E-Depot: verschil tussen versies

Uit NORA Online
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k (voet toegevoegd)
(inhoud pagina aangepast, inhoud kaders aangepast)
Regel 1: Regel 1:
{{Duurzame Toegankelijkheid Intro}}
{{Digitale Toegankelijkheid intro}}
==Historie==
__NOTOC__
In 1999 zette Jeff Rothenberg het probleem van digitale duurzaamheid wereldwijd op de agenda met zijn publicatie {{Bestand met info|Ensuring the Longevity of Digital Information 1999.pdf|'Ensuring the Longevity of Digital Information'}}.
<div class="themapagina">


Naarmate in het vorige decennium de digitalisering van informatie voortschreed, ontstonden er ook bij de overheid zorgen over de duurzaamheid van digitale overheidsinformatie. Door veranderingen in de zich snel ontwikkelende Informatie- en CommunicatieTechnologie (ICT) zou veel eenmaal opgeslagen digitale overheidsinformatie in de toekomst verloren gaan. Dit inzicht werd vastgelegd in diverse publicaties over de toekomst van het digitale geheugen van de publieke sector, waaronder:
====Wat is een eDepot?====
* het {{Bestand met info|NCDD Toekomst Dig geheugen Rapport 2009.pdf|rapport 'Toekomst voor ons digitaal geheugen (1)'}} , november 2009, van de Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid (NCDD);
Een eDepot is een voorziening met functionaliteit voor de opslag en het beheer van de digitale archieven die voor blijvende bewaring in aanmerking komen.
* een bijbehorende {{Bestand met info|NCDD Toekomst Dig geheugen Agenda 2010.pdf|strategische agenda 'Toekomst voor ons digitaal geheugen (2)'}}, juni 2010, NCDD.


In datzelfde decennium, dus voor 2010, waren al initiatieven gestart om te komen tot e-Depot-achtige oplossingen gericht op het in stand houden van eenmaal gevormd digitaal archief. Daarbij baseerde men zich op het OAIS-model zoals beschreven in de ISO-norm 14721: 2003.
Een eDepot kan grote hoeveelheden bestanden opslaan. Maar het is meer dan alleen geheugenruimte. Het garandeert de houdbaarheid van digitale informatie voor langere tijd. Dit vraagt ook om speciaal voor archiefbeheer ontwikkelde software waarmee informatie bruikbaar en zichtbaar wordt. Slimme technieken waardoor informatie geordend en leesbaar wordt op elk beeldscherm.
(bron: http://www.nationaalarchief.nl/digitaal-archiveren/informatie-archiveren-het-e-depot, dd 7 maart 2016)


Vrijwel tegelijkertijd werd ook een concreet voorstel ontwikkeld om de benoemde problematiek aan te pakken door samenwerking bij het ontwikkelen van zogenoemde . Dat voorstel bestond uit:
Daarbij baseert men zich op het OAIS-model zoals beschreven in de ISO-norm 14721: 2012 Space data and information transfer systems -- Open archival information system (OAIS) -- Reference model.  
* het {{Bestand met info|Rapport_e-Depot.pdf|rapport e-Depot, Duurzame digitale toegang tot overheidsinformatie}}, mei 2010, van de landelijke Archiefcoalitie Digitale Duurzaamheid (ACDD);
* het {{Bestand met info|Acdd_voorstel_gemeenschappelijke_e-depotvoorzieningen_en_services.pdf|voorstel e-Depot, Duurzame digitale toegang tot overheidsinformatie}}, mei 2010, ACDD.
De gedachte en tevens business case hierachter was dat het op langere termijn in stand en bruikbaar houden van eenmaal gevormd digitaal archief complexe technieken en functionaliteit vereiste waarvan niet kon worden verwacht dat alle overheidsorganisaties deze zelf zouden gaan aanschaffen en operationeel maken.


