Actieve openbaarmaking: verschil tussen versies

Uit NORA Online
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
kGeen bewerkingssamenvatting
kGeen bewerkingssamenvatting
Regel 4: Regel 4:
In 2013 heeft het kabinet met de {{bestand met info|Visie-open-overheid.pdf|Visie open overheid}} en het {{bestand met info|Actieplan-open-overheid.pdf|Actieplan open overheid}} gekozen voor de lijn om overheidsinformatie actief openbaar te gaan maken volgens het principe 'openbaar tenzij'. Het enige praktische kanaal voor het op omvangrijke schaal openbaar maken van overheidsinformatie, is internet. De openbaar te maken informatie moet dan wel in digitale vorm bewaard zijn en beschikbaar en leesbaar zijn. Dat geldt ook voor informatie over zaken die al zijn afgedaan en die vervolgens zijn gearchiveerd. In een goed georganiseerde overheidsorganisatie moet ook dat digitaal gebeuren, want papier kun je niet ontsluiten via internet.
In 2013 heeft het kabinet met de {{bestand met info|Visie-open-overheid.pdf|Visie open overheid}} en het {{bestand met info|Actieplan-open-overheid.pdf|Actieplan open overheid}} gekozen voor de lijn om overheidsinformatie actief openbaar te gaan maken volgens het principe 'openbaar tenzij'. Het enige praktische kanaal voor het op omvangrijke schaal openbaar maken van overheidsinformatie, is internet. De openbaar te maken informatie moet dan wel in digitale vorm bewaard zijn en beschikbaar en leesbaar zijn. Dat geldt ook voor informatie over zaken die al zijn afgedaan en die vervolgens zijn gearchiveerd. In een goed georganiseerde overheidsorganisatie moet ook dat digitaal gebeuren, want papier kun je niet ontsluiten via internet.


