Jaarplan NORA 2022
Het Jaarplan 2022 wordt uitgevoerd onder aansturing van het Beheerteam van ICTU, e.e.a. in afstemming en overleg met de NORA Gebruikersraad en binnen het door het ministerie van BZK beschikbaar gestelde budget.
Het beheer van de NORA is in principe voor onbepaalde tijd (Kabinetsbeleid 2 juli 2008). Voor het beheer en de doorontwikkeling van de NORA is, overeenkomstig de meerjarige overeenkomst tussen het ministerie van BZK en ICTU, voor het jaar 2022 een budget beschikbaar van € 580.000.
Beheer en doorontwikkeling van de NORA is vraaggestuurd. Die vraag komt bij het Beheerteam binnen vanuit de NORA Gebruikersraad, vanuit de NORA Familie (nieuwe kennis uit de praktijk) en vanuit gebruikersonderzoek en monitoring (feedback over de manier waarop de NORA ontsloten wordt). NORA Beheer onderhoudt hiertoe actief contacten met vertegenwoordigers uit al deze gebruikersgroepen en brengt verbetermogelijkheden in bij de NORA Gebruikersraad.
Jaarlijks wordt een telkens groter deel van het budget aangewend voor het reguliere beheer van de NORA. Dat is logisch, want met de doorontwikkeling van nieuwe onderwerpen is er meer kennis te onderhouden en groeit het aantal personen in de community om contact mee te houden. Tot Coronajaar 2020 groeide ook het aantal bezoekers van noraonline.nl met ca 20 a 25% per jaar. Daarna is te zien dat het aantal toevallige passanten op de website afneemt, maar het percentage terugkerende bezoekers groeit. Het is die kern van actieve gebruikers, online maar ook in expertgroepen en de NORA Gebruikersraad, die bepaalt op welke inhoudelijke thema’s de NORA het beste kan worden doorontwikkeld.
Jaarlijks is ca. EUR 5.000.- nodig voor het beheer (lees: actueel houden) van een thema. Door de groei in het aantal thema’s vraagt dit dus meer en meer inzet van het Beheerteam.
Bij de aanwending van het budget is prioritering en aanscherping van doelen essentieel om optimale resultaten te halen binnen dat relatief beperkte financiële kader. Om die reden benoemen we expliciet de aandachtsgebieden waarin wordt geïnvesteerd. Voor additionele activiteiten zal in voorkomende gevallen extra financiering gezocht moeten worden.
Begroting 2022[bewerken]
De begroting voor 2022 is als volgt opgebouwd:
| Regulier beheer van de NORA | € 320.000,- |
| Gerichte activiteiten voor de NORA Familie | € 100.000,- |
| Doorontwikkeling bestaande thema’s | € 120.000,- |
| Doorontwikkeling nieuwe thema’s | € 10.000,- |
| NORA reviews | € 30.000,- |
| Totaal budget | € 580.000,- |
|---|
Elk van deze posten is nader toegelicht.
Regulier beheer[bewerken]
Hieronder vallen alle dagelijkse activiteiten van het Beheerteam, gericht op het promoten en beschikbaar houden van www.NORAonline.nl als een actuele en éénduidige bron voor hergebruik. Het Beheerteam borgt daartoe dat een zichtbare verbinding bestaat tussen vigerend beleid, basisafspraken en ontwerpprincipes. En daardoor kan de dienstverlening van de overheid met behulp van architectuur goed worden "gericht" en "ingericht".
Denk hierbij aan zaken als:
- Controleren van recente wijzigingen en zo nodig daarop redactie voeren;
- Doorvoeren van inhoudelijke wijzigingen die worden aangedragen via nora@ictu.nl;
- Actueel houden van interne en externe verwijzingen (linkjes);
- Begeleiden van materiedeskundigen en communities bij het bewerken van content in de NORA;
- Begeleiding van contactpersonen bij het opzetten en (door)ontwikkelen van thema’s;
- Monitoring van het gebruik van de wiki;
- Gebruikerstevredenheidsonderzoek (monitoring en analyse doorlopend onderzoek, rapportage);
- Informatie over de NORA actueel houden op www.digitaleoverheid.nl/NORA
- Ontsluiten van externe bronnen via de NORA, zoals de Monitor Open Standaarden en de standaarden zoals vastgesteld door het Forum Standaardisatie;
- Contractmanagement voor het technisch beheer van de wiki (uitbesteed aan XL&Knowledge, voorheen ArchiXL);
- Beheer van kennismodel en bredere (navigatie-)structuur van de wiki
- Opdrachtgeverschap bij technische wijzigingen en onderhoud, inclusief testen en acceptatie
- Alle werkzaamheden verdelen over de leden van het Beheerteam en de voortgang daarvan volgen via het plansysteem op de project site NORA bij ICTU;
- Programmamanagement en het voeren van een deugdelijke administratie, inclusief het opleveren van verantwoordingsrapportages en afstemming met BZK.
