Expertgroep Gegevensmanagement mei 2020
Bijeenkomst van Expertgroep Gegevensmanagement op dinsdag 26 mei 2020, 13:00 - 16:00 uur, locatie: digitaal via Teams.
Doel: Opstellen van een visie op gegevensuitwisseling in de publieke sector waar we de komende tijd als expertgroep op voor kunnen sorteren
Doelgroep: Expertgroep Gegevensmanagement
Contactpersoon: Wim Stolk .
Voorlopige agenda:
Opening
- verslag
- Mededelingen
- Afwezigheid
Dick is op vakantie. John is afwezig. Mededelingen: Reeuward, gegevensmanagement is bij KvK op een lager pitje komen te staan. Begonnen met SAFE framework, als architect betrokken bij opzetten - dat is nu de prioriteit. Nog geen vervanger voor vorige rol, dus voorlopig gewoon meedoen. Gegevensmanagement blijft wel relevant, o.a. ook in epics voor doorontwikkeling. Zwangerschapsverlof Vervanger van Wilfried: Martijn Koster bij Belastingdienst, ook met regels. Data-definitiearchitectuur, redelijk overeenkomst met MIM, ook wat verschillen: maar eens kijken hoe we elkaar aan kunnen vullen. Kees (niet KeesJan) architect bij gegevensuitwisselingstrein van Logius. Op dit moment Stelselcatalogus - doorlichten en bekijken wat er voor mogelijkheden zijn. In dat kader interessant overleg (3 en 4 bij nadruk genoemd). Ook fijn om aan te sluiten bioj bestaande standaarden. Veel ervaring met modellering en met koppelingen. O.a. UWV en Omgevingsloket. Vaak over data, ook beheer en projecten. Bij Logius vooral opdracht LinkedData. Collega Logius: KeesJan haakt zo aan. Wim: Is in dienst getreden bij Berenschot in part-time, maar blijft ook zelfstandige, voorzitterschap door gaan gewoon als onafhankelijke voorzitter zonder private belangen. In deze setting privaat of Berenschot? Als voorzitter, met kleine vergoeding vanuit ICTU. Dus ICTU-blik.
Voorstelrondje. Genoemd: Cononical André van Brussel, doorontwikkeling Stelsel, ook in tijd van Digicommissaris en al iNUP. Interesse hier ook in datakwaliteit. Stelsel van gegevens, kwaliteit van gegevens in het stelsel - even de sfeer opsnuiven, ook in themasessie veel dwarsverbanden gezien. Arnoud GEMMA gegevensmanagement en EID projectteam, Common Ground bij gemeenten.
Nieuwe ontwikkelingen
Europese Digitale Strategie staat open voor consultatie: hoe Europa wil omgaan met ontwikkelingen rondom gegevens en gegevensgebruik. Reactietijd tot 31 mei (link powerpoint). (Check bij vakgroep Europa). Wim alleen gescand.
Vanuit Digitale overheid veel gepubliceerd rondom Datagedreven werken / datagovernance. Inmiddels gelukt met programmamanager Data Overheid in contact, nu ook gegevensmanagement opgenomen in DataAgenda 2020. Letterlijk: je zult met gegevensmanagement aan de slag moeten gaan wil je een stap kunnen zetten met datagedreven werken. Bij Leer en Expertisepunt Datagedreven werken LED worden NORA- en GEMMAlinks opgenomen. Geprobeerd om ons werk onder de aandacht te brengen, zo meer brede spreiding van deze ontiwkkelingen via deze publicaties. Daarnaast de overlap tussen thema's NORA in sessie geweest: kijk bijvoorbeeld naar Data op het Web, Stelsel van Basisregistraties. Waar zit overlap en moeten we samen werken en hergebruiken. Vervolggesprekken gepland.
