Kernwaarden van Dienstverlening: verschil tussen versies

Uit NORA Online
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Geen bewerkingssamenvatting
(extra witregel weg)
 
(31 tussenliggende versies door 5 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
Onderdeel van [[Vernieuwing NORA-uitspraken 2020]]. Nog in concept.
<noinclude>{{RFC 2022 ongestructureerd
|Categorie=Overzichten
|ID=0.01
|Tonen=niet
|Onderwerp=Kernwaarden van Dienstverlening
}}</noinclude>
==De vijf Kernwaarden van Dienstverlening==
De [[NORA Gebruikersraad]] stelde in de vergadering van [[NORA Gebruikersraad/2020-11-12#15.15 uur Kernwaarden van dienstverlening (Robert van Wessel, ter besluitvorming)|12 november 2020]] vijf Kernwaarden van Dienstverlening vast. In de [[Publieke review Kernwaarden van Dienstverlening en bijbehorende Doelen en Architectuurprincipes]] van november 2021 zijn de Kernwaarden opgenomen als uitgangspunt van de voorgestelde NORA [[Kwaliteitsdoelen]] en [[Architectuurprincipes]].


We definiëren 'Kernwaarde van dienstverlening' als:
Klik in de tabel hieronder op de naam van de Kernwaarde om de uitgebreide beschrijving te zien, evenals de Kwaliteitsdoelen die van de Kernwaarde zijn afgeleid.  
:'' {{#show:Kernwaarde|?Elementtypedefinitie}}'' De NORA omvat vijf van deze Kernwaarden van Dienstverlening.


Op 14 november 2019 is de NORA Gebruikersraad akkoord gegaan met het voorstel voor een pilot, waarbij de NORA Basisprincipes zijn getoetst aan enkele actuele beleidskaders. Vertegenwoordigers van de NORA Gebruikersraad en een enkele ICTU- medewerkers hebben deze pilot uitgevoerd via een drietal workshops. Daarbij zijn drie beleidskaders geanalyseerd.
Tijdens die analyse is gekeken naar de correctheid, compleetheid en actualiteit van de Basisprincipes ten opzichte van de huidige beleidsonderwerpen. Hieruit bleek dat de, met 10 jaar verouderde, huidige Basisprincipes niet volledig aansluiten op (de) nieuwe beleidskaderonderwerpen, zoals privacy, wendbaarheid en duurzaamheid. In totaal zijn 10 beleidsonderwerpen gevonden die niet of slechts indirect te koppelen zijn aan de huidige NORA Basisprincipes.
In een parallel project (los van de pilot) werd gekeken naar manieren om de Afgeleide Principes nog meer (praktisch) bruikbaarder te maken. Naast het opnemen van meer onderlinge verwijzingen naar (nieuwe) informatie in de NORA zelf, bleek ook dat betere aansluiting nodig was met de Basisprincipes. En ook zou daarbij dan de aansluiting moeten worden geregeld met de nieuwe onderwerpen van de beleidskaders.
De inschatting van betrokkenen was, dat de principes een groter effect zullen hebben indien ze enerzijds beter zijn afgestemd op de actuele beleidskaders van de overheid t.a.v. de digitale dienstverlening en anderzijds geen onderscheid meer is tussen de Basisprincipes en Afgeleide Principes.
Tijdens de analyse van Beleidskaders zijn diverse doelen onderkend. Die doelen bleken goed te passen bij vijf aspecten die burgers en bedrijven belangrijk vinden bij de dienstverlening van de overheid. De vijf aspecten zijn daarom Kernwaarden van Dienstverlening genoemd.
Over een span van 2 á 3 maanden in 2020 is gewerkt aan de eerdere versies en uitwerkingen van de Kernwaarden van Dienstverlening. Dit is gedaan binnen een werkgroep, bestaande uit afvaardigingen van de NORA Gebruikersraad en een tweetal externe partijen. Tijdens deze uitwerking zijn, naast de invulling van de vijf Kernwaarden van Dienstverlening, onderliggende doelen tot stand gekomen.
Op 12 november 2020 is NORA Gebruikersraad akkoord gegaan met de benaming van de 5 Kernwaarden van Dienstverlening, inclusief de (des tijds actuele) korte beschrijving ervan en de bijbehorende toelichting daarvan.
Kernwaarden van Dienstverlening hebben onderliggend 21 doelen. Deze doelen bestaan uit een aantal begrippen uit de geanalyseerde beleidsdocumenten en huidige NORA Basisprincipes. Deze begrippen en NORA Basisprincipes beschrijven de kwaliteit van overheidsdienstverlening vanuit het perspectief van de wensen van de samenleving, de burgers en bedrijven (het wat).
In de praktijk bieden NORA Doelen ruimte voor interpretatie. Wanneer een overheidsorganisatie een van deze doelen onderschrijft en zich committeert is het mogelijk actief te sturen op het voldoen aan de NORA Doelen en zo gaande de Kernwaarden van Dienstverlening waarborgt.
Alle NORA Doelen worden gerealiseerd minimaal één Architectuur Principe (AP). De huidige Afgeleide Principes zijn hernoemd naar Architectuur Principes. Deze Architectuur Principes worden binnen een werkgroep van diverse architecten en afvaardigingen van de NORA Gebruikersraad uitgewerkt, zie [[Werkgroep NORA Architectuur Principes]]
Architectuur Principes geven concrete invulling aan de NORA Doelen. De Architectuur Principes zijn normatieve uitspraken met verzelfstandigde Maatregelen als concrete implicaties op de vijf lagen van het Vijflaagsmodel rondom de kwaliteitskenmerken van diensten. NORA online biedt deze ontwerpprincipes aan als een richting gevend instrument dat door professionals naar eigen situatie moet worden vertaald binnen overheidsorganisaties.
==De vijf kernwaarden van Dienstverlening==
{{#ask: [[Elementtype::Kernwaarde]][[Status actualiteit::Concept||Actueel]]
{{#ask: [[Elementtype::Kernwaarde]][[Status actualiteit::Concept||Actueel]]
  |format=ol
|?ID
|?=Kernwaarde
|?Omschrijving
|mainlabel=-
  |format=wikitable sortable
  |link=all
  |link=all
  |headers=show
  |headers=show
Regel 40: Regel 23:
  |sort=ID
  |sort=ID
}}
}}
<small>→ Bekijk [[Vervangen of Vervallen uitspraken in NORA]].</small>
{{Datatabel}}
==Wat zijn Kernwaarden van Dienstverlening?==
Een waarde is in het dagelijks taalgebruik iets dat wat wenselijk is, waar we ons best voor doen om het te bereiken en wat we elkaar toewensen. Dat kan zowel individueel zijn (een goede gezondheid, wijsheid, welvaart) als gaan over de manier waarop we met elkaar omgaan (eerlijkheid, trouw, loyaliteit, transparantie). Soms botsen waarden in de praktijk met elkaar en moet je een balans vinden (veiligheid en privacy is het klassieke voorbeeld).
 
