GDI-Architectuur (GA): verschil tussen versies

Uit NORA Online
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
(reparatie bestandsnamen; eigen fout! :-()
k (naam van gegevensuitwisseling gewijzigd)
 
(40 tussenliggende versies door 5 gebruikers niet weergegeven)
Regel 1: Regel 1:
{{#element:
{{#element:
|Elementtype=Dochterarchitectuur
|Elementtype=Dochterarchitectuur
|ID=GO
|ID=GA
|Status actualiteit=Actueel
|Status actualiteit=Actueel
|Beschrijving=Gemeenschappelijke Overheidsarchitectuur (GO) is de naam van een werkgroep in opdracht van de Programmeringsraad Logius en is opgericht in juni 2018.
|Beschrijving=Architectuur voor de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI)
Programmeringsraad Logius (PL) heeft opdracht gegeven om een breed gedragen "enterprise architectuur op te stellen voor de domeinen interactie, identificatie & autorisatie, infrastructuur en gegevensuitwisseling die de PL helpt om inhoudelijk te sturen op de ontwikkelingen van de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI). Richt daarbij ook het ondersteunde proces voor deze sturing in en borg dat de architectuur blijft aansluiten bij ontwikkelingen in de (digitale) overheid."
|Toelichting===Toelichting==
De GDI-Architectuur (GA) vormt de doelarchitectuur van de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) die het Meerjarenprogramma Infrastructuur Digitale Overheid (MIDO) helpt om te sturen op de ontwikkeling van de GDI. {{Ref|Vroegere naam GA|De GDI-Architectuur (GA) werd voorheen Gemeenschappelijke Overheidsarchitectuur (GO) genoemd. Een uitgebreidere beschrijving daarvan is te vinden in de historische pagina van NORA over GO (zie versie 4-2-2022).}}


De GO geeft de afgesproken richting over de ontwikkeling van de {{Bestand met info|Beleidskader_digitale_basisinfrastructuur.pdf|Generieke Digitale Infrastructuur}} (dit betreft hoofdzakelijk maar niet uitsluitend Logius-diensten).
Er is een [[GDI begrippen| begrippenlijst]] met begrippen die specifiek relevant zijn in de context van de GDI-Architectuur.
De GO bevat:
* De ambities die in de PL zijn afgesproken en hoe deze zich verhouden tot ambities op beleidsterreinen en in de uitvoering.
* De uitwerking van die ambities in afspraken, standaarden en gemeenschappelijke voorzieningen, voor de korte, middellange en lange termijn (over respectievelijk 2 jaar, 4 jaar en 6 jaar).
* Onderbouwingen ten aanzien van toegevoegde waarde, impact en uitvoerbaarheid.  


GO levert in delen op, overeenkomstig met de vier klantraden van Logius (voormalig vier, nu drie), met daarna een integratieslag:  
===Wat is de GDI?===
* Interactie
DigiD, MijnOverheid, Digipoort en gegevensuitwisseling met de basisregistraties zijn onmisbaar voor de digitale dienstverlening aan burgers en bedrijven. Samen met andere gezamenlijke oplossingen vormen zij de ruggengraat van de digitale overheid. Deze oplossingen (afspraken, standaarden en voorzieningen) ondersteunen dienstverleners met een publieke taak bij de inrichting van hun digitale dienstverlening aan burgers en bedrijven en waar nodig bij hun onderlinge digitale samenwerking. We noemen deze ruggengraat de “Generieke Digitale Infrastructuur” (GDI).
* Gegevensuitwisseling
[[Afbeelding:De WHY van de GDI, visuele weergave.jpg|thumb|none|850px|{{Bestand met info|De WHY van de GDI - compleet.pdf|Klik hier voor de uitgebreide beschrijving}}|alt=”Visuele weergave van de Why van de GDI, klik op het bestand voor de uitgebreide beschrijving”|link=https://www.noraonline.nl/images/noraonline/f/f4/De_WHY_van_de_GDI_-_compleet.pdf]]
* Identificatie en Autorisatie (met subdomeinen 'Identificatie en Authenticatie' en 'Machtigen')
<br>
* Infrastructuur
===Hoe vindt sturing op de GDI plaats?===
Voor gemeenschappelijke sturing op de digitale overheid heeft de staatssecretaris Koninkrijksrelaties en Digitalisering het Meerjarenprogramma Infrastructuur Digitale Overheid (MIDO) ingesteld{{Ref|Besluit Sturing Digitale Overheid 2022|[https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2022-18861.html Besluit Sturing Digitale Overheid 2022]}}:
* Het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO) dat tot taak heeft de staatssecretaris van BZK te adviseren over het beleid voor de digitale overheid;
* De Programmeringsraad GDI (PGDI) die het OBDO adviseert over de gewenste prioritering en programmering van de doorontwikkeling van de afspraken, standaarden en voorzieningen van de GDI.
* De Programmeringstafels voor de domeinen Toegang, Interactie, Gegevensuitwisseling en Infrastructuur die de PGDI adviseren met betrekking tot de functionaliteiten in het domein.
* De Architectuurraad ter ondersteuning van OBDO, PGDI en programmeringstafels, die de hoeder is van de architectuur(producten) van de GDI en een toetsende en adviserende rol heeft binnen de vastgestelde architectuurkaders voor de GDI.