Deze ontwikkelingen leidden in 2012 tot de publicatie van het zogenoemde ED3-rapport:
====Waarom is een eDepot van belang?====
* {{Bestand met info|ED3_v1.pdf|Eisen Duurzaam Digitaal Depot}} van het Landelijk Overleg Provinciale Archief Inspecteurs (LOPAI).
Digitaal archiveren levert vele voordelen op. Zo kan iedereen achter zijn computer de archieven van de overheid raadplegen. Ook zijn eDepots met elkaar te verbinden, zodat we niet alleen in een streekarchief, research data of in het Nationaal Archief kunnen zoeken, maar op Europees niveau archieven aan elkaar kunnen koppelen. Op deze manier haal je in de toekomst archieven uit de hele wereld, via je computer, in huis.


==Positionering van een e-Depot==
Tijdige of vervroegde overbrenging van afgesloten digitale archiefobjecten ligt voor de hand. eDepots zijn immers gespecialiseerd in de langdurige bewaring van digitale archiefobjecten. Ervan uitgaande dat het eDepot voldoende is toegerust en goed functioneert, zijn de archiefobjecten daar goed beheerd en blijven voor de toekomst duurzaam toegankelijk.
In de hiervoor genoemde stukken Archiefcoalitie Digitale Duurzaamheid wordt een e-Depot gepositioneerd als een voorziening met functionaliteit voor de opslag en het beheer van de digitale archieven die voor blijvende bewaring in aanmerking komen.


Het ED3-rapport van het LOPAI positioneert het e-Depot echter als een digitale archiefbewaarplaats met de mogelijkheid deze ook te gebruiken als een digitale archiefruimte voor dus nog niet overgebracht digitaal archief. Ook wordt er in dit rapport van uitgegaan dat een e-Depot als systeemomgeving ook raadpleegfunctionaliteit bevat, hetgeen niet in elke benadering van dit onderwerp het geval is. In andere benaderingen gaat men er van uit dat voor raadpleging een aparte systeemomgeving beschikbaar is welke is aangesloten op een e-Depot als opslag- en beheeromgeving.  
Reeds bij de inrichting van de eigen informatie- en archiefarchitectuur en bij het ontstaan van archiefobjecten, dient al rekening gehouden te worden met de eisen die gesteld worden vanuit de regelgeving en die voor de overbrenging naar het eDepot gelden. Zo vormt een belangrijke bijdrage, die al bij de archiefvorming geleverd kan worden, het correct, volledig en schoon werken “aan de voordeur” en het voorkomen van archiverings- en bewerkingsachterstanden. De verantwoordelijkheidsverdeling tussen de archief-overbrengende organisatie en het ontvangende eDepot dient goed geregeld en overeengekomen te zijn. Vanuit het eDdepot dienen vroegtijdig de eisen voor permanente bewaring te worden gecommuniceerd, zodat de archiefvormende organisaties daar aan het begin van de levenscyclus van het archiefobject rekening mee kunnen houden.


Een wat formele omschrijving van E-depot luidt: Het geheel van organisatie, beleid, processen en procedures, financieel beheer, personeel, databeheer, databeveiliging en aanwezige hard- en software, dat duurzaam beheren en raadplegen van te bewaren digitale archiefbescheiden mogelijk maakt. Iedere organisatie die beschikt over langdurig of permanent te bewaren archiefobjecten zal ooit zijn stukken naar een e-Depot moeten overbrengen. Het ligt voor de hand dat meerdere organisaties een E-depot delen. Zo vormt het Nationaal Archief de archiefbewaarplaats voor de departementen. Iedere overheidsorganisatie met permanent te bewaren digitaal archief zal, landelijk of regionaal, over een E-depot moeten kunnen beschikken.
<br clear="all" />