NORA/Gegevensmanagement kwaliteit
Jaap en Danny Greefhorst (ArchiXL, datakwaliteitprojecten). In het kader van project Omgevingswet al veel over gegevenskwaliteit al een hoop beschreven, Jaap gevraagd om die basis ook terug te brengen in NORA Gegevensmanagement: Definitie, indicatoren en kenmerken beschrijven om tot een meetbare gegevenskwaliteit te komen. Kasper Kistjes aanvullen Rijkswaterstaat - hergebruiken en slim doorontwikkelen. Als daar een eerste versie uit komt (1 a 1,5 maand doorlooptijd). Terug in expertgroep: feedback en kijken hoe je hier een toepasbare variant van kunt maken: producten als gegevensbeleid, producten et cetera er onder nodig om toepasbaar te maken? André aangehaakt hierover is mooi: wat kun jij hier mee, wil je participeren in eerste opzet of pas in de tweede versie? Tweede versie. Vooral hergebruiken en slim samenvatten. Omgevingswet is vrij gedegen en uitgebreid. Voor tactisch en strategisch moet je het versimpelen: als stuurinstrument moet je het versimpelen, vanuit die bril kijkt hij graag mee. Corine: Ook al jaren bezig, op vele manieren geprobeerd bij UWV, maar strand telkens weer. Budget van Rijksoverheid voor een dienst, een bepaald percentage voor herstelwerk - perverse prikkel om dat alsnog te herstellemn. Dus benieuwd naar product, moet je op actualiteit gaan zitten of op compleetheid en noem maar op. Wat is voor wie relevant? Voor afnemer, voor proces - uiteindelijk vaak in kringetje rondgegaan. Andre: herkenbaar, helemaal mee eens. driemeting in maart over kopelingen Gegevensstelsel: er zijn geen normen in het stelsel, afnemer kan niet aangeven wat hij nodig heeft, alleen waar hij last van heeft. Goed is goed genoeg - gesprek met je afnemers aangaan om cyclus van meten en verbeteren in te gaan. Gewoon beginnen, niet academisch discussie, maar transparant. Maar behapbaar voor beheercapaciteit: fte's en budget beperkt. Corine: Heel belangrijk om kwaliteit vast te stellen en te implementeren: gegevenskwaliteit op orde, anders garbage in garbage out. Het moet in een keer goed zijn. Dilemma's die meespelen. Jaa: hoe uitgebreid maak je het, et cetera: puzzel die ze komende maand willen leggen. Datakwaliteit is de mate waarin je tegemoet komt aan de behoeven van de afnemer. Betrouwbaarheid (en onderliggende elementen) als je die weet te raken in de mate waarin ze als afnemer belangrijk zijn heb je een goede. Ook aandacht voor kwaliteit van data zelf, maar ook van het proces: hoe kun je leveren en ontvangen. Aantal rijtjes met criteria genoemd. Wim: lastig dilemma, op een 'veilig' hoog abstractieniveau gaan zitten: dus voor iedereen in Nederland van toepassing is. Bijvoorbeeld GIS-info zal misschien in een laag er onder zitten. Ze gaan binnenkort beginnen (3 weken), na de zomer ligt er een versie waarop ze kunnen reageren.