De Gemeenschappelijke Overheidsarchitectuur is niet een vast gegeven, maar wordt continu onderhouden en aangepast op nieuwe ontwikkelingen.
===De vier GDI domeinen===
|Toelichting====Aanpak en werkwijze===
De GDI kent vier domeinen:
Meer informatie over GO is te lezen in het {{Bestand met info|20190826 Projectplan GO.pdf| Projectplan GO}}. Dit projectplan beschrijft de opdracht en aanpak voor het opstellen van de Gemeenschappelijke Overheidsarchitectuur (GO). Verder beschrijft het de aanleiding, doelstelling, aanpak, op te leveren producten, activiteiten, afhankelijkheden, financiën en risico’s en dient als stuurmiddel voor uitvoering. De activiteiten voor 2021 staan opgenomen in het {{Bestand met info|Jaarplan_GO_2021.pdf| Jaarplan GO 2021}}.


Centraal in de werkwijze van GO staat het werken met [[Generieke_functie_(begrip)|(generieke) functies]]. Ervaringen leren dat het belangrijk is om vanuit architectuur een gemeenschappelijke taal te vinden met bestuurders en beleidsmakers. Het begrip generieke functie maakt dit mogelijk. Voor architecten is deze werkwijze beschreven in het [[Kennismodel_NORA/Gemeenschappelijke_Overheidsarchitectuur_(GO)|kennismodel van GO]].
<ol>
<li>'''Domein: Toegang'''<br>
Oplossingen om burgers en ondernemers toegang te geven tot digitale diensten, ook als zij een ander vertegenwoordigen.</li>


===GO en NORA===
<li>'''Domein: Interactie'''<br>
In het verslag van de [[NORA Gebruikersraad/2019-11-14#Vervolg GO|Gebruikersraad 14 november 2019]] en in de {{Bestand met info|Presentatie PBPL GO.pdf‎|presentatie van het GO traject}} door Tom Peelen van het programmabureau PL is meer informatie te vinden. Een update is opgenomen in het verslag van de [[NORA Gebruikersraad/2020-12-11#15.35 uur Gezamenlijke Overheidsarchitectuur GO (Tom Peelen, ter bespreking)|Gebruikersraad 11 december 2020]] en in de {{Bestand met info|presentatie GO.pdf‎|presentatie van de update}} door Tom Peelen van het programmabureau PL.
Oplossingen voor digitale informatie-uitwisseling met burgers en ondernemers.</li>


De werkwijze van GO met [[Generieke_functie_(begrip)|generieke functies]] is door NORA overgenomen in het [[Kennismodel_NORA|kennismodel NORA]] voor hergebruik in andere domeinen.
<li>'''Domein: Gegevensuitwisseling'''<br>
|Documentatie==== Generieke Functies ===
Oplossingen voor uitwisseling van gegevens via de GDI tussen informatiesystemen van overheidsorganisaties onderling en met informatiesystemen van andere organisaties.</li>
De volgende [[Generieke_functie_(begrip)|generieke functies]] zijn op basis van de pressurecooker opgenomen in NORA en zal GO verder concretiseren en harmoniseren:
 
<li>'''Domein: Infrastructuur'''<br>
Oplossingen van algemeen belang voor de GDI die vaak een basis vormen voor oplossingen in de andere drie domeinen.</li>
</ol>
<br>
[[Afbeelding:De 4 GDI-domeinen.png|thumb|none|850px|{{Bestand met info|GDI_domeinen-compleet.pdf|Klik hier voor de uitgebreide beschrijving}}|alt=”Visuele weergave van de 4 domeinen van de GDI, klik op het bestand voor de uitgebreide beschrijving”|link=https://www.noraonline.nl/images/noraonline/e/ea/GDI_domeinen-compleet.pdf]]
<br>
===Wat is GA?===
De GDI-Architectuur (GA) biedt, als ware het een bestemmingsplan, inzicht in de beoogde ontwikkeling van de GDI. Het doel daarvan is voor MIDO een referentie te hebben bij besluitvorming over programma’s en projecten en bij de bepaling van de impact op de GDI van nieuwe beleidsvoornemens. Aan beheerorganisaties van GDI-oplossingen (afspraken, standaarden en voorzieningen) geeft het richting bij het aanpassen of ontwikkelen van deze GDI-oplossingen. Uitvoeringsorganisaties e.a. die de GDI gebruiken, kunnen hun aansluitstrategie op de GDI ermee bepalen.
 
