Begrippenkader/voorstellen

Onderdeel van: Lijsten & Verwijzingen
Contact: NORA Beheer; nora@ictu.nl
Status: Actueel

Onderstaand zijn de voorstellen voor begrippen om op te nemen in NORA's Begrippenkader. Deze hebben status 'concept'.

Begrip	Definitie	Synoniem	Toelichting	Is onderdeel van	Is gerelateerd aan	Heeft bron
afspreken	Het proces waarmee afspraken worden beheerd.		Het proces 'Afspreken' is één van de vijf processen uit het geïntegreerde NORA procesmodel van dienstverlening, en beheert alle vormen van afspraken die in de dienstverlening voorkomen: afspraken met afnemers, toeleveranciers, en interne organisatie-eenheden.	procesmodel	Wijzigen	Het procesmodel en de werkstromen van de overheidsorganisatie
melding	Een verzoek vanuit een afnemer aan een dienstverlener waarmee een beroep wordt gedaan op de ondersteuning van een voorziening.		Het NORA Basisconcept van Dienstverlening kent vier meldingstypen voor de vier reactieve processen die vanuit de afnemer kunnen worden getriggerd: een wens triggert het proces Afspreken,een wijzigingsverzoek triggert het proces Wijzigen,een storingsmelding (incident) triggert het proces Herstellen,een service request triggert het proces Uitvoeren. Met die vier reactieve processen voert de dienstverlener de werkwijzen uit waarmee de ondersteuning wordt geleverd. Zie ook architectuur-aspecten van overheidsdiensten.			Https://www.noraonline.nl/wiki/Het procesmodel en de werkstromen van de overheidsorganisatie
organisatie	Groep mensen die samenwerken om specifieke doelen te bereiken.	enterprise	Een organisatie kan een rechtspersoon zijn (conform Burgerlijk Wetboek,boek 2,artikelen 1-3). Een organisatie heeft structuur, en kan ook bestaan uit een combinatie van mensen en organisaties (die zelf ook weer uit mensen bestaan). De mensen in een organisatie kunnen weer één of meerdere organisaties vormen, waardoor een organisatie ook uit een combinatie van (mensen en) organisaties kan bestaan.	systeem	werkwijze	NORABegrippenkader
patroon	Een generieke structuur die voor meerdere toepassingen herbruikbaar is.	template	Bij voorbeeld om een herbruikbaar oplossing voor een probleem te beschrijven. Een patroon kan zowel betrekking hebben op diverse objecten, waaronder technologische oplossingen, bedrijfsarchitectuur, en organisatorische structuren. Patronen ondersteunen meervoudige uitwerkingen in de praktijk. Een patroon is dus niet een standaard, maar een sjabloon waarmee verschillende, maar gelijksoortige praktijken kunnen worden gerealiseerd. Het gaat er nou juist om dat er een generieke onderlaag is gedefinieerd die nog moet worden vertaald naar een alternatieve praktische situatie.
verwerking	Het geheel van bewerkingen die worden uitgevoerd op persoonsgegevens		Deze bewerkingen kunnen handmatig of geautomatiseerd worden uitgevoerd.

Laatst aangepaste begrippen[bewerken]

Begrip	Definitie	Synoniem	Toelichting	Is gerelateerd aan	Heeft bron	Status actualiteit	Wijzigingsdatum
profiel	Een verzameling van specificerende kenmerken.	rol functie	Een profiel kan betrekking hebben op zeer verschillende subjecten. Het NORA Basisconcept van Dienstverlening gebruikt het begrip 'profiel' voor de kenmerken van een medewerker van een organisatie: iedere medewerker heeft een profiel, waarin is vastgelegd welke taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden die medewerker heeft. Zo'n profiel wordt ook wel ingevuld met een 'rol' of met een 'functie', of met een combinatie van beide. Het begrip 'rol' wordt veelal gehanteerd wanneer er sprake is van een profiel dat een organisatie of natuurlijke persoon ('medewerker') tijdelijk op zich neemt. Zo'n 'rol' kan dan afwisselend door verschillende organisaties of natuurlijke personen worden vervuld. Het begrip 'functie' wordt veelal gehanteerd als er sprake is van een statischer takenpakket dat aan een organisatie of natuurlijke persoon is toegekend. Ook bij een functie horen dan - op basis van dat takenpakket - bijbehorende bevoegdheden en verantwoordelijkheden. Over die begrippen 'rol' en 'functie' bestaan veel meningen, misverstanden en conflicten. Uiteindelijk is er slechts één ding van belang, en dat is dat een organisatie van iedere medewerker weet welke taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden die medewerker heeft m.b.t. de te leveren prestatie van die organisatie. Voor dat doel hanteren we nu het begrip 'profiel'. Het begrip 'functie' wordt niet ondersteund door het NORA begrippenkader: 'functie' is hier alleen gebruikt in de context van 'functionaliteit'. Het profiel kan worden aangevuld met de vaardigheid en kennis die nodig is voor het uitvoeren ván de betrokken taken. Net zoals functies konden worden gemodelleerd in een 'functiehuis' (en rollen in een 'rollenhuis'), kunnen we nu een gestructureerde beschrijving van alle profielen opnemen in het 'profielenhuis'. In een RACI- of RASCI-model leggen we dan de relaties vast tussen profielen en handelingen (of groeperingen daarvan in de vorm van taken). Hoe die profielen dan eventueel zijn opgebouwd uit 'rollen' of andere takenpakketten is voor die relatie dan van ondergeschikt belang. Voorbeelden van profielen van andere subjecten (dan 'medewerkers'): Gebruikersprofiel: Een set van gegevens die de identiteit, voorkeuren en toegangsrechten van een gebruiker in een systeem beschrijft. Voorbeeld: Een Windows-gebruikersprofiel met instellingen zoals bureaubladachtergrond, snelkoppelingen en toegangsmachtigingen. Systeemprofiel: Een configuratiebestand of dataset die de instellingen en parameters van een systeem of applicatie specificeert. Voorbeeld: Een netwerkprofiel dat instellingen bevat zoals IP-configuratie, DNS-servers en beveiligingsprotocollen. Toegangsprofiel: Een set toegangsrechten en rollen die bepalen wat een gebruiker of proces mag doen binnen een systeem. Voorbeeld: Een rolgebaseerd toegangsprofiel binnen een CRM-systeem dat een verkoopmedewerker toegang geeft tot klantgegevens maar geen administratieve rechten verleent. API-profiel: Een gedocumenteerde set van API-methoden, datamodellen en toegangsprotocollen die een specifieke interface voor ontwikkeling beschrijven. Voorbeeld: Een REST API-profiel dat endpoints en queryparameters definieert.	natuurlijk persoon organisatie	Https://usmwiki.com/index.php/Profile/nl	Actueel	11 april 2025 19:27:37
IT-infrastructuur	De IT-voorzieningen waarop applicaties draaien.		IT-infrastructuur omvat bijvoorbeeld netwerkapparatuur, servers, data-opslagsystemen, bekabeling en andere connectiviteitsvoorzieningen, back-up- en hersteloplossingen, en middleware.			Actueel	11 april 2025 19:24:24
