Jaarplan NORA 2023
Het Jaarplan 2023 wordt uitgevoerd onder aansturing van het Beheerteam van ICTU, e.e.a. in afstemming en overleg met de NORA Gebruikersraad en binnen het door het ministerie van BZK beschikbaar gestelde budget.
Het beheer van de NORA is in principe voor onbepaalde tijd (Kabinetsbeleid 2 juli 2008). Voor het beheer en de doorontwikkeling van de NORA is, overeenkomstig de meerjarige overeenkomst tussen het ministerie van BZK en ICTU, voor het jaar 2023 een budget beschikbaar van € 605.000.
Beheer en doorontwikkeling van de NORA is vraaggestuurd. Die vraag komt bij het Beheerteam binnen vanuit de NORA Gebruikersraad, vanuit de NORA Familie (nieuwe kennis uit de praktijk) en vanuit gebruikersonderzoek en monitoring (feedback over de manier waarop de NORA ontsloten wordt). NORA Beheer onderhoudt hiertoe actief contacten met vertegenwoordigers uit al deze gebruikersgroepen en brengt verbetermogelijkheden in bij de NORA Gebruikersraad.
Jaarlijks wordt een telkens groter deel van het budget aangewend voor het reguliere beheer van de NORA. Dat is logisch, want met de doorontwikkeling van nieuwe onderwerpen is er meer kennis te onderhouden en groeit het aantal personen in de community om contact mee te houden. Tot Coronajaar 2020 groeide ook het aantal bezoekers van noraonline.nl met ca 20 a 25% per jaar. Daarna is te zien dat het percentage terugkerende bezoekers groeit en het aantal toevallige passanten op de website afneemt. Het is die kern van actieve gebruikers, online maar ook in expertgroepen en de NORA Gebruikersraad, die bepaalt op welke inhoudelijke thema’s de NORA het beste kan worden doorontwikkeld.
Jaarlijks is ca. EUR 5.000.- nodig voor het ondersteunen van de expertgroep die een thema actueel houdt. Door de groei in het aantal thema’s vraagt dit dus meer en meer budget en inzet van het Beheerteam.
Bij de aanwending van het budget is prioritering en aanscherping van doelen essentieel om optimale resultaten te halen binnen het relatief beperkte financiële kader. Om die reden benoemen we expliciet de aandachtsgebieden waarin wordt geïnvesteerd.
Voor additionele activiteiten zal in voorkomende gevallen extra financiering gezocht moeten worden. Denk daarbij vooral aan het ondersteunen van de aansluiting van architecturen voor grote overheidsprogramma's als Werken aan Uitvoering (WaU), Open op Orde (OoO), Regie op Gegevens (RoG) en de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI).
Begroting 2023[bewerken]
De begroting voor 2023 is als volgt opgebouwd:
| Regulier beheer van de NORA | € 325.000,- |
| Gerichte activiteiten voor de NORA Familie | € 120.000,- |
| Doorontwikkeling bestaande thema’s | € 120.000,- |
| Doorontwikkeling nieuwe thema’s | € 20.000,- |
| NORA reviews | € 20.000,- |
| Totaal budget | € 605.000,- |
|---|
Elk van deze posten is nader toegelicht.
Regulier beheer[bewerken]
Hieronder vallen alle dagelijkse activiteiten van het Beheerteam, gericht op het promoten en beschikbaar houden van www.NORAonline.nl als een actuele en éénduidige bron voor hergebruik. Het Beheerteam borgt daartoe dat een zichtbare verbinding bestaat tussen vigerend beleid, daarin benoemde kwaliteitsdoelen van overheidsdienstverlening en ontwerpprincipes. Op basis daarvan kan de dienstverlening van de overheid met behulp van architectuur goed worden "gericht" en "ingericht".
Denk hierbij aan zaken als:
- Controleren van recente wijzigingen en zo nodig daarop redactie voeren;
- Doorvoeren van inhoudelijke wijzigingen die worden aangedragen via nora@ictu.nl;
- Actueel houden van interne en externe verwijzingen (linkjes);
- Begeleiden van materiedeskundigen en communities bij het bewerken van content in de NORA;
- Begeleiding van contactpersonen bij het opzetten en (door)ontwikkelen van thema’s;
- Monitoring van het gebruik van de wiki;
- Gebruikerstevredenheidsonderzoek (monitoring en analyse doorlopend onderzoek, rapportage);
- Informatie over de NORA actueel houden op www.digitaleoverheid.nl/NORA;
- Ontsluiten van de standaarden zoals vastgesteld door het Forum Standaardisatie, publicatie van de Monitor Open Standaarden en het verbeteren van de inzichten in de toepassing van standaarden, e.e.a. volgens de samenwerking tussen BFS en NORA Beheer die sinds 2019 is geformaliseerd via een opdracht en financiering aan ICTU (zie ICTU-project C1256);
- Contractmanagement voor het technisch beheer van de wiki (uitbesteed aan ArchiXL);
- Beheer van het kennismodel en de bredere (navigatie-)structuur van de wiki;
- Opdrachtgeverschap bij technische wijzigingen en onderhoud, inclusief testen en acceptatie;
- Alle werkzaamheden verdelen over de leden van het Beheerteam en de voortgang daarvan volgen via het plansysteem op de project-site NORA bij ICTU;
- Programmamanagement en het voeren van een deugdelijke administratie, inclusief het opleveren van verantwoordingsrapportages en afstemming met BZK.
