesteld worden in de operatie voor het waarborgen van de vertrouwelijkheid van gegevens en de uitvoering van bedrijfsprocessen. </td> </tr> <tr> <td> U.05 </td> <td> Beveiliging netwerkdiensten </td> <td> De eisen die aan dienstverleners gesteld worden t.a.v. te nemen maatregelen voor beveiligingsmechanismen, het dienstverleningsniveau en de kwaliteit van de beheerprocessen. </td> </tr> <tr> <td> U.06 </td> <td> Zonering en filtering </td> <td> Gaat over twee aspecten: Scheiding en Gecontroleerde doorgang. · Scheiding is het positioneren van netwerken in afzonderlijke fysieke ruimten of het segmenteren van netwerken in afzonderlijk te beveiligen (logische) domeinen. · Gecontroleerde doorgang is het reguleren van de toegang van personen tot netwerkvoorzieningen en/of het en filteren van informatiestromen op basis van beleidsregels met filters en algoritmen. </td> </tr> <tr> <td> U.07 </td> <td> Elektronische berichten </td> <td> Beveiliging van elektronisch berichtenverkeer, zoals b.v. e-mail, web-verkeer, chat-sessies en ‘streaming’ audio en video. Beveiliging omvat maatregelen voor bescherming van het berichtenverkeer, zoals geautoriseerde toegang, correcte adressering en integer datatransport, beschikbaarheid en (wettelijke) bepalingen voor elektronische handtekening en onweerlegbaarheid. </td> </tr> <tr> <td> U.08 </td> <td> Toepassingen via openbare netwerken </td> <td> Gebruik van openbare netwerken voor uitwisseling van informatie van uitvoeringsdiensten vereist bescherming tegen inbraak, waarmee frauduleuze praktijken, geschillen over contracten en onbevoegde openbaarmaking of onbevoegde wijziging kunnen worden voorkomen. </td> </tr> <tr> <td> U.09 </td> <td> Gateway / Firewall </td> <td> Beveiligingsmechanisme voor zonering en gecontroleerde toegang. </td> </tr> <tr> <td> U.10 </td> <td> Virtual Private Networks (VPN) </td> <td> Beveiligingsmechanisme voor het inrichten van een vertrouwd toegangspad tussen 2 of meerdere netwerk-nodes. </td> </tr> <tr> <td> U.11 </td> <td> Cryptografische services </td> <td> Versleuteling van netwerkverkeer, met behulp van hardware of software voorzieningen, die kunnen voorkomen op alle zeven lagen van het OSI-model. Cryptografische services voor communicatie met partners en burgers maken gebruik van Public Key Infrastuctuur middelen, zoals de aan certificaten gebonden private en publieke sleutels. </td> </tr> <tr> <td> U.12 </td> <td> Wireless Access </td> <td> Toegang tot draadloze netwerken bedoeld voor mobiele communicatie. </td> </tr> <tr> <td> U.13 </td> <td> Netwerk connecties </td> <td> Verbindingen netwerk-eindpunten (nodes) worden beheerd en zijn vastgelegd in een netwerktopologie. </td> </tr> <tr> <td> U.14 </td> <td> Netwerk authenticatie </td> <td> Voorziening, die controleert of een netwerkdevice geautoriseerd is om op het netwerk te kunnen worden aangesloten. </td> </tr> <tr> <td> U.15 </td> <td> Netwerkbeheeractiviteit </td> <td> Activiteiten die uitsluitend door netwerkbeheerders kunnen worden uitgevoerd op communicatievoorzieningen. </td> </tr> <tr> <td> U.16 </td> <td> Vastleggen netwerkevents </td> <td> Het uniek en onveranderlijk vastleggen van (beveiligings) gebeurtenissen in een netwerk (in een audit-logfile). </td> </tr> <tr> <td> U.17 </td> <td> Netwerksecurityarchitectuur </td> <td> Beschrijving en beelden van de structuur en onderlinge samenhang van de verschillende beveiligingsfuncties in een netwerk. </td> </tr> <tr> <td> C.01 </td> <td> Naleving richtlijnen netwerkbeheer en evaluatie. </td> <td> Evaluatie op de naleving van netwerkbeveiligingsbeleid. </td> </tr> <tr> <td> C.02 </td> <td> Netwerksecurity Compliance checking </td> <td> Periodieke toetsing en managementrapportage over naleving van het beveiligingsbeleid voor netwerkdiensten. </td> </tr> <tr> <td> C.03 </td> <td> Evalueren robuustheid netwerkbeveiliging </td> <td> Toetsing van de robuustheid (resilience) van beveiligingsfuncties in communicatievoorzieningen. </td> </tr> <tr> <td> C.04 </td> <td> Evalueren gebeurtenissen (monitoring) </td> <td> Het beoordelen van de (doorlopend) verzamelde security gerelateerde gebeurtenissen in netwerken. </td> </tr> <tr> <td> C.05 </td> <td> Beheersorganisatie netwerkbeveiliging </td> <td> De opzet van een toereikende organisatiestructuur voor het beheren van- en rapporteren over netwerken en communicatievoorzieningen. </td> </tr><caption align="bottom">Communicatievoorzieningen, Omschrijving van de geïdentificeerde ISO-27002 objecten</caption></table>n align="bottom">Communicatievoorzieningen, Omschrijving van de geïdentificeerde ISO-27002 objecten</caption></table>)