Verbetering Nationaal Semantisch Vlak
Kees-Jan, Logius, Stelselcatalogus. Contact met Stelselplaat opnemen in Stelselcatalgus. Ook initiatieven ontwikkelen clusterbegrippen: om interoperabiliteit van data te vergemakkelijken. Toine en Andre gaan toelichting geven: plannen en verwachtingen van de expertgroep. André: concreet stuk verspreid aan deze groep - mail vanuit Eric. Die email was moeilijk te lezen: stevige mail en veel links. André praat vanuit het Stelsel. Eric licht het mailtje toe. We zijn al jaren bezig met gegevens, gevgevensmanagement, opslag, definities. Zodra jhe aan gegevensgebruik komt is dat in de praktijk moeilijk, want AVG juridisch et cetera. Makkelijker om te beginnen met woordenboeken, nu met LinkedData, semantische wiki's et cetera staat de techniek toe om een heel andere manier om te gaan met geegvens en semantiek. 5 jaar geleden met NSV gestart, laten we de definities laten zien, aan elkaar linken, langzaam uitbouwen. Je ziet dit steeds meer terugkomen, ook in veel domeinen. Op dit moment is er ook op politiek niveau aandacht voor: laten we dit gebruiken om aan de gang te gaan en op FAIR-wijze uit et werken. Jullie zijnd e mensen in het veld die daar mee werken. Vanuit NORA willen we jullie verbindinen, zodat we weten van elkaar waar we mee bezig zijn, kunnen samenwerken, gedeelde inzichten . Niet opleggen maar elkaar versterken. Doorontwikkeling Stelsel. Vanuit Gebruik verhogen is er een apart overleg, de samenhang van data in het stelsel is lastig - overleg wil inzicht in wat er in staat. Stelseplaat is daar in spreektaal een begin. Doorklikken en dan kom je in de Stelselcatalogus. Maar die is niet compleet: bijvoorbeeld geen adres of gebouw gedefinieerd. In februari gepubliceerd, Eric vroeg om machineleesbare versie. Toen wilde hij excel omzetten naar LinkedData - maar geen tool om dat als relatieve leek te doen. Uiteindelijk overleg gehad met Toine en nog een paar anderen om dit op papier te zetten. Gebruikers willen data in context gebruiken, relaties, missende koppelingen et cetera. Herkennen jullie dit? hebben jullie hier behoefte aan? Willen jullie meedenken? Eenduidige beschrijving van basisgegevens. Corine Ralph? Gebruiken jullie dezelfde definities in jullie organisaties als je uitwisselt? Ralph lacht omdat een van de issues is dat je een op een uitwisselt, maar hoe kom je tot een universele gegevensverkeerswet: uitwisseling blijft een uitdaging. Wat is er beschikbaar en hoe kunnen we het gebruiken. Belastingdienst wisselt met heel veel partijen gegevens uit, niet altijd even eenduidig en traceerbaar: nu bezig om volledig herleidbaar te maken en uit te wisselen op modelniveau: afspraken dit zijn de gegevens die we op deze manier met jullie uitwisselen, aan de hand van een logisch datamodel. Daarmee kun je slag maken in kwaliteit op basis van goede afspraken, bevinden en terugmelden. Er zitten nog best veel activiteiten achter verstopt. Corine: Gegevensuitwisseling tussen sectoren blijft altijd lastig, soms denk je dat je het over hetzelfde hebt maar is het niet hetzelfde. Begin is weten waar je het zelf over hebt, modelleren. Maar je hebt het op een bepaalde manier in je systeem staan. Lastig te lezen mailtje door de hoeveelheid links, de uitgangspunten waren nog niet duidelijk: ik mis een heel stuk denkgescheidenis. De mail is er op het Eureka-moment uitgestuurd, maar het denkproces is nodig om het te kunnen begrijpen. Veel afkortingen (NSV bijv.) - ik wil graag meedenken, maar dan moet je me wel wat beter meenemen in het proces en de discussie. Doelen, uitgangspunten en denkstappen moeten duidelijk worden. Eric: Het is inderdaad iets dat al heel erg lang loopt, al een vand e eerste dingen die bij NORA speelde. Al 10 jaar of zo. Ik snap