Als samenleving delen we een aantal waarden met elkaar en verschillen we over andere van mening. De Kernwaarden zijn de waarden die als rode draad uit het beleid komen, ongeacht de politieke kleur van het kabinet of de tijdelijke invloed van lobbygroepen of hypes. Het is dan ook niet vreemd dat ze veel overlap hebben met de waarden waarop de Nederlandse Rechtsstaat is gebouwd.
 
Deze Kernwaarden gaan over een deel van die rechtsstaat: de dienstverlening van overheidsorganisaties aan burgers en bedrijven. Samen vormen ze het basisniveau van de [[Bindende Architectuurafspraken]] van de NORA.
 
De kernwaarden gaan daarmee verder dan de oude NORA-afspraken, die focusten op het (her-)ontwerp van de dienst zelf: ook de manier waarop een dienst wordt afgesproken, ingericht, uitgevoerd en verbeterd evenals de samenhang tussen diensten komen aan bod in de nieuwe Kernwaarden en de onderliggende [[Kwaliteitsdoelen]] en [[Architectuurprincipes|Architectuurafspraken]].
 
Wil je meer weten over het verschil tussen Dienst en Dienstverlening, kijk dan eens naar de eerste versies van het NORA [[Dienstverleningsconcept]] en help mee dit verder te verbeteren.
===Meer lezen over de definitie, oorsprong en onderbouwing van Kernwaarden===
* [[Kernwaarde van Dienstverlening (Begrip)|Definitie Kernwaarde]]
* [[Kernwaarde|Technische definitie binnen NORA Kennismodel]]
* [[Werkgroep NORA Architectuur Principes]] (uitwerking Kernwaarden tot Kwaliteitsdoelen en Architectuurprincipes)
* [[Ontstaansgeschiedenis Kernwaarden van Dienstverlening (inclusief Kwaliteitsdoelen en Architectuurprincipes)]]
* [[Grafisch overzicht relaties Kernwaarden en Kwaliteitsdoelen met Beleidskaders]]
 
==Waar kun je Kernwaarden van Dienstverlening voor gebruiken?==
===Gedeelde taal tussen beleid, uitvoerders en ontwerpers van diensten===
Beleidsmakers bepalen welke dienstverlening de overheid uitvoert, architecten ontwerpen de digitale diensten en uitvoeringsorganisaties zijn vervolgens verantwoordelijk voor de levering er van.
De Kernwaarden van Dienstverlening heeft drie gemeenschappelijke vragen om het gesprek tussen die drie groepen te voeren:
* Hoe zorgen we ervoor dat beleid ook in ontwerp en levering van de dienst tot uitdrukking komt?
* Vanuit welke maatschappelijke waarden bieden we deze diensten aan burgers en bedrijven aan? Hoe zorgen we dat dat ook zo wordt ervaren?
* Hoe past het ontwerp van deze ene dienst door deze overheidsorganisatie(s) in een samenhangende overheidsdienstverlening aan burger en bedrijf?
 
