FS:Digikoppeling: verschil tussen versies

Uit NORA Online
FS:Digikoppeling
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
k (Tekst vervangen - '{{FS-standaard' door '<!--TS:20180928000000-->{{FS-standaard')
(CSV-import FS-standaarden (gescraped))
Regel 1: Regel 1:
<!--TS:20180928000000-->{{FS-standaard
{{#element:
|Naam=Digikoppeling
|Elementtype=FS-Standaard
|Omschrijving=Veilige berichtuitwisseling
|Titel=Digikoppeling
|Lijst=Verplicht (pas toe leg uit)
|Status lijst Forum Standaardisatie=Verplicht (pas toe leg uit)
|Nut=Zoals een brief in een envelop gaat voor verzending, zo gaat een elektronisch bericht in een digitale verpakking. Digikoppeling bestaat uit koppelvlakstandaarden, die logistieke afspraken bevatten voor berichtenuitwisseling tussen overheden.
|Functioneel toepassingsgebied=Digikoppeling moet worden toegepast bij digitale gegevensuitwisseling die plaatsvindt met voorzieningen die onderdeel zijn van de GDI, waaronder de basisregistraties, of die sectoroverstijgend is. De verplichting geldt voor gegevensuitwisseling tussen systemen waarbij er noodzaak is voor tweezijdige authenticatie.
 
Geautomatiseerde gegevensuitwisseling tussen informatiesystemen op basis van NEN3610 is uitgesloten van het functioneel toepassingsgebied.
|Waarvoor geldt de verplichting=Digikoppeling is van toepassing bij aanschaf of ontwikkeling van systemen bedoeld voor gestructureerde berichtenuitwisseling met voorzieningen die onderdeel zijn van de GDI (zoals de basisregistraties) en berichtverkeer dat sectoroverstijgend is.<br />
|Organisatorisch werkingsgebied=Nederlandse overheden (Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen) en instellingen uit de (semi-)publieke sector.
 Uitgezonderd zijn: de uitwisseling van Geo-informatie (daarvoor bestaat NEN3610) en de gevallen waarin de aanbieder van gegevens vaststelt dat geen noodzaak bestaat om de afnemer van de gegevens te authenticeren.
|Opgenomen op Europese lijst MSP=Nee
|Omschrijving=Veilige gegevensuitwisseling
|Nut=Digikoppeling maakt veilige gegevensuitwisseling tussen overheden mogelijk. De standaard beschrijft afspraken om gegevens juist te adresseren, leesbaar en uitwisselbaar te maken en veilig en betrouwbaar te verzenden. Digikoppeling wordt onder andere gebruikt om op een veilige manier aan te sluiten op basisregistraties.
|Werking=De standaard bestaat uit een viertal koppelvlakspecificaties voor gestructureerd gegevensuitwisseling met en tussen overheidsorganisaties:


|Trefwoorden=Basisregistraties, Beveiliging, Netwerk, Zaakgegevens
# De [https://publicatie.centrumvoorstandaarden.nl/dk/wus/ WUS standaarden]: deze worden vooral toegepast voor bevragingen Bevragingen, waarbij direct een antwoord verwacht wordt op een vraag. Dit heet ook wel 'synchrone' gegevensuitwisseling. Snelheid van afleveren is hierbij belangrijk, en als een service niet beschikbaar is, hoeft de vraag niet opnieuw worden aangeboden.
# De [https://publicatie.centrumvoorstandaarden.nl/dk/ebms/ ebMS standaard]: deze wordt vooral toegepast voor meldingen Meldingen, waarbij het antwoord op een vraag later kan terugkomen. Snelheid van afleveren is in dit geval minder belangrijk. Gegevens worden herhaaldelijk verstuurd tot de ontvanger beschikbaar is. Dit staat ook bekend als 'asynchrone gegevensuitwisseling'.
# [https://publicatie.centrumvoorstandaarden.nl/dk/gb/ Grote berichten], met de mogelijkheid om bijlagen toe te voegen en om beveiliging op berichtniveau toe te passen.
# [https://publicatie.centrumvoorstandaarden.nl/dk/restapi/ REST API], om gegevens veilig uit te wisselen volgens het [https://www.transip.nl/knowledgebase/artikel/2997-wat-is-een-rest-api/ REST principe] en volgens de eisen van de verplichte [https://forumstandaardisatie.nl/open-standaarden/rest-api-design-rules REST API Design Rules] op de 'pas toe of leg uit' lijst.
|Domein Forum Standaardisatie=Uitwisselingsfundament
|Trefwoorden Forum Standaardisatie=Netwerk, Zaakgegevens, Basisregistraties, Informatiebeveiliging
|Volledige naam=ebMS (ebXML Messaging Service), WUS (WSDL, UDDI & SOAP), GB (Grote Berichten) en REST API zoals nader gespecificeerd binnen Digikoppeling.
|Specificatiedocument=https://www.logius.nl/standaarden/digikoppeling/architectuur-en-koppelvlakstandaarden/
|Beheerorganisatie=Logius
|Beheerorganisatie=Logius
|Uitstekend beheer=Ja voor deze standaard
|Toelichting bij opname lijst Forum Standaardisatie=Digikoppeling staat sinds 20 mei 2009 op de pas-toe-of-leg-uit lijst. In juni 2013 werd de versie van Digikoppeling gewijzigd naar 2.0.
|Specificatiedocument=http://www.logius.nl/producten/gegevensuitwisseling/digikoppeling/
|Volledige naam=ebMS WUS en GB (Grote Berichten) zoals nader gespecificeerd binnen Digikoppeling (voorheen OSB)
|Leveranciers=De volgende leveranciers hebben het leveranciersmanifest ondertekend en geven aan expertise m.b.t. deze standaard te bezitten:<br />
Lost Lemon<br />
SIMgroep