Referentiearchitectuur Regie op Gegevens + (===Achtergrond=== Regie op Gegevens wil de … ===Achtergrond===Regie op Gegevens wil de burger regie laten voeren op zijn eigen persoonsgegevens bij de overheid, binnen de bestaande wettelijke kaders die daarvoor (gaan) gelden. De burger krijgt de mogelijkheid persoonsgegevens in te zien (''inzage''), daar waar nodig te corrigeren en indien gewenst de delen met derden. Het gaat dan om inzage welke persoonsgegevens de overheid in zijn administraties heeft opgenomen èn om inzage welke persoonsgegevens tussen welke overheden worden gedeeld. Om Regie op Gegevens te realiseren zijn er in de kern twee zaken nodig: vertrouwen en interoperabiliteit. De burger zal alleen bereid zijn om vrijwillig zijn persoonsgegevens te delen met derde partijen, als hij er op kan vertrouwen dat niet meer gegevens gebruikt worden dan maximaal noodzakelijk en dat ze alleen voor het afgesproken doel worden gebruikt. En er moet keuzevrijheid mogelijk zijn tussen verschillende diensten, die elk het delen van gegevens ondersteunen.Om de uitwerking hiervan te ondersteunen, is een referentiearchitectuur uitgewerkt. Daarin is in generieke, functionele termen beschreven hoe Regie op gegevens verantwoord kan worden ingericht.===Positionering van de referentiearchitectuur===De referentiearchitectuur voor het delen van gegevens is gepositioneerd als generiek model tussen wetgeving/beleid enerzijds en de concrete initiatieven voor het digitaal delen van gegevens die al onderweg zijn of nog gaan komen anderzijds (dienstverleners). Doel van de referentiearchitectuur is om ontwerpers, opdrachtgevers en beleidsadviseurs van publieke en private dienstverleners de functionele en technische overwegingen te geven om waarborgen bij het delen van gegevens met derden uit te werken. Het moet een goede vertaling op architectuurniveau zijn van beleid en regelgeving, met bijpassende standaarden en best practices. Zodat ontwerpers bij publieke en private dienstverleners de juiste implementatiekeuzes kunnen maken. Anders gesteld: de wat-vraag (wat moet er geregeld/ingericht worden om de doelstellingen te kunnen realiseren met als “scharnierpunt” het Functiemodel Regie op gegevens) staat centraal en minder de hoe-vraag (met welke concrete oplossingen wordt die wat-vraag ingevuld). Die hoe-vraag wordt dus ingevuld door de (architectuur van de) sectoren/projecten zelf.hitectuur van de) sectoren/projecten zelf.)
BIO Thema Middleware - Objecten voor Middleware + (===Schematische weergave Middleware-object … ===Schematische weergave Middleware-objecten===(...) De essentiële objecten van Middleware worden in afbeelding '''XX''' weergegeven. De elementen worden toegelicht met het beleids-, uitvoerings- en control-domein.===Beleidsdomein===Binnen het beleidsdomein bevat Middleware randvoorwaarden. Objecten die als randvoorwaarden gelden voor Middleware zijn: beleid, wet- en regelgeving, contracten en organisatiestructuur e.d.(...)===Uitvoeringsdomein===<volgt nog>===Control-domein===<volgt nog>===De organisatie van Middleware-objecten===De geïdentificeerde Middleware-objecten zijn met het beleids-, uitvoerings- en control-domein georganiseerd. Hiermee worden deze aspecten in een juiste contextuele samenhang gepositioneerd. De betekenissen van de lagen zijn: '''Beleidsdomein''' Binnen dit domein bevinden zich conditionele elementen over Middleware. Hier zijn eisen opgenomen over (...).'''Uitvoeringsdomein''' Binnen dit domein bevinden zich:* elementen die gerelateerd zijn aan operationele activiteiten van Middleware;* elementen die aangeven hoe deze activiteiten georganiseerd moeten zijn;* elementen die gerelateerd zijn aan beveiligingsaspecten die bij de activiteiten in acht moeten worden genomen.'''Control-domein''' Binnen dit domein bevinden zich elementen die zorgdragen voor de beheersing en/of het in standhouden van de activiteiten in relatie tot Middleware en of deze wel naar wens verlopen. Objecten worden inclusief omschrijving opgeslagen in de objectenbibliotheek ISOR. ISOR staat voor Information Security Object Repository. Enkele van de objecten zijn uniek voor de BIO. Objecten die aanvullend aan de ISO 27002 voor de beveiliging van een bepaald toepassingsgebied nodig geacht worden, zijn met de SIVA-methodiek bepaald. Deze relateren zo mogelijk aan standaarden als de SoGP.den, zijn met de SIVA-methodiek bepaald. Deze relateren zo mogelijk aan standaarden als de SoGP.)
