Expertgroep gegevensmanagement mei 2024
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
Bijeenkomst van Expertgroep Gegevensmanagement op donderdag 16 mei 2024, 10.00-12:30 uur, locatie: digitaal via Teams.
Doel: Verdere uitwerking Thema Gegevensmanagement
Doelgroep: Leden en aspirant-leden van de expertgroep
Contactpersoon: Arjen Santema .
Verslag toegevoegd in concept
Welkom en mededelingen[bewerken]
- Arjen heet iedereen welkom.
- Samenstelling werkgroep – er staan veel mensen op de lijst die Arjen nog nooit heeft gezien. Hij heeft ze benaderd om na te vragen in hoeverre zij nog betrokken zijn. Sommigen treden terug of stellen iemand anders voor. Hiermee is de deelnemerslijst opgeschoond.
- Marieke en Jasper zijn niet aanwezig vanwege vakantie. Anita vervangt Marieke en maakt de notulen.
Verslag en actiepunten vorige keer[bewerken]
- Actiepunt G9 – (Eric) dit staat op de agenda bij punt 3.
- Actiepunt G10 – (Arjen, Wim) - loopt
- Actiepunt G11 – (Arjen) Wim is op dit moment nog niet in de agenda. Slaan we over.
- Actiepunt G12 – (Arjen) staat op de agenda bij punt 4
- Actiepunt G13 – (Arjen) afgerond.
- Actiepunt G14 - (Arjen) staat op de agenda bij punt 4
- Actiepunt G15 – (Arjen) staat op de agenda bij punt 4
- De nieuwe actiepunten uit dit overleg zijn toegevoegd vanaf G16.
| Actiepunten Expertgroep Gegevensmanagement | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| ID | Actiehouder | Onderwerp actie | Beschrijving | Status vorige keer | Huidige status |
| G4 | Radboud | Principes | Ervaring van Jeroen Cuppens van provincie Gelderland met dataprincipes op basis van de nieuwe NORA inschakelen. | Radboud zal contact opnemen, vraagt of Jeroen dit wil komen presenteren. | Jeroen Cuppens zal in mei aansluiten en zijn ervaringen presenteren. Afgerond |
| G6 | John & Arjen | Samenwerking | Samenwerking met Programma Grip op Informatie borgen | Rechtstreeks contact gelegd tussen John en programmamanager | Arjen gaat met John kijken of en hoe de expertgroep inbreng kan hebben in de tweede Week van de Grip op Informatie in november 2024 |
| G7 | Wim | Informatielaag | Verder brengen integrale visie op en acties voor Semantiek, Informatiemodellering en het zicht hebben op de authentieke bron van elke gegeven en de datasets waar die gegevens worden hergebruikt. | Nieuwe versie op agenda in april. | Afgerond en omgezet in nieuwe actiepunten |
| G8 | Arjen | Kaart van Data Nederland | Omwerken tot jaaragenda Expertgroep Gegevensmanagement | Kijken of we een EGGM-jaarplan kunnen ontlenen aan de items die op de Kaart van Data-Nederland staan | Niet besproken, wel jaaragenda op hoofdlijnen |
| G9 | Eric | Plaatje context (meta-)gegevens | Context duiden van (meta)gegevens: informatiehuishouding van de overheid - overheidsdienstverlening - NL samenleving - EU-aspecten en Wereldwijde aspecten | nieuw | Is besproken in het overleg van 16 mei. Afgerond. |
| G10 | Arjen, Wim | NSV | Arjen gaat het NSV-stuk presenteren bij CDO-Raad zodra Wim dat opportuun acht | nieuw | Arjen presenteert het op 4 juni. Afgerond. |
| G11 | Wim | rapport Hooghiemstra / CDO | Wim deelt het rapport van Hooghiemstra waar hij aan refereert met de expertgroep en als daar behoefte aan is komt het bespreken er van op de agenda te staan van deze expertgroep | nieuw | Niet besproken |
| G12 | Arjen | NSV | Maken nieuwe versie op basis van laatste opmerkingen expertgroepleden | nieuw | Is besproken in het overleg van 16 mei. Afgerond. |
