Verplaats je in de gebruiker

Architectuurprincipes

Onderdeel van

Bindende Architectuurafspraken

Contact

NORA Gebruikersraad

nora@ictu.nl

Status

Concept

In werking getreden op 1-1-2023, conform RFC 2022. (zie besluit)

ID

NAP01

Versie

versie onbekend

Realiseert Kwaliteitsdoelen

Transparant (Doel), Verantwoord (Doel), Toegankelijk (Doel), Begrijpelijk (Doel), Duurzaam Toegankelijk (Doel), Uniform (Doel)

Inhoud Bindende Architectuurafspraken

• Bindende Architectuurafspraken
  • Kernwaarden van Dienstverlening
  • Kwaliteitsdoelen
  • Architectuurprincipes
  • Implicaties van Architectuurprincipes
• Poster-index KW & KD
• Alles in 1 tabel
• Wijzigingen per 1-1-2023

Stelling

Ontwerp, realiseer en verbeter de dienst (met ondersteunende systemen) vanuit de behoefte van de afnemer.

Rationale

Gebruikers (afnemers) verwachten dat de dienstverlener hun voorkeuren en specifieke wensen onthoudt en rekening houdt met de menselijke maat. De achtergrond en beweegredenen van de afnemer zijn essentieel om het perspectief te kennen.

Realiseert doel(-en)

• Transparant (Doel)
• Verantwoord (Doel)
• Toegankelijk (Doel)
• Begrijpelijk (Doel)
• Duurzaam Toegankelijk (Doel)
• Uniform (Doel)

Alle implicaties bij dit architectuurprincipe

ID	Implicatie	Laag
IMP005	Bied één contactpunt (Single point of contact)	1 2
IMP006	Ken je afnemers en stem diensten hierop af	1
IMP015	Maak beveiligingsmaatregelen zo gebruiksvriendelijk mogelijk	4
IMP012	Maak de dienst toegankelijk voor alle gebruikers	1
IMP013	Maak de dienst toegankelijk voor anderstaligen	1
IMP016	Pas ontwerprichtlijnen toe bij websites en portalen en apps	4 5
IMP011	Sluit aan op het voorkeurskanaal van de gebruiker	1
IMP017	Zorg dat overheidsinformatie eenvoudig te raadplegen is	4

Implicaties gerangschikt per laag van het Vijflaagsmodel

Laag 1: Grondslagenlaag

ID	Implicatie	Beschrijving	Laag
IMP005	Bied één contactpunt (Single point of contact)	Bied de dienst zo veel mogelijk vanuit één contactpunt aan richting burgers en bedrijven. Zo hoeven burgers en bedrijven niet met verschillende partijen te schakelen om de dienst af te kunnen nemen.	1 2
IMP006	Ken je afnemers en stem diensten hierop af	Verdiep je in de achtergronden van je afnemers en de context waarin zij van de dienst gebruik maken en vergewis je van de digitale vaardigheden van je doelgroep. Zorg dat de dienst is afgestemd op de (digi)vaardigheden en mogelijkheden van alle (potentiële) afnemers. Weet welke informatie afnemers doorgaans zoeken en waar ze deze zoeken. Deze informatie meld je aan op de voor de afnemers bekende vindplaatsen, zoals zoekmachines, portals, catalogi en registers. Ook de dienst zelf voorzie je van de nodige zoekfuncties. Om de afnemer waar dat nodig is door te kunnen verwijzen, zorg je dat je op de hoogte bent van de andere plaatsen waar diensten te vinden zijn.	1
IMP012	Maak de dienst toegankelijk voor alle gebruikers	Zorg dat alle gebruikers, ook die met functiebeperking, de volwaardige dienst kunnen afnemen. Het streven is digitale inclusiviteit voor iedereen (digitoegankelijk).	1
IMP013	Maak de dienst toegankelijk voor anderstaligen	Zorg dat een (potentiële) anderstalige gebruiker de dienst ook kan afnemen, door deze ook in een algemeen toegankelijke taal aan te bieden (bv. Engels).	1
IMP011	Sluit aan op het voorkeurskanaal van de gebruiker	Sluit qua kanaal aan op de voorkeurkeuze van gebruikers. Digitale kanalen zijn hierin leidend, doch er mag niet voorbij worden gegaan aan het belang van burgers die geen of beperkte mogelijkheden hebben om digitaal te communiceren.	1

Laag 2: Organisatorische laag

ID	Implicatie	Beschrijving
IMP005	Bied één contactpunt (Single point of contact)	Bied de dienst zo veel mogelijk vanuit één contactpunt aan richting burgers en bedrijven. Zo hoeven burgers en bedrijven niet met verschillende partijen te schakelen om de dienst af te kunnen nemen.