Het is de taak van een goede overheidsarchitect om dat gesprek aan te gaan, of na te gaan dat het is gevoerd.
===Kwaliteitsdoelen en Architectuurprincipes komen voort uit de Kernwaarden van Dienstverlening===
De Kernwaarden zijn gestoeld in beleid en geven richting aan ontwerp en uitvoering. Die richting is concreter uitgewerkt in [[Kwaliteitsdoelen]], die de kwaliteitskenmerken beschrijven waaraan overheidsdienstverlening moet voldoen om de Kernwaarden te realiseren. Ook deze doelen zijn zo geformuleerd dat een architect ze kan gebruiken in het gesprek met beleidsmakers en uitvoerders in alle domeinen van de publieke sector. De Kwaliteitsdoelen vervullen zo een vergelijkbare functie als de oude NORA [[Basisprincipes]].


Nog een stap concreter zijn de NORA [[Architectuurprincipes|Architectuurprincipes]], die in de plaats komen van de oude [[Afgeleide principes]].
==Voordelen van het gebruik van Kernwaarden==
* Kernwaarden sluiten direct aan op maatschappelijke waarden en zijn niet politiek vluchtig.
* De terminologie en belevingswereld staat dichter bij die van beleid en uitvoering dan die van Architectuurprincipes. Kernwaarden helpen hiermee om het nut en de noodzaak van architectuur uit te kunnen leggen aan niet-architecten zoals beleidsmakers.
* Semantische discussies worden beperkt omdat zowel beleid als uitvoering deze terminologie herkennen en erkennen.
* De onderhoudbaarheid van Architectuurprincipes wordt eenvoudiger doordat deze zich meer kunnen toespitsen naar de primaire doelgroep, namelijk digitale architecten binnen de overheid.
* Kernwaarden hebben een hoger abstractieniveau en hiermee geen expliciet sturende rol. Deze rol is weggelegd voor de aan deze kernwaarden gerelateerde en meer concreet verwoorde doelen.


[[Categorie:Over Kernwaarden van dienstverlening]]
[[Categorie:Over Kernwaarden]][[Categorie:Overzichten]][[Categorie:Review Kernwaarden van Dienstverlening]]

Huidige versie van 18 jul 2023 om 15:25

De vijf Kernwaarden van Dienstverlening[bewerken]

De NORA Gebruikersraad stelde in de vergadering van 12 november 2020 vijf Kernwaarden van Dienstverlening vast. In de Publieke review Kernwaarden van Dienstverlening en bijbehorende Kwaliteitsdoelen en Architectuurprincipes van november 2021 zijn de Kernwaarden opgenomen als uitgangspunt van de voorgestelde NORA Kwaliteitsdoelen en Architectuurprincipes.

Klik in de tabel hieronder op de naam van de Kernwaarde om de uitgebreide beschrijving te zien, evenals de Kwaliteitsdoelen die van de Kernwaarde zijn afgeleid.

IDKernwaardeOmschrijving
KWD01VertrouwenDe dienstverlening van de overheid maakt het vertrouwen dat burgers en bedrijven daar in stellen waar
KWD02VeiligNiemand hoeft bij dienstverlening van de overheid te vrezen voor gevaren en bedreigingen.
KWD03ToekomstgerichtDe dienstverlening van de overheid is op de toekomst voorbereid.
KWD04DoeltreffendDe dienstverlening van de overheid bereikt de gestelde doelen en voldoet zo aan de verwachtingen van burgers en bedrijven.
KWD05DoelmatigDe dienstverlening van de overheid is zo ingericht dat met een optimale balans tussen kosten, tijdigheid en kwaliteit het beoogde doel wordt bereikt.