De GA is niet een vast gegeven, maar wordt continu onderhouden en aangepast op nieuwe ontwikkelingen.
 
===Hoe komt GA tot stand en wordt GA geïmplementeerd?===
De GDI-Architectuur (GA) wordt binnen MIDO continu onderhouden zodat de architectuur blijft aansluiten bij ontwikkelingen in de maatschappij en de (digitale) overheid. De uitwerkingen baseren zich daarbij zowel op (wettelijke) kaders, beleidskaders en architectuurprincipes van NORA als op de visie en architectuurprincipes van GA zelf. GA heeft een [https://pgdi.nl/ga/backlog architectuur-backlog] waaruit uitbreidingen en verandering op prioriteit worden opgepakt. De Architectuurraad is verantwoordelijk voor ontwikkeling en onderhoud van de GA en wordt daarin ondersteund door werkgroepen met architecten, een klankbordgroep en het bureau MIDO. De Architectuurraad en haar taken en verantwoordelijkheden in de totstandkoming van GA wordt beschreven in de architectuurparagraaf van het MIDO-kader{{Ref|concept architectuurparagraaf|Zie conceptuitwerking behandeld in de PGDI van 25-11-2021: https://pgdi.nl/architectuurboard}}. De werkwijze van de Architectuurraad, werkgroepen, klankbordgroep e.a. is beschreven in het {{Bestand met info|Architectuurproces_GDI.pdf‎|Architectuurproces GDI}}.
 
De GA is een bestemmingsplan dat de op lange termijn beoogde ‘doelarchitectuur’ van de GDI beschrijft. Om de benodigde transitie naar de doelarchitectuur in goede banen te leiden, kent MIDO een Programmeringsplan GDI. Om dit tot stand te brengen moet een roadmap opgesteld worden met belanghebbenden waarin vanuit de huidige architectuur in stappen naar de doelarchitectuur toegewerkt wordt. Het programmeringsplan GDI weegt belangen van burgers, bedrijven, overheidsbeleid, uitvoering, beheer e.a. om tot een juiste planning te komen. Dit programmeringsplan maakt geen deel uit van GA.
 
Het programmeringsplan GDI is input voor beheerders die GDI-oplossingen realiseren en voor gebruikers die GDI-oplossingen toepassen. Op basis van de roadmap worden plannen voor ontwikkeling respectievelijk aansluiting uitgewerkt om de binnen MIDO gemaakte afspraken in te vullen.
 
Centraal in de werkwijze van GA staat het werken met [[Generieke_functie_(begrip)|(generieke) functies]]. Ervaringen leren dat het belangrijk is om vanuit architectuur een gemeenschappelijke taal te vinden met bestuurders en beleidsmakers. Het begrip generieke functie maakt dit mogelijk. Voor architecten is deze werkwijze beschreven in het [[Kennismodel NORA/GDI-Architectuur (GA)|kennismodel van GA]].
 
===GA en NORA===
In het verslag van de [[NORA Gebruikersraad/2019-11-14#Vervolg GO|Gebruikersraad 14 november 2019]] en in de {{Bestand met info|Presentatie PBPL GO.pdf‎|presentatie van het GO traject}} door Tom Peelen van het programmabureau PL is meer informatie te vinden over de voorloper van GA. Een update is opgenomen in het verslag van de [[NORA Gebruikersraad/2020-12-11#15.35 uur Gezamenlijke Overheidsarchitectuur GO (Tom Peelen, ter bespreking)|Gebruikersraad 11 december 2020]] en in de {{Bestand met info|presentatie GO.pdf‎|presentatie van de update}} door Tom Peelen van het programmabureau PL. GA blijft de samenwerking met NORA voortzetten.
 
De werkwijze van GA met [[Generieke_functie_(begrip)|generieke functies]] is door NORA overgenomen in het [[Kennismodel_NORA|kennismodel NORA]] voor hergebruik in andere domeinen.
|Documentatie={{:GDI-Architectuur (GA)/Imagemap}}
Klikken op het betreffende blokje leidt naar het document (donkerblauw/lichtblauw blokje) of een lijst met documenten (wit blokje). Alle documenten zijn ook verzameld op de pagina met [[GA Documentatie]].
 
