NORA Gebruikersraad 2023-09-12: verschil tussen versies

Uit NORA Online
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(→‎15.00 u. - Mededelingen: OBDO heeft de RFC 2022 bekrachtigd)
(aanvullen concept verslag)
Regel 2: Regel 2:
|Gremium=NORA Gebruikersraad
|Gremium=NORA Gebruikersraad
|Datum=2023-09-12
|Datum=2023-09-12
|Tijd=15.00-17.00 uur
|Tijd=15.00-17.30 uur
|Locatie=hybride (ICTU, locatie volgt) en online (Teams)
|Locatie=hybride (ICTU, locatie volgt) en online (Teams)
|Doel=Besluit- en visievorming
|Doel=Besluit- en visievorming
Regel 15: Regel 15:
* De NORA RFC 2022 stond op de agenda van 6 juli van het OBDO maar is doorgeschoven naar 21 september (ivm kennismaking met de nieuwe voorzitter, Eva den Dunnen - Heijblom)<br>
* De NORA RFC 2022 stond op de agenda van 6 juli van het OBDO maar is doorgeschoven naar 21 september (ivm kennismaking met de nieuwe voorzitter, Eva den Dunnen - Heijblom)<br>
Naschrift: op 21 september 2023 heeft het OBDO de actualisatie van de NORA bekrachtigd !
Naschrift: op 21 september 2023 heeft het OBDO de actualisatie van de NORA bekrachtigd !
* Op 28 augustus heeft de Architectuurraad Digitale Overheid het document ‘Architectuur Digitale Overheid 2030” vastgesteld. Het document is ter kennisname aangeboden aan de PGDI en zal op 21 september in het OBDO worden behandeld. Die versie zal z.s.m. worden gepubliceerd.
* Op 28 augustus heeft de Architectuurraad Digitale Overheid het document ‘Architectuur Digitale Overheid 2030” vastgesteld. Het document is ter kennisname aangeboden aan de PGDI en zal op 21 september in het OBDO worden behandeld. Die versie zal z.s.m. in de NORA worden gepubliceerd. Een .pdf versie is reeds beschikbaar via het [https://pgdi.nl/file/download/af08956e-7342-46b4-9813-60ea7b0d362f/20231002-ar-03-architectuur-digitale-overheid-2030.pdf het Pleio-archief van bureau MIDO]
* De review van de doel-architectuur Gegevensuitwisseling (GDI) liep tot 21 juli en momenteel worden de opmerkingen door Bureau MIDO verwerkt in de nieuwe versie, waarna de terugkoppeling plaatsvindt. Aandachtspunt is de vorm waarin die architectuur wordt gepubliceerd: .pdf dan wel .wiki
* De review van de doel-architectuur Gegevensuitwisseling (GDI) liep tot 21 juli en momenteel worden de opmerkingen door Bureau MIDO verwerkt in de nieuwe versie, waarna de terugkoppeling plaatsvindt. Aandachtspunt is de vorm waarin die architectuur wordt gepubliceerd: .pdf dan wel .wiki
* Het nieuwe PSA Format en de PSA Handleiding zijn op 28 augustus voorgelegd aan de Architectuurraad GDI met het verzoek het gebruik door de achterban zo veel mogelijk te stimuleren. Deze documenten zijn in een webversie beschikbaar: [[PSA (Project Startarchitectuur)]]  
* Het nieuwe PSA Format en de PSA Handleiding zijn op 28 augustus voorgelegd aan de Architectuurraad GDI met het verzoek het gebruik door de achterban zo veel mogelijk te stimuleren. Deze documenten zijn in een webversie beschikbaar: [[PSA (Project Startarchitectuur)]]  
Regel 22: Regel 22:
* Het gebruik van de NORA is weer op het niveau van "voor Corona" en kent mooie ontwikkelingen, zie de [https://www.noraonline.nl/images/noraonline/2/28/Presentatie_gebruiksstatistieken_noraonline_2023_H1_met_notities.pdf analyse 1e halfjaar 2023]
* Het gebruik van de NORA is weer op het niveau van "voor Corona" en kent mooie ontwikkelingen, zie de [https://www.noraonline.nl/images/noraonline/2/28/Presentatie_gebruiksstatistieken_noraonline_2023_H1_met_notities.pdf analyse 1e halfjaar 2023]


