Gebruik van flexibele en ontkoppelde functies

 

Een richtinggevende uitspraak over een generiek eigenschap die systemen moeten hebben - maar alleen van toepassing binnen een aspectgebied van informatievoorziening. Kan nevengeschikt of ondergeschikt zijn aan bestaande NORA Bindende Architectuurafspraken, meestal een Kwaliteitsdoel of Architectuurprincipe. Kan uitgroeien tot een Architectuurprincipe, als het relevant geacht wordt voor de gehele doelgroep van NORA.

Eigenschappen

ID	GA-BP-4
Stelling	We gebruiken functies die los van elkaar kunnen werken en samenwerken via gestandaardiseerde diensten.
Rationale	Ontkoppeling draagt bij aan wendbaarheid en robuustheid. We willen rekening houden met veranderende politieke en beleidswensen. Het is daarom nodig om bij de ontwerpkeuzen voldoende flexibiliteit en vrijheidsgraden in te bouwen. Dit is vergelijkbaar met rekening houden met ontwikkelingen in IT: je weet dat die er zullen komen, je weet alleen niet wanneer en in welke vorm ze komen. Vanuit Europa en ook daarbuiten hebben wetten, richtlijnen en wensen invloed op het handelen van onze (digitale) overheid. Dat vraagt om flexibiliteit om op nieuwe ontwikkelingen in te spelen. Dit vraagt ook om het realiseren van gestandaardiseerde koppelvlakken die eenduidig gebruik mogelijk maken om waar mogelijk invloeden te beperken. Deze koppelvlakken met Europa als generieke functies zien, maakt het mogelijk hiervoor een generieke oplossing in de vorm van een standaard of ‘gateway’-voorziening in te richten. Zo staan afzonderlijke organisaties niet voor het verbindingsprobleem en helpen we de burger buiten Nederland met een meer uniforme behandeling. De ervaring leert dat technologie en beleid zich snel ontwikkelen. Architectuur moet dat mogelijk maken. We mogen bij de inrichting dus niet alleen uit gaan van het huidige situatie, maar moeten ook toekomstige beleidsontwikkelingen maximaal mogelijk maken en technologische ontwikkelingen kunnen volgen. Een verdere rationale voor dit architectuurprincipe en de implicaties die hieruit voortkomen is te vinden in: Beleidskader Digitale Basisinfrastructuur B, C, E en F (paragraaf 3.1 van de Bron) De WHY van de Generieke Digitale Infrastructuur V, W en X (paragraaf 3.4 van de Bron) NORA NAP02: Bouw diensten modulair op
Implicaties	Functies beperken zich tot hun kernfunctionaliteit (‘do one thing and do it well’). Functionaliteit wordt afgebakend en door zelfstandig functionerende onderdelen geleverd (‘seperation of concerns’) Zelfstandig functionerende functionele componenten zijn beschreven in een dienstencatalogus of meerdere dienstencatalogi Bij samenwerking zijn voor alle partijen heldere dienstverleningsovereenkomsten aanwezig. GA houdt rekening met toekomstige (veranderende) keuzes, technologische ontwikkelingen en ontwikkelingen in Europa en daarbuiten. Als flexibiliteit voor toekomstige ontwikkelingen leidt tot meerkosten wordt dit expliciet aangegeven. GA beschrijft geen aspecten van de solution-architectuur.
Voorbeelden	Het berichtenstelsel maakt gebruik van aanwezige functies in de GDI voor specialistische functionaliteit zoals authenticatie en machtiging. Interactie-functies zoals portalen en apps bevatten uitsluitend presentatielogica en vragen elders aanwezige gegevens en functionaliteit op via diensten.
RelatieToelichting	Dit principe van GA komt overeen met het NORA Architectuurprincipe NAP02 Bouw diensten modulair op De focus van GA op functies i.p.v. diensten, processen of systemen lijkt een goede verbetering, die ook bij NORA reeds is voorzien door ontwikkelingen rond de Generieke functies (Capabilities). Voorstel derhalve om NAP07 aan te vullen met de implicaties en voorbeelden van GO-BP-4.
Status actualiteit	Actueel

Relaties

Vertrekpunt	Relatie	Eindpunten
Gebruik van flexibele en ontkoppelde functies	Heeft bron	GA Basisprincipes (Bron)
Gebruik van flexibele en ontkoppelde functies	Is gerelateerd aan	Bouw diensten modulair op (Architectuurprincipe) GDI-Architectuur (GA) (Dochterarchitectuur)

Afgeleide relaties

Vertrekpunt	Relatie	Eindpunt

Toelichting relaties:

