Grondslagenlaag

Uit NORA Online
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Deze pagina is een View over het onderwerp Grondslagenlaag. Views zijn pagina's waarop bestaande wiki-content verzameld worden die raken aan een specifiek onderwerp. Mist u een pagina in dit overzicht, voegt u deze dan niet handmatig toe maar neem contact op met NORA Beheer via nora@ictu.nl.
GrondslagenlaagOrganisatorische laagInformatielaagApplicatielaagIT-Infrastructuurlaag
Vijflaagsmodel
Tekst Grondslagenlaag in parallellogram

Laag 1: Grondslagenlaag (onderdeel van het Vijflaagsmodel)

Deze laag bevat algemene architectuurcomponenten die relevant zijn voor het maken van een architectuur waarin de aspecten van grondslagen (zoals wet- en regelgeving en beleid) in balans worden gebracht met de afgesproken overheidsdiensten.

Toelichting op de Laag 1: Grondslagenlaag[bewerken]

De Grondslagenlaag beschrijft met welke methoden en standaarden een architect invulling kan geven aan de wet- en regelgeving die relevant is voor het vraagstuk waarvoor een oplossing wordt gezocht. Het gaat hierbij om de volgende onderdelen en hun samenhang:

  • De Nederlandse Wet- en Regelgeving
  • De relatie met Europese en andere Internationale Wet- en Regelgeving
  • Beleidskaders
  • Kernwaarden en Kwaliteitsdoelen van dienstverlening

De kern van de Grondslagen view zijn de afspraken die zijn gemaakt in onze samenleving over de beoogde maatschappelijke effecten en de kwaliteit van de overheidsdienstverlening en de algemene kaders waarbinnen de overheid die afspraken moet nakomen.

Nederlandse Wet- en Regelgeving[bewerken]

Er is een publiek toegankelijk en uitputtend overzicht van de Nederlandse wet- en regelgeving (W&R): wetten.overheid.nl. Het is echter niet eenvoudig om snel inzicht te krijgen in welke W&R relevant is voor een bepaald maatschappelijk vraagstuk. Onze W&R is namelijk niet opgezet op basis van een holistische, vooraf bedachte en logische benadering. Door de omvang, complexiteit en verwevenheid, is geen mens in staat een goed overzicht te hebben van de afspraken (lees: rechten en plichten) die zijn vastgelegd over de overheidsdienstverlening aan burgers en bedrijven.
Om toch enig overzicht en inzicht te kunnen krijgen, wordt gezocht naar aanknopingspunten in de W&R die relevant zijn voor algemene vraagstukken of specifieke aspecten daarvan. Zo is er W&R voor de algemene kaders waarbinnen de dienstverlening plaatsvindt en met de rechten en plichten van inwoners: de grondwet, privacy-wetgeving enz. In de Awb staat nog in het bijzonder het voortbrengingsproces van de dienstverlening (aanvraag t/m besluit). Dit kan gezien worden als norm bij het vormgeven van de processen van overheidsorganisaties.
In de NORA besteden we aandacht aan deze algemene W&R door zoveel mogelijk voor de dienstverlening relevante aspecten van die algemene W&R te duiden. Zie daartoe de W&R bij Beleidskaders of zoek op individuele W&R.
Daarnaast is er ook W&R gericht op specifieke overheidsdiensten, de taken van overheidsorganisaties daarbij en de producten en diensten (P&D) die ze in dat kader leveren. Denk bijvoorbeeld aan P&D gerelateerd aan wonen, onderwijs, werken en zorg. Deze domein- c.q. sector-specifieke W&R is alleen relevant voor de dienstverlening in het betreffende domein c.q. sector en wordt behandeld in de betreffende architecturen van de NORA Familie.