==15.10-15.40 – Afstemming met Open op Orde ==
==15.15-15.45 – Afstemming met Open op Orde ==
Vanuit het programma Open op Orde (OoO) is de Architectuurschets Duurzaam Toegankelijke Overheidsinformatie opgesteld, naast drie andere (architectuur)producten. Steven Ham (NA) en Pieter Hörchner (IIR) lichten kort toe wat de Architectuurschets is, wat het beoogde doel is en hoe deze zich verhoudt tot de NORA. <br>
Vanuit het programma Open op Orde (OoO) is de {{Bestand met info|Architectuurschets Duurzaam Toegankelijke Overheidsinformatie versie 1.1.pdf|Architectuurschets Duurzaam Toegankelijke Overheidsinformatie}} opgesteld, naast drie andere (architectuur)producten. Steven Ham (NA) en Pieter Hörchner (IIR) hebben aan de hand van een PRESENTATIE toegelicht wat de Architectuurschets is, wat het beoogde doel is en hoe deze zich verhoudt tot de NORA. <br>
 
Daarbij ontstond een levendige discussie waarin onder meer is voorgesteld om het stuk aan te vullen met een aantal aspecten. Bijvoorbeeld een verdere uitwerking van het basisconcept voor dienstverlening, en de wijze waarop het overheidsecosysteem in staat gesteld wordt om het geheel te managen.  
--> De aanwezigen wordt gevraagd om vooraf deze {{Bestand met info|Architectuurschets Duurzaam Toegankelijke Overheidsinformatie versie 1.1.pdf|Architectuurschets}} te lezen en tijdens de bijeenkomst aan te geven welke acties wij vanuit de NORA community kunnen oppakken om de aansluiting van al deze overheidsarchitecturen op elkaar te optimaliseren.
Er ontstaat een levendige discussie waarin onder meer wordt voorgesteld om het stuk aan te vullen met een aantal aspecten. Bijvoorbeeld een verdere uitwerking van het basisconcept voor dienstverlening, en de wijze waarop het overheidsecosysteem in staat gesteld wordt om het geheel te managen.  


{{Actiepunt| ID=2023-09-12/A|AH=NORA Beheer|AP=Dit onderwerp nog eens afzonderlijk op de agenda zetten |Deadline=2023-12-31| Toelichting=Aangezien er nog veel te zeggen valt over dit onderwerp, is het goed om er een afzonderlijke bijeenkomst aan te wijden.|Voortgang=Geparkeerd}}
{{Actiepunt| ID=2023-09-12/A|AH=NORA Beheer|AP=Dit onderwerp nog eens afzonderlijk op de agenda zetten |Deadline=2023-12-31| Toelichting=Aangezien er nog veel te zeggen valt over dit onderwerp, is het goed om er een afzonderlijke bijeenkomst aan te wijden.|Voortgang=Geparkeerd}}


==15.40-16.20 – Standaarden voor gegevensbeschrijvingen en -modellen==
==15.45-16.30 – Standaarden voor gegevensbeschrijvingen en -modellen==
Arjen Santema (Kadaster) en Andre van Brussel (ICTU) laten ons zien hoe we vanuit ons vakgebied architectuur bepaalde gegevensvraagstukken die spelen bij (de architecturen van) Regie op Gegevens, het Federatief Data Stelsel en Gegevensuitwisseling, op een structurele manier kunnen helpen oplossen. Semantiek, het beschrijven en modelleren van gegevens is daarbij de kern.
Arjen Santema (Kadaster) en Andre van Brussel (ICTU) laten ons aan de hand van een PRESENTATIE zien hoe we vanuit ons vakgebied architectuur bepaalde gegevensvraagstukken die spelen bij (de architecturen van) Regie op Gegevens, het Federatief Data Stelsel en Gegevensuitwisseling, op een structurele manier kunnen helpen oplossen. Kern daarbij is semantiek: het beschrijven en modelleren van gegevens, volgens de [https://profielstelselcatalogus.pldn.nl/ Nederlandse standaard voor het beschrijven van gegevens] en [[FS:Mim]], de standaard voor het modelleren van gegevens. Door het consequent gaan toepassen van deze 2 standaarden in de diverse overheidsarchitecturen kan het gedachtegoed van het [[Nationaal Semantisch Vlak]] daadwerkelijk worden gerealiseerd.
<br>
 
--> De aanwezigen wordt gevraagd om vooraf kennis te nemen van het gedachtegoed van het [[Nationaal Semantisch Vlak]] en daarnaast zowel de [https://profielstelselcatalogus.pldn.nl/ Nederlandse standaard voor het beschrijven van gegevens] als [[FS:Mim]] (de standaard voor het modelleren van gegevens) op te nemen in de eigen architecturen.