waarde	De betekenis of het belang dat aan iets wordt toegekend.		Het begrip waarde kan verschillende betekenissen hebben, afhankelijk van de context, en verwijst naar de betekenis of het belang dat aan iets wordt toegekend. In de context van dienstverlening geldt, indachtig de spreuk "Value is the eye of the beholder", dat waarde een subjectieve beoordeling is die wordt bepaald door de afnemer van de dienst. Waarde komt hier neer op de door de afnemer ervaren verbetering in de wijze waarop iets in de afnemersomgeving functioneert. Dat kan tal van aspecten betreffen, zoals gebruiksvriendelijkheid, efficiëntie of innovatie. Waarde is dan te omschrijven als "een verbetering in de vitaliteit van het systeem (van de afnemer)". In een maatschappelijke, morele of ethische context kan waarde verwijzen naar principes, normen en overtuigingen, maar ook naar ervaringen zoals kunst. Denk ook aan het begrip 'kernwaarde'. In een financiële context kan waarde verwijzen naar het bedrag in geld dat iets vertegenwoordigt als het verhandeld zou moeten worden.			Actueel	11 april 2025 09:13:51
kernwaarde	Fundamentele overtuiging van een natuurlijk persoon of een organisatie, gebaseerd op maatschappelijke waarden.		Een organisatie kiest op basis van haar kernwaarden haar missie om een bijdrage te leveren aan haar visie. In de NORA gelden de kernwaarden voor Dienstverlening (NORA).	principe	Https://www.noraonline.nl/wiki/Kernwaarde	Actueel	11 april 2025 09:13:49
practice	Een praktische beschrijving van de wijze waarop een taak wordt uitgevoerd.		Een practice specificeert een praktische manier om een taak uit te voeren,dóór mensen,en met behulp van hulpmiddelen. Daarom is een practice een voorbeeld van een werkwijze van het type werkinstructie: een practice specificeert het 'wat',het 'wie',en het 'hoe'. Practices kunnen naar behoefte worden gespecificeerd om vast te leggen hoe bepaalde combinaties van taken kunnen worden uitgevoerd. Security Management is bijvoorbeeld een practice die gedetailleerd beschrijft hoe beveiligingstaken worden uitgevoerd. Practices kunnen worden gebaseerd op een stelsel van processen en workflows,die zijn uitgewerkt naar het niveau van procedures en vervolgens naar het niveau van werkinstructies. Op deze wijze kunnen alle practices van een organisatie worden gebaseerd op één gezamenlijk,onderliggend,generiek procesmodel. Het NORA Basisconcopt van Dienstverlening specificeert daarvoor een maximaal geïntegreerd en daardoor non-redundant procesmodel,dat generiek toepasbaar is voor alle dienstverleningsorganisaties. Aangezien de mensen en de hulpmiddelen van alle organisaties verschillen,ontstaan er dan verschillende practices voor elke organisatie,die echter op het vlak van de procesmodellering allemaal op dezelfde,vergelijkbare (proces)grondslag kunnen zijn gestoeld en de samenwerking tussen organisaties en teams krachtig ondersteunen. Een populaire techniek om practices te beschrijven is BPMN: business process modeling and notation. BPMN wordt echter gebruikt om werkwijzen te specificeren op het niveau van de werkinstructie,waarbij niet alleen het 'wat' (het proces) wordt gespecificeerd,maar ook het 'wie' (de uitvoerders) en het 'hoe' (de uitvoeringsvoorschriften en de hulpmiddelen). Om die reden zou BPMN beter business practice model and notation kunnen heten.		Https://usmwiki.com/index.php/Practice/nl	Actueel	11 april 2025 09:13:48
standaard	Vaststaand, erkend voorbeeld of model.		Standaarden kunnen aanbevolen worden of verplicht worden gesteld. Standaarden worden doorgaans ontwikkeld en beheerd door erkende organisaties, zoals het Forum Standaardisatie in Nederland. Forum Standaardisatie ontwikkelt en beheert, zelf geen open standaarden maar deze een status geeft: verplicht (‘Pas toe of leg uit’) of aanbevolen aan de overheid. Standaarden hebben als doel om consistentie en samenwerking binnen en tussen organisaties te bevorderen. Het gebruik van standaarden draagt bij aan efficiëntie, schaalbaarheid en toekomstbestendigheid, terwijl het tegelijkertijd helpt bij het reduceren van kosten en complexiteit. In de context van ICT en informatievoorziening zijn standaarden van essentieel belang om systemen, processen en gegevensuitwisseling op elkaar af te stemmen. Voorbeelden hiervan zijn technische protocollen, zoals HTTPS of SAML, maar ook organisatorische standaarden, zoals NEN-normen of de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO). Door het toepassen van erkende standaarden wordt tevens de adoptie van practices bevorderd en de kans op fouten of incompatibiliteiten verkleind. Voor de publieke sector kan Forum Standaardisatie open standaarden verplichten (‘Pas toe of leg uit’-verplichting) of aanbevelen aan de overheid.		Https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/standaard	Actueel	11 april 2025 09:13:47
persoonsgegeven	Een gegeven over een natuurlijk persoon.		Officiële definitie uit de AVG: "alle informatie over een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon („de betrokkene”); als identificeerbaar wordt beschouwd een natuurlijke persoon die direct of indirect kan worden geïdentificeerd, met name aan de hand van een identificator."		Https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/PDF/?uri=CELEX:32016R0679	Actueel	11 april 2025 09:13:46
ontwerp	De representatie van een toekomstige werkelijkheid.		In de context van de levenscyclus: idee,ontwerp en realisatie. Architectuur biedt het kader voor het ontwerp ten behoeve van consistente resultaten.			Actueel	11 april 2025 09:13:45
model	Een vereenvoudigde representatie van een deel van de werkelijkheid.		Een model kan allerlei vormen hebben zoals een figuur, een schema of een tekst.		Https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/model	Actueel	11 april 2025 09:13:42
middel	Datgene wat je aanwendt om een doel te bereiken.	resource bedrijfsmiddel	Elke organisatie bestaat uit "mensen die dingen doen met spullen". Elke organisatie en elk team binnen een organisatie is een dienstverlener en "doet" haar "dingen" dus voor een andere partij. De essentiële middelen van de organisatie omvatten de essentiële middelen die in de bedrijfsvoering van die organisatie of dat team worden ingezet. Die essentiële middelen omvatten de mensen die bij de uitvoering zijn betrokken,de dingen die zij doen (geordend in logische workflows en praktische werkwijzen),en de (interne) hulpmiddelen die zij daarbij inzetten. Het productvan een dienstverlener is een dienst. De diensten die de organisatie levert zijn dus de producten van die organisatie. De hulpmiddelen die de organisatie daarbij inzet vallen niet onder diensten,omdat deze hulpmiddelen alleen worden ingezet bij de productie en levering ván die diensten en niet als een voorziening aan de afnemer beschikbaar worden gesteld. In een keten kunnen de voorzieningen die onderdeel zijn van een dienst voor de afnemer daarvan weer de rol van hulpmiddel spelen in de dienstverlening van die afnemer aan de partij die de daaropvolgende schakel in de keten is.		Https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/middel	Actueel	11 april 2025 09:13:41