Daarnaast zijn er jaarlijks altijd enkele bijzondere werkzaamheden nodig. Voor 2022 is voorzien:
- Verbeteren van de toegankelijkheid van de NORA-wiki om die te laten voldoen aan de eisen aan websites tot op B-niveau (was gestart in 2020);
- Een 1e oriëntatie op een verbeterde look-and-feel van de NORA-wiki, zoals ook bij de WILMA is doorgevoerd;
- Vervolg van het onderzoek naar de relatie tussen architectuur en de kwaliteit van dienstverlening zoals die wordt ervaren door burgers en bedrijven (was gestart in 2021);
- Verbeteren van de inzichten in de toepassing van standaarden, e.e.a. in aanvullende opdracht en financiering van BFS (Zie ICTU-project C1256).
- Implementeren van de verwachte wijziging van Basisprincipes en Afgeleide Principes naar Kernwaarden, Doelen en NORA Architectuurprincipes, inclusief aanpassen van overzichten, promotiemateriaal, helpsectie wiki en beschrijving kennismodel, beschrijvingen van NORA op externe sites et cetera.
De hiertoe benodigde structurele inzet is als volgt:
| Rol | FTE | ca. EUR |
|---|---|---|
| Programmamanager | 0,20 | € 40.000 |
| Projectsecretaris | 0,10 | € 20.000 |
| Wiki beheer | 0,40 | € 80.000 |
| Content beheer | 0,25 | € 50.000 |
| Technisch beheer (extern) | 0,15 | € 30.000 |
| Inhoudelijke expertise | 0,40 | € 80.000 |
| Totaal bemensing | 1,50 | € 300.000 |
| Materiële kosten | € 20.000 | |
| Totaal | € 320.000 |
De materiële kosten zijn voorzien voor zaken als:
- De overeenkomst met XL&Knowledge voor het technisch beheer van het platform waarop www.NORAonline.nl draait;
- Uitgaven voor vergaderingen met NORA communities;
- Vertaling van documenten e.d.
- Kosten gebruik van pleio (voor besloten groepen en inschrijving evenementen) of alternatief voor pleio
Gerichte activiteiten voor de NORA Familie[bewerken]
Dit betreft activiteiten om de NORA Familie te ondersteunen en te versterken en het representeren van de NORA Familie naar buiten toe (OBDO, MIDO, Europa, NAF enz.).
De NORAonline.nl, waar alle kennis ontsloten wordt en waar alle bijeenkomsten in de agenda komen te staan, is het virtuele centrum van de NORA Familie. Dagelijks vinden ruim 500 bezoekers deze website, die daarmee haar rol als informatiebron waarmaakt. Persoonlijke ontmoetingen, gesprekken en discussies zijn echter de kern van kennisopbouw en doorontwikkeling, vandaar dat structureel elk jaar wordt ingezet op meer verbinding tussen off- en online activiteiten. Alles met het doel van het versterken en uitbouwen van de community van architecten die zich on- en offline thuis voelen bij de NORA.
Sinds de Corona-crisis horen daar ook online bijeenkomsten en sessies in samenwerkingstools zoals MS teams en Miro bij. Het is een uitdaging om de verschillende on- en offline kanalen goed op elkaar aan te laten sluiten zodat we elkaar kunnen blijven vinden.
Een bijzondere rol binnen de NORA Familie vormt de NORA Gebruikersraad. Als formeel besluit- en adviesorgaan van de community verenigen de leden en hun netwerk een schat aan kennis en ervaring op het gebied van informatievraagstukken. Zij delen goede voorbeelden en kennis vanuit de verschillende domeinen (sectoren), samenwerkingsverbanden en bestuurslagen, diepen deze uit en maken nieuwe afspraken. En zo ontstaat de facto standaardisatie en zetten we overheidsbreed in op het hergebruiken van slimme oplossingen. Bovendien kunnen we elkaars kennis en ervaring gebruiken om slimme en samenhangende keuzes te maken op weg naar betere en goedkopere digitale overheidsdienstverlening.