{{Actiepunt| ID=2023-09-12/B|AH=Leden van NORA GR|AP=Inventariseren van standaarden onder de NORA |Deadline=2023-12-31| Toelichting=De vraag is wat we besluiten met betrekking tot waaronder dit geïnventariseerd moet worden, en hoe we naar standaarden verwijzen vanuit NORA.|Voortgang=Bezig}}
{{Actiepunt| ID=2023-09-12/B|AH=Leden van NORA GR|AP=Inventariseren van de standaarden die nu worden toegepast voor gegevensbeschrijving en -modellering bij de eigen architectuur|Deadline=2023-12-31| Toelichting=Op basis van die inventarisatie kunnen we besluiten hoe we de verwijzingen vanuit de NORA naar Familieleden en vice versa het beste kunnen presenteren.|Voortgang=Bezig}}


==16.20-16.30 Pauze ==
==16.40-16.50 Pauze ==


==16.30-16.45 Betrekken van de business bij het beheer van het DNA van de NORA Familie ==
==16.50-17.15 Betrekken van de business bij het beheer van het DNA van de NORA Familie ==
Hoe gaan we dat aanpakken? En wie wil daarbij helpen?<br>
Hoe gaan we dat aanpakken? En wie wil daarbij helpen?<br>
* BZK beleidsmedewerkers voor Beleidskaders
* BZK beleidsmedewerkers voor Beleidskaders
Regel 51: Regel 46:
{{Actiepunt| ID=2023-09-12/C|AH=Leden NORA GR|AP=Verzoek aan de leden om zich beschikbaar te stellen als NORA architect om een nieuw concept beleidsstuk te analyseren|Deadline=2023-12-31| Toelichting=Het verzoek aan de leden om zich te melden om een concept beleidsstuk te analyseren.|Voortgang=Bezig}}
{{Actiepunt| ID=2023-09-12/C|AH=Leden NORA GR|AP=Verzoek aan de leden om zich beschikbaar te stellen als NORA architect om een nieuw concept beleidsstuk te analyseren|Deadline=2023-12-31| Toelichting=Het verzoek aan de leden om zich te melden om een concept beleidsstuk te analyseren.|Voortgang=Bezig}}


==16.45-16.50 - Vaststellen van enkele nieuwe architectuur-begrippen ==
==17.15-17.30 - Vaststellen van enkele nieuwe architectuur-begrippen ==
Volgens [[Begrippenkader#Volledigheid_en_Actualiteit_van_architectuurbegrippen|plan]] zijn weer diverse architectuur-begrippen in de NORA aangevuld vanuit de begrippenlijsten van bestuurlijke dochters. Hiermee wordt de NORA meer compleet en kunnen meer architectuur-begrippen worden her-gebruikt binnen de NORA Familie, of kan worden verwezen naar de NORA. Zie bijvoorbeeld de verwijzingen vanuit het [https://www.gemmaonline.nl/index.php/GEMMA_Begrippenkader GEMMA Begrippenkader].
Volgens [[Begrippenkader#Volledigheid_en_Actualiteit_van_architectuurbegrippen|plan]] zijn weer diverse architectuur-begrippen in de NORA aangevuld vanuit de begrippenlijsten van bestuurlijke dochters. Hiermee wordt de NORA meer compleet en kunnen meer architectuur-begrippen worden her-gebruikt binnen de NORA Familie, of kan worden verwezen naar de NORA. Zie bijvoorbeeld de verwijzingen vanuit het [https://www.gemmaonline.nl/index.php/GEMMA_Begrippenkader GEMMA Begrippenkader].