capability	Dat wat een systeem kan presteren.	vermogen generieke functie	In de NORA gebruiken we capability in relatie tot een organisatie of een natuurlijke persoon. Capabilities worden vooral gebruikt om te beschrijven wat organisaties kunnen of zouden moeten kunnen. Daarmee zijn capabilities alternatieve ordeningen van zaken die al op andere manieren worden beschreven in begrippen zoals proces, processtap, activiteit, handeling, procedure, werkinstructie, werkwijze, of bedrijfsfunctie. Het specificeren van capabilities heeft vooral nut bij het analyseren van de prestaties van een organisaties. Capabilities veranderen echter niets aan die praktijk: de prestaties van een organisatie worden nog steeds voortgebracht door mensen die dingen doen met spullen, om daarmee diensten voor hun afnemers te leveren. Capability heeft geen betrekking op wat een technologisch systeem (bv computer, netwerk) kan presteren; dat noemen we functionaliteit.			Actueel	11 april 2025 09:13:39
beheerde infrastructuur	De componenten en kenmerken van de infrastructuur die de dienstverlener onder controle wil hebben om de overeengekomen diensten te kunnen verlenen.		De beheerde infrastructuur omvat zowel de voorzieningen die de dienstverlener produceert en beschikbaar stelt aan afnemers als de interne hulpmiddelen die de dienstverlener gebruikt om deze voorzieningen te ontwikkelen en te beheren. Zie het NORA Basisconcept van Dienstverlening voor een detaillering van het managementsysteem waarin de beheerde infrastructuur een sleutelbegrip is. Elke aanpassing van de beheerde infrastructuur wordt afgehandeld als een wijziging', in het proces 'Wijzigen. Een aanpassing die de beheerde infrastructuur niet verandert, wordt afgehandeld als een service request, in het proces 'Uitvoeren'. Om als dienstverlener in staat te zijn de overeengekomen diensten te leveren, moet die dienstverlener alle daarvoor noodzakelijke infrastructuur beheersen. Dat vereist inzicht in de aard en samensteling van de componenten van die beheerde infrastructuur, alsmede de borging van een betrouwbare informatiebron daarover. Het beheerde infrastructuur register speelt daarmee een zeer belangrijke rol t.a.v. de kwaliteitsborging van de dienstverlening. Een onbetrouwbare registratie daarvan, of een ontbrekende of incomplete registratie, kan leiden tot fouten in de dienstverlening en tot extra kosten. Het ontsluiten van de informatie over de beheerde infrastructuur voor alle betrokkenen in de dienstverlenende organisatie bevordert een correcte en snelle afhandeling van dienstverleningstaken.		Https://www.noraonline.nl/wiki/USM Procesmodel inclusief Werkstromen	Actueel	11 april 2025 09:13:38
procedure	De specificatie van een proces of een (daaruit samengestelde) workflow en de uitvoerder van elke handeling daarin.		Een procedure is een "werkwijze waarin het 'wie' is toegevoegd aan het 'wat' van een proces. Een procedure kan worden uitgewerkt voor de scope van een proces, maar ook voor de scope van een workflow die in een geïntegreerd procesmodel is samengesteld uit procesblokken. De procedure met de scope van de workflow 'overerft' dan de specificaties van de procedure met de scope van het proces.		Https://www.noraonline.nl/wiki/De bouwblokken van het managementsysteem#Werkwijzen: processen%2C procedures%2C werkinstructies	Actueel	11 april 2025 09:13:37
klantreis	De acties van een gebruiker en de interacties tussen een gebruiker en een dienstverlener bij het afnemen van een dienst, gezien vanuit het perspectief van de gebruiker.	customer journey	Een klantreis beschrijft de acties en interacties bij het leveren van een dienst, vanuit het perspectief van de gebruiker. De klantreis beschrijft de interacties van de betrokken werkwijze, waarbij alleen de eigen handelingen en de voor die gebruiker zichtbare interacties worden betrokken (de touchpoints). Een workflow, een waardestroom, en een klantreis beschrijven alle drie de end-to-end stroom van het werk dat bij een dienstverleningsprestatie is inbegrepen, maar vanuit verschillende perspectieven en met verschillende diepgang. De workflow specificeert alleen de handelingen. De detaillering daarvan vindt plaats in de vorm van de procedure en de werkinstructie. De waardestroom specificeert alle handelingen die door alle betrokken uitvoerders worden uitgevoerd, al of niet met de bijbehorende uitvoerders en de technische voorschriften voor die uitvoering. De waardestroom komt dus overeen met een werkwijze van het type workflow, procedure of werkinstructie, al naargelang de mate van detaillering van die werkwijze. De laatste is de meest gangbare vorm. De klantreis specificeert alleen wat de afnemer/gebruiker ervaart van alle werkzaamheden die in de workflow c.q. waardestroom voorkomen. Ook die klantreis kun je dus detailleren op het niveau van de workflow, de procedure, of de werkinstructie. De laatste is de meest gangbare vorm. Het NORA Basisconcept van Dienstverlening legt uit hoe acht standaard sjablonen gebruikt kunnen worden om alle klantreizen,waardestromen en praktische werkwijzen in dienstverlening te definiëren.		Https://nl.wikipedia.org/wiki/Klantreis	Actueel	11 april 2025 09:13:37
patroon	Een generieke structuur die voor meerdere toepassingen herbruikbaar is.	template	Bij voorbeeld om een herbruikbaar oplossing voor een probleem te beschrijven. Een patroon kan zowel betrekking hebben op diverse objecten, waaronder technologische oplossingen, bedrijfsarchitectuur, en organisatorische structuren. Patronen ondersteunen meervoudige uitwerkingen in de praktijk. Een patroon is dus niet een standaard, maar een sjabloon waarmee verschillende, maar gelijksoortige praktijken kunnen worden gerealiseerd. Het gaat er nou juist om dat er een generieke onderlaag is gedefinieerd die nog moet worden vertaald naar een alternatieve praktische situatie.			Concept	11 april 2025 09:13:36
thesaurus	Een begrippenkader waarin begrippen semantisch en hiërarchisch zijn geordend.		Het doel van een thesaurus is traditioneel om de indexeerder en de zoeker te helpen bij het kiezen van dezelfde term voor hetzelfde begrip. Om dit te bereiken, bevat een thesaurus in de eerste plaats alle begrippen die nuttig kunnen zijn voor zoekdoeleinden in een bepaald domein. Ten tweede moet een thesaurus de begrippen zo presenteren dat mensen ze gemakkelijk kunnen vinden. Dit wordt bereikt door relaties tussen begrippen tot stand te leggen en de relaties te gebruiken om de begrippen in een gestructureerde weergave te presenteren.		Https://docs.geostandaarden.nl/nl-sbb/nl-sbb/	Actueel	11 april 2025 09:13:35