| G13 | Arjen, Eric, Marieke | NSV | Publiceren nieuwe versie op noraonline | nieuw | Afgerond |
| G14 | Arjen | NSV | Voorbereiden backlog / uitvoeringsplan om aan te vullen in Expertgroep: wat wordt waar al uitgewerkt en waar moeten we nog achteraan? | nieuw | Is besproken in het overleg van 16 mei. Afgerond. |
| G15 | Arjen | NSV | Breed communiceren dat het NSV gepubliceerd is, o.a. via nieuwsberichtje noraonline/digitaleoverheid, MeetUp Data et cetera | nieuw | Is besproken in het overleg van 16 mei. Afgerond. |
| G16 | Iedereen | Gegevenskwaliteitsraamwerk | Review; commentaar naar André en Danny | nieuw | |
| G17 | Dick, Arjen | Gegevensmodellering / MIM | Dick vertelt in de MIM-community iets over dit onderwerp. Arjen vertelt over de Nederlandse standaard voor het beschrijven van begrippen. | nieuw | |
| G18 | Wim, Arjen, Eric | NSV | Presentatie in CDO Raad over NSV | nieuw | |
| G19 | Iedereen | Concept definities begrippen Gegevensmanagement en kwaliteitsraamwerk | Review; commentaar naar Danny | nieuw | |
| G20 | Radboud | Handreiking volwassenheidsscan | Presentatie resultaten Zeeland | nieuw |
Stand van zaken lopende onderwerpen[bewerken]
- CDO Rijk (Wim)
Arjen geeft aan dat Wim later aansluit. Hij vertelt wel vast dat Wim een andere functie heeft gekregen en CDO wordt bij LNV. Zijn rol wordt overgenomen door Wietske Dotinga. Zij sluit zij aan bij de Expertgroep Gegevensmanagement maar was vandaag verhinderd.
- Metadata (Eric)
- Een klein groepje brengt de relaties en samenhang tussen de standaarden in kaart. Eric laat een eerste concept zien dat nog niet is gepubliceerd. Er wordt nog aan gewerkt tot september. Daarna volgt vaststelling. Het eigenaarschap komt bij BZK te liggen. Naar het beheer wordt nog gekeken. De context van het stelsel van metadata staat als plaat bovenaan de pagina Informatielaag. Met deze pagina leggen we verbinding tussen enerzijds onze visie op gegevens en de architectuur die daaraan te pas komt en anderzijds de metadata en de context van dat plaatje.
- Petra heeft nog niet veel kennis van metadata. Bij UWV is er een datalaag met metadata van de data. Hoe verhoudt dit zich met DCAT? Er zijn veel standaarden – moeten we daar niet 1 van maken? Eric: dat lukt niet omdat het te groot en niet beheersbaar zou zijn. Via het stelsel wordt het opgelost met doorverwijzingen.
- Danny vertelt dat er deze week een sessie is geweest over DCAT-AP-NL en TOOI. Hij deelt de presentaties via de mail. De opname is ook te vinden op YouTube.
- Semantiek (Arjen)
Arjen is bezig de Nederlandse standaard voor het beschrijven van begrippen op de lijst van aanbevolen standaarden van Forum Standaardisatie te krijgen. Het intake-advies loopt. De doorlooptijd is een half jaar tot een jaar.
- Gegevenskwaliteitsraamwerk (André, Danny)
- Er is inmiddels enige ervaring opgedaan met het Raamwerk gegevenskwaliteit. Hieruit is een wijzigingsverzoek gekomen met enkele aanscherpingen.
- Niet iedereen heeft het al gelezen. Arjen stelt voor/roept op het de komende weken te lezen. Commentaar kan naar Andre en Danny.
- Boyke vond het interessant. Gaat het ook voorleggen aan het overleg van de G5 op woensdag 22 mei.
- Arjen zet het volgende keer weer op de agenda om het vast te stellen. Danny regelt het.
- Gegevensmodellering / MIM (Dick)
- De nieuwe versie (1.2) zit in de vaststellingsprocedure. Daarna gaat het naar Forum Standaardisatie.