Regel 63: Regel 58:
De aanwezigen zijn het over een ding eens: Mooi dat het begrippenkader wordt uitgebreid!
De aanwezigen zijn het over een ding eens: Mooi dat het begrippenkader wordt uitgebreid!


==16.50-16.55 – Stand van zaken Actiepunten ==  
== Stand van zaken Actiepunten ==  
Dit punt is niet meer behandeld tijdens het overleg.<br>
De voortgang van de actiepunten is geactualiseerd.<br>
De voortgang van de actiepunten is geactualiseerd.<br>
Vragen hierover die kort te beantwoorden zijn behandelen we meteen plenair en anders bereiden we meer uitgebreid het antwoord voor en publiceren we dat bij het concept-verslag.
Vragen hierover die kort te beantwoorden zijn behandelen we meteen plenair en anders bereiden we meer uitgebreid het antwoord voor en publiceren we dat bij het concept-verslag.
Regel 76: Regel 72:
Voor het volledige overzicht van actiepunten, zie de tabel: [[Actiepunten]]
Voor het volledige overzicht van actiepunten, zie de tabel: [[Actiepunten]]


== 16.55-17.00 - Voorraadagenda ==
== Voorraadagenda ==
Dit punt is niet meer behandeld tijdens het overleg.<br>
Aangezien het van belang is om xxx
Welke onderwerpen hebben de komende periode (2024 en verder) de aandacht nodig van de NORA Gebruikersraad?<br>
Welke onderwerpen hebben de komende periode (2024 en verder) de aandacht nodig van de NORA Gebruikersraad?<br>
We willen de periode tussen vandaag en 12 november (de volgende Gebruikersraad) gebruiken om die onderwerpen te inventariseren, zodat we ze de volgende bijeenkomst kunnen prioriteren en opnemen in de Jaarplannen 2024 en verder.
We willen de periode tussen vandaag en 12 november (de volgende Gebruikersraad) gebruiken om die onderwerpen te inventariseren, zodat we ze de volgende bijeenkomst kunnen prioriteren en opnemen in de Jaarplannen 2024 en verder.
Regel 86: Regel 84:
* Verdere aansluiting op (de architectuur van) Werken aan Uitvoering (WaU);
* Verdere aansluiting op (de architectuur van) Werken aan Uitvoering (WaU);


== 17.00 - Afsluiting met borrel ==
== 17.30 - Afsluiting met borrel ==
We nemen met elkaar nog de tijd om allerlei zaken na te bespreken. En het blijft hybride :-)
We nemen met elkaar nog de tijd om allerlei zaken na te bespreken. En het blijft hybride :-)

Versie van 29 sep 2023 14:55


Bijeenkomst van NORA Gebruikersraad op dinsdag 12 september 2023, 15.00-17.30 uur, locatie: hybride (ICTU, locatie volgt) en online (Teams).
Doel: Besluit- en visievorming
Doelgroep: Leden van de NORA Gebruikersraad (architecturen & stakeholders) .

15.00 u. - Mededelingen[bewerken]

  • De NORA RFC 2022 stond op de agenda van 6 juli van het OBDO maar is doorgeschoven naar 21 september (ivm kennismaking met de nieuwe voorzitter, Eva den Dunnen - Heijblom)

Naschrift: op 21 september 2023 heeft het OBDO de actualisatie van de NORA bekrachtigd !

  • Op 28 augustus heeft de Architectuurraad Digitale Overheid het document ‘Architectuur Digitale Overheid 2030” vastgesteld. Het document is ter kennisname aangeboden aan de PGDI en zal op 21 september in het OBDO worden behandeld. Die versie zal z.s.m. in de NORA worden gepubliceerd. Een .pdf versie is reeds beschikbaar via het het Pleio-archief van bureau MIDO
  • De review van de doel-architectuur Gegevensuitwisseling (GDI) liep tot 21 juli en momenteel worden de opmerkingen door Bureau MIDO verwerkt in de nieuwe versie, waarna de terugkoppeling plaatsvindt. Aandachtspunt is de vorm waarin die architectuur wordt gepubliceerd: .pdf dan wel .wiki
  • Het nieuwe PSA Format en de PSA Handleiding zijn op 28 augustus voorgelegd aan de Architectuurraad GDI met het verzoek het gebruik door de achterban zo veel mogelijk te stimuleren. Deze documenten zijn in een webversie beschikbaar: PSA (Project Startarchitectuur)
  • Op 27 september is de nieuwe Open Huis van Architectuur en staat ditmaal in het teken van het toepassen van een PSA
  • Op 5 oktober is DADD 2023 - Digital Architecture Design Day: vanuit de NORA Familie c.q. Overheid worden 12 sessies georganiseerd !
  • Het gebruik van de NORA is weer op het niveau van "voor Corona" en kent mooie ontwikkelingen, zie de analyse 1e halfjaar 2023