metagegeven	Een gegeven over gegevens.	metadata	Praktisch gezien kun je metagegevens zien als bijsluiter bij gegevens. Het onderscheid tussen gegevens en metagegevens is niet altijd zwart-wit; het is afhankelijk van de context en de rol die de gegevens spelen. Zo kunnen bijvoorbeeld gegevens over een natuurlijke persoon gebruikt worden om aan te geven wie de auteur is van een informatie-object en daarmee worden ze metagegevens. Er zijn allerlei vormen van metagegevens. De DAMA Data Management Body of Knowlegde (DMBoK) maakt onderscheid tussen business metagegevens, technische metagegevens en operationele metagegevens. Business metagegevens zijn bijvoorbeeld begrippen,bedrijfsregels,informatie- en gegevensmodellen,kwaliteitsregels,datasetdefinities en gegevens over de herkomst van gegevens. Technische metagegevens zijn bijvoorbeeld technische gegevensmodellen, gegevens over databases, bestandsformaten en ETL scripts. Operationele metagegevens zijn bijvoorbeeld audit- en errorlogs,omvang- en gebruiksgegevens en uitwisselafspraken. Dit onderscheid wordt vooral gebruikt in de context van gestructureerde gegevens.		NEN-EN-ISO19115:2005	Actueel	11 april 2025 09:13:34
strategie	Het plan waarmee de organisatie haar missie wil bereiken.		Voor de realisatie van haar missie kiest de organisatie een strategie waarmee de organisatie een concrete doelstelling wil bereiken. Die doelstelling kan met een serie concrete doelen worden gerealiseerd.	doel		Actueel	11 april 2025 09:13:32
interface	De beschrijving van de koppeling en daaruit voortkomende interactie tussen twee entiteiten.		Afhankelijk van de betrokken entiteiten en de aard van de interactie kan een interface verschillende vormen aannemen. Een koppeling is de technische verbinding die systemen samenbrengt. Bij interactie tussen twee mensen kan een interface bijvoorbeeld bestaan uit taal, maar ook uit de beeldsignalen die een doventolk hanteert. Bij interactie tussen een mens en een apparaat spreken we van een gebruikersinterface (user interface - UI). Deze kan bestaan uit de visuele en interactieve elementen waarmee een gebruiker een apparaat of applicatie bedient, zoals knoppen, schermen, en menu's. Bij interactie tussen twee apparaten kan de interface bestaan uit bijvoorbeeld de fysieke verbindingen tussen hardwarecomponenten, zoals USB-poorten of netwerkinterfaces, of uit de logische regels en protocollen waarmee applicaties met elkaar communiceren.		NORABegrippenkader	Actueel	11 april 2025 09:13:32
managen	Het organiseren van taken om doelen effectief en efficiënt te bereiken.		Managen houdt zich bezig met het maken van afspraken over de coördinatie en uitvoering van werkzaamheden,en het scheppen van de daarvoor noodzakelijke randvoorwaarden. Coördineren heeft dan betrekking op het aansturen van de overeengekomen uitvoering ten behoeve van de doelen. Er is dus een verschil tussen managen en coördineren, en dientengevolge ook tussen manager en coördinator. Het profieltype 'manager' kent twee subtypes: procesmanager en lijnmanager. De procesmanager houdt zich bezig met het managen vanuit het perspectief 'proces', en de lijnmanager houdt zich bezig met managen vanuit het perspectief 'lijn' (hiërarchische teamsamenstellingen). Voorbeeld van een procesmanager: Procesmanager 'Herstellen' Voorbeeld van een lijnmanager: Directeur Gemeentezaken Het begrip 'manager' lijkt een hoger gewaardeerd begrip in een profielomschrijving te zijn dan 'coördinator', waardoor de kwalificatie 'managen' nogal eens wordt gehanteerd voor zaken die niet onder 'managen' vallen maar onder 'coördineren', of wellicht zelfs onder 'uitvoeren'.	coördineren	Https://usmwiki.com/index.php/Manage/nl	Actueel	11 april 2025 09:13:31
procesmodel	Model dat de processen en hun onderlinge samenhang specificeert.		Een integraal procesmodel omvat alle handelingen die de organisatie uitvoert. In een geïntegreerd procesmodel sturen de componenten van het procesmodel elkaar aan. Hoe meer het procesmodel is geïntegreerd, hoe minder vaak dezelfde handelingen in het procesmodel voorkomen. Het beperken van die redundantie bevordert de efficiëntie van de uit dat procesmodel af te leiden werkwijzen. In een maximaal efficiënt procesmodel komt geen redundantie van handelingen meer voor. Het NORA Basisconcept van Dienstverlening specificeert een generiek procesmodel voor een dienstverlener, waarin die non-redundantie volledig is doorgevoerd. Daarmee is het maximaal efficiënte procesmodel voor een dienstverlener gespecificeerd. In dat procesmodel komen nog slechts acht mogelijke workflows (werkstromen) voor waarmee de dienstverlener alle dienstverleningsactiviteiten kan organiseren.		Https://www.noraonline.nl/wiki/USM Procesmodel inclusief Werkstromen	Actueel	11 april 2025 09:13:30
missie	Een beknopte verklaring over wat de organisatie nastreeft in de context van haar visie en onder invloed van drijfveren.		Bij een gekozen visie kiest de organisatie een missie: de bijdrage die de organisatie aan de gewenste toekomst kan en wil leveren,vanuit haar eigen kernwaarden. Voor de realisatie van die missie kiest de organisatie een strategie waarmee de organisatie een concrete doelstelling wil bereiken. Die doelstelling kan met een serie concrete doelen worden gerealiseerd.	strategie kernwaarde	Https://usmwiki.com/index.php/Mission/nl	Actueel	11 april 2025 09:13:30
Uitvoeren	Het proces waarin alle operationele activiteiten van de dienstverlener worden uitgevoerd.	operations management uitvoering	Vanuit het perspectief van de afnemer, de burger, zijn alleen zaken van belang die in de productieomgeving van de dienstverlening plaatsvinden (de 'leefwereld'). In het NORA Basisconcept van Dienstverlening is 'Uitvoeren' daarom opgenomen als het proces waarin alle handelingen in die voor de burger relevante productieomgeving plaatsvinden. Handelingen die betrekking hebben op daaraan voorafgaande zaken in andere omgevingen dan de productieomgeving, zoals keuzes maken, afwegen, analyseren, onderhandelen, bouwen, voorbereiden, testen, etc., kunnen plaatsvinden in de andere processen. Door alle handelingen in de productieomgeving samen te voegen onder één integrale en geïntegreerde besturing kan de dienstverlener integrale verantwoordelijkheid nemen voor de dienstverlening. Deze handelingen komen dan niet voor in andere processen, zodat er geen redundantie in het procesmodel ontstaat: één kapitein op een schip. Zie voor meer details het NORA Basisconcept van Dienstverlening. Het profieltype dat in het algemeen hoort bij de operationele uitvoering van handelingen is 'behandelaar', in tegenstelling tot de profieltypes 'manager' en 'coördinator'. De behandelaar die handelingen in het proces 'Uitvoeren' uitvoert, heet ook wel in het algemeen 'operator' of 'beheerder'. Bijvoorbeeld: systeembeheerder, applicatiebeheerder, en buiten de IT-sector: machinist, boomchirurg, politieagent. Het interactietype waarmee het proces 'Uitvoeren' wordt getriggerd heet 'Service request'.		Https://www.noraonline.nl/wiki/Het procesmodel en de werkstromen van de overheidsorganisatie	Actueel	11 april 2025 09:13:29