=== Generieke Functies ===
De volgende [[Generieke_functie_(begrip)|generieke functies]] maken deel uit van GA:
<ul>
<ul>
<li>[[Interactie|Interactie]]</li>
<li>[[Interactie|Interactie]]</li>
<li>[[Gegevensuitwisseling_(Generieke_Functie)|Gegevensuitwisseling]]</li>
<li>{{Generieke functies/gerelateerde|Gegevensuitwisseling (Generieke Functie)}}
    {{Generieke functies/gerelateerde|Toegang}}
     {{Generieke functies/gerelateerde|Identificatie en Authenticatie van burgers en bedrijven}}
     {{Generieke functies/gerelateerde|Identificatie en Authenticatie van burgers en bedrijven}}
     {{Generieke functies/gerelateerde|Machtigen en Vertegenwoordigen}}
     {{Generieke functies/gerelateerde|Machtigen en vertegenwoordigen}}
     {{Generieke functies/gerelateerde|Infrastructuur}}
     {{Generieke functies/gerelateerde|Infrastructuur}}
</ul>
</ul>
Machtigen is aangepast conform de concretisering door GO en zal nog aangevuld worden met afspraken, standaarden en voorzieningen. Voor de andere domeinen zal dit plaatsvinden nadat GO deze verder heeft uitgewerkt.
 
Deze generieke functies hebben nog niet een consistente uitwerking. Een deel is op basis van de pressurecooker opgenomen en zal GA verder concretiseren en harmoniseren.
 
=== Kaders ===
Bij uitwerking van de GDI-Architectuur worden [[GA kaders|wetgeving, regelgeving en beleidskaders]] toegepast. Deze zijn ook relevant voor partijen die gebruikmaken van de GDI.


=== Pressurecooker ===
=== Pressurecooker ===
In het zogenaamde Pressurecooker traject van GO is in opdracht van dg Overheidsorganisatie gewerkt aan architectuurprincipes die de I-strategie voor de Digitale Overheid verder brengen. De volgende visies zijn daarvan het resultaat (zie {{Bestand met info|20201116 PC 00 Aanbiedingsbrief DGOO, PC strategie GDI.pdf|aanbiedingsbrief}} ):
In het zogenaamde Pressurecooker traject is in opdracht van dg Overheidsorganisatie gewerkt aan architectuurprincipes die de I-strategie voor de Digitale Overheid verder brengen (zie {{Bestand met info|20201116 PC 00 Aanbiedingsbrief DGOO, PC strategie GDI.pdf|aanbiedingsbrief}} ). De resulterende visies zijn voorzover actueel opgenomen in de [[GA_Documentatie]].
 
GA zal deze resultaten verder gebruiken:
# Identificatie en authenticatie, Machtigen en Infrastructuur: concretiseren van de visie zodat hierover besluitvorming kan plaatsvinden in de PGDI.
# Interactie: afstemmen van deze visie met de beleidsomgeving en concretisering van de visie voor besluitvorming door de PGDI.
# Gegevensuitwisseling: voorstel aan PGDI voor beproeving van harmonisatie in een specifiek domein en uitwerking van het domein binnen de GDI-context.


* {{Bestand met info|20201201_De_WHY van de GDI - visual.pdf|De 'WHY' van de Generieke Digitale Infrastructuur}}
=== GA backlog ===
* {{Bestand met info|20201116 PC 02 uitgangspunten capabilities 1.0.pdf|Gehanteerde uitgangspunten voor capability's}}
De onderhanden activiteiten van GA staan op hoofdlijnen beschreven in het {{Bestand met info|Jaarplan GDI-Architectuur.pdf| Jaarplan GA 2022}}. Een volledig overzicht van onderhanden en geplande activiteit wordt bijgehouden in de [https://pgdi.nl/ga/backlog GA backlog] op pleio.nl.
* {{Bestand met info|GO Pressure Cooker Interactie.pdf|Werkgroep Interactie}}
* {{Bestand met info|GO Pressure Cooker Gegevensuitwisseling.pdf|Werkgroep Gegevensuitwisseling}}
* {{Bestand met info|GO Pressure Cooker Identficatie en Authenticatie (IenA1).pdf|Werkgroep Identificatie&Authenticatie: Toegang}}
* {{Bestand met info|GO Pressure Cooker Machtigen.pdf|Werkgroep Identificatie&Authenticatie: Machtigen}}
* {{Bestand met info|GO Pressure Cooker Infrastructuur.pdf|Werkgroep Infrastructuur}}
<br />
GO zal deze resultaten verder gebruiken:
# Identificatie en authenticatie, Machtigen en Infrastructuur: concretiseren van de visie zodat hierover besluitvorming kan plaatsvinden in de PL.
# Interactie: afstemmen van deze visie met de beleidsomgeving en concretisering van de visie voor besluitvorming door de PL.
# Gegevensuitwisseling: voorstel aan PL voor beproeving van harmonisatie in een specifiek domein en uitwerking van het domein binnen de GDI-context.