15.15-15.45 – Afstemming met Open op Orde[bewerken]

Vanuit het programma Open op Orde (OoO) is de Architectuurschets Duurzaam Toegankelijke Overheidsinformatie (PDF, 1,08 MB) opgesteld, naast drie andere (architectuur)producten. Steven Ham (NA) en Pieter Hörchner (IIR) hebben aan de hand van een PRESENTATIE toegelicht wat de Architectuurschets is, wat het beoogde doel is en hoe deze zich verhoudt tot de NORA.
Daarbij ontstond een levendige discussie waarin onder meer is voorgesteld om het stuk aan te vullen met een aantal aspecten. Bijvoorbeeld een verdere uitwerking van het basisconcept voor dienstverlening, en de wijze waarop het overheidsecosysteem in staat gesteld wordt om het geheel te managen.

Actiepunt 2023-09-12/A: NORA Beheer: Dit onderwerp nog eens afzonderlijk op de agenda zetten​​

15.45-16.30 – Standaarden voor gegevensbeschrijvingen en -modellen[bewerken]

Arjen Santema (Kadaster) en Andre van Brussel (ICTU) laten ons aan de hand van een PRESENTATIE zien hoe we vanuit ons vakgebied architectuur bepaalde gegevensvraagstukken die spelen bij (de architecturen van) Regie op Gegevens, het Federatief Data Stelsel en Gegevensuitwisseling, op een structurele manier kunnen helpen oplossen. Kern daarbij is semantiek: het beschrijven en modelleren van gegevens, volgens de Nederlandse standaard voor het beschrijven van gegevens en MIM, de standaard voor het modelleren van gegevens. Door het consequent gaan toepassen van deze 2 standaarden in de diverse overheidsarchitecturen kan het gedachtegoed van het Nationaal Semantisch Vlak daadwerkelijk worden gerealiseerd.

Actiepunt 2023-09-12/B: Leden van NORA GR: Inventariseren van de standaarden die nu worden toegepast voor gegevensbeschrijving en -modellering bij de eigen architectuur​​

16.40-16.50 Pauze[bewerken]

16.50-17.15 Betrekken van de business bij het beheer van het DNA van de NORA Familie[bewerken]

Hoe gaan we dat aanpakken? En wie wil daarbij helpen?

  • BZK beleidsmedewerkers voor Beleidskaders
  • CISO's voor Beveiliging
  • Privacy-functionarissen voor Privacy
  • Levensgebeurtenissen (zie Rijksoverheid.nl en Overheid.nl)

We hebben voor deze bijeenkomst Patrick Knoester van BZK bereid gevonden om zijn visie en mening over de Beleidskaders met ons te delen. Daarmee krijgen we onder meer zicht op de Beleidskaders die momenteel prioriteit hebben bij BZK en op de ontwikkelingen van de Werkagenda Waardengedreven Digitaliseren.

Actiepunt 2023-09-12/C: Leden NORA GR: Verzoek aan de leden om zich beschikbaar te stellen als NORA architect om een nieuw concept beleidsstuk te analyseren​​

17.15-17.30 - Vaststellen van enkele nieuwe architectuur-begrippen[bewerken]

Volgens plan zijn weer diverse architectuur-begrippen in de NORA aangevuld vanuit de begrippenlijsten van bestuurlijke dochters. Hiermee wordt de NORA meer compleet en kunnen meer architectuur-begrippen worden her-gebruikt binnen de NORA Familie, of kan worden verwezen naar de NORA. Zie bijvoorbeeld de verwijzingen vanuit het GEMMA Begrippenkader.