Hoe al deze W&R zich verhoudt tot de overheidsdienstverlening, wordt in de NORA beschouwd vanuit 3 invalshoeken:

  1. Vanuit een specifieke Dienst
  2. Vanuit het totale pallet van Dienstverlening van de overheid
  3. Vanuit de Organisatie die die dienst levert, al dan niet in samenwerking met andere (overheids)organisaties

Zie ook Samenhang Dienst - Dienstverlening - Organisatie

NB. Met behulp van ICT zijn al diverse geautomatiseerde wetgevingssystemen ontwikkeld die verbanden tussen W&R inzichtelijk kunnen maken die een mens zelf niet zou kunnen ontdekken. Mogelijk dat daarmee in de toekomst nog beter de van toepassing zijnde W&R voor een specifiek vraagstuk kan worden geïnventariseerd. Voorbeelden hiervan zullen worden gepubliceerd zodra die bekend zijn.

Europese en andere Internationale Wet- en Regelgeving[bewerken]

Voor de architectuur van de Nederlandse overheidsdienstverlening is alléén Nederlandse W&R van belang. Dat komt omdat alle Europese of andere Internationale W&R die doorwerking hebben in de Nederlandse samenleving, vertaald worden naar Nederlandse W&R. Doorgaans wordt daartoe een uitvoeringswet aangenomen, waarmee in veel gevallen bestaande Nederlandse wetten worden aangepast of vervangen.
Het is dus belangrijk dat deze vertalingen c.q. uitvoeringswetten bij de architecten van de betrokken overheidsorganisaties bekend zijn en dat zij gezamenlijke analyses maken om de impact voor de architectuur van de overheidsdienstverlening zo goed als mogelijk bepalen en doorvoeren.

Zie ook het overzicht van (analyses van) EU W&R

Beleidskaders[bewerken]

(Kabinets)Beleid kan enerzijds aangeven in welke richting we willen dat onze maatschappij zich zal ontwikkelen (hetgeen kan leiden tot nieuwe kaders die we afspreken in W&R). Anderzijds kan beleid ook een nadere invulling zijn van de reeds afgesproken kaders in bestaande W&R.
De algemene Beleidskaders, die voor alle domeinen c.q. sectoren gelden, zijn zo volledig als mogelijk in de NORA opgenomen en geanalyseerd, om daaruit af te leiden aan welke Kernwaarden en Kwaliteitsdoelen van dienstverlening zij invulling geven.

Kernwaarden en Kwaliteitsdoelen van dienstverlening[bewerken]

De 5 Kernwaarden van Dienstverlening zijn fundamentele overtuigingen waar overheidsdienstverlening aan moet voldoen. En de 20 Kwaliteitsdoelen vullen die kernwaarden verder in en zijn kenmerken van goede overheidsdienstverlening.
Al deze kenmerken zijn gebaseerd op maatschappelijke waarden en de verwachtingen die we als burgers in een democratische rechtsstaat hebben. In diverse onderzoeken naar de door burgers en bedrijven ervaren kwaliteit van de overheidsdienstverlening komen deze kenmerken naar voren. Zie onder meer Kwaliteit van dienstverlening.
Voor de architectuur van de overheidsdienstverlening zijn deze Kernwaarden en Kwaliteitsdoelen de basis. Met een waardengedreven ontwerp van overheidsdiensten kan immers goed worden bijgedragen aan de waardengedreven digitalisering die beleidsmatig is afgesproken. Van belang daarbij is, dat het realiseren van die digitale transitie via projecten en programma’s hand in hand gaat met dat waardengedreven architectuur-ontwerp.
Op Nationaal niveau kan op basis van de algemene afspraken een globaal ontwerp worden gemaakt voor de overheidsdienstverlening in het algemeen. Dat is wat in de NORA wordt beoogd met deze uitwerking van het NORA Vijflaagsmodel.
De ontwerpen voor de specifieke overheidsdiensten worden gemaakt door de betrokken overheidsorganisaties, gebaseerd op hun wettelijke taken en hun vermogen om aan die digitale transitie bij te dragen. Dat is wat -in samenhang met de Enterprise Architecturen van de betrokken (overheids)organisaties- in de vele domein- en ketenarchitecturen wordt gedaan.
Al deze architecturen tezamen noemen we de NORA Familie.