|Domein=Stelselstandaarden
Op 25 mei 2018 stemde het OBDO in met het weglaten van het versienummer van Digikoppeling, waarna het versiebeheer op niveau van de deelspecificaties wordt gevoerd. Voor gebruikers is dit duidelijker dan het gelaagde versiebeheer.
|Advies aan beheerder=Het College Standaardisatie gaf in 2013 de volgende aanvullende adviezen aan de beheerder van de standaard in het kader van samenhang tussen standaarden:<br />
Stel samen met de beheerder van de Geo-standaarden een bondige beschrijving op waarbij duidelijk wordt beschreven wanneer welke standaard van toepassing is bij het uitwisselen van geo-informatie, hoe deze standaarden zich tot elkaar verhouden en waar het snijvlak ligt van deze twee standaarden. Forum standaardisatie zal hierbij ondersteunen en deze informatie op haar website weergeven.<br />
Om bij de toetsing van een volgende versie van de standaard voor de status 'Uitstekend beheerproces' in aanmerking te komen dient tenminste:<br />
Geformaliseerd te worden hoe marktpartijen kunnen bijdragen aan het beheer en ontwikkelproces rond de standaard. Concreet zou de beheerder leveranciers moeten toelaten tot het technisch overleg Digikoppeling.<br />
Alle documentatie (inc. notulen) m.b.t. de besluitvorming over de standaard, eenduidig online beschikbaar te zijn, zodat eenvoudig te achterhalen is welke versie van de standaard, met welke functionaliteit, op welk moment door de eigenaar/beheerder is vastgesteld.<br />
In 2018 gaf het Forum Standaardisatie daar het volgende advies bij:<br />
 <br />
Monitor actief de behoefte ten opzichte van standaarden ebMS 3.0/AS4 en REST om (de ontwikkeling van) Digikoppeling aan te laten sluiten op recente technologische ontwikkelingen.<br />
Stimuleer intra-sectoraal gebruik van Digikoppeling om de adoptie van Digikoppeling te bevorderen.


|Adoptieadviezen=Aan het Forum Standaardisatie: Monitor de ontwikkelingen rondom de standaarden met betrekking tot het gebruik van API's (waaronder RESTful API's) om vroegtijdig de behoefte om dergelijke standaarden op te nemen op de lijst voor open standaarden te identificeren.
Op 7 april 2022 stemde het OBDO in met de uitbreiding van Digikoppeling met een [https://publicatie.centrumvoorstandaarden.nl/dk/restapi/ REST API koppelvlak] als aanvulling op de bestaande koppelvlakken volgens [https://forumstandaardisatie.nl/open-standaarden/soap SOAP] (Simple Object Access Protocol) principes. De afgelopen tien jaar worden [https://www.uptrends.nl/wat-is/rest-api REST APIs] wereldwijd veel gebruikt als gangbaar en efficiënt alternatief voor SOAP.
 
|Uitstekend beheer=Ja voor deze standaard
|Functioneel toepassingsgebied=Digikoppeling moet worden toegepast op alle digitale gegevensuitwisseling met behulp van gestructureerde berichten die plaatsvindt met voorzieningen die onderdeel zijn van de GDI, waaronder de basisregistraties, of die sector-overstijgend is.Geautomatiseerde gegevensuitwisseling tussen informatiesystemen op basis van NEN3610 is uitgesloten van het functioneel toepassingsgebied.Op 24 mei 2018 is de omschrijving van het functioneel toepassingsgebied door het Overheidsbrede Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO) opnieuw bekrachtigd. 
|Datum van besluit lijst Forum Standaardisatie=2009-05-20
 
|Waarvoor geldt de verplichting=Digikoppeling is van toepassing bij aanschaf of ontwikkeling van systemen bedoeld voor gestructureerde gegevensuitwisseling met voorzieningen die onderdeel zijn van [https://www.vngrealisatie.nl/onderwerpen/generieke-digitale-infrastructuur-gdi de GDI] (zoals de basisregistraties) en gegevensuitwisseling die sectoroverstijgend is.
|Organisatorisch werkingsgebied=Nederlandse overheden (Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen) en instellingen uit de (semi-)publieke sector.