Daarnaast zijn jaarlijks altijd enkele bijzondere werkzaamheden nodig.
Voor 2023 is voorzien:
- Een verbeterde look-and-feel van de NORA-wiki, zoals ook bij de WILMA is doorgevoerd;
- Verbeteren van het beheer van de meest gebruikte wiki-pagina's (en daar tevens expliciet contactpersonen bij noemen);
- Verbeteren van het beheer van het DNA van de NORA Familie (en daar tevens expliciet organisaties en/of contactpersonen bij te noemen);
De hiertoe benodigde structurele inzet is:
| Rol | FTE | ca. EUR |
|---|---|---|
| Programmamanager | 0,20 | € 40.000 |
| Projectsecretaris | 0,10 | € 20.000 |
| Community expertise | 0,50 | € 100.000 |
| Technisch beheer (extern) | 0,20 | € 40.000 |
| Verbeterde look-and-feel expertise | 0,50 | € 100.000 |
| Totaal bemensing | 1,50 | € 300.000 |
| Materiële kosten | € 25.000 | |
| Totaal | € 325.000 |
De materiële kosten zijn voorzien voor zaken als:
- De overeenkomst met XL&Knowledge voor het technisch beheer van het platform waarop www.NORAonline.nl draait, inclusief een ophoging van € 5.000 per jaar voor het ontsluiten van gegevens in de NORA via Linked Data;
- Uitgaven voor vergaderingen met NORA communities;
- Vertaling van documenten e.d.
- Kosten gebruik van Pleio (voor besloten groepen en inschrijving evenementen) of alternatief voor Pleio
Gerichte activiteiten voor de NORA Familie[bewerken]
Dit betreft activiteiten om de NORA Familie te ondersteunen en te versterken en het representeren van de NORA Familie naar buiten toe (OBDO, MIDO, Europa, DANW enz.).
De NORAonline.nl, waar alle kennis wordt ontsloten en waar alle bijeenkomsten in de agenda komen te staan, is het virtuele centrum van de NORA Familie. Dagelijks vinden ruim 500 bezoekers deze website, die daarmee haar rol als informatiebron waarmaakt. Persoonlijke ontmoetingen, gesprekken en discussies zijn echter de kern van kennisopbouw en doorontwikkeling, vandaar dat structureel elk jaar wordt ingezet op meer verbinding tussen off- en online activiteiten. Alles met het doel van het versterken en uitbouwen van de community van architecten die zich "thuis voelen" bij de NORA.
Sinds de Corona-crisis horen daar dus ook online bijeenkomsten en sessies in samenwerkingstools zoals MS teams en Miro bij. Het is een uitdaging om de verschillende on- en offline kanalen goed op elkaar aan te laten sluiten zodat we elkaar kunnen blijven spreken.
Een bijzondere rol binnen de NORA Familie vormt de NORA Gebruikersraad. Als formeel besluit- en adviesorgaan van de community verenigen de leden en hun netwerk een schat aan kennis en ervaring op het gebied van informatievraagstukken. Zij delen goede voorbeelden en kennis vanuit de verschillende domeinen (sectoren), samenwerkingsverbanden en bestuurslagen, diepen deze uit en maken nieuwe afspraken over de architectuur van de overheidsdienstverlening. En zo ontstaat de facto standaardisatie en zetten we overheidsbreed in op het hergebruiken van slimme oplossingen. Bovendien kunnen we elkaars kennis en ervaring gebruiken om slimme en samenhangende keuzes te maken op weg naar betere en goedkopere digitale overheidsdienstverlening.