Aan het beleid zoals in 2013 geformuleerd gingen diverse ontwikkelingen vooraf. We noemen er een paar:
Aan het beleid zoals in 2013 geformuleerd gingen een paar ontwikkelingen vooraf:
* In 2011 sloot Nederland zich aan bij het Open Government Partnership (OGP). Dit samenwerkingsverband van meer dan vijftig landen richt zich op het beter laten functioneren van overheden door te streven naar meer openheid. Deze doelstelling is uitgewerkt in de [http://www.opengovpartnership.org/about/what-open-government-partnership/open-government-declaration Open Government Declaration]. Bij deelname aan het OGP hoort het opstellen van een actieplan. Voor Nederland resulteerde dat dus in het opstellen van de hiervoor genoemde Visie Open Overheid en Actieplan Open Overheid.
* In 2011 sloot Nederland zich aan bij het [http://www.opengovpartnership.org Open Government Partnership (OGP)]. Dit samenwerkingsverband van meer dan vijftig landen richt zich op het beter laten functioneren van overheden door te streven naar meer openheid. Deze doelstelling is uitgewerkt in de [http://www.opengovpartnership.org/about/what-open-government-partnership/open-government-declaration Open Government Declaration]. Bij deelname aan het OGP hoort het opstellen van een actieplan. Voor Nederland resulteerde dat dus in het opstellen van de hiervoor genoemde Visie Open Overheid en Actieplan Open Overheid.
* Rob-advies.
* In januari 2012 deed Alex Brenninkmeijer, de Nationale ombudsman, de volgende uitspraak: "De Nederlandse overheid is ‘een publieke zaak’ en het vertrouwen van iedereen in de publieke zaak is gediend met transparantie en openheid. Het is in strijd met het publieke belang om strategisch om te gaan met informatie van de overheid en zo andere belangen te dienen dan transparantie".<ref>Zie [[www.nationaleombudsman.nl/nieuws/2012/ombudsman-spreekt-over-open-overheid-bij]].</ref>
* Pogingen tot nieuwe wetgeving
* De Raad voor het openbaar bestuur, kortweg de Rob, publiceerde in september 2012 het {{bestand met info|Adviesrapport Rob over openbaarheid.pdf|adviesrapport ‘Gij zult openbaar maken’}}. In dat advies zegt de Rob dat transparante besluitvorming en (actieve) openbaarheid noodzakelijk zijn om nieuwe verbindingen te leggen tussen het politieke bestuur en de burgers. Veel meer dan tot nu toe, zo gaf de Rob aan, moet het accent liggen op systematisch actief openbaar en toegankelijk maken van alle informatie waarover de overheid beschikt en waarvoor geen geheimhoudingsplicht geldt.
* Er ontstonden uitvoeringsproblemen met de Wet openbaarheid bestuur omdat een aantal niet-goedwillende burgers oneigenlijk gebruik ging maken van de Wob. Ze ontdekten de Wob als inkomstenbron. Door veel, ingewikkelde of in uitgebreide documenten 'verstopte' Wob-verzoeken in te dienen hoopten die burgers dat overheidsorganisaties verzoeken niet binnen de daarvoor gestelde wettelijke termijn zouden kunnen honoreren, met als resultaat uitbetaling van een met die wettelijke termijn verbonden boete. Dit lukte steeds vaker waardoor hier en daar problematische situaties ontstonden. 
* Een beroep op de Wob wordt over het algemeen gedaan omdat overheidsinformatie nog niet openbaar is en evenmin werd verstrekt na een 'gewoon' verzoek daartoe. Als vervolgens met een formeel verzoek een beroep op de Wob wordt gedaan en dat verzoek wordt vervolgens gehonoreerd, dan kan de desbetreffende overheidsorganisatie een conclusie trekken. En die is dat er formeel géén reden was om de desbetreffende informatie openbaar te maken. Met een houding die bij voorbaat is gericht op actieve openbaarmaking kan de overheid besparen op procedures voor het in behandeling nemen van verzoeken die een beroep op de Wob doen.  
* In 2012 deed Alex Brenninkmeijer, de Nationale ombudsman, de volgende uitspraak: "De Nederlandse overheid is ‘een publieke zaak’ en het vertrouwen van iedereen in de publieke zaak is gediend met transparantie en openheid. Het is in strijd met het publieke belang om strategisch om te gaan met informatie van de overheid en zo andere belangen te dienen dan transparantie".<ref>Zie [[www.nationaleombudsman.nl/nieuws/2012/ombudsman-spreekt-over-open-overheid-bij]].</ref>
 
 


====Hoe vanuit Informatiebeheer invulling geven aan actieve openbaarmaking====
Het meest praktische kanaal voor omvangrijke ontsluiting van overheidsinformatie is internet. Behalve dat dat voorzieningen in de vorm van passende informatiesystemen vergt, is het belangrijk dat overheidsinformatie is voorbereid op actieve openbaarmaking. Daarbij zijn vier dingen essentieel:
* de desbetreffende overheidsinformatie moet in digitale vorm beschikbaar zijn en dus als zodanig zijn bewaard;
* de informatie moet op metagegevensniveau zijn voorzien van een indicatie óf en wanneer de informatie in aanmerking komt voor openbaarmaking;
* de informatie moet voorzien van metagegevens die de inhoud en context van de informatie beschrijven zodat burgers de informatie op internet kunnen vinden;
* de informatie moet bewaard zijn of alsnog ontsloten kunnen worden in een formaat dat burgers bij het raadplegen ervan op internet kunnen lezen.


====Meer informatie====
====Meer informatie====

Versie van 5 apr 2015 12:41

Deze pagina is een concept. Reacties via nora@ictu.nl of tekstvoorstellen in de wiki zijn welkom.