Relatiesoort	Eindpunt	Toelichting
Is gerelateerd aan	Bundel diensten	Maak zo veel mogelijk gebruik van gegevens die reeds beschikbaar zijn in plaats van deze gegevens opnieuw te verzamelen of te creëren. Publieke diensten van verschillende organisaties kunnen (vanuit perspectief van de afnemer) gebundeld worden aangeboden.
Is gerelateerd aan	Hergebruik vóór kopen vóór maken	Hergebruik van diensten in de keten zal onderling tussen de verschillende overheidsorganisaties georganiseerd en geregisseerd worden. Zorg voor een register van diensten die voor hergebruik geschikt en beschikbaar zijn. Maak heldere afspraken over aanbieden en afnemen van diensten, waaronder eventueel van toepassing zijnde vergoedingen Maak duidelijke afspraken over de gegarandeerde levensduur van de aangeboden dienst. Stem de opzet van je diensten af met dienstverleners van verwante diensten om overlap en dubbel werk te voorkomen. Voordat je een eigen dienst maakt, bekijk eerst of er al iets soortgelijks aanwezig is. De dienst is zodanig opgezet, dat andere organisaties deze in eigen diensten kunnen hergebruiken. De dienst is interoperabel en bruikbaar voor een zo groot mogelijke groep afnemers.
Is gerelateerd aan	Bouw diensten modulair op	Verdeel de informatie in afgebakende datasets die elk afzonderlijk ook getoetst kunnen worden op voldoen aan de AVG. Zorg voor een ontwerp waarin een optimale modulariteit, gegeven de requirements, wordt voorgeschreven. Zorg voor open specificaties zodat deze hergebruikt kunnen worden over instellingen heen. Dit voorkomt dat verschillende organisaties hetzelfde wiel moeten uitvinden. Gegevensuitwisseling tussen (web)applicaties gebeurt via Restful API's, De broneigenaar levert API's die voldoen aan de moderne RESTful standaarden. API's dienen centraal te worden beheerd in een API management systeem.
Is gerelateerd aan	Beschrijf de dienst nauwkeurig	Leg per dienst vast aan welke normen en standaarden het moet voldoen. Deze normen en standaarden moeten op hun beurt voldoen aan wet- en regelgeving. De opzet van de dienst is in overeenstemming met deze normen en standaarden. Afwijkingen van deze norm worden geïdentificeerd.
Is gerelateerd aan	Neem gegevens als fundament	Stel overheidsdata actief beschikbaar voor hergebruik door derden, bijvoorbeeld in de vorm van open data. Beschouw dit aanbod als een dienst. De enige uitzondering is overheidsdata waarvoor wet- en regelgeving expliciet beperkingen oplegt, die stel je niet actief beschikbaar. Maak zo veel mogelijk gebruik van gegevens die reeds beschikbaar zijn in plaats van deze gegevens opnieuw te verzamelen of te creëren.
Is gerelateerd aan	Pas doelbinding toe	Ontwerp en implementeer diensten met oog voor doelbinding, data-minimalisatie en oorspronkelijke grondslag.
Is gerelateerd aan	Informeer bij de bron	Verwijzen naar de bron heeft voorkeur boven een kopie uit die bron - Inzage in de bron heeft de voorkeur boven zelf opslaan. Afspraken daarover worden vastgelegd en bekend gemaakt. Vanuit legitimiteitsperspectief kan het nodig zijn een kopie vast te leggen. Maak zo veel mogelijk gebruik van gegevens die reeds beschikbaar zijn in plaats van deze gegevens opnieuw te verzamelen of te creëren.
Is gerelateerd aan	Verifieer altijd	Stel vast voor welke berichtenstromen of transacties onweerlegbaarheid van gegevens vereist is om daarvoor aanvullende maatregelen te kunnen nemen.
Is gerelateerd aan	Maak diensten schaalbaar	SaaS oplossingen hebben de voorkeur boven PaaS oplossingen, en PaaS oplossingen hebben de voorkeur boven IaaS oplossingen. Aanvullend geldt: public cloud boven community cloud en community cloud boven private cloud.
Is gerelateerd aan	Stuur cyclisch op kwaliteit	Verantwoordelijkheden, bevoegdheden en taken bij gegevensverwerking zijn bepaald en bekend.

licht relaties toe

Nederlandse Overheid Referentie Architectuur.

Beschrijving van de gewenste oplossing van een specifiek probleem, of het eindresultaat van een project.

De persoon of organisatie die een dienst in ontvangst neemt. Dit kan een burger, een (medewerker van een) bedrijf of instelling dan wel een collega binnen de eigen of een andere organisatie zijn.

Begrip dat gebruikt wordt bij elektronische berichtuitwisseling en dat inhoudt dat de zender van een bericht niet kan ontkennen een bepaald bericht te hebben verstuurd en dat de ontvanger van een bericht niet kan ontkennen het bericht van de zender in de oorspronkelijke staat te hebben ontvangen.