Gegevensbeschrijvingen/Metagegevensmodel

Deze pagina is een concept. Reacties via nora@ictu.nl of tekstvoorstellen in de wiki zijn welkom.

Toelichting op het model en de metagegevens

De metagegevens zijn gegroepeerd in aandachtsgebieden die al dan niet relevant kunnen zijn in een specifieke situatie. Als het alleen om de betekenis van de gegevens te doen is, zonder verdere details over de registratie ervan en het formaat volstaan de niveaus 'Termtype en 'Concepttype'. Voor de modellering is aangesloten bij het 'Whitepaper metamodel' van de werkgroep 'Best Practices'.

Omdat metagegevens onder verschillende benamingen en met verschillende definities voorkomen zijn ze aangeduid met referentienamen en -definities, indien het naar de geest om een overeenkomstig metagegeven handelt. Bij de metagegevens zijn in de bijlage Referentienamen definities en standaarden (ODF-spreadsheet, 25 kB) verwijzingen opgenomen naar mogelijk van toepassing zijnde standaarden. Aanbevolen wordt om aan te sluiten bij de voor het beoogde doel meest relevante standaard en de namen en definities daarvan.

Afbeelding 1: Referentie metamodel gegevenscatalogus

De basis van het model wordt gevormd door de gebruikelijke elementen in een gegevencatalogus: objecttype, relatietype en attribuuttype. In de VN-standaard CCTS worden deze met 'Core Components' aangeduid. In navolging van het Relationeel Model zijn relaties (associaties) als attribuuttypen gemodelleerd (foreign keys). Om meervoudige voorkomens van gelijknamige metagegevens bij deze typen te voorkomen zijn deze genormaliseerd naar de supertypen 'Gegevenstype', 'Concept' en 'Term'. Het supertype 'Gegevenstype' betreft de metagegevens over de registratie van object-, gegevensgroep-, attribuut-, en gebeurtenistypen.

Het supertype 'Concept' betreft de semantiek van deze gegevens en domeinwaarden. Door dit supertype apart op te nemen is de mogelijkheid geboden om ook concepten op te nemen waarvan geen instanties worden geregistreerd. Dit opent de mogelijkheid van semantische modellering van overeenkomsten en verschillen van concepten, door middel van gebruikelijke relaties als specialisatie van, onderdeel van, instantie van en relatie (associatie). Hier zijn ook een definitie, toelichting en een link naar de regelgeving ondergebracht. Voor de aanduiding van een concept is een aparte 'Term' opgenomen, hetgeen de mogelijkheid geeft om naast de catalogusterm ook synoniemen op te nemen. Homoniemen dienen te worden voorkomen door toevoeging van een onderscheidend achtervoegsel in de term, dat het bedoelde concept kenmerkt.

Vervolgens is 'Gebeurtenis' toegevoegd en via 'Mutatie' gekoppeld aan 'Gegevenstype'. Daaraan is op verzoek van betrokken organisaties een modellering van de wijzigingen van gegevens toegevoegd op basis van het 'Whitepaper Gebeurtenissen' van R. Onink ea. Deze modellering is beperkt gehouden tot het gegevensdeel om overlap met procesmodellen en zaaktypecatalogi te beperken.De koppeling kan betrekking hebben op een object, gegevensgroep of (relatie)attribuut. Gebeurtenis is zelf een subtype van concept, met alle attributen en relaties van dien. De verschillende betrokkenen bij een gebeurtenis zijn via een n:m-relatie 'Rol' gemodelleerd conform het zakenmodel van gemeenten. Tenslotte zijn 'Distributie' en 'Registratie' toegevoegd conform ADMS.

Vaker gebruikte metagegevens zijn in de bijlage Referentienamen definities en standaarden (ODF-spreadsheet, 25 kB) vet afgedrukt.

Bijlage waardelijsten

Conditietype

• preconditie
• postconditie
• invariant

Datatype

• tekst (string)
• Id
• URI
• booleaans getal (boolean)
• duur (duration)
• datum (date)
• datum_tijd (dateTime)
• jaar (gYear)
• jaar_maand (gYearMonth)
• geheel getal (integer)
• natuurlijk getal (nonNegativeInteger)
• reëel getal (decimal)
• reëel getal (float)
• reëel getal (double)
• punt (GM_Point)
• lijn (GM_Curve)
• vlak (GM_Surface)
• multivlak (GM_Multisurface)
• volume (GM_Solid)
• getal hexadecimaal (hexBinary)
• getal 64 binair (base64Binary)
• keuze (choice)
• samengesteld (union)

Datatype (samengesteld)

• (tekst|ID|URI) (<lengte>|<minimale lengte>..<maximale lengte) <codering>? <beperking>? <taal>?
• getal <lengte><.decimalen>? <eenheid>?
• (hex|binair 64) (<lengte>|<minimale lengte>..<maximale lengte) <eenheid>?
• (datum|datumTijd|jaar|jaarMaand|duur|float|double|punt|lijn|vlak|multivlak|volume)
• booleaans getal
• lijst (list) (<lengte>|<minimale lengte>..<maximale lengte) <formaat>
• samengesteld (union) <datatype> …
• keuze (choice) <datatype> …

Legenda:

(a|b): keuze tussen a of b

<element>?: facultatief element

Formaat (Distribution)

• RDF/XML
• XSD
• HTML
• PDF
• ZIP

Lengte

• (<lengte>|<minimale lengte>..<maximale lengte)
• <lengte><.decimalen>?

Minimum: (<minInclusiv>waarde|<minExclusiv>waarde)

Maximum: (<maxInclusiv>waarde|<maxExclusiv>waarde)

Licentietype

• openbaar: zonder restricties
• openbaar: met restricties
• autorisatie: doelbinding wettelijk
• autorisatie: doelbinding autorisatiebesluit of certificaat

Mutatietype

• opvoeren
• wijzigen
• beëindigen

Rol

• actor
• agent
• bronhouder
• registratiehouder
• overige (Zie zaaktype)

Gegevens die context, inhoud, structuur en vorm van informatie en het beheer ervan door de tijd heen beschrijven.

Het proces van het toekennen van rechten voor de toegang tot geautomatiseerde functies en/of gegevens in ICT voorzieningen