Concrete activiteiten in dit kader zijn:
- Binnenkomende vragen beantwoorden en uitzetten in de bredere community;
- Mensen en thema's / projecten / organisaties die elkaar kunnen versterken met elkaar in contact brengen ;
- Bijhouden van een NORA Agenda met een overzicht van evenementen en bijeenkomsten;
- Familienieuwsbrieven uitsturen naar alle communities (2 x per jaar);
- Verspreiden van actueel nieuws in de community (twitter, nieuwsberichten, mails, presentaties, bijeenkomsten);
- Organisatie halfjaarlijkse bijeenkomst ter analyse van (nieuwe) Beleidskaders en de impact daarvan op NORA Principes, waarbij betrokkenen bij BZK / DS deze analyse reviewen (met toegewezen budget van EUR 10.000 per jaar);
- Organiseren van inhoudelijke kennissessies, meetups en andere activiteiten voor de brede community, zoals dat tot nu toe NORA Gebruikersdagen waren. Vorm, frequentie en invulling daarvan wordt aangepast aan de behoeften van de gebruikers in de "post-Corona wereld";
- Adviseren, aanmoedigen en waar nodig ondersteunen van deel-communities van architecten binnen de NORA Familie die elkaar vaker willen ontmoeten, zoals die van beginnend architecten (i.s.m. de GEMMA);
- Introductie van nieuwe architecturen in de NORA Familie met een geboortekaartje, kraamvisite, presentatie et cetera;
- Een of meer informatiebijeenkomsten met trekkers van de NORA thema's over de actualiteit en samenhang van hun thema’s;
- Een intervisie- en/of kennisdelingssessie, gericht op de beheerders en ontwikkelaars van architecturen;
- Een informatiebijeenkomst met beheerders van de architectuur-wiki’s over hergebruik van thema’s;
- Gerichte besprekingen met 2 of 3 NORA Familie-leden over hoe de NORA hun eigen (referentie)architectuur beter kan ondersteunen;
- Organiseren van 4 a 5 bijeenkomsten van de NORA Gebruikersraad;
- Afstemming van de NORA op de Europese ontwikkelingen t.a.v. de EIF / EIRA;
- Ondersteuning van familieleden bij het implementeren van de RFC Bindende architectuurafspraken 2022.
De hiertoe benodigde (structurele) inzet is:
| Rol | FTE | ca. EUR |
|---|---|---|
| Community expertise | 0,15 | € 30.000 |
| Ondersteuning implementatie RFC 2022 | 0,20 | € 40.000 |
| Expertise Beleidskaders | 0,05 | € 10.000 |
| NORA Gebruikersraad | 0,15 | € 30.000 |
| Totaal bemensing | 0,55 | € 110.000 |
| Materiële kosten | € 10.000 | |
| Totaal | € 120.000 |
De materiële kosten zijn voorzien voor zaken als:
- Vergaderingen van de NORA Gebruikersraad;
- Huur van ruimte e.d. voor bijeenkomsten;
- Technische ondersteuning en/of materiaal voor het experimenteren met nieuwe vormen van online / hybride bijeenkomsten;
- Feestelijke introductie nieuwe architecturen.
Doorontwikkeling[bewerken]
NORA is vanaf het ontstaan in 2005 voortdurend ontwikkeld vanuit de behoefte van de gebruikers. Dit is een organisch proces. Door de NORA Gebruikersraad worden focusgebieden gestart en afgerond. Het schema op de pagina van de Jaarplanning geeft aan welke thema's zijn en worden ontwikkeld door de diverse expertgroepen en communities.
NORA zit nog duidelijk in de groeifase. Het werken met architectuur in projecten neemt toe en uit steeds meer domeinen (sectoren) en thema's weten architecten en andere gebruikers de weg naar de NORA te vinden. De doorontwikkeling van de NORA is gericht op enerzijds vernieuwingen die inspelen op veranderingen in de maatschappij en zoals opgenomen in nieuw beleid zoals van NL DIGIBeter 2019 en verdere jaren en de recente Kamerbrief Hoofdlijnen beleid voor digitalisering, en anderzijds op het tot afdoende niveau uitwerken, dan wel actualiseren van de thema’s die in voorgaande jaren actueel waren.
Voor ieder focusgebied bestaan de activiteiten uit het organiseren van een community, inhoudelijke sessies en het publiceren van de resultaten via de NORA. De thema’s die doorlopen, omvatten een veelheid aan onderwerpen waar we een beperkt budget voor beschikbaar stellen en in de loop van het jaar in overleg met de betreffende expertgroep bepalen wat we daarvoor allemaal kunnen doen qua ondersteuning vanuit het NORA Beheerteam.
Doorontwikkeling bestaande thema’s
Dit betreft toezeggingen op onderwerpen waar we reeds aandacht aan hadden geven en die gecontinueerd moeten worden.