Beleidsmatig kader[bewerken]

In 2013 heeft het kabinet met de Visie open overheid (PDF, 625 kB) en het Actieplan open overheid (PDF, 667 kB) gekozen voor de lijn om overheidsinformatie actief openbaar te gaan maken volgens het principe 'openbaar tenzij'. Het enige praktische kanaal voor het op omvangrijke schaal openbaar maken van overheidsinformatie, is internet. De openbaar te maken informatie moet dan wel in digitale vorm bewaard zijn en beschikbaar en leesbaar zijn. Dat geldt ook voor informatie over zaken die al zijn afgedaan en die vervolgens zijn gearchiveerd. In een goed georganiseerde overheidsorganisatie moet ook dat digitaal gebeuren, want papier kun je niet ontsluiten via internet.

Aan het beleid zoals in 2013 geformuleerd gingen een paar ontwikkelingen vooraf:

  • In 2011 sloot Nederland zich aan bij het Open Government Partnership (OGP). Dit samenwerkingsverband van meer dan vijftig landen richt zich op het beter laten functioneren van overheden door te streven naar meer openheid. Deze doelstelling is uitgewerkt in de Open Government Declaration. Bij deelname aan het OGP hoort het opstellen van een actieplan. Voor Nederland resulteerde dat dus in het opstellen van de hiervoor genoemde Visie Open Overheid en Actieplan Open Overheid.
  • In januari 2012 deed Alex Brenninkmeijer, de Nationale ombudsman, de volgende uitspraak: "De Nederlandse overheid is ‘een publieke zaak’ en het vertrouwen van iedereen in de publieke zaak is gediend met transparantie en openheid. Het is in strijd met het publieke belang om strategisch om te gaan met informatie van de overheid en zo andere belangen te dienen dan transparantie".[1]
  • De Raad voor het openbaar bestuur, kortweg de Rob, publiceerde in september 2012 het adviesrapport ‘Gij zult openbaar maken’ (PDF, 270 kB). In dat advies zegt de Rob dat transparante besluitvorming en (actieve) openbaarheid noodzakelijk zijn om nieuwe verbindingen te leggen tussen het politieke bestuur en de burgers. Veel meer dan tot nu toe, zo gaf de Rob aan, moet het accent liggen op systematisch actief openbaar en toegankelijk maken van alle informatie waarover de overheid beschikt en waarvoor geen geheimhoudingsplicht geldt.

Hoe vanuit Informatiebeheer invulling geven aan actieve openbaarmaking[bewerken]

Het meest praktische kanaal voor omvangrijke ontsluiting van overheidsinformatie is internet. Behalve dat dat voorzieningen in de vorm van passende informatiesystemen vergt, is het belangrijk dat overheidsinformatie is voorbereid op actieve openbaarmaking. Daarbij zijn vier dingen essentieel:

  • de desbetreffende overheidsinformatie moet in digitale vorm beschikbaar zijn en dus als zodanig zijn bewaard;
  • de informatie moet op metagegevensniveau zijn voorzien van een indicatie óf en wanneer de informatie in aanmerking komt voor openbaarmaking;
  • de informatie moet voorzien van metagegevens die de inhoud en context van de informatie beschrijven zodat burgers de informatie op internet kunnen vinden;
  • de informatie moet bewaard zijn of alsnog ontsloten kunnen worden in een formaat dat burgers bij het raadplegen ervan op internet kunnen lezen.

Meer informatie[bewerken]

Van alle informatie die de overheid beheert heeft een aanzienlijk deel de status van archief. De visie Open overheid heeft ook daarop betrekking. Deze publicatie legt de link tussen archivering en actieve openbaarmaking. Ook wordt uitgelegd hoe organisaties zo kunnen archiveren dat het resultaat is voorbereid op het digitaal openbaar maken ervan.

Redactie en contact[bewerken]

Reacties in de vorm van aanvullingen, verbetersuggesties of eigen materiaal kunnen naar Adrie Spruit (adrie.spruit@ictu.nl), de redacteur van deze pagina, met een c.c. naar architectuur@ictu.nl.