- Danny geeft aan dat Dick ook welkom is als spreker op de bijeenkomst van de MIM-community. Dick noteert dit en neemt contact op om een afspraak in te plannen. Arjen wil daar wel vertellen over de Nederlandse standaard voor het beschrijven van begrippen. Dit is inmiddels afgesproken en vindt plaats op 8 oktober.
- Arjen wil kijken naar een nieuwe community SBB. Ze kunnen met de groep ook bespreken hoe zij denken over een gecombineerde community NL-SBB – MIM.
- Arjen geeft aan dat de verschillende groepen wel goed communiceren.
Redesign Informatielaag, uitwerking Nationaal Semantisch Vlak en roadmap (Eric, Arjen)[bewerken]
- Eric heeft uitgebreid gewerkt aan de Informatielaag. Arjen heeft gewerkt aan het Nationaal Semantisch Vlak en daar veel vernieuwd en weggegooid. NSV kun je zien als uitwerking van de Informatielaag.
- Eric licht de informatielaag toe. Er zijn veel verschillende typen mensen die de NORA raadplegen. We zoeken nog waar we wat neerzetten. Daarvoor vragen we hulp uit de groep.
- Eric neemt de groep vervolgens mee in de architectuuraspecten i.r.t. data.
- Op de afbeelding staat het plaatje van Arjen gecombineerd met het oude 5-vlaksmodel. Dit is de kern. Daaronder staat tekst met toelichting.
- De richtlijn wordt geactualiseerd en het stelsel van metadata standaarden wordt uitgewerkt.
- We hopen hier op hoog niveau meer houvast te geven. Dit kun je als referentie gebruiken.
- Petra vindt dit heel mooi. Ze heeft een vraag over de DCAT-beschrijvingen van datasets. Is dit dus over de datasets? Eric: ja, klopt. Petra: de bron zit in het datalake, de beschrijving ervan zit in de informatielaag omdat je ook meer wil weten van de beschrijving van de data. Eric: dat klopt. NSV gaat over de beschrijvingen, daarom wordt er een link opgenomen naar NSV.
- John Zwart: Binnen de overheid delen we steeds meer gegevens. Hij werkt zelf in de strafrechtketen. Als we het hebben over “kind” zijn er binnen verschillende overheden andere definities. Hoe kunnen we samenwerken als we niet dezelfde definitie hebben? Eric: hoe haal je de contexten erbij? Daarvoor zijn de thesauri en ontologieën. André: die uitleg hoort bij de veelgestelde vragen. Hier wordt veel naar gezocht maar het staat nergens.
- Arjen over NSV: het stuk is niet echt een architectuurstuk, maar geeft wel een aantal implicaties van architectuur voor gebruikers, ambassadeurs, managers, bestuurders. NSV beschrijft de semantische samenhang tussen de fysieke leefwereld. Wij verwerken bv geboorteaktes in semantische beschrijvingen. Het zijn semantische standaarden. Het plaatje laat de samenhang zien. Het recht kent ook veel standaarden en vocabulaires. Als je dit uitwerkt op informatiemodelniveau krijg je een metadatamodelprofiel waarin je alles combineert. De tekst eronder is nog een concept. Het wordt verder uitgewerkt. Dan komt het op NORA waar je alle begrippen kunt raadplegen. Dit is de belangrijkste 1e actie. Op de agenda van juni staat: wat is de Nederlandse begrippenstandaard en wat kun je ermee?
- Wim vraagt of hierin samen opgetrokken wordt met het FDS? Arjen: ja.
- André publiceert op de site van FDS nog de lijst met standaarden waarvan ze nu al weten dat ze die gaan gebruiken.
- Eric vindt wat Wim zegt erg belangrijk. FDS hanteert ook het NORA 5-laags model. Er wordt op meerdere plaatsen aan gewerkt. Er ontstaan misschien wat dubbelingen, maar we weten dat het op een beperkt aantal plaatsen gebeurt. NORA of FDS. Dat is al fijn. Raamwerk Federatief Datastelsel
- Petra heeft een vraag over de plek in de NORA. Komt de nieuwe pagina van Arjen op de plek van de oude? Arjen: we zijn nog aan het kijken hoe we het in NORA zetten en hoe het samenhangt met de Informatielaag.
- Wim: ter aanvulling: Hij heeft in de CDO Raad ruimte voor een presentatie over het NSV. We zullen even kijken wie dit kan doen.