|Toelichting bij opname=Digikoppeling 2.0 staat op de pas-toe-of-leg-uit lijst sinds juni 2013. Op 25 mei 2018 stemde het OBDO in met het weglaten van het versienummer van Digikoppeling, zodat het versiebeheer uitsluitend op niveau van de deelspecificaties wordt gevoerd. Voor gebruikers is dit duidelijker dan het gelaagde versiebeheer.<br />
Uitgezonderd zijn: de uitwisseling van Geo-informatie (daarvoor bestaat NEN3610) en de gevallen waarin de aanbieder van gegevens vaststelt dat geen noodzaak bestaat om de afnemer van de gegevens te authenticeren.
Logius heeft het predicaat 'uitstekend beheer' voor Digikoppeling. Dat betekent dat het beheer van Digikoppeling zodanig open en transparant is, dat Logius nieuwe versies van de specificaties van Digikoppeling kan aanmelden voor de pas-toe-of-leg-uit lijst zonder dat het Forum Standaardisatie deze opnieuw hoeft te toetsen.
|Advies aan beheerder=In 2018 gaf het Forum Standaardisatie het volgende advies:


|Datum van aanmelding=27-09-2017
* Monitor actief de behoefte ten opzichte van standaarden ebMS 3.0/AS4 om (de ontwikkeling van) Digikoppeling aan te laten sluiten op recente technologische ontwikkelingen.
|Datum van besluit=24-05-2018
* Stimuleer intra-sectoraal gebruik van Digikoppeling om de adoptie van Digikoppeling te bevorderen.
|Documentatie=https://www.forumstandaardisatie.nl/sites/bfs/files/Aanmelding%20Digikoppeling%202.0.pdf, https://www.forumstandaardisatie.nl/sites/bfs/files/130213%20Expertadvies%20Digikoppeling%202.0.pdf, https://www.forumstandaardisatie.nl/sites/bfs/files/Consultatiereacties%20Digikoppeling%202%200%20-%20maart%202013.pdf, https://www.forumstandaardisatie.nl/sites/bfs/files/FS%2043-04-05B%20Forumadvies%20Digikoppeling%202.0.pdf, https://www.forumstandaardisatie.nl/sites/bfs/files/Aanmeldformulier%20Digikoppeling%20zonder%20versienummer.pdf, https://www.forumstandaardisatie.nl/sites/bfs/files/20180223%20Expertadvies%20Digikoppeling%20zonder%20versienummer.pdf, https://www.forumstandaardisatie.nl/sites/bfs/files/FS%20180425.2E%20Forumadvies%20Digikoppeling.pdf, https://www.forumstandaardisatie.nl/sites/bfs/files/Agp%204b-%20Hamerstuk%20Standaardisatie%20OBDO%2024%20mei%202018_5.pdf
|Europese status (MSP)=Nee
}}
}}

Versie van 23 dec 2022 14:11

Deze gegevens zijn afkomstig van https://www.forumstandaardisatie.nl/open-standaarden/Digikoppeling

Over de standaard
Lijst status Verplicht (pas toe leg uit)
Beschrijving Veilige gegevensuitwisseling
Uitleg
Nut Digikoppeling maakt veilige gegevensuitwisseling tussen overheden mogelijk. De standaard beschrijft afspraken om gegevens juist te adresseren, leesbaar en uitwisselbaar te maken en veilig en betrouwbaar te verzenden. Digikoppeling wordt onder andere gebruikt om op een veilige manier aan te sluiten op basisregistraties.
Werking

De standaard bestaat uit een viertal koppelvlakspecificaties voor gestructureerd gegevensuitwisseling met en tussen overheidsorganisaties:

  1. De WUS standaarden: deze worden vooral toegepast voor bevragingen Bevragingen, waarbij direct een antwoord verwacht wordt op een vraag. Dit heet ook wel 'synchrone' gegevensuitwisseling. Snelheid van afleveren is hierbij belangrijk, en als een service niet beschikbaar is, hoeft de vraag niet opnieuw worden aangeboden.
  2. De ebMS standaard: deze wordt vooral toegepast voor meldingen Meldingen, waarbij het antwoord op een vraag later kan terugkomen. Snelheid van afleveren is in dit geval minder belangrijk. Gegevens worden herhaaldelijk verstuurd tot de ontvanger beschikbaar is. Dit staat ook bekend als 'asynchrone gegevensuitwisseling'.
  3. Grote berichten, met de mogelijkheid om bijlagen toe te voegen en om beveiliging op berichtniveau toe te passen.
  4. REST API, om gegevens veilig uit te wisselen volgens het REST principe en volgens de eisen van de verplichte REST API Design Rules op de 'pas toe of leg uit' lijst.
Waarvoor geldt de verplichting