=== GO verdieping ===
=== GA Architectuurtoetsen ===
GO heeft de volgende concretiseringen opgeleverd:
Naar behoefte van het OBDO, de PGDI en de programmeringstafels voert GA architectuurtoetsen uit van inhoudelijke onderwerpen op de agenda's. Deze zijn te vinden in de oplegger van het OBDO (niet gepubliceerd), https://pgdi.nl/groups/view/fa975d80-05e2-4f9e-89d6-6a053295c97b/programmeringsraad-gdi vergaderstukken voor de PGDI] en vergaderstukken van de programmeringstafels.  
* {{Bestand met info|20201104 GO Architectuurmethode v1.0.pdf|GO Architectuurmethode}}
* {{Bestand met info|20201015 GO begrippen v0.26.pdf|GO begrippen}}
* <Architectuurvisie, in bewerking>
* {{Bestand met info|20191114 GO ambities berichtenstelsel.pdf |GO ambities berichtenstelsel}}
* {{Bestand met info|20200312 GO architectuurprincipes berichtenstelsel.pdf|GO architectuurprincipes berichtenstelsel}}
* {{Bestand met info|20200402 GO keuzes berichtenstelsel.pdf|GO keuzes berichtenstelsel}}


==== GO Architectuurtoetsen ====
=== vergaderstukken ===
Naar behoefte van de PL voert GO architectuurtoetsen uit van inhoudelijke onderwerpen op de PL-agenda. Deze zijn te vinden in de oplegger van [https://programmeringsraadlogius.pleio.nl/groups/view/57979181/programmeringsraad-logius vergaderstukken voor de PL].  
Vergaderstukken van de kerngroep GO en de sponsorgroep GO vindt u op de [https://pgdi.nl/cms/view/2d584d14-b472-4a65-8921-22e95e567fc1/ga website van GA]. Vergaderstukken van de Programmeringsraad GDI (PGDI) vindt u op de [https://pgdi.nl/ website van de PGDI]. Er hebben nog geen vergaderingen van de Architectuurraad plaatsgevonden.


=== GO vergaderstukken ===
==Oproep tot deelname architectuurwerkgroep==
Vergaderstukken van de kerngroep GO en de sponsorgroep GO vindt u op de [https://go.pleio.nl/ website van GO]. Vergaderstukken van de Programmeringsraad Logius (PL) vindt u op de [https://programmeringsraadlogius.pleio.nl/ website van de PL].
De GDI-Architectuur wordt onder aansturing van de Architectuurraad uitgewerkt door werkgroepen met architecten. Per thema worden verschillende werkgroepen gestart waar deelname door overheidsorganisaties bij gewenst is. De meest recent gestarte werkgroep is Interactie.


===Strategische thema's===
[[Afbeelding:Werk mee Interactie.png|thumb|none|850px|Oproep tot deelname architectuurwerkgroep Interactie|alt=”Oproep tot deelname Architectuurwerkgroep (klik hier voor uitnodiging en informatie)”|link=https://pgdi.nl/file/download/a2d4a1df-4753-441d-9fae-e258c2555586/20230302-oproep-tot-bijdrage-aan-het-domein-interactie.pdf]]
Er zijn 4 strategische thema's waar GO zich op richt. De strategische thema’s dienen als startpunt van een gedragen (lange termijn) visie op de digitale overheid.
|Publicatiedatum=2022-04-26
De inhoud is gebaseerd op een compacte bundeling en vertaling van:
|Organisatie=Bureau MIDO
* [https://www.digitaleoverheid.nl/nl-digibeter2019/ NL DIGIbeter: Agenda Digitale Overheid]
* [https://vng.nl/samen-organiseren/common-ground/ Common Ground (VNG)]  
* Banaan (architectuur Manifestgroep)
* [https://www.digitaleoverheid.nl/overzicht-van-alle-onderwerpen/toegankelijkheid/interactiestrategie/ Interactiestrategie (vastgesteld in OBDO)]
|Organisatie=Programmabureau Programmeringsraad Logius
|Contactpersoon=Tom Peelen
|Contactpersoon=Tom Peelen
|Contactgegevens=<br />
|Contactgegevens=<br />
Programmabureau Programmeringsraad Logius<br />
Bureau MIDO<br />
Wilhelmina van Pruisenweg 52<br />
Turfmarkt 147<br />
2595 AN Den Haag<br />
2511 DP Den Haag<br />
E [mailto:postbus.pl@minbzk.nl Postbus.pl@minbzk.nl]<br />
E [mailto:postbus.pgdi@minbzk.nl Postbus.PGDI@minbzk.nl]<br />
W [https://go.pleio.nl/ https://go.pleio.nl/]<br />
W [https://pgdi.nl/ga/ https://pgdi.nl/ga/]<br />
W [https://programmeringsraadlogius.pleio.nl/ https://programmeringsraadlogius.pleio.nl/]
W [https://pgdi.nl/ https://pgdi.nl/]
|Laag binnen vijflaagsmodel=0
|Laag binnen vijflaagsmodel=0
|Alt-tekst=Beschrijving en toelichting GDI-Architectuur
}}
}}
{{placeholder}}[[Categorie:GO]]
[[Categorie:GDI-Architectuur (GA)]]