- Wim: wil kijken of hij de collega’s van het IBDS niet warm kan maken voor sponsorschap (inhoudelijke of financieel). Zo kunnen we het draagvlak verbreden. We moeten laten zien welke initiatieven er bij elkaar zijn gebracht. Hij zal een pitch doen om het te verbreden en bij de juiste gremia te brengen.
- Wim vertelt dat hij nu bij BZK werkt als CDO Rijk. Hier vertrekt hij om Chief Data Officer te worden bij EZ en LNV. Wietske wordt deelnemer in de expertgroep.
- Arjen vraagt hoe we dit verder zullen vormgeven? Het stuk zoals het er nu staat is voor niet-architecten. Eric en Arjen gaan eraan werken om het voor architecten verder uit te werken. Hij vraagt iedereen uit de groep om dit als ambassadeur verder uit te dragen binnen de eigen organisatie en netwerken.
- Wim maakt een aparte afspraak met Eric en Arjan om de presentatie voor te bereiden.
Principes (Jeroen Cuppen: toepassing van de NORA gegevensmanagement data principes in de provincie Gelderland)[bewerken]
- Jeroen vertelt dat hij de vraag kreeg om datamanagementsprincipes te bedenken voor de provincie Gelderland. Hij hergebruikt liever dan zelf het wiel opnieuw uit te vinden, dus keek hij eerst op NORA.
- Voordat ze met de datamanagementprincipes voor Gelderland begonnen was NORA net bezig met de nieuwe algemene principes. Deze besloten ze volledig over te nemen. Dit is ook makkelijk met mandaat. Zo hadden ze ook nieuwe Gelderse principes. De volgende stap was het nadenken over de datamanagementsprincipes. Ze keken hoe deze kunt extraheren uit de NORA principes.
- De NORA principes bleken 1 op 1 van toepassing te zijn op data. Daarna keken ze naar de implicaties. Deze deelden ze op in 3 categorieën: metadata op orde, dataprocessen op orde en dataherbruikbaarheid op orde.
- De NORA principes lenen zich niet zo voor data. Het zijn meer diensten. Er zijn 2 doorsnedes te maken die wel enigszins werken: klik op implicaties bij NAP 10 Neem gegevens als fundament. Of je gaat naar de informatielaag. Conclusie: je kunt doorsnedes maken maar je komt er niet helemaal. Hij heeft toen een excel-sheet gemaakt met alle IMPS en NAPS. Hierover heeft hij een MoSCoW-analyse gedaan. Wat zijn de must haves? Vervolgens is hij langs DAMA-DMBOK gegaan om te kijken wat we nog missen. Het resultaat is een document dat ze als basis gebruiken. Dit zijn hun datananalyseprincipes.
- Daarna hebben ze dit voorgelegd aan hun stuurgroep datagovernance. Hun belangrijkste kritieken: als je het overneemt, sluit dit niet direct aan. NORA heeft het over diensten en niet data. Geef dus in de implicaties wat meer toelichting. Schrijf het toe naar data.
- Tweede kritiek: Het is geschreven op wetenschappelijk niveau. De gewone man snapt het niet. Dus is er een onderscheid gemaakt. De dataprincipes zijn bedoeld voor professionals. Het databeleid moet geschikt zijn voor gewone mensen.
- De principes zijn er nu wel maar moeten meer gaan leven.
- Kort samengevat: Jeroen is blij met het resultaat, blij dat het mapt op de NORA-principes. Als doorontwikkeling kunnen de omschrijvingen meer worden toegepast op data en het kan intern meer worden verspreid.
- Eric vindt het vreemd dat bij imp43 data wordt genoemd. Dit zou je moeten scheiden.
- Jeroen vraagt of de groep het een goed idee om het zo aan te pakken? Of liever vanuit DMBOK?
- Danny is bezig met de domeinarchitectuur Gegevensuitwisseling. Daar heeft hij ook gekeken naar NORA, maar hij heeft vooral een mappingstabel gemaakt. Dus een eigen omschrijving. Dit lijkt Jeroen een goede doorontwikkeling.