Digikoppeling is van toepassing bij aanschaf of ontwikkeling van systemen bedoeld voor gestructureerde gegevensuitwisseling met voorzieningen die onderdeel zijn van de GDI (zoals de basisregistraties) en gegevensuitwisseling die sectoroverstijgend is.

Uitgezonderd zijn: de uitwisseling van Geo-informatie (daarvoor bestaat NEN3610) en de gevallen waarin de aanbieder van gegevens vaststelt dat geen noodzaak bestaat om de afnemer van de gegevens te authenticeren.
Aanvullende verplichtingen
Trefwoorden Netwerk, Zaakgegevens, Basisregistraties, Informatiebeveiliging
Detailinformatie
Beheerorganisatie Logius
Uitstekend beheerJa voor deze standaard
Specificatiedocument https://www.logius.nl/standaarden/digikoppeling/architectuur-en-koppelvlakstandaarden/
Volledige naam ebMS (ebXML Messaging Service), WUS (WSDL, UDDI & SOAP), GB (Grote Berichten) en REST API zoals nader gespecificeerd binnen Digikoppeling.
Versie
Inkoop
Aandachtspunten
Sjabloon-bestektekst
CPV-code(s)
Implementatie
Conformiteitstest
Domein

Uitwisselingsfundament

Relatie met andere standaarden
    Toelichting
    Toetsingsinformatie
    Hulpmiddelen
    Functioneel toepassingsgebied

    Digikoppeling moet worden toegepast bij digitale gegevensuitwisseling die plaatsvindt met voorzieningen die onderdeel zijn van de GDI, waaronder de basisregistraties, of die sectoroverstijgend is. De verplichting geldt voor gegevensuitwisseling tussen systemen waarbij er noodzaak is voor tweezijdige authenticatie.

    Geautomatiseerde gegevensuitwisseling tussen informatiesystemen op basis van NEN3610 is uitgesloten van het functioneel toepassingsgebied.
    Organisatorisch werkingsgebied Nederlandse overheden (Rijk, provincies, gemeenten en waterschappen) en instellingen uit de (semi-)publieke sector.
    Toelichting bij opname

    Digikoppeling staat sinds 20 mei 2009 op de pas-toe-of-leg-uit lijst. In juni 2013 werd de versie van Digikoppeling gewijzigd naar 2.0.

    Op 25 mei 2018 stemde het OBDO in met het weglaten van het versienummer van Digikoppeling, waarna het versiebeheer op niveau van de deelspecificaties wordt gevoerd. Voor gebruikers is dit duidelijker dan het gelaagde versiebeheer.

    Op 7 april 2022 stemde het OBDO in met de uitbreiding van Digikoppeling met een REST API koppelvlak als aanvulling op de bestaande koppelvlakken volgens SOAP (Simple Object Access Protocol) principes. De afgelopen tien jaar worden REST APIs wereldwijd veel gebruikt als gangbaar en efficiënt alternatief voor SOAP.
    Datum van aanmelding
    Datum van besluit 2009-05-20
    Europese status (MSP) Nee
    Documentatie
      Forum-Adviezen
      Advies aan beheerder

      In 2018 gaf het Forum Standaardisatie het volgende advies:

      • Monitor actief de behoefte ten opzichte van standaarden ebMS 3.0/AS4 om (de ontwikkeling van) Digikoppeling aan te laten sluiten op recente technologische ontwikkelingen.
      • Stimuleer intra-sectoraal gebruik van Digikoppeling om de adoptie van Digikoppeling te bevorderen.
      Adoptieadviezen
      Leveranciers
      bijlagen:
      Copyright
      Door Forum Standaardisatie vrijgegeven onder Creative Commons zero

      De persoon of organisatie die een dienst in ontvangst neemt. Dit kan een burger, een (medewerker van een) bedrijf of instelling dan wel een collega binnen de eigen of een andere organisatie zijn.

      De omschrijving van het functionele gebruik van de voorziening

      Het domein (organisatorisch, taakvelden) binnen de overheid waarin het element (principe, standaard, voorziening..) wordt of kan worden toegepast. Bijvoorbeeld: gemeenten, provincies, waterschappen, Rijk, zorginstellingen, primair onderwijs.

      Overgenomen van "https://www.noraonline.nl/index.php?title=FS:Digikoppeling&oldid=65655"