--> De NORA Gebruikersraad wordt gevraagd in te stemmen met de 26 begrippen met de status "concept", die worden getoond op de pagina Begrippenkader/voorstellen

Dit onderwerp maakt veel los bij de leden van de Gebruikersraad. Er wordt bezwaar gemaakt tegen het feit dat veel NORA-begrippen geen definities zijn, terwijl de integratie over meerdere domeinen heen gebaat zou zijn bij het komen tot definities, waarbij we kunnen denken aan een definitiestelsel. Denk hierbij ook aan het gebruik van standaarden, bijvoorbeeld SKOS en semantisch vlak zoals eerder genoemd in deze vergadering onder het agendapunt 'Standaarden'. Tevens wordt opgemerkt dat management standaarden buiten de scope vallen van Forum standaardisatie, zij kijken echter wel naar andere standaarden op de lijst. Het verdient de voorkeur om in eerste instantie aansluiting te zoeken bij internationale standaarden, als die er zijn. Maar daarbij blijft het belangrijk om te beseffen dat vertaalproblemen zich ook dan nog steeds zullen voordoen.

Er wordt nog een slag gemaakt met verbeteringen ten aanzien van de huidige begrippenlijst in NORA. We zijn bezig met de voorbereidingen om deze in LinkedData te beschrijven. Toine Schijvenaars of Eric Brouwen zijn contactpersoon voor wat betreft de begrippen in NORA.

De aanwezigen zijn het over een ding eens: Mooi dat het begrippenkader wordt uitgebreid!

Stand van zaken Actiepunten[bewerken]

Dit punt is niet meer behandeld tijdens het overleg.
De voortgang van de actiepunten is geactualiseerd.
Vragen hierover die kort te beantwoorden zijn behandelen we meteen plenair en anders bereiden we meer uitgebreid het antwoord voor en publiceren we dat bij het concept-verslag.

  1. Actiepunt 2022-11-15/C: Leden van de GR: Aanmelden voor het voorbereiden van een voorstel voor het her-noemen van de Netwerklaag​​
  2. Actiepunt 2023-02-07/F: Eric Brouwer: Het draagvlak voor het Dienstverleningsconcept (DVc) vergroten door het organiseren van kennis- en ervaringsdelingsbijeenkomsten voor architecten en andere geïnteresseerden van de betrokken organisaties.​​
  3. Actiepunt 2023-02-07/C: Leden van de GR: Geef door hoe je meehelpt met het beheer van DNA van de NORA Familie.​​
  4. Actiepunt 2022-04-05/C: Elk lid: Uitvoeren impactanalyse bij zijn (referentie-)architectuur​​
  5. Actiepunt 2023-06-06/A: Rene Luyten en NORA Beheer: Voorbespreken en zo mogelijk organiseren van een bijeenkomst over het gebruik van de PSA​​
  6. Actiepunt 2023-06-06/B: NORA Beheer in samenwerking met Vakgroep Europa van ICTU: Vragen voorleggen aan de leden van de NORA Gebruikersraad voor verbetering van de invulling van de EIF aanbevelingen (met name voor de genoemde lagen 3 en 4)​​

Voor het volledige overzicht van actiepunten, zie de tabel: Actiepunten

Voorraadagenda[bewerken]

Dit punt is niet meer behandeld tijdens het overleg.
Aangezien het van belang is om xxx Welke onderwerpen hebben de komende periode (2024 en verder) de aandacht nodig van de NORA Gebruikersraad?
We willen de periode tussen vandaag en 12 november (de volgende Gebruikersraad) gebruiken om die onderwerpen te inventariseren, zodat we ze de volgende bijeenkomst kunnen prioriteren en opnemen in de Jaarplannen 2024 en verder. VERZOEK - stuur onderwerpen die voor jouw Familielid van belang zijn z.s.m. in naar nora@ictu.nl

Wie van de leden van de NORA Gebruikersraad wil helpen met een 1e aanpak voor de onderwerpen van de voorraadagenda?

  • Verbinding I-strategie Rijk / RORA en NORA;
  • Verbinding Common Ground / Public Ground en NORA;
  • Verdere aansluiting op (de architectuur van) Werken aan Uitvoering (WaU);

17.30 - Afsluiting met borrel[bewerken]

We nemen met elkaar nog de tijd om allerlei zaken na te bespreken. En het blijft hybride :-)