Binnen deze tabel kun je zoeken, sorteren binnen een kolom en kiezen hoeveel resultaten tegelijk getoond worden. Ook kun je de informatie uit deze tabel rechtstreeks exporteren en downloaden in de formats json, csv, rss en rdf. (Uitleg)

Wat zijn Kernwaarden van Dienstverlening?[bewerken]

Een waarde is in het dagelijks taalgebruik iets dat wat wenselijk is, waar we ons best voor doen om het te bereiken en wat we elkaar toewensen. Dat kan zowel individueel zijn (een goede gezondheid, wijsheid, welvaart) als gaan over de manier waarop we met elkaar omgaan (eerlijkheid, trouw, loyaliteit, transparantie). Soms botsen waarden in de praktijk met elkaar en moet je een balans vinden (veiligheid en privacy is het klassieke voorbeeld).

Als samenleving delen we een aantal waarden met elkaar en verschillen we over andere van mening. De Kernwaarden zijn de waarden die als rode draad uit het beleid komen, ongeacht de politieke kleur van het kabinet of de tijdelijke invloed van lobbygroepen of hypes. Het is dan ook niet vreemd dat ze veel overlap hebben met de waarden waarop de Nederlandse Rechtsstaat is gebouwd.

Deze Kernwaarden gaan over een deel van die rechtsstaat: de dienstverlening van overheidsorganisaties aan burgers en bedrijven. Samen vormen ze het basisniveau van de Bindende Architectuurafspraken van de NORA.

De kernwaarden gaan daarmee verder dan de oude NORA-afspraken, die focusten op het (her-)ontwerp van de dienst zelf: ook de manier waarop een dienst wordt afgesproken, ingericht, uitgevoerd en verbeterd evenals de samenhang tussen diensten komen aan bod in de nieuwe Kernwaarden en de onderliggende Kwaliteitsdoelen en Architectuurafspraken.

Wil je meer weten over het verschil tussen Dienst en Dienstverlening, kijk dan eens naar de eerste versies van het NORA Dienstverleningsconcept en help mee dit verder te verbeteren.

Meer lezen over de definitie, oorsprong en onderbouwing van Kernwaarden[bewerken]

Waar kun je Kernwaarden van Dienstverlening voor gebruiken?[bewerken]

Gedeelde taal tussen beleid, uitvoerders en ontwerpers van diensten[bewerken]

Beleidsmakers bepalen welke dienstverlening de overheid uitvoert, architecten ontwerpen de digitale diensten en uitvoeringsorganisaties zijn vervolgens verantwoordelijk voor de levering er van. De Kernwaarden van Dienstverlening heeft drie gemeenschappelijke vragen om het gesprek tussen die drie groepen te voeren:

  • Hoe zorgen we ervoor dat beleid ook in ontwerp en levering van de dienst tot uitdrukking komt?
  • Vanuit welke maatschappelijke waarden bieden we deze diensten aan burgers en bedrijven aan? Hoe zorgen we dat dat ook zo wordt ervaren?
  • Hoe past het ontwerp van deze ene dienst door deze overheidsorganisatie(s) in een samenhangende overheidsdienstverlening aan burger en bedrijf?

Het is de taak van een goede overheidsarchitect om dat gesprek aan te gaan, of na te gaan dat het is gevoerd.

Kwaliteitsdoelen en Architectuurprincipes komen voort uit de Kernwaarden van Dienstverlening[bewerken]

De Kernwaarden zijn gestoeld in beleid en geven richting aan ontwerp en uitvoering. Die richting is concreter uitgewerkt in Kwaliteitsdoelen, die de kwaliteitskenmerken beschrijven waaraan overheidsdienstverlening moet voldoen om de Kernwaarden te realiseren. Ook deze doelen zijn zo geformuleerd dat een architect ze kan gebruiken in het gesprek met beleidsmakers en uitvoerders in alle domeinen van de publieke sector. De Kwaliteitsdoelen vervullen zo een vergelijkbare functie als de oude NORA Basisprincipes.

Nog een stap concreter zijn de NORA Architectuurprincipes, die in de plaats komen van de oude Afgeleide principes.

Voordelen van het gebruik van Kernwaarden[bewerken]

  • Kernwaarden sluiten direct aan op maatschappelijke waarden en zijn niet politiek vluchtig.
  • De terminologie en belevingswereld staat dichter bij die van beleid en uitvoering dan die van Architectuurprincipes. Kernwaarden helpen hiermee om het nut en de noodzaak van architectuur uit te kunnen leggen aan niet-architecten zoals beleidsmakers.
  • Semantische discussies worden beperkt omdat zowel beleid als uitvoering deze terminologie herkennen en erkennen.
  • De onderhoudbaarheid van Architectuurprincipes wordt eenvoudiger doordat deze zich meer kunnen toespitsen naar de primaire doelgroep, namelijk digitale architecten binnen de overheid.
  • Kernwaarden hebben een hoger abstractieniveau en hiermee geen expliciet sturende rol. Deze rol is weggelegd voor de aan deze kernwaarden gerelateerde en meer concreet verwoorde doelen.