Huidige versie van 16 okt 2023 om 09:10


Architecturen NORA Familie
Onderdeel van
Lijsten & Verwijzingen
Contact
Tom Peelen

Bureau MIDO
Turfmarkt 147
2511 DP Den Haag
E Postbus.PGDI@minbzk.nl
W https://pgdi.nl/ga/
W https://pgdi.nl/

Status
Actueel
Publicatiedatum
2022-04-26
Beheerder
Bureau MIDO
Uitleg architecturen
Zie NORA Familie
GDI-Architectuur is een Thema
Zie Thema's


Beschrijving

Architectuur voor de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI)

Toelichting

De GDI-Architectuur (GA) vormt de doelarchitectuur van de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) die het Meerjarenprogramma Infrastructuur Digitale Overheid (MIDO) helpt om te sturen op de ontwikkeling van de GDI. 1

Er is een begrippenlijst met begrippen die specifiek relevant zijn in de context van de GDI-Architectuur.

Wat is de GDI?

DigiD, MijnOverheid, Digipoort en gegevensuitwisseling met de basisregistraties zijn onmisbaar voor de digitale dienstverlening aan burgers en bedrijven. Samen met andere gezamenlijke oplossingen vormen zij de ruggengraat van de digitale overheid. Deze oplossingen (afspraken, standaarden en voorzieningen) ondersteunen dienstverleners met een publieke taak bij de inrichting van hun digitale dienstverlening aan burgers en bedrijven en waar nodig bij hun onderlinge digitale samenwerking. We noemen deze ruggengraat de “Generieke Digitale Infrastructuur” (GDI).

”Visuele weergave van de Why van de GDI, klik op het bestand voor de uitgebreide beschrijving”
Klik hier voor de uitgebreide beschrijving (PDF, 271 kB)


Hoe vindt sturing op de GDI plaats?

Voor gemeenschappelijke sturing op de digitale overheid heeft de staatssecretaris Koninkrijksrelaties en Digitalisering het Meerjarenprogramma Infrastructuur Digitale Overheid (MIDO) ingesteld2:

  • Het Overheidsbreed Beleidsoverleg Digitale Overheid (OBDO) dat tot taak heeft de staatssecretaris van BZK te adviseren over het beleid voor de digitale overheid;
  • De Programmeringsraad GDI (PGDI) die het OBDO adviseert over de gewenste prioritering en programmering van de doorontwikkeling van de afspraken, standaarden en voorzieningen van de GDI.
  • De Programmeringstafels voor de domeinen Toegang, Interactie, Gegevensuitwisseling en Infrastructuur die de PGDI adviseren met betrekking tot de functionaliteiten in het domein.
  • De Architectuurraad ter ondersteuning van OBDO, PGDI en programmeringstafels, die de hoeder is van de architectuur(producten) van de GDI en een toetsende en adviserende rol heeft binnen de vastgestelde architectuurkaders voor de GDI.

De vier GDI domeinen

De GDI kent vier domeinen:

  1. Domein: Toegang
    Oplossingen om burgers en ondernemers toegang te geven tot digitale diensten, ook als zij een ander vertegenwoordigen.
  2. Domein: Interactie
    Oplossingen voor digitale informatie-uitwisseling met burgers en ondernemers.
  3. Domein: Gegevensuitwisseling
    Oplossingen voor uitwisseling van gegevens via de GDI tussen informatiesystemen van overheidsorganisaties onderling en met informatiesystemen van andere organisaties.
  4. Domein: Infrastructuur
    Oplossingen van algemeen belang voor de GDI die vaak een basis vormen voor oplossingen in de andere drie domeinen.


”Visuele weergave van de 4 domeinen van de GDI, klik op het bestand voor de uitgebreide beschrijving”
Klik hier voor de uitgebreide beschrijving (PDF, 487 kB)


Wat is GA?

De GDI-Architectuur (GA) biedt, als ware het een bestemmingsplan, inzicht in de beoogde ontwikkeling van de GDI. Het doel daarvan is voor MIDO een referentie te hebben bij besluitvorming over programma’s en projecten en bij de bepaling van de impact op de GDI van nieuwe beleidsvoornemens. Aan beheerorganisaties van GDI-oplossingen (afspraken, standaarden en voorzieningen) geeft het richting bij het aanpassen of ontwikkelen van deze GDI-oplossingen. Uitvoeringsorganisaties e.a. die de GDI gebruiken, kunnen hun aansluitstrategie op de GDI ermee bepalen.