werkwijze	Een manier om iets uit te voeren.		Het NORA Basisconcept van Dienstverlening onderscheidt drie soorten werkwijzen, op drie samenstellingsniveaus (zie het NORA Basisconcept van Dienstverlening: Niveau 1: Een proces of workflow specificeert alleen de logische volgorde van handelingen, dus alleen het 'wat'. Niveau 2: Een procedure specificeert de logische volgorde van handelingen én de uitvoerders daarvan, dus het 'wat' en het 'wie'. Niveau 3: Een werkinstructie specificeert de logische volgorde van handelingen, de uitvoerders daarvan, én de technische uitvoeringsvoorschriften en hulpmiddelen die deze uitvoerder daarbij hanteert, dus het 'wat', het 'wie', en het 'hoe'. In een klantgerichte dienstverlening beschrijven alle werkwijzen de afhandeling van een aanvraag vanaf de trigger tot en met het opleveren van het beoogde resultaat aan de aanvrager. Het NORA Basisconcept van Dienstverlening ondersteunt de ontwikkeling van een onbeperkte hoeveelheid organisatie-specifieke werkwijzen die allemaal op één en dezelfde generieke grondslag zijn gestoeld: het volledig geïntegreerde en daardoor non-redundante, generieke procesmodel van een dienstverlener. Door het herhaald toepassen van deze structuur in ketens tussen en binnen overheidsorganisaties kan de samenwerking (organisatorische interoperabiliteit) tussen betrokken organisaties en teams krachtig worden gestroomlijnd. Practices zijn praktische werkwijzen, die generiek zijn uitgewerkt op niveau 3: de werkinstructie.	dienstverlener	Https://www.noraonline.nl/wiki/De bouwblokken van het managementsysteem#Werkwijzen: processen%2C procedures%2C werkinstructies	Actueel	11 april 2025 09:13:28
visie	Een korte verklaring over een gewenste toekomst waar de organisatie een bijdrage aan wenst te leveren.		In een visie legt de organisatie haar beschouwing van een gewenste toekomst vast: datgene waar die organisatie een bijdrage aan wil leveren. Van die visie leidt de organisatie dan haar eigen missie af: de bijdrage die de organisatie aan die gewenste toekomst kan en wil leveren, vanuit haar eigen kernwaarden. Voor de realisatie van die missie kiest de organisatie een strategie waarmee de organisatie een concrete doelstelling wil bereiken. Die doelstelling kan met een serie concrete doelen worden gerealiseerd.	missie kernwaarde	Https://usmwiki.com/index.php/Vision/nl	Actueel	11 april 2025 09:13:27
systeem	Een samenhangend en geïntegreerd geheel van componenten die elkaar wederzijds beïnvloeden.		Volgens de leer van Systems Thinking kun je onderscheid maken tussen de essentiële componenten van een systeem en de overige, niet-essentiële componenten. De essentiële componenten zijn vereist om het systeem überhaupt te laten functioneren: als zo'n component ontbreekt functioneert het systeem niet. De niet-essentiële componenten leveren aanvullende functies, die gewenst kunnen zijn, maar niet noodzakelijk voor de werking van het systeem. Een voorbeeld: Op deze wijze specificeert het Basisconcept van Dienstverlening de drie essentiële componenten van een dienstverlenende organisatie: de mensen van die organisatie, de dingen die deze mensen doen ('processen'), en de hulpmiddelen die deze mensen daarbij gebruiken (c.q. nodig hebben). Aanvullende componenten zoals geld en data zijn niet vereist om een organisatie te laten functioneren, maar kunnen wel aanvullende functies ondersteunen die gewenst zijn. Een gevolg van het onderkennen van de essentiële componenten van een systeem is dat de werking van dat systeem alleen duurzaam kan worden verbeterd als alle essentiële componenten bij die verbetering zijn betrokken. Het reorganiseren van alleen de component 'mensen' leidt dus niet per definitie tot een duurzame verbetering van de prestatie, als de processen en hulpmiddelen niet bij die verbetering zijn betrokken. Het vervangen van alleen de component hulpmiddelen leidt niet tot een duurzame verbetering van de prestatie, als de mensen en de processen niet bij die verbetering zijn betrokken. Het is voor de verbetering van de prestatie van een systeem dus van groot belang om de essentiële componenten van dat systeem te onderkennen en hun onderlinge relaties te begrijpen.		Https://www.noraonline.nl/wiki/De bouwblokken van het managementsysteem	Actueel	11 april 2025 09:13:25
werkingsgebied	Het domein waarin iets uitwerking heeft.		Werkingsgebieden zijn bedoeld om de uitwerking van bijvoorbeeld principes, standaarden, afspraken of voorzieningen af te bakenen. Die afbakening kan bijvoorbeeld geografisch of organisatorisch zijn. Een werkingsgebied moet niet verward worden met toepassingsgebied. In het onderwijs worden werkingsgebieden gebruikt voor de afbakening van onderwijsdomeinen die gerelateerd zijn aan onderwijssectoren en de onderverdeling daarbinnen (zie: https://rosa.wikixl.nl/index.php/Werkingsgebieden).		NORA	Actueel	11 april 2025 09:13:22
doelstelling	Een specifieke en meetbare stap om een doel te bereiken.		Een doelstelling is meer specifiek en meetbaar dan een doel. Een doel kan in meerdere gedetailleerde doelstellingen worden uiteengerafeld. In het Engels is de begrippencombinatie doel/doelstelling vertaald als goal/objectives.		Https://usmwiki.com/index.php/Goal/nl	Actueel	11 april 2025 09:13:21
afspraak	Dat wat partijen met elkaar hebben besloten.	overeenkomst	Een afspraak is pas een afspraak als beide partijen bevestigen dat die afspraak is gemaakt. Een afspraak kan informeel zijn (denk aan een mondelinge afspraak die is gebaseerd op vertrouwen of gewoonten uit het verleden) maar kan ook formeel zijn (denk aan een schriftelijk vastgelegde overeenkomst die - net zoals een mondelinge overeenkomst - juridisch bindend kan zijn). Een standaard is pas een afspraak als samenwerkende ketenpartners die expliciet van toepassing verklaren. In het kader van standaardisatie en ketensamenwerking in het onderwijs is een afspraak nader gedefinieerd als een "normatief bedoelde overeenkomst binnen een bepaalde context over de inrichting en het toepassen van bepaalde voorzieningen en/of standaarden". Een afspraak kan betrekking hebben op een dienst. We spreken dan van dienstverleningsafspraak of dienstverleningsovereenkomst. In de IT-wereld worden daarvoor ook alternatieve begrippen zoals serviceovereenkomst, service agreement, service level agreement, en dienstennivo-overeenkomst aangetroffen. Het NORA Basisconcept van Dienstverlening kent één geïntegreerd proces 'Afspreken' voor alle soorten afspraken die over dienstverlening wordden gemaakt: afspraken met afnemers, afspraken met toeleveranciers, en afspraken met interne organisatie-eenheden.	dienst afnemer		Actueel	11 april 2025 09:13:20