dat je daar niet in één mailtje in meegenomen kunt worden, zeker omdat er telkens nieuwe mensen aanhaken. Het waarom verklaren we wel ind e NORA, kijk bijvoorbeeld het thema Semantiek in de NORA zelf. Lees dat een keer rustig door, dat helpt al. NSV: vroeger waren we veel bezig met gegevenswoordenboeken, afstemmen met elkaar is heel veel werk. Bij Jutsitie bijvoorbeeld jarenlang steeds samengevoegd tot één gegevenswoordenbopek. Maar dan moet je per domein en met de basisgegevens stelsel weer opnieuw beginnen. Liever dan de verschillen op te lossen en te harmoniseren willen we liever de verschillen verklaren. Waarom we het doen is dat er heel veel te winnen is door duidelijk te maken wat je gebruikt, wat het betekent en in welke context. Urgentie nu omdat meer mensen er mee bezig zijn en omdat techniek nu mogelijkheden biedt (machineleesbaar). Toine: deelt uit de praktijk scherm (opvragen bij Toine) - probeer uit oplossing de hele rij te ondersteunen, van begrippenlijst tot fysiek datamodel. Veel organisaties zijn nu bezig met begroppenlijsten of thesauri - lopen vaak op tegen beheer er van. Beheerbaarheid via de bestaande tools vraagt specialisme. Uitgaan van een SKOS-model, ArchiXL heeft daar wat dingen voor bedacht: mens-leesbaar en machineleesbaar. En voorbeeld hoe je dat kunt beheren (kan in excel of in semantische wiki). BegrippenXL [begrippenxl.nl begrippenxl.nl] - niet opgezet om begrippenlijst van begrippenlijsten te worden, maar tool om begrippen te ontsluiten. Standaard-APUI, maar ook als mens te lezen. SKOSMOS (?) tool met LinkedDatabase er achter. Hier zitten bijvoorbeeld lijsten in van CBS (want die is downloadbaar) maar ook van klanten van ArchiXL, zoals de Aquo-thesaurus vanuit het Waterdomein. Je kunt over alle collecties heen sturen, niet alleen er binnen. Dat is aardig, als je bijvoorbeeld Adres opvraagt zie je hoe anderen ze gebruiken end e variatie er in. Dat alleen al biedt inzicht en kan harmonisatie of standaardisatie ondersteunen. Je kunt bijvoorbeeld het begrip Duiker opzoeken. Wil je dat iedereen begrippen zo gaat publiceren, of gebeurt dat automatisch? Dit is ons productje, dat hoef je zeker niet te gebruiken (mag wel). Het gaat meer om de waarde als je dingen bij elkaar brengt en inzichtelijk maakt. Of dat via begrippen.nl gaat of via de Stelselcatalogus is uiteindelijk niet relevant, als het maar gebruikt. In hoeverre is deze tool al gekoppeld aan een semantische wiki zoals versch partijen die gebruiken? In de Aquo-wiki worden alle begrippen beheerd van de Aquo, je bewerkt de pagina en vult het formuliertje in waarin je de SKOS-achtige termen kunt invoeren en verrijken. De kern daarvan wordt gesynchroniseerd met een publicatieomgeving. Zo kun je het eenvoudig beheren. Mooie demo als voorbeeld van hoe je zoiets werkzaam kunt krijgen. Terug naar de agenda: wat willen jullie van de Expertgroep horen of weten? Vanuit het Stelsel behoefte aan samenhang, dat gaan we op de een of andere manier beschrijven (goed is goed genoeg). Maar dat is een aanbod, of dat aansluit bij de vraag vanuit de praktijk? Hoeveel moeten wij in de breedte nog beschrijven en in de diepte? Wat zijn de wensen vanuit jullie en jullie organisaties? Dan kunnen wij die vragen meenemen in onze prioriteiten. Dat mixen we dan met de behoeften vanuit de gebruikersgroep. Graag nazenden. Henk: geweldig initiatief, ongelooflijk dat we dat nog ontberen, een simpele viewer waarin je kunt kijen en vergelijken. In het onderwijs zijn we dat wat de Stelselplaat doet ook intern aan het doen. Elk domein moet zichzelf organiseren voor het aan kan sluiten bij het grote geheel. Toine's collega heeft zojuist 6 sets vanuit Kennisnet toegevoegd ;-) Wat nodig is zijn kaders en handvatten en we hobbelen