Concrete activiteiten in dit kader:
- Binnenkomende vragen beantwoorden en uitzetten in de bredere community
- Mensen en thema's / projecten / organisaties die elkaar kunnen versterken met elkaar in contact brengen
- Bijhouden van een NORA Agenda met een overzicht van evenementen en bijeenkomsten;
- Familienieuwsbrieven uitsturen naar alle communities (2 x per jaar);
- Verspreiden van actueel nieuws in de community (twitter, nieuwsberichten, mails, presentaties, bijeenkomsten);
- Organisatie halfjaarlijkse bijeenkomst ter analyse van (nieuwe) Beleidskaders en de impact daarvan op NORA Principes, waarbij betrokkenen bij BZK / DS deze analyse reviewen (met toegewezen budget van EUR 10.000 per jaar);
- Organiseren van inhoudelijke kennissessies, meetups en andere activiteiten voor de brede community, zoals dat tot nu toe NORA Gebruikersdagen waren. Vorm, frequentie en invulling daarvan moeten worden aangepast aan de behoeften van de gebruikers in de nieuwe post-Corona wereld.
- Adviseren, aanmoedigen en waar nodig ondersteunen van deel-communities van architecten binnen de NORA Familie die elkaar vaker willen ontmoeten, zoals die van beginnend architecten (i.s.m. de GEMMA).
- Introductie MORA, FORA en wellicht nog andere nieuwe architecturen in de NORA Familie met een geboortekaartje, kraamvisite, presentatie et cetera.
- Een informatiebijeenkomst met trekkers van de NORA thema's over de actualiteit en samenhang van hun thema’s;
- Een intervisie- en/of kennisdelingssessie, gericht op de beheerders en ontwikkelaars van architecturen;
- Een informatiebijeenkomst met beheerders van de architectuur-wiki’s over hergebruik van thema’s;
- Gerichte besprekingen met 2 of 3 NORA Familie-leden over hoe de NORA hun eigen (referentie)architectuur beter kan ondersteunen;
- Organiseren van 4 a 5 bijeenkomsten van de NORA Gebruikersraad;
- Afstemming van de NORA op de Europese ontwikkelingen t.a.v. de EIF / EIRA;
- Aansluiting op de ontwikkelingen van de GDI / GDI-architectuur (GA) via het Meerjarenprogramma Infrastructuur Digitale Overheid (MIDO);
- Aansluiting zoeken met Project-Portfoliomanagement en het Adviescollege ICT-toetsing;
- Aansluiting zoeken met de I-strategie Rijk 2021-2025 (waarin 5 x een relatie met de NORA is benoemd);
- Onderzoek naar de toekomst van de EAR, e.e.a. in aanvullende opdracht en financiering van CIO Rijk (Zie ICTU-project C1252).
De hiertoe benodigde (structurele) inzet is als volgt:
| Rol | FTE | ca. EUR |
|---|---|---|
| Inhoudelijke expertise | 0,30 | € 60.000 |
| Expertise Beleidskaders | 0,05 | € 10.000 |
| NORA Gebruikersraad | 0,10 | € 20.000 |
| Totaal bemensing | 0,45 | € 90.000 |
| Materiële kosten | € 10.000 | |
| Totaal | € 100.000 |
De materiële kosten zijn voorzien voor zaken als:
- Vergaderingen van de NORA Gebruikersraad;
- NORA Gebruikersdagen;
- Technische ondersteuning en/of materiaal voor het experimenteren met nieuwe vormen van online / hybride bijeenkomsten;
- Feestelijke introductie nieuwe architecturen.
Doorontwikkeling[bewerken]
NORA is vanaf het ontstaan in 2005 voortdurend ontwikkeld vanuit de behoefte van de gebruikers. Dit is een organisch proces. Door de NORA Gebruikersraad worden focusgebieden gestart en afgerond. Het schema op de pagina van de Jaarplanning geeft aan welke thema's zijn en worden ontwikkeld door de diverse expertgroepen en communities.
NORA zit nog duidelijk in de groeifase. Het werken met architectuur in projecten neemt toe en uit steeds meer domeinen (sectoren) en thema's weten architecten en andere gebruikers de weg naar de NORA te vinden. De doorontwikkeling van de NORA is gericht op enerzijds vernieuwingen die inspelen op veranderingen in de maatschappij en zoals opgenomen in nieuw beleid zoals van NL DIGIBeter 2019 en verdere jaren, en anderzijds op het tot afdoende niveau uitwerken, dan wel actualiseren van de thema’s die in voorgaande jaren actueel waren.
Voor ieder focusgebied bestaan de activiteiten uit het organiseren van een community, inhoudelijke sessies en het publiceren van de resultaten via de NORA. De thema’s die doorlopen, omvatten een veelheid aan onderwerpen waar we een beperkt budget voor beschikbaar stellen en in de loop van het jaar in overleg met de betreffende expertgroep bepalen wat we daarvoor allemaal kunnen doen qua ondersteuning vanuit het NORA Beheerteam.
Op basis van de notitie Onderwerpen en inzet NORA 2022 zal naar verwachting de Gebruikersraad op 19 november 2021 besluiten zich bij de door-ontwikkeling in 2022 te richten op de onderstaande thema's.