referentiearchitectuur	Een architectuur, gebaseerd op de praktijk, die als een voorbeeld dient voor het opstellen van specifieke (referentie)architecturen.		Het opstellen van een specifieke architectuur wordt daarmee een kwestie van het selecteren van herbruikbare principes, modellen en beschrijvingen, en het aanpassen aan en aanvullen op de specifieke situatie. Dit zorgt voor een grote versnelling van het architectuurontwerpproces. Zie ook Een definitie van referentie architectuur De daarvan af te leden architecturen zijn in dezen de praktische ontwerpen, c.q. structuren, van zaken die in het domein van de referentie voorkomen. Voorbeelden van referentiearchitecturen zijn GEMMA voor gemeenten, HORA voor het Hoger Onderwijs. Zie voor meer voorbeelden: https://www.noraonline.nl/wiki/NORA_Familie.			Actueel	11 april 2025 09:13:19
doelarchitectuur	Een toekomstige gewenste architectuur.		De doelarchitectuur beschrijft de toekomstige, gewenste situatie van een domein, organisatie of systeem. Deze architectuur fungeert als richtinggevende stip op de horizon en geeft aan welke structuur, processen en technologieën nodig zijn om strategische doelen te bereiken. Het wordt ook wel aangeduid als de "Soll"-situatie, wat het gewenste eindbeeld benadrukt in tegenstelling tot de huidige situatie ("Ist"-situatie), die vaak gekenmerkt wordt door bestaande beperkingen, ook wel de "gestolde" architectuur genoemd. De doelarchitectuur dient niet alleen als een inspirerend toekomstbeeld, maar biedt ook praktische kaders en richtlijnen om transities en veranderingen te ondersteunen. Hiermee vormt het een cruciaal hulpmiddel voor besluitvorming en prioritering bij verandertrajecten. Het kan betrekking hebben op verschillende aspecten, zoals applicatielandschap, processen, gegevenslandschap of technologie-infrastructuur, afhankelijk van de context en scope.		NORABegrippenkader	Actueel	11 april 2025 09:13:14
versie	Een bepaald voorkomen van iets.		Om versiebeheer gestructureerd te kunnen uitvoeren is het wenselijk een typering van de mogelijke versies te hanteren m.b.v. semantisch versiebeheer. Dat kan net zo gedetailleerd als je wil,bijvoorbeeld in een driedeling: release,upgrade,fix: release - Een geplande versie,die ruim van tevoren te vinden is op de wijzigingenkalender. upgrade - Een versie die niet kan wachten op de volgende geplande release. fix - Een correctieve versie die niet kon wachten tot de volgende upgrade of release. Andere gangbare indelingen zijn major/minor/patch of major/minor/revision die geheel analoog werken. Een model met vier types is bijvoorbeeld major/minor/micro/modifier. In software-omgevingen wordt soms met een meer gedetailleerde set van vijf types gewerkt: major/minor/patch/build/revision of zoals in Python: epoch/release/pre-release/post-release/development. Hoe meer versieniveaus,hoe gedetailleerder er op versiebeheer kan worden gestuurd,maar ook,hoe meer inspanningen daarvoor moeten worden verricht.	hulpmiddel programmatuur product		Actueel	11 april 2025 09:13:13
incident	Een (dreigende) afwijking van het overeengekomen dienstniveau.	storing verstoring	Bij een incident treedt degradatie van de dienstverlening op. Een storing die nog niet is opgetreden,maar elk moment kan optreden,wordt ook beschouwd als een incident: als je ziet aankomen dat een dienst op korte termijn een storing zal ondergaan is het niet in het belang van de afnemer/gebruiker om te wachten met reageren tot de dienst daadwerkelijk verstoord is. Het afhandelen van incidenten is een reactieve activiteit,gericht op het wegnemen of beperken van de effecten van de verstoring. Een incident kan separaat van die afhandeling informatie leveren op basis waarvan een proactieve activiteit wordt getriggerd,waarin gepoogd wordt de oorzaak van de verstoring weg te nemen of te beperken. Die proactieve activiteit is geen onderdeel van incidentafhandeling maar van risicobeheersing.		Https://www.noraonline.nl/wiki/Het procesmodel en de werkstromen van de overheidsorganisatie	Actueel	11 april 2025 09:13:13
gegeven	Een vastgelegde waarneming of bewering over een eigenschap van een object.	data	De begrippen 'data' en 'gegeven' worden gehanteerd als synoniemen. Er is een stroming binnen gegevensmanagement in opkomst die een onderscheid tussen beide maakt waarbij onder 'data' alleen de ruwe,onderliggende representatie van gegevens wordt verstaan.	object	Https://docs.geostandaarden.nl/mim/mim/	Actueel	11 april 2025 09:13:12
beheer	Alle handelingen die relevant zijn voor het instandhouden van iets.		Beheren is een containerbegrip dat is gericht op instandhouden. Instandhouden omvat een veelheid aan taken om de gewenste instandhouding te bewerkstelligen,waaronder managen,coördineren,en uitvoeren van taken met een wijzigings-,herstel-,uitvoerings- en verbeterdoelstelling.		NORABegrippenkader	Actueel	11 april 2025 09:13:11
bouwsteen	Een herbruikbare component van een architectuur, aanpasbaar en bruikbaar in verschillende contexten.	bouwblok building block	Het concept bouwsteen helpt bij het structureren en organiseren van complexe architecturen, zodat deze gemakkelijker te beheren en te implementeren zijn. Kenmerken van een bouwsteen/building block volgens TOGAF: Herbruikbaar: Een bouwsteen kan in meerdere projecten, oplossingen of contexten worden gebruikt zonder dat het opnieuw ontwikkeld hoeft te worden. Bruikbaar op verschillende niveaus: Een bouwsteen kan zowel op hoog niveau abstract zijn (bijvoorbeeld een proces) als gedetailleerd (bijvoorbeeld een specifiek softwarecomponent). Samengesteld of elementair: Een bouwsteen kan bestaan uit meerdere kleinere bouwstenen of zelf een enkelvoudige eenheid zijn. Vastgelegd in de architectuur: Een bouwsteen wordt beschreven met duidelijke specificaties, zoals doel, functionaliteit en interfaces, zodat het eenvoudig te integreren is. Soorten bouwstenen in TOGAF: Architectuurbouwstenen (ABB’s): Dit zijn conceptuele of logische bouwstenen die beschrijven wat er nodig is. Voorbeeld: Een klantbeheerwerkwijze, een set beveiligingsregels of een data-integratiemodel. Oplossingsbouwstenen (SBB’s): Dit zijn concrete, implementatiegerichte bouwstenen die beschrijven hoe iets wordt gerealiseerd. Voorbeeld: Een specifieke softwareapplicatie, een databaseplatform, of een fysieke serverconfiguratie. Voordelen van bouwstenen: Modulariteit: Complexe architecturen kunnen worden opgebouwd uit kleinere, beter beheersbare eenheden. Consistentie: Hergebruik van bouwstenen zorgt voor uniformiteit in oplossingen. Efficiëntie: Door gebruik te maken van bestaande bouwstenen wordt tijd en