achter het initiatief aan, kost tijd. Eric: Het is moeilijk om bij registraties op te halen welke informatie ze allemaal al hebben. De belangen zijn er niet altijd bij het register, dat gaat via bilaterale contacten. Waarom delen we dat soort dingen niet gewoon makkelijker? Als we een tool hebben om dit te registreren en te gebruiken dan zouden we dat vanuit de NORA best beschikbaar willen stellen: voor degenen die het niet zelf kunnen doen. En dan publiceren via begrippen.nl. Dat sluit aan bij de stelselcatalogus en inzet van Andre. Waar je naar toe gaat is naar een netwerk, waarbij je alles wilt verbinden en makkelijk uitwisselbaar maken. Daar willen we heen, van definitie doorgroeien van begrippen naar de wijze van beschrijving en betkenis. De afspraken over metadatering et cetera liggen al in AP17 vast. Sluit uitstekend aan bij deze tooling. Waarschuwing: het probleem is niet de tooling, maar de hoeveelheid werk om de data te verzamelen en overzichtelijk in te voeren. Reken jezelf niet te snel rijk met de tooling. Er zit een hoop verschil tussen de aquo-wiki die heel rijk is en hetzelfde begrip op begrippen.nl, omdat het veel werk is om de juiste data toe te voegen. Stop je dat er niet in, dan wordt je tool niet gebruikt. Er worden al wel veel initiatieven ontplooid, maar de uitwisselbaarheid is beperkt.Verwijsindex met rudimentaoire gegevens er om heen bewust zodat het minder werk is. Hebben jullie behoefte aan een tool als deze? Ja, maar het zal wel werk meebrengen. Nog meer vragen? Corine: hebben we het nu over de gegevensbeschrijvingen of om de daadwerkelijke gegevens in de databases? In mail niet over metagegevens, dat lijkt nu wel het geval. Ja, over metagegevens. We kunnen via NORA ontsluiten of via andere tool, maar stel dat we zo'n formuliertje in moeten vullen dan kost ons dat tijd en geld. Ook als je je houdt aan principes van NORA, maar je bent daar al jaren mee bezig dus een deel voldoet misschien niet meer - kan dat? Ja, juist, je hebt een groeipad waar je heen werkt, nde principes bieden juist ruimte aan waar je zelf bent. Doordat je weet waar anderen staan kom je dichter bij elkaar op termijn. Driekwart van begrippen.nl is uit heel diverse tooling overgenomen zonder handwerk, anders heb je er niet zo veel aan. gebruik gewoon de tooling die je hebt en waar je tevreden mee bent. Catalogus van de polisadministratie staat al ontsloten. Kees-Jan,m lees ok mijn mail als reactie. De beschrijving van de gegevens moet zo laagdrempelig mogelijk zijn, aangezien de beschrijving vooral nodig is voor mensen van buiten. Maar omdat je het voor de ander doet is het vaak moeilijk om hier moeite voor te krijgen. De mail nog even doorsturen naar de hele expertgroep? Ja, dan weet je ook hoe de samenhang is met de Stelselcatalogus. Voel je vrij om Kees-Jan ook per mail te benaderen (mail wordt doorgestuurd). (toelichting van Toine/Andre) (hier volgt een aparte mail over). Om 2 uur NSV doorpraten. Mooie mail, maar zo met linkjes dat ik benieuwd ben hoe het een agendapunt wordt gezien de hoeveelheid links. Toine, Eric Brouwer en Andre zullen dit punt toelichten.
NORA / gegevensmanagement huidige opzet
- Eric Brouwer heeft aangegeven dat NORA zich steeds meer met Vijflaagsmodel gaat
- Vraag: als deze tonen en varianten tussen de diverse onderdelen er uit gaan, dan moeten we daar zelf een redactieslag overheen gooien. Bijvoorbeeld 4 uur per week de komende maand om alle teksten door te gaan en samenhang / zelfde taal aan te pakken? Henk: vraag is wat het oplevert dat je dat doet. Veel werk, weinig resultaat. Schat van kennis. Liever use cases als voorbeelden per laag op te nemen: wat heb je er aan, hoe ga je er mee om? Met die in je hoofd de relaties leggen tussen de hoofdstukken.