In februari 2015 leverde KING het {{Bestand met info|Onderzoek e-Depot dec overheden 2015m02d05.pdf|onderzoeksrapport 'Functionaliteit e-depot decentrale overheden'}} op.
<div id="Functies" style="overflow:hidden;">
{| style="float:left; background-color:#E5F0F9; margin-right:8px; border:none; width:250px"
|-
!Direct aan de slag
|-
| style="border:none; padding:5px 0 7px 0; margin-right:0px; vertical-align:top; height:220px" |


==Overbrenging naar een e-Depot==
: → [https://vng.nl/onderwerpenindex/cultuur-en-sport/archieven-en-musea/nieuws/handreiking-en-stappenplan-in-gebruik-nemen-e-depot| Handleiding en stappenplan in gebruik nemen eDepot] 
Tijdige of vervroegde overbrenging van afgesloten digitale archiefobjecten ligt voor de hand. E-depots zijn  immers gespecialiseerd in de langdurige bewaring van digitale archiefobjecten. Ervan uitgaande dat het E-depot voldoende is toegerust en goed functioneert, zijn de archiefobjecten daar goed beheerd en blijven voor de toekomst duurzaam toegankelijk.
: → [http://www.dans.knaw.nl/nl/over/diensten/data-archiveren-en-hergebruiken/easy/edna| eDepot Archeologie]
: → {{bestand met info|Onderzoek_e-Depot_dec_overheden_2015m02d05.pdf|KING onderzoeksrapport 'Functionaliteit eDepot decentrale overheden'}}


Reeds bij de inrichting van de eigen informatie- en archiefarchitectuur en bij het ontstaan van archiefobjecten, dient al rekening gehouden te worden met de eisen die gesteld worden vanuit de regelgeving en die voor de overbrenging naar het E-depot gelden. Zo vormt een belangrijke bijdrage, die al bij de archiefvorming geleverd kan worden, het correct, volledig en schoon werken “aan de voordeur” en het voorkomen van archiverings- en bewerkingsachterstanden. De verantwoordelijkheidsverdeling tussen de archief-overbrengende organisatie en het ontvangende E-depot dient goed geregeld en overeengekomen te zijn. Vanuit het E-depot dienen vroegtijdig de eisen voor permanente bewaring te worden gecommuniceerd, zodat de archiefvormende organisaties daar aan het begin van de levenscyclus van het archiefobject rekening mee kunnen houden.
|-
|}
<div id="Functies" style="overflow:hidden;">
{| style="float:left; background-color:#E5F0F9; margin-right:8px; border:none; width:250px"
|-
!Samen leren & zoeken
|-
| style="border:none; padding:5px 0 7px 0; margin-right:0px; vertical-align:top; height:220px" |
 
: → [http://public.ccsds.org/publications/archive/650x0m2.pdf| ISO-norm 14721: 2012 Space data and information transfer systems -- Open archival information system (OAIS) -- Reference model ]
: → [http://public.ccsds.org/publications/archive/651x0m1.pdf| Producer-Archive Interface Methodology Abstract Standard]
: → [http://public.ccsds.org/publications/archive/652x0m1.pdf| Audit and Certification of Trustworthy Digital Repositories – Recommended Practice – CCSDS 652.0-M-1. September 2011]
 
|-
|}
{| style="float:left; background-color:#E5F0F9; margin-right:8px; border:none; width:250px"
|-
!Meer informatie & Contact
|-
| style="border:none; padding:5px 0 7px 0; margin-right:0px; vertical-align:top; height:220px"  |
 
Voor meer informatie over dit thema:
: → Contact: [mailto:nora@ictu.nl nora@ictu.nl]
|-
|-
|}
<div style="float:left; margin-right:2px; max-width:380px" class="themapagina">
 
</div>


==Initiatieven==
Op dit moment (eind 2014) zien we vooral initiatieven voor het ontwikkelen en doorontwikkelen van e-Depotoplossingen op regionaal niveau (bij regionale archiefdiensten/regionale historische centra), op landelijk niveau (het Nationaal Archief en de Koninklijke Bibliotheek) en bij enkele grote gemeenten (Amsterdam, Rotterdam).