kosten bespaard bij de ontwikkeling van nieuwe systemen. Flexibiliteit: bouwstenen kunnen eenvoudig worden vervangen of aangepast wanneer de bedrijfsbehoeften veranderen. Praktisch voorbeeld: Een organisatie kan een bouwsteen voor authenticatie definiëren. Dit bouwsteen beschrijft het proces en de technologieën die nodig zijn om gebruikers te identificeren en toegang te geven. Dit kan conceptueel worden beschreven in de architectuurfase (ABB) en vervolgens worden geïmplementeerd als een Single Sign-On (SSO) oplossing (SBB). Met bouwstenen wordt een systematische en herhaalbare aanpak gefaciliteerd voor het ontwerpen en beheren van een bedrijfsarchitectuur. Het NORA Basisconcept van Dienstverlening is gebaseerd op Systems Thinking, waarin het systeem van een dienstverlener-organisatie gedefinieerd wordt als een set essentiële componenten: mensen, processen, en hulpmiddelen. Die componenten zijn vervolgens de bouwstenen van alle werkwijzen waarmee de dienstverlener de prestatie verricht: workflows, procedures en werkinstructies.			Actueel	11 april 2025 09:13:10
architectuur	De fundamentele concepten en eigenschappen van een object in zijn omgeving, samen met de leidende principes voor de realisatie en evolutie in de levenscyclus van dat object.		Er zijn verschillende typen architecturen deze worden nader toegelicht op: https://www.noraonline.nl/wiki/Typen_architecturen_in_NORA-familie		ISO/IEC/IEEE42010:2022	Actueel	11 april 2025 09:13:09
managementsysteem	Een samenhangend stelsel van middelen waarmee je doelen realiseert.		Het systematisch managen van dienstverlening vindt plaats in de vorm van een managementsysteem. Het managementsysteem bestaat uit de essentiële componenten van het systeem van de dienstverlener: de mensen,de processen,procedure,of werkinstructie,en de hulpmiddelen die die mensen daarbij gebruiken. In navolging van de zienswijze van Systems Thinking vindt het structureren en duurzaam verbeteren van het managementsysteem t.b.v. de prestatieverbetering van de dienstverlener plaats door het geïntegreerd verbeteren van alle drie componenten. De integratie van die drie componenten in de werkwijzen van de dienstverlener heeft de vorm van proces,al naargelang de betrokken componenten uit het systeem. Het NORA Basisconcept van Dienstverlening specificeert het generieke managementsysteem van alle dienstverleners.		Https://www.noraonline.nl/wiki/De bouwblokken van het managementsysteem	Actueel	11 april 2025 09:13:07
referentiecomponent	Een component van een systeem die geldt als referentie voor een bepaald doel.		Dit begrip met deze definitie wordt gehanteerd in de context van applicaties in een referentiearchitectuur.			Actueel	11 april 2025 09:13:07
verantwoordelijkheid	De plicht of verplichting om bepaalde taken uit te voeren en daarover verantwoording af te leggen.		Verantwoordelijkheid impliceert een streven naar het bereiken van beoogde resultaten met zorg en integriteit en het besef van de gevolgen van handelen en functioneren. Verantwoordelijkheid kan gepaard gaan met aansprakelijkheid als de persoon die verantwoordelijk is ook de consequenties van de uitvoering ondergaat. Verantwoordelijkheid kan gedelegeerd worden, eindverantwoordelijkheid niet. Verantwoordelijkheid is een begrip dat wordt gehanteerd in een RACI-matrix. Deze matrix beschrijft de relaties tussen profielen van personen of organisaties en de aan die profielen toegewezen taken. Deze relaties kunnen daarbij met het begrip 'verantwoordelijk' (de 'R' van responsible) worden gespecificeerd, maar ook met de 'A' van accountable (eindverantwoordelijk).		Https://taaladvies.net/verantwoording-of-verantwoordelijkheid	Actueel	11 april 2025 09:13:06
principe	Een fundamentele en algemeen toepasbare regel, gebaseerd op een overtuiging en die geldt als richtlijn.		Principes zijn fundamentele overtuigingen, veelal gebaseerd op dieper liggende waarden. Het zijn de dingen die mensen echt belangrijk vinden. In de kern zijn principes vaak niet meer dan een slogan zoals "no wrong door", maar als je ze verder uitschrijft en uitdiept dan worden het genuanceerde stellingen. Deze stellingen kun je gebruiken als een norm waaraan je het gedrag van mensen kunt toetsen. Inherent aan principes is dat ze geen wetten zijn en daarmee een vorm van vrijheid bieden. Het is afhankelijk van de context of je je eraan kunt en wilt houden. Ze zijn vooral een middel om je aan het denken te zetten en met elkaar het gesprek over aan te geven. Daarbij is met name de rationale achter de stelling belangrijk en die moet dan ook expliciet worden gemaakt. Principes hebben ook implicaties, wat je kunt zien als logische gevolgtrekkingen van de stelling. Een principe is een leidraad voor architectuurbeslissingen en daarmee bepaal/beperk/stuur je met een principe de oplossingsruimte (principle driven design).	strategie		Actueel	11 april 2025 09:13:05
vestiging	Een deel van een organisatie dat zich richt op dienstverlening in een specifiek geografisch gebied en daar ook een locatie heeft.		Het geografische gebied kan groot zijn (een provincie) en klein (een wijk). In het onderwijs wordt vestiging vaak als verkorte aanduiding voor vestigingserkenning gehanteerd. In de wet- en regelgeving is het bijvoorbeeld een aanduiding voor een onderwijslocatie waarop een vestigingserkenning is afgegeven door OCW aan de onderwijsorganisatie die deze locatie in gebruik heeft.		Http://opendata.stelselcatalogus.nl/hr/id/begrip/vestiging	Actueel	11 april 2025 09:13:05
functie	De beoogde werking van iets.	functionaliteit	In de context van architectuurmodellering spreken we ook wel over bedrijfsfuncties, applicatiefuncties of infrastructuurfuncties. Een dienst (ondersteunde voorziening) wordt vanuit het perspectief van de afnemer c.q. de gebruiker beoordeeld in termen van functie ("Wat kan ik er mee?") en functioneren ("Hoe goed levert de dienst de overeengekomen functie?"). Dit geldt zowel voor de voorziening als voor de ondersteuning ván die voorziening. Over die twee zaken dienen in de afspraak over de dienstverlening dus concrete besluiten worden genomen. In ketens van dienstverleners dienen de onderlinge afspraken elkaar te dekken. Daarvoor is het nuttig een vergelijkbaar formaat te hanteren voor die afspraak. De indeling in functie en functioneren van zowel de voorzieningen als de ondersteuning daarvan is daarbij de aanbevolen structuur, die verder wordt toegelicht in het NORA Basisconcept van Dienstverlening. Een generieke functie is een algemeen voorkomende vorm van een functie. Een capability kan worden gespecificeerd in termen van functies. Het begrip functie wordt niet gebruikt in de context van een aanstelling of positie van een individu: daarvoor wordt het begrip profiel gehanteerd.		Https://www.vandale.nl/gratis-woordenboek/nederlands/betekenis/functie	Actueel	11 april 2025 09:13:03