- Jeroen merkt op dat in NORA nog de oude principes voor Gegevensmanagement staan. Arjen: dit moet nog worden aangepast.
- Petra vraagt Jeroen hoe de principes in zijn organisatie worden opgepakt en hoe je dat doet. Zet je ze in de PSA met een vertaling naar een specifiek project of ontwikkeling? Jeroen: Op 2 manieren: als we een architectuur maken, halen we het langs de NORA principes. Bij een project kijken ze nu altijd welke metadata erin zitten en er wordt een datasteward op gezet. 2e: als we deze principes accepteren – wat zijn dan de implicaties? Bv er moest een dataregister komen. Dan neemt hij op dat er ook datamodelleringstooling moet komen. Petra: moet je die principes onderbouwen? Moet je ze overtuigen en de validiteit waarmaken? Jeroen merkt op dat NORA mandaat geeft. Niet alleen aan Gelderland, maar aan de hele overheid.
- Vraag Arjen: Je hebt NORA als referentie architectuur, als organisatie maak je een enterprise architectuur en op basis daarvan maak je verschillende solution architecturen. Werken jullie ook zo? Jeroen bevestigt dit.
- Ze zijn bij de provincie Gelderland ook bezig met datadomeinen en hebben een datamodel opgesteld. Dit is niet alleen voor Gelderland maar voor alle provincies. Het is generiek en algemeen toepasbaar. Het zou ook verder uitgewerkt kunnen worden.
- Arjen vraagt of het openbaar staat? Jeroen antwoordt dat dit niet het geval is.
- Jeroen merkt op: Als je op IMP73 klikt, verwacht je een datakwaliteitsmodel. Arjen geeft aan dat dat er wel is; dat is het kwaliteitsraamwerk. Eric voegt de link meteen toe bij IMP73.
- Radboud merkt op dat dit een mooi voorbeeld is van een best practice. Valt dit te delen? Jeroen: best practices is interessant. Maar hoe? Misschien kan het document worden gepubliceerd, maar wat wil je dan precies als voorbeeld? 2e vraag: als je een usability issue met de site vindt, rapporteer dat. Dan zullen we daar naar kijken.
- Jeroen laat nog iets zien dat interessant is voor NORA: de informatielaag op PETRA. Daar staat Metamodel voor een enterprise datamodel. Dit is een samenvoeging van wat DAMA-DMBOK voorschrijft en MIM. Nog iets anders: ze zijn ook bezig met datadomeinen. Deze worden benoemd over 4 lagen. Dit wordt interprovinciaal een nieuwe richtsnoer.
Concept definities begrippen gegevensmanagement en kwaliteitsraamwerk (2 excel bestanden, separaat per mail toegestuurd)[bewerken]
- Danny is vanuit de werkgroep Begrippen bezig met de begrippen vanuit gegevensmanagement en gegevenskwaliteit. De begrippen worden niet per begrip besproken. Er wordt afgesproken om het commentaar te verzamelen op de definities en de uitleg die er staat. Dat bundelen we en dan wordt het de volgende keer vastgesteld.
- Reacties graag als opmerkingen in een excelsheet. Geef de vlakken met wijzigingen een kleur. Deadline is 13 juni.
W.V.T.T.K.[bewerken]
- Danny meldt dat de review domeinuitwisseling Gegevensuitwisseling is gestart. https://github.com/minbzk/gdi-gegevensuitwisseling
- Radboud heeft een vraag over het beleidsdocument voor de te hanteren metadatastandaard. Ligt dat in lijn met het project metadatastandaarden? Eric geeft aan dat er veel van in zit. Het is de invulling van het Plan van Aanpak. Radboud geeft aan dat de provincie Zeeland daar al bij betrokken is. Verder deelt Radboud mee dat de provincie Zeeland de handreiking voor de volwassenheidsscan gaan toepassen en dan kunnen zien waar ze staan. Hij wil het resultaat graag in dit gremium laten zien. Tot slot geeft Radboud aan er de volgende keer, op 20 juni, niet bij te kunnen zijn ivm een sportdag met provincie Zeeland.
- 20 juni blijken er veel mensen niet aanwezig te kunnen zijn. De vergadering wordt verzet naar 4 juli. Arjen kan er dan ook bij zijn.