Met het oog op bovenstaande, zijn de Kernwaarden en Kwaliteitsdoelen opgesteld op basis van het jargon uit de Beleidskaders en zijn ze goed te gebruiken in een gesprek met bestuurders en beleidsmedewerkers over nieuwe of veranderende overheidsdiensten. Ze zijn zo geformuleerd dat je het gesprek kunt voeren over 'wat' je 'waarom' wilt bereiken, zonder direct in het 'hoe' van specifieke oplossingen en techniek te belanden.
Aanvullend zijn de NORA Architectuurprincipes en de bijbehorende implicaties, zodanig opgesteld dat je daarmee alle Kwaliteitsdoelen concreet kan realiseren voor een specifieke overheidsdienst.

Afstemming met andere lopende ontwikkelingen[bewerken]

Bij het uitwerken van deze Grondslagenlaag hebben we gemerkt dat nog verdere afstemming nodig is met enkele andere lopende ontwikkelingen. Daarbij beogen we het verbeteren van de toepassing van architectuurprincipes, van her-gebruik van reeds beschikbare informatie en van wederzijdse verwijzingen. Het gaat met name om:

  1. Het inzichtelijk maken van de (algemene) regels die nodig zijn om wet- en regelgeving te vertalen naar uitvoering. Zie hiertoe het Register Open Regels: https://regels.overheid.nl/.
  2. De zoektocht van veel overheidsorganisaties naar (het beheer van) de set van regels waarmee ze hun eigen taken kunnen uitvoeren en binnen de geldende wet- en regelgeving. Zie hiertoe het thema Business Rules Management: BRM.

Relaties met de andere 4 lagen[bewerken]

W&R is de grondslag voor de taken en bevoegdheden van overheidsorganisaties en de producten en diensten (P&D) die ze in dat kader leveren. Daarnaast zijn Beleidskaders de grondslag voor de (beleidsmatige) indeling van de domeinen en sectoren.
Met welke architectuur de organisatorische aspecten van de overheidsdienstverlening vorm kan worden gegeven is beschreven in de Organisatorische laag.

W&R is ook de grondslag voor veel begrippen die bij de overheidsdienstverlening van belang zijn.
Met welke architectuur de informatie van de overheidsdienstverlening vorm kan worden gegeven, is beschreven in de Informatielaag

Waar W&R voorheen volledig handmatig werd uitgevoerd, is inmiddels sprake van een "digitale transitie" naar zo volledig mogelijke geautomatiseerde uitvoering. Dat gebeurt met behulp van applicaties (software), waarbij zowel de verschillende opvolgende of parallel uit te voeren stappen (het proces) als de inhoudelijke berekeningen of conclusies (het algoritme) geautomatiseerd verlopen.
Met welke architectuur de applicaties van de overheidsdienstverlening vorm kan krijgen, is beschreven in de Applicatielaag.

Met welke architectuur de IT-infrastructuur van de overheidsdienstverlening vorm kan krijgen, wordt nog beschreven in de IT-Infrastructuurlaag.

Alle pagina's uit de wiki in de Grondslagenlaag[bewerken]

De onderstaande lijst zijn alle pagina's uit de wiki die handmatig gemarkeerd zijn als deel van de Grondslagenlaag. Help ons deze lijst te verbeteren door ons te wijzen op pagina's die eigenlijk in dit view thuishoren.

Nederlandse Overheid Referentie Architectuur.

Een beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen.

Alle belanghebbenden van overheidsdienstverlening in de ruimste zin van het woord.

Overgenomen van "https://www.noraonline.nl/index.php?title=Grondslagenlaag&oldid=74932"