Bijvooreeld kader waar je op kunt steunenen om discussie te voorkomen rond LinkedData: pak een aantal use cases op en werk die uit. Use case als sateprikker door alle lagen heen, LinkedData is meer een implicatie, die voortkomt uit AP 13 / AP17. Wie wil dit doen? Pittige maar ontzettend nuttige klus. Wie ziet er kans toe? Henk: ik begon over use cases, draag er graag een paar aan. Hart van gegevensuitwisseling, maar moeilijk om brug te slaan naar de persoon in het veld. Henk biedt aan, Wim reageert op de eerste versie(s) van die use cases. Wel zin in, maar geen tijd voor - wel review mogelijk geen 4 uur. Als een aantal mensen meekijken dan kunnen mensen bijv. vanuit UWV aanvullen. John, Ralph en Wim reviewen.Daarnaast staat altijd vrij om collegiale toets te vragen aan anderen van je 'eigen conntent'.
Symposium gegevensmanagement
Vanochtend GEMMA expertgroep, met de andere sponsor van het symposium VNG. Financiering en organisatie nodig om te kunnen organiseren voor 200 mensen. Dit jaar toezegging om dat dit jaar weer met zelfde budget en organisatie. Maar fysiek gaat niet lukken dit jaar ivm Corona, dus we moeten naar een virtuele opzet gaan: vorm nog flexibel. Misschien een dag(deel) of misschien juist losse sessies per dag gedurende een week. Wat zijn jullie ideeën en wensen rondom de inhoud? Als we online gaan moet je wel heel precies voorbereiden. Vaak krijg ik de laatste tijd halverwege heel veel hoofdpijn omdat ik niet mijn gedachten er bij houdt. Het is een heel ander ding dan live - grootste fout is om dat een op een digitaal te maken. Het vraagt om een andere inhoud, andere presentatie en andere technieken. Er is bij de VNG een tweetal partijen die hier ervaring mee hebben. ICTU is ervaring aan het opbouwen, dus ligt aan de termijn. Moment? september / oktober op zijn vroegst. Waar denk je aan qua inhoud? Bij GEMMA-overleg kwam is: Chief Data officer, ethioek rondom gegevensgebruik, datagedreven werk, GEMMA scorecard gegevensmanagement, Damhof-model en gegevensmanagement. Verbreden tot wendbaar wetgeven? Marijn Koster, ook regelbeheer. En de toekomst van gegevensuitwisseling van Jaap, gegevensverkeerswet? Jaap vorige keer rollen en actoren in gegevensverkeer, kan nu misschien meer gegevensverkeer zelf. Ook kijken naar de evaluatie van de vorige keer. Kwaliteit gericht op datagedreven werken. Common ground in relatie tot gegevensmanagement. Samenhangende objectregistratie (rijksoverheid wil bgt, bag en nog woz met elkaar in 1 objectenregistratie stoppen of op zijn minst dichter bij elkaar brengen.Ook te maken met datakwaliteit en halen bij de bron, enorme klus. Gegevenskwaliteit zoals Jaap c.s. er nu mee bezig zijn. Afhankelijk van het onderwerp wordt het zenden, demonstreren, interactie of ophalen (of combi's) en zoeken we daar de vorm bij uit. Wie zou willen meedenken? Wie wil een webinar faciliteren of presenteren of meedenken? Marijn wil Wendbaar Wetgeven oppakken. Jaap inhoudelijk graag meedoen, maar het is verschrikkelijk druk dus ik heb de tijd niet. In een reviw-modus voor het programma? Dat is haalbaar. Ook met het LED praten over inhoud en opties.
Rondvraag
Gevolgd door de sluiting. Reeuward: gaat intern even rondvragen of iemand een goed verhaal heeft voor het symposium. Marijn: hier komen wel de goede dingen langs, we kunnen elkaar verder helpen in dit soort zaken. Eric en Corine gaan nog eens met elkaar praten over UWV en NSV.
Niet de laatste keer dat het digitaal is waarschijnlijk, hopelijk bevalt het jullie.