De GA is niet een vast gegeven, maar wordt continu onderhouden en aangepast op nieuwe ontwikkelingen.

Hoe komt GA tot stand en wordt GA geïmplementeerd?

De GDI-Architectuur (GA) wordt binnen MIDO continu onderhouden zodat de architectuur blijft aansluiten bij ontwikkelingen in de maatschappij en de (digitale) overheid. De uitwerkingen baseren zich daarbij zowel op (wettelijke) kaders, beleidskaders en architectuurprincipes van NORA als op de visie en architectuurprincipes van GA zelf. GA heeft een architectuur-backlog waaruit uitbreidingen en verandering op prioriteit worden opgepakt. De Architectuurraad is verantwoordelijk voor ontwikkeling en onderhoud van de GA en wordt daarin ondersteund door werkgroepen met architecten, een klankbordgroep en het bureau MIDO. De Architectuurraad en haar taken en verantwoordelijkheden in de totstandkoming van GA wordt beschreven in de architectuurparagraaf van het MIDO-kader3. De werkwijze van de Architectuurraad, werkgroepen, klankbordgroep e.a. is beschreven in het Architectuurproces GDI (PDF, 1,04 MB).

De GA is een bestemmingsplan dat de op lange termijn beoogde ‘doelarchitectuur’ van de GDI beschrijft. Om de benodigde transitie naar de doelarchitectuur in goede banen te leiden, kent MIDO een Programmeringsplan GDI. Om dit tot stand te brengen moet een roadmap opgesteld worden met belanghebbenden waarin vanuit de huidige architectuur in stappen naar de doelarchitectuur toegewerkt wordt. Het programmeringsplan GDI weegt belangen van burgers, bedrijven, overheidsbeleid, uitvoering, beheer e.a. om tot een juiste planning te komen. Dit programmeringsplan maakt geen deel uit van GA.

Het programmeringsplan GDI is input voor beheerders die GDI-oplossingen realiseren en voor gebruikers die GDI-oplossingen toepassen. Op basis van de roadmap worden plannen voor ontwikkeling respectievelijk aansluiting uitgewerkt om de binnen MIDO gemaakte afspraken in te vullen.

Centraal in de werkwijze van GA staat het werken met (generieke) functies. Ervaringen leren dat het belangrijk is om vanuit architectuur een gemeenschappelijke taal te vinden met bestuurders en beleidsmakers. Het begrip generieke functie maakt dit mogelijk. Voor architecten is deze werkwijze beschreven in het kennismodel van GA.

GA en NORA

In het verslag van de Gebruikersraad 14 november 2019 en in de presentatie van het GO traject (PDF, 277 kB) door Tom Peelen van het programmabureau PL is meer informatie te vinden over de voorloper van GA. Een update is opgenomen in het verslag van de Gebruikersraad 11 december 2020 en in de presentatie van de update (PDF, 949 kB) door Tom Peelen van het programmabureau PL. GA blijft de samenwerking met NORA voortzetten.

De werkwijze van GA met generieke functies is door NORA overgenomen in het kennismodel NORA voor hergebruik in andere domeinen.

Documentatie


Alle documentatie over GADocumentatie over Opdracht en aanpak GADocumentatie over Visie GADocumentatie over Werkwijze en Kaders GADocumentatie van alle domeinen binnen GADocumentatie van het domein Interactie GADocumentatie van het domein Toegang GADocumentatie van het domein Gegevensuitwisseling GADocumentatie van het domein Infrastructuur GAArchitectuurproces GDIJaarplan GAGA ArchitectuurvisieVisual De Why van de GDIGA ArchitectuurmethodeGA begrippenGA basisprincipesWetgeving, regelgeving en beeleidskadersGA architectuurprincipes BerichtenstelselGA Keuzes BerichtenstelselGA Machtigen en vertegenwoordigenGA GegevensuitwisselingGA InfrastructuurAmbities BerichtenstelselPressure Cooker interactieGA Identificatie en AuthenticatiePressure Cooker Infrastructuuroverzichtsplaatje met documentatie van GA
Over deze afbeelding

Klikken op het betreffende blokje leidt naar het document (donkerblauw/lichtblauw blokje) of een lijst met documenten (wit blokje). Alle documenten zijn ook verzameld op de pagina met GA Documentatie.

Generieke Functies

De volgende generieke functies maken deel uit van GA:

Deze generieke functies hebben nog niet een consistente uitwerking. Een deel is op basis van de pressurecooker opgenomen en zal GA verder concretiseren en harmoniseren.