Gericht op invulling geven aan de NORA als praktisch afwegingskader en Body of knowledge vanuit een nationaal perspectief:
- Verder uitwerken en uitdragen van het Dienstverleningsconcept;
- Vervolg van het onderzoek naar de relatie tussen architectuur en de kwaliteit van dienstverlening zoals die wordt ervaren door burgers en bedrijven: nu meer gericht op Interactie en Kwaliteitsdoelen;
- Verdere verbinding met (de Generieke Functies van) de GDI-architectuur (GA);
- Verdere verbinding met de referentiearchitectuur van Regie op Gegevens (RoG);
- Verdere aansluiting op (de architectuur van) Werken aan Uitvoering (WaU);
- Verdere aansluiting op (de architectuur van) Open op Orde (OoO);
- Verdere aansluiting op de I-strategie Rijk en her-nieuwde aansluiting op de EAR;
- Verdere aansluiting op Common Ground / Public Ground.
De hiertoe benodigde inzet is:
| Rol | FTE | ca. EUR |
|---|---|---|
| Uitwerken en uitdragen Dienstverleningsconcept | 0,15 | € 30.000 |
| Onderzoek Interactie en Kwaliteitsdoelen | 0,05 | € 10.000 |
| Verbinding GDI-Architectuur en NORA | 0,15 | € 30.000 |
| Verbinding RoG en NORA | 0,05 | € 10.000 |
| Verbinding WaU en NORA | 0,05 | € 10.000 |
| Verbinding OoO en NORA | 0,05 | € 10.000 |
| Verbinding I-strategie Rijk / EAR en NORA | 0,05 | € 10.000 |
| Verbinding Common Ground / Public Ground en NORA | 0,05 | € 10.000 |
| Totaal bemensing | 0,60 | € 120.000 |
Doorontwikkeling nieuwe thema’s
Gezien de reeds vele lopende doorontwikkelingen van bestaande thema's, is voor 2023 vrijwel geen ruimte voor het uitwerken van nieuwe thema's.
Wel blijft een beperkt budget gereserveerd voor een kort onderzoek naar de haalbaarheid van bijvoorbeeld 2 nieuwe thema's.
De hiertoe benodigde inzet is:
| Rol | FTE | ca. EUR |
|---|---|---|
| Reserve voor nieuwe thema's | 0,10 | € 20.000 |
| Totaal bemensing | 0,10 | € 20.000 |
NB. Vanuit voorgaande jaren bestaat ook nog een back-log.
Deze kan pas worden opgepakt indien daar afdoende prioriteit voor wordt gegeven, met bijpassende financiering.
Het betreft vraagstukken n.a.v. de Gebruikersweek 2021 sessie Erven bij leven - de NORA Familie deelt haar mooiste meubilair en diverse gerichte vragen:
- Vanuit her-prioritering Jaarplan 2022: Opvolging van het advies inzake thema's begeleiden, zie implementatieplan (PDF, 317 kB)
- Zaakgericht Werken: meer samenhang en verwijzingen tussen GEMMA en NORA;
- Common Ground / NLX: dit onderwerp moet vanuit GEMMA ook op noraonline.nl een plekje krijgen;
- De aanpak van de CORA rond Prestatie-indicatoren verdient bredere aandacht, op noraonline.nl of via een kennissessie;
- Het concept-thema Cloud computing in de NORA kan worden aangevuld vanuit de HORA (Hoger Onderwijs Referentie Architectuur): hora.surf.nl/inzet cloud computing;
- Meer uitleg geven over hoe je NORA toepast, mogelijk in samenwerking met Van Haren Publicaties;
- Ondersteuning bij de opzet van een overkoepelende referentiearchitectuur in de Zorg (betrokkenheid is toegezegd n.a.v. de behoefte vanuit LIDA, ZiRA, PURA en opnieuw geuit op Kraamvisite ZiRA en bij de presentatie van de DIZRA in augustus 2022);
- Mogelijke doorontwikkeling van thema's die in 2019 en 2020 in overleg met nieuwe communities voorzichtig zijn gestart, maar nog niet zijn afgerond, zoals Business Process Management (BPM) en Business Rules Management (BRM).
NORA reviews[bewerken]
Het uitvoeren van NORA-reviews op landelijke ontwikkelingen is van belang om de juiste toepassing van de NORA te borgen.
Denk hierbij met name aan een review van een PSA voor een overheidsdienst die door overheidsorganisaties in een keten- of netwerkverband is opgesteld. Deze reviews worden met betrokkenen afgestemd en zo nodig besproken met de NORA Gebruikersraad.
De review wordt uitgevoerd door NORA Beheer en is doorgaans gratis voor de betrokken organisaties. Zie ook NORA review.
De hiertoe benodigde inzet is:
| Rol | FTE | ca. EUR |
|---|---|---|
| Review expertise | 0,10 | € 20.000 |
| Totaal bemensing | 0,10 | € 20.000 |