Laag 3: Informatielaag

Dit architectuurprincipe heeft (nog) geen implicaties in Laag 3.

Laag 4: Applicatielaag

ID	Implicatie	Beschrijving
IMP015	Maak beveiligingsmaatregelen zo gebruiksvriendelijk mogelijk	Maak beveilingingsmaatregelen transparant voor de gebruiker en richt deze zo gebruiksvriendelijk mogelijk in. Verleid de gebruiker zo veel mogelijk om veilig te werken: zo leidt het afdwingen van gebruikersonvriendelijke beveiligingsmaatregelen vaak tot onveilige workarounds en ander onveilig gedrag.
IMP016	Pas ontwerprichtlijnen toe bij websites en portalen en apps	Elke overheidsorganisatie is verantwoordelijk voor het goed toegankelijk maken van haar activiteiten voor burgers en bedrijven. Voor websites geldt dat deze moeten voldoen aan de standaarden zoals gedefinieerd in WCAG. Dit geldt met name voor websites die toegankelijk zijn voor het publiek, maar ook voor intern gerichte websites. WCAG staat voor 'Web Content Accessibility Guidelines'. De wetgever heeft bepaald dat alle (semi-)overheids websites per 23 september 2020 aan deze WCAG standaard moeten voldoen.
IMP017	Zorg dat overheidsinformatie eenvoudig te raadplegen is	De informatiegebruiker (mens of machine) kan een informatieobject of een verzameling informatieobjecten binnen redelijke tijd en inspanning gebruiken (zoals inzien, exporteren, bewaren en verwerken in de eigen gebruiksomgeving), nu en in de toekomst (gedurende de gehele levenscyclus). Daardoor is de informatiegebruiker zo min mogelijk afhankelijk van de beheeromgeving voor de toegang tot de informatie. Dit betekent dat: Alle informatieobjecten op basis van classificatie en/of autorisatie & authenticatie (policies) beschikbaar en bruikbaar moet zijn voor diegene die daar recht toe hebben. Onderscheid gemaakt moet worden in primaire en secundaire gebruikers op basis van doelbinding. De informatie beschikbaar moet worden gesteld in een bestandsformaat dat samenhangt met het doel waarvoor de informatie wordt gebruikt. Een zoekfunctie beschikbaar moet zijn waarmee alle relevante informatieobjecten vindbaar zijn. De informatie moet kunnen worden gevonden zonder dat er (specifieke) en/of kennis van de zoekfunctionaliteit of de gezochte informatie benodigd is. Van elk informatieobject een weergave en/of export beschikbaar moet zijn.

Laag 5: Netwerklaag

ID	Implicatie	Beschrijving
IMP016	Pas ontwerprichtlijnen toe bij websites en portalen en apps	Elke overheidsorganisatie is verantwoordelijk voor het goed toegankelijk maken van haar activiteiten voor burgers en bedrijven. Voor websites geldt dat deze moeten voldoen aan de standaarden zoals gedefinieerd in WCAG. Dit geldt met name voor websites die toegankelijk zijn voor het publiek, maar ook voor intern gerichte websites. WCAG staat voor 'Web Content Accessibility Guidelines'. De wetgever heeft bepaald dat alle (semi-)overheids websites per 23 september 2020 aan deze WCAG standaard moeten voldoen.

De persoon of organisatie die een dienst in ontvangst neemt. Dit kan een burger, een (medewerker van een) bedrijf of instelling dan wel een collega binnen de eigen of een andere organisatie zijn.

De persoon of organisatie die voorziet in het leveren van een afgebakende prestatie (dienst) aan haar omgeving (de afnemers).

Alle belanghebbenden van overheidsdienstverlening in de ruimste zin van het woord.

Iedere persoon, organisatie of functionele eenheid die gebruik maakt van een informatiesysteem

Communicatiekanaal dat bij de dienstverlening wordt gebruikt. Elk kanaal kent verschillende vormen waarin informatie kan worden gedeeld.

NORA doelt met het begrip 'overheidsorganisaties' zowel op overheden als op semi-overheid- en private organisaties met een publieke taak.

Het proces van het toekennen van rechten voor de toegang tot geautomatiseerde functies en/of gegevens in ICT voorzieningen