Kaders

Bij uitwerking van de GDI-Architectuur worden wetgeving, regelgeving en beleidskaders toegepast. Deze zijn ook relevant voor partijen die gebruikmaken van de GDI.

Pressurecooker

In het zogenaamde Pressurecooker traject is in opdracht van dg Overheidsorganisatie gewerkt aan architectuurprincipes die de I-strategie voor de Digitale Overheid verder brengen (zie aanbiedingsbrief (PDF, 118 kB) ). De resulterende visies zijn voorzover actueel opgenomen in de GA_Documentatie.

GA zal deze resultaten verder gebruiken:

  1. Identificatie en authenticatie, Machtigen en Infrastructuur: concretiseren van de visie zodat hierover besluitvorming kan plaatsvinden in de PGDI.
  2. Interactie: afstemmen van deze visie met de beleidsomgeving en concretisering van de visie voor besluitvorming door de PGDI.
  3. Gegevensuitwisseling: voorstel aan PGDI voor beproeving van harmonisatie in een specifiek domein en uitwerking van het domein binnen de GDI-context.

GA backlog

De onderhanden activiteiten van GA staan op hoofdlijnen beschreven in het Jaarplan GA 2022 (PDF, 1,06 MB). Een volledig overzicht van onderhanden en geplande activiteit wordt bijgehouden in de GA backlog op pleio.nl.

GA Architectuurtoetsen

Naar behoefte van het OBDO, de PGDI en de programmeringstafels voert GA architectuurtoetsen uit van inhoudelijke onderwerpen op de agenda's. Deze zijn te vinden in de oplegger van het OBDO (niet gepubliceerd), https://pgdi.nl/groups/view/fa975d80-05e2-4f9e-89d6-6a053295c97b/programmeringsraad-gdi vergaderstukken voor de PGDI] en vergaderstukken van de programmeringstafels.

vergaderstukken

Vergaderstukken van de kerngroep GO en de sponsorgroep GO vindt u op de website van GA. Vergaderstukken van de Programmeringsraad GDI (PGDI) vindt u op de website van de PGDI. Er hebben nog geen vergaderingen van de Architectuurraad plaatsgevonden.

Oproep tot deelname architectuurwerkgroep

De GDI-Architectuur wordt onder aansturing van de Architectuurraad uitgewerkt door werkgroepen met architecten. Per thema worden verschillende werkgroepen gestart waar deelname door overheidsorganisaties bij gewenst is. De meest recent gestarte werkgroep is Interactie.

”Oproep tot deelname Architectuurwerkgroep (klik hier voor uitnodiging en informatie)”
Oproep tot deelname architectuurwerkgroep Interactie

Contact

Tom Peelen
Bureau MIDO
Turfmarkt 147
2511 DP Den Haag
E Postbus.PGDI@minbzk.nl
W https://pgdi.nl/ga/
W https://pgdi.nl/

Afbakening en raakvlakken

Gerelateerd aan:

Afspraak (begrip), Afspraken voor standaarden voor generieke voorzieningen, Besluit Sturing Digitale Overheid 2022, Bestuursorgaan, Bouwsteen (Begrip), Burgers en bedrijven, Datadienst, Decentrale stelselvoorziening, Denken vanuit behoeften van burgers en bedrijven, Dienst, Dienstafnemer, Dienstencatalogus, Dienstverlener, Domein (Begrip), GA Basisprincipes, GA Gegevensuitwisseling, GA Identificatie en Authenticatie, GA Infrastructuur, GA Interactie, GA Machtigen... meer resultaten

  1. ↑ De GDI-Architectuur (GA) werd voorheen Gemeenschappelijke Overheidsarchitectuur (GO) genoemd. Een uitgebreidere beschrijving daarvan is te vinden in de historische pagina van NORA over GO (zie versie 4-2-2022).
  2. ↑ Besluit Sturing Digitale Overheid 2022
  3. ↑ Zie conceptuitwerking behandeld in de PGDI van 25-11-2021: https://pgdi.nl/architectuurboard

Datum waarop document het laatst is gepubliceerd (http://standaarden.overheid.nl/owms/4.0/doc/eigenschappen/dcterms.modified)

Beschrijving van de gewenste situatie in architectuur ("Soll"). Kan van toepassing zijn op een domein of organisatie en is de tegenhanger van de beschrijving van "gestolde" architectuur ("Ist"-situatie).

Alle belanghebbenden van overheidsdienstverlening in de ruimste zin van het woord.

Een beschrijving van een complex geheel, en van de principes die van toepassing zijn op de ontwikkeling van het geheel en zijn onderdelen.

Nederlandse Overheid Referentie Architectuur.

Overgenomen van "https://www.noraonline.nl/index.php?title=GDI-Architectuur_(GA)&oldid=70426"