Doorontwikkeling bestaande thema’s
Dit betreft toezeggingen op onderwerpen waar we reeds aandacht aan hadden geven en die gecontinueerd moeten worden.
Gericht op invulling geven aan de NORA als praktisch afwegingskader:
- Verbetering Kernwaarden van Dienstverlening, Doelen en AP's, e.e.a. met afstemming op beleidskaders
- Publiceren en verbinden van de Generieke Functies van de GDI-architectuur (GA)
Gericht op invulling geven aan de NORA als Body of knowledge vanuit een nationaal perspectief:
- Advies over de community van Toezicht Inspectie Opsporing en Handhaving (TIOH)
- Afronding opzet community en thema AI en Algoritmen
- De referentiearchitectuur van Regie op Gegevens opnemen in de NORA
- Zo veel mogelijk onderwerpen van Common Ground / Public Ground opnemen in de NORA
De hiertoe benodigde inzet is als volgt:
| Rol | FTE | ca. EUR |
|---|---|---|
| Verbetering Kernwaarden van Dienstverlening, Doelen en AP's | 0,30 | € 60.000 |
| Verbinding GA en NORA | 0,05 | € 10.000 |
| Afronding opzet community en thema TIOH | 0,05 | € 10.000 |
| Afronding opzet community en thema AI en Algoritmen | 0,05 | € 10.000 |
| Verbinding RoG en NORA | 0,05 | € 10.000 |
| Verbinding Common Ground / Public Ground en NORA | 0,10 | € 20.000 |
| Totaal bemensing | 0,60 | € 120.000 |
Doorontwikkeling nieuwe thema’s
Gezien de reeds vele lopende doorontwikkelingen van bestaande thema's, is er voor 2022 geen ruimte meer voor het uitwerken van nieuwe thema's. Wel blijft een beperkt budget gereserveerd voor een kort onderzoek naar de haalbaarheid van bv 2 nieuwe thema's.
De hiertoe benodigde inzet is als volgt:
| Rol | FTE | ca. EUR |
|---|---|---|
| Reserve voor nieuwe thema's | 0,05 | € 10.000 |
| Totaal bemensing | 0,05 | € 10.000 |
NB. Vanuit voorgaande jaren bestaat ook nog een back-log.
Deze kan pas worden opgepakt indien daar afdoende prioriteit voor wordt gegeven, met bijpassende financiering.
Het betreft vraagstukken n.a.v. de Gebruikersweek 2021 sessie Erven bij leven - de NORA Familie deelt haar mooiste meubilair en diverse gerichte vragen:
- Zaakgericht Werken: meer samenhang en verwijzingen tussen GEMMA en NORA
- Duurzame Toegankelijkheid: Architecten vanuit de GEMMA gaan met de nieuwe architect van het Nationaal Archief aan de slag om dit thema in NORA te verbeteren
- Common Ground / NLX: dit onderwerp moet vanuit GEMMA ook op noraonline.nl een plekje krijgen
- De aanpak van de CORA rond Prestatie-indicatoren verdient bredere aandacht, op noraonline.nl of via een kennissessie
- Het concept-thema Cloud computing in de NORA kan worden aangevuld vanuit de HORA (Hoger Onderwijs Referentie Architectuur): hora.surf.nl/inzet cloud computing
- Actualisatie, met voorbeelden en definities van de Project Start Architectuur (PSA), de meest bezochte pagina in NORA (behoefte vanuit onderzoek bij de NORA Familie);
- Meer uitleg geven over hoe je NORA toepast, mogelijk in samenwerking met Van Haren Publicaties;
- Ondersteuning bij de opzet van een overkoepelende referentiearchitectuur in de Zorg (betrokkenheid is toegezegd n.a.v. de behoefte vanuit LIDA, ZiRA, PURA en opnieuw geuit op Kraamvisite ZiRA);
- Mogelijke doorontwikkeling van thema's die in 2019 en 2020 in overleg met nieuwe communities voorzichtig zijn gestart, maar nog niet zijn afgerond, zoals Business Process Management (BPM) en Business Rules Management (BRM)
NORA reviews[bewerken]
Het uitvoeren van NORA-reviews op landelijke ontwikkelingen is van belang om de juiste toepassing van de NORA te borgen. Denk hierbij met name ook aan reviews op de ontwikkelingen van de GDI / GO in het kader van MIDO. Deze reviews worden met betrokkenen afgestemd en daarna besproken met de NORA Gebruikersraad.
De hiertoe benodigde inzet is als volgt:
| Rol | FTE | ca. EUR |
|---|---|---|
| Review expertise | 0,15 | € 30.000 |
| Totaal bemensing | 0,15 | € 30.000 |