==Meer informatie==
Zie:
* [http://www.ncdd.nl/blog/?page_id=313 Website van de Nationale Coalitie Digitale Duurzaamheid (NCDD)]
* [http://duurzaamtoegankelijk.blogspot.nl/ Website van de Werkgroep Voorbereiding Implementatie e-Depot RHC's (WVI): op weg naar een gezamenlijk e-Depot]
* [http://www.kb.nl/sites/default/files/docs/rand_report_e-depot_TR510_3c_Cover.pdf Addressing the uncertain future of preserving the past: Towards a robust strategy for digital archiving and preservation (PDF, 1,5 MB)] een rapport van RAND Europe, in opdracht van de Koninklijke Bibliotheek.


<noinclude>{{Duurzame Toegankelijkheid voet}}</noinclude>
<noinclude>{{Duurzame Toegankelijkheid voet}}</noinclude>

Versie van 7 apr 2016 11:06

Dit thema wordt opgebouwd. De pagina's bevatten deels nog onjuiste verwijzingen. Voor vragen over dit onderwerp kunt u terecht bij nora@ictu.nl

Wat is een eDepot?

Een eDepot is een voorziening met functionaliteit voor de opslag en het beheer van de digitale archieven die voor blijvende bewaring in aanmerking komen.

Een eDepot kan grote hoeveelheden bestanden opslaan. Maar het is meer dan alleen geheugenruimte. Het garandeert de houdbaarheid van digitale informatie voor langere tijd. Dit vraagt ook om speciaal voor archiefbeheer ontwikkelde software waarmee informatie bruikbaar en zichtbaar wordt. Slimme technieken waardoor informatie geordend en leesbaar wordt op elk beeldscherm. (bron: http://www.nationaalarchief.nl/digitaal-archiveren/informatie-archiveren-het-e-depot, dd 7 maart 2016)

Daarbij baseert men zich op het OAIS-model zoals beschreven in de ISO-norm 14721: 2012 Space data and information transfer systems -- Open archival information system (OAIS) -- Reference model.

Waarom is een eDepot van belang?

Digitaal archiveren levert vele voordelen op. Zo kan iedereen achter zijn computer de archieven van de overheid raadplegen. Ook zijn eDepots met elkaar te verbinden, zodat we niet alleen in een streekarchief, research data of in het Nationaal Archief kunnen zoeken, maar op Europees niveau archieven aan elkaar kunnen koppelen. Op deze manier haal je in de toekomst archieven uit de hele wereld, via je computer, in huis.

Tijdige of vervroegde overbrenging van afgesloten digitale archiefobjecten ligt voor de hand. eDepots zijn immers gespecialiseerd in de langdurige bewaring van digitale archiefobjecten. Ervan uitgaande dat het eDepot voldoende is toegerust en goed functioneert, zijn de archiefobjecten daar goed beheerd en blijven voor de toekomst duurzaam toegankelijk.

Reeds bij de inrichting van de eigen informatie- en archiefarchitectuur en bij het ontstaan van archiefobjecten, dient al rekening gehouden te worden met de eisen die gesteld worden vanuit de regelgeving en die voor de overbrenging naar het eDepot gelden. Zo vormt een belangrijke bijdrage, die al bij de archiefvorming geleverd kan worden, het correct, volledig en schoon werken “aan de voordeur” en het voorkomen van archiverings- en bewerkingsachterstanden. De verantwoordelijkheidsverdeling tussen de archief-overbrengende organisatie en het ontvangende eDepot dient goed geregeld en overeengekomen te zijn. Vanuit het eDdepot dienen vroegtijdig de eisen voor permanente bewaring te worden gecommuniceerd, zodat de archiefvormende organisaties daar aan het begin van de levenscyclus van het archiefobject rekening mee kunnen houden.


Overgenomen van "https://www.noraonline.nl/index.php?title=E-Depot&oldid=15656"