Diensten beschikbaar maken voor vertegenwoordiging + (==Beschrijving== Dienstverleners moeten in … ==Beschrijving==Dienstverleners moeten in staat zijn gesteld om hun (versies van) diensten te publiceren, zodat bij het creëren van een vertegenwoordigingsbevoegdheid aangegeven kan worden op welke (versie van welke) diensten de vertegenwoordigingsbevoegdheid van toepassing is, voor vertegenwoordigingsbevoegdheden waarvoor dat noodzakelijk is.==Voorbeelden====Rationale==Het moet mogelijk zijn om aan te geven voor welke specifieke diensten de vertegenwoordigingsbevoegdheid geldt. De verstrekker moet daarvoor de diensten kunnen vermelden in de vertegenwoordigingsbevoegdheid.We hebben ervoor gekozen om dit als een generieke functie op te nemen, omdat het kunnen aangeven voor welke handelingen een vertegenwoordigingsbevoegdheid geldt een essentieel onderdeel van machtigen is.Een verdere rationale voor deze generieke functie en de implicaties die hieruit voortkomen is te vinden in:* Algemene kenmerken van machtigen (hoofdstuk 3),* Wettelijk kader C.==Implicaties==# De dienstverlener kan diensten beschrijven.# De dienstverlener kan zijn dienstbeschrijvingen beschikbaar maken voor het creëren van vertegenwoordigingsbevoegdheden.==Documentatie==* [[media:GO_Machtigen_en_vertegenwoordigen.pdf|GO Machtigen en vertegenwoordigen (PDF, 642 kB)]]==Kaders==Deze kaders zijn bepalend voor deze generieke functie.* [[Algemene_Wet_Bestuursrecht | Algemene Wet Bestuursrecht]]* [https://www.digitaleoverheid.nl/dossiers/wet-digitale-overheid/ Wet digitale overheid]==Toelichting relaties==De bestaande GDI-voorzieningen die hieronder zijn opgenomen onder ‘Gerealiseerd door' realiseren delen van de generieke functies van het GO-domein. Deze bestaande voorzieningen kunnen afwijken van de keuzes die voor het GO-domein zijn gemaakt.euzes die voor het GO-domein zijn gemaakt.)
Digitaal datatransport (connectiviteit) + (==Beschrijving== Digitaal kunnen transport … ==Beschrijving==Digitaal kunnen transporteren van data tussen informatiesystemen van dienstverleners en informatiesystemen, portalen en applicaties gebruikt door burgers en bedrijven en tussen informatiesystemen van deze dienstverleners onderling.==Voorbeelden==Internet, besloten netwerken zoals Diginetwerk,Suwinet en Testa.==Rationale==Zie de rationale van de bovenliggende hoofdfunctie Infrastructuur – Kunnen veilig digitaal transporteren van data.==Implicaties==# Ondersteuning voor datatransport tussen informatiesystemen van dienstverleners en informatiesystemen, portalen en applicaties gebruikt door burgers en bedrijven, ook burgers en bedrijven buiten Nederland.# Ondersteuning voor datatransport tussen informatiesystemen van dienstverleners onderling, ook van dienstverleners in andere Europese landen.==Documentatie==* [[media:GO Infrastructuur.pdf|GO Infrastructuur (PDF, 597 kB)]]==Kaders==Deze kaders zijn bepalend voor domein Infrastructuur.* [https://www.digitaleoverheid.nl/dossiers/wet-digitale-overheid/ Wet digitale overheid]* [[media:Beleidskader_digitale_basisinfrastructuur.pdf|Beleidskader digitale basisinfrastructuur (PDF, 34 kB)]]* [[media:De WHY van de GDI - visual.pdf|Why van de GDI (PDF, 295 kB)]]==Toelichting relaties==De bestaande GDI-voorzieningen die hieronder zijn opgenomen onder ‘Gerealiseerd door' realiseren delen van de generieke functies van het GO-domein. Deze bestaande voorzieningen kunnen afwijken van de keuzes die voor het GO-domein zijn gemaakt.euzes die voor het GO-domein zijn gemaakt.)

Op eigenschap zoeken

Lijst van resultaten

Navigatiemenu

Zoeken