dienstencatalogus	Lijst van diensten die een dienstverlener beschikbaar stelt aan een afnemer.	producten- en dienstencatalogus servicecatalogus serviceregister PDC	De dienstencatalogus is een lijst, eigendom van en opgesteld door de dienstverlener. Het beschrijft de diensten die een dienstverlener kan leveren aan afnemers en hun gebruikers. Een dienst omvat de voorzieningen en de ondersteuning van deze voorzieningen. De volledige dienstencatalogus specificeert dan de voorzieningen en de ondersteuning van deze voorzieningen. Omdat de dienst het 'product' van een dienstverlener is, en die dienstverlener alleen diensten levert, is de voorkeursterm hier 'dienstencatalogus' en niet 'producten- en dienstcatalogus'. In het verleden werd het begrip 'product' gelijkgesteld aan 'goederen'. In de diensteneconomie is het 'product' van de dienstverlener is echter de 'dienst'. Goederen zijn onderdeel zijn van de component 'voorziening' in dat begrip 'dienst'. Het gebruiken van 'product' op zowel het niveau van de 'dienst' als op het het niveau van de 'voorziening' leidt daarmee tot een tegenspraak. De woordcombinatie 'producten en diensten' levert daarmee een contaminatie en dient niet (meer) te worden gebruikt. Een dienstencatalogus kan ten behoeve van de afnemer ook samengesteld zijn uit meerdere dienstencatalogi van meerdere dienstverleners. Denk bijvoorbeeld aan mijnoverheid.nl.	dienstverlener	Https://usmwiki.com/index.php/Service catalog/nl	Actueel	11 april 2025 09:13:02
rechtspersoon	Een organisatie die in het recht als rechtssubject is erkend als drager van wettelijke rechten en plichten		Het betreft die een organisatie die rechtspersoonlijkheid bezit. Voorbeelden van organisatie met een rechtspersoonlijkheid staan genoemd in het Burgerlijk Wetboek,Boek 2 artikelen 1-3. Voor erkenning als rechtspersoon moet een organisatie aan meer voorwaarden voldoen dan het hebben van een vastgelegde structuur. Een notariële akte is niet altijd vereist (zie Titel 2 artikel 30 van dezelfde bron). In een juridische context wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen natuurlijke personen (mens) en niet-natuurlijke persoon (organisatie) met of zonder rechtspersoonlijkheid. De sui generis organisaties zijn onderdeel van De Staat en hebben geen afzonderlijke rechtspersoonlijkheid op basis van Boek 2 BW.	organisatie	EUCoreVocabulary(nognalopenwelke)	Actueel	11 april 2025 09:13:02
Herstellen	Het proces waarmee incidenten worden behandeld.		Het proces 'Herstellen' is één van de vijf processen uit het geïntegreerde NORA procesmodel van dienstverlening. Het proces omvat de handelingen die gericht zijn op het herstellen van incidenten in de overeengekomen dienstverlening.	Wijzigen Uitvoeren	Https://www.noraonline.nl/wiki/Het procesmodel en de werkstromen van de overheidsorganisatie	Actueel	11 april 2025 09:12:59
voorziening	De ondersteunde goederen en/of handelingen die de dienstverlener beschikbaar stelt aan de afnemer als onderdeel van de dienst.		Iedere dienst is een ondersteunde voorziening. De voorziening is dus een onderdeel van de dienst. Voorzieningen in overheidsdiensten zijn buitengewoon variabel: daaronder vallen alle zaken die aan de burger beschikbaar worden gesteld in het kader van de dienstverlening. Dat varieert van openbaar vervoer tot aan inkomensvoorzieningen, van openbaar groen tot geestelijke hulpverlening, en van onderwijs tot aan afvalverwerking en verkeerstoezicht. In andere bedrijfstakken geldt hetzelfde: voorzieningen zijn buitengewoon variabel en kunnen zo ongeveer alles omvatten waardoor de afnemer een meerwaarde ervaart. Een voorziening bestaat uit een combinatie van goederen en handelingen. Het zwaartepunt kan daarbij op goederen liggen (denk aan een straat, een park of een leaseauto), maar ook op handelingen (denk aan geestelijke gezondheidszorg). De ondersteuning van die voorziening, waarmee het begrip 'dienst' gecompleteerd wordt, is in alle situaties weliswaar gelijkvormig, maar deze ondersteuning kan wel variëren in de scope en kwaliteit van uitvoering. Bij dienstverlening maakt de gebruiker altijd gebruik van de component voorziening, om iets te doen wat deze gebruiker niet kon, mocht, of wilde doen. Voor een uitgebreide toelichting, zie het NORA Basisconcept van Dienstverlening.		Https://www.noraonline.nl/wiki/De bouwblokken van de dienst	Actueel	11 april 2025 09:12:59
interoperabiliteit	Het vermogen van entiteiten om te kunnen interacteren.		Interoperabiliteit kan betrekking hebben op technologie (denk aan applicaties),maar ook op organisaties. De technologische interoperabiliteit heeft betrekking op de interactie tussen technologische objecten. De organisatorische interoperabiliteit heeft betrekking op de samenwerking tussen organisaties. Voor de organisatorische interoperabiliteit in dienstverleningsketens is in de NORA het Basisconcept van Dienstverlening opgenomen. Hierin is de samenwerking tussen twee partijen in een keten gemodelleerd. Die partijen kunnen bestaan uit een burger en een overheidsorganisatie, maar eveneens uit twee overheidsorganisaties die samenwerken in de publieke dienstverlening. Interoperabiliteit kan ook betrekking hebben op semantiek: semantische interoperabiliteit. Denk daarbij aan het juist kunnen interpreteren van de gehanteerde begrippen door de entiteiten die daarbij betrokken zijn. Ook wordt nog gesproken over juridische interoperabiliteit: de mate waarin de juridische kaders voor alle betrokken entiteiten met elkaar in overeenstemming zijn.		Https://www.noraonline.nl/wiki/Basisconcept van Dienstverlening	Actueel	11 april 2025 09:12:58
product	Dat wat je produceert.	voortbrengsel	Het product van een dienstverlener is de dienst. Een product staat niet gelijk aan goederen. Goederen kunnen onderdeel zijn van de voorziening die deel uitmaakt van deze dienst. De goederencomponent van een dienst wordt in de praktijk nog regelmatig 'product' genoemd: een overblijfsel uit tijden waarin de economie vooral gericht was op het leveren van goederen in eenmalige transacties. Denk aan het begrip 'Producten- en Dienstencatalogus' (PDC). Inmiddels is de economie geheel getransformeerd tot een diensteneconomie,waarin de producten van organisaties hun diensten zijn.	dienstverlener	Https://usmwiki.com/index.php/Product/nl	Actueel	11 april 2025 09:12:56
doel	Datgene wat je wil bereiken in de context van een missie.		Een doel is breder en algemener dan een doelstelling, en daarmee vaak moeilijker meetbaar dan een doelstelling. Een doel kan in meerdere gedetailleerde doelstellingen worden uiteengerafeld. In het Engels is de begrippencombinatie doel/doelstelling vertaald als goal/objectives.		USM	Actueel	11 april